'Een gebouw moet vooral karakter hebben' Mens enfief li Leiden Regio Onderhoudend stuk ver ingekakt huwelijk Dag van accordeon en mondharmonica Stormachtige Matthaus Ex Animo Jonge klavierleeuw wint Prinses Christina Concours Nieuw elan voor Tröckener Kecks DAG 17 APRIL 2000 Architect Boudewijn Veldman over de vergankelijkheid van smaak wand van de woonkamer in zijn nde Boisotkade hangt een enorme et is de vier eeuwen oude wijzer- it de toren van het stadhuis van i lij trof het koperen gevaarte in de i ier toen hij het pand restaureerde. mooi." Zijn vrouw Lieselot oor koffie en taart en een puppy en b respectvol de kamer uitgeloodsd. penni eeiveel planten, een vleugel en een verP lafond bepalen de sfeer. oudewijn Veldman zijn architecten- 'an bi in Delft had afgerond, begon hij sa- mee' iet een vriend een bouwbedrijf. was zijn ideologie destijds, wat je be lls architect moet je zelf ook kunnen De architect moet niet in een ivo- en alleen maar ontwerpen, hij moet jtterlijk - zelf in het stof. Voelen hoe en stuk hout in handen te hebben, een riolering wordt gelegd en er- vat het is als het cement niet wil har- et teveel leuteren over de esthetiek mvwerken, maar gewoon degelijke molens en schuren tekenen én n. Ambachtelijk bezig zijn, was de fi- paste in de tijd van de jaren ze- De Kleine Klus, zoals het bedrijf et bestaat nog steeds), bleek een de roos te zijn. Vooral toen hij zijn nerspapieren kreeg en dus ook het ictieve deel van een bouwwerk uitvoeren. „Daar ben ik nog steeds ke trots op." periode van vijf jaar noeste arbeid een einde, toen zijn huwelijk op de liep. „Het was de droevigste perio- mijn leven, ik was nog verschrikke en moest erkennen dat er iets is mislukt was en dat terwijl we net hadden. Ik moest daarom gewoon Delft, ik had lucht nodig." Hij solli- bij architectenbureau Taco Mulder ;n. Hij zou er zes weken werken, liden en het tekenen bevielen zo it hij bleef. Aanvankelijk als freelan- nemer bij Mulder, later begon hij ;n bureau. „Die spanning rond je iefpapier, je naambord, je eerste .pullen tintelde in je tenen. Ik kan el zo weer oproepen." ook meteen 'weg' van de Leidse [ad, vooral van het gebied rond de :rk„Dat deel is zo rijk, zo mooi, ir nog steeds door wordt geroerd, is daarnaast stedelijker dan Delft en :elliger. Delft was toen een saaie Instad." jtoen hij Lieselot, met wie hij alweer (samenwoont, ontmoette kreeg het /eer glans. „Dat eerste jaar samen is joiste wat ik ooit heb meegemaakt, isoluut mijn grote liefde. Tegelijker- tapen s mijn leven nog een chaos, omdat in de liding uiterst moeizaam verliep, jonge rat was ik gelukkig! Lieselot had twee niet rs en we kregen er samen nog twee ma' er zijn hier dus regelmatig vijf mei hun aanhang over de vloer. Ik heb dat de manier waarop je met elkaar hoe je je verheugt met de ander en 'lkaar steunt als het moeilijk gaat, elijk je geluk bepaalt. Ik vind daar- dat een relatie en het gezin net zo rijk zijn als je werk. En als alles goed Bouwen in de Leidse binnenstad is balanceren op het scherpst van de snede. Dat weet de Leidse architect ir. B. Veldman (56) maar al te goed. Hij heeft er talloze hofjes en huizen gebouwd en gerestaureerd. Zijn woningencomplex aan de Pieterskerkgracht wordt geprezen vanwege de zorgvuldige inpassing in de omgeving. Maar de keerzijde van bouwen in het centrum kent hij ook. De instrumentemakersschool op de hoek van het Rapenburg en de Nieuwstraat trilde verleden jaar op zijn grondvesten vanwege de kritiek. Het ontwerp dat hij had gemaakt voor die plek kon volgens de tegenstanders niet door de beugel. Binnenkort komt hij met een nieuw ontwerp. „Ik wil passen en meten, zoeken en wegen." door IRENE NIEUWENHUIJSE foto hielco kuipers susanne lammers ng: Bocht en Bumpers van Paul Spel Olga Zuiderhoek, Peter Fa- loop Schenk. Regie Titus Tiel §e Gezien 15/4. Leidse rg Nog te zien 18/4, Stads theater Zoetermeer aid wrf 3.30'! gaat, zo als in mijn geval, vullen ze elkaar naadloos aan." De Leidse bouwmeester heeft die waarde verleden jaar tijdens een andere donkere periode in zijn leven aan den lijve ervaren. Zijn ontwerp voor de instrumentenmakers- school op de hoek van het Rapenburg en de Nieuwsteeg wekte weerstand op. Het ge bouw paste volgens de tegenstanders niet in de omgeving. Kritiek die hij zich aantrok en serieus nam. Maar toen er uitsluitend in negatieve zin over zijn werk werd geschre ven en hij ook persoonlijk werd aangeval len, was hij - even - gesloopt. „Lieselot en ik zijn toen een weekeinde op Texel gaan uitwaaien." Binnenkort komt hij met een aangepast ontwerp dat tegemoet komt aan de (inhou delijke) kritiek. Het is lager en oogt ook klassieker. Hij maakte de afgelopen maan den een studie van andere Rapenburgpan den en zocht naar meer verwantschap, ter wijl 'de eigen tijd' vooral in de details zicht baar is. „Het wordt een echt Rapenburg- pand", weet hij. Tijdens de ophef over het vorige ontwerp kwam ook het woonhuis op het Pieters kerkhof nabij het Gravensteen weer ter sprake. De kritiek erop achtevolgt hem al zolang het huis er staat: tien jaar. „Natuur lijk zou ik het nu anders ontwerpen, want elk nieuw ontwerp is een kraaltje aan de ketting van de ontwikkeling die je als archi tect doormaakt. Gelukkig zijn er ook posi tieve reacties, zoals onlangs nog van Steven Engelsman, de directeur van het museum voor Volkenkunde. Hij vindt het vooral een 'fris' ontwerp. En last but not least telt dat de bewoners heel blij zijn met het huis." De kritiek komt zo hard aan, omdat werken in de binnenstad zijn lust en leven, zeg maar rustig zijn passie is. Het behelst dan ook driekwart van de opdrachten die hij en zijn team maken. „Ik wil passen en meten, zoeken en wegen. Ik wil samen met de op drachtgever uitvinden wat die ene mooie en spannende oplossing is. Je bereikt een bevredigend resultaat als esthetiek en de gelijkheid een plaats krijgen. Soms duurt dat gevecht lang, soms is de oplossing er gelijk." Hij houdt vooral van eerlijk en integer bou wen. Het woord ambacht valt vele malen. Hij onderkent de waarde van de stroming van de pure functionalisten, maar ze ver kondigt niet 'de hele waarheid'. „Maar ie der gebouw begint wel met functionaliteit. Een gebouw moet kloppen, er moet een sa menhang zijn met wat je ziet en wat er ach ter zit. Een gebouw moet vooral karakter hebben. Dus geen Anton Pieckdaken. nep- ramen en valse zuilen, dat is een schijnver toning. Het simpele, zeg maar het eerlijke is ook vaak het beste." Veldman begrijpt dat architectuur de ge moederen van het publiek, de argeloze wandelaar, de buurtbewoner bezighoudt. Want de 'buitenwacht' wordt voortdurend geconfronteerd met de geesteskinderen van de architect. Voor muziek, schilderijen en beelden moet hij naar een concertzaal of naar een museum, maar een gebouw is onderdeel van de omgeving. Architectuur is daarom van ons allemaal en we hebben er dan ook allemaal een oordeel over. „Maar ik kan het niet iedereen naar de zin maken. Enerzijds omdat smaak verschilt, anderzijds en - dat is nog veel belangrijker - smaak is vergankelijk. Wat vandaag lelijk is, is morgen mooi en omgekeerd. Luister maar naar de discussie over de Meelfabi- rek. Tien jaar geleden vond iedereen het een wangedrocht, nu moet het behouden blijven, omdat het authentiek is en het om die reden waarde heeft." Hij trekt de lijn door naar werk van archi tecten als Berlage en Eiffel. Want ook De Beurs in Amsterdam en de Eiffeltoren in Parijs kregen, toen ze werden gebouwd, een storm van protest te verduren. De Leidse discussie over het Minerva-pand past ook in dit kader. Er gaan nu stemmen op dit massale pand aan de Breestraat af te breken. De uitspraak 'We moeten dit ge bouw maar snel afbreken voordat iemand het mooi gaat vinden' komt volgens hem niet uit de lucht vallen: het is realiteit. Af en toe steekt hij zijn hoofd boven het Leidse gekissebis uit. Vooral buitenlandse opdrachten zoals voor de ambassades in Athene en Pretoria ervaart hij als gouden momenten. „Werken in het buitenland is voor mij bijna een euforische bezigheid. Enerzijds heb je dan een raar vakantiege voel en anderzijds werk je het zweet uit het lijf, want zo'n opdracht is vaak heel zwaar." De meest indrukwekkende opdracht in zijn loopbaan was echter zijn medewerking aan de renovatie van het vernietigingskamp Auschwitz/Birkenau. Hij kreeg de opdracht om te onderzoeken hoe er op een zinnige wijze twee miljoen - een geschenk van de Nederlandse regering - in dit project kon worden geïnvesteerd. „Een gekke vraag ook, want ik kreeg dus een zak met geld en moest het verder maar zelf uitzoeken. Ik heb daar rondgelopen, gepraat en kwam tot de conclusie dat er heel snel een goed en betrouwbaar brandveiligheidssysteem moest komen. Bij de eerste de beste brand zouden alle documenten en tentoongestel de herinneringen vernietigd worden. Het werk was dus heel prozaïsch, maar ik vond op dat moment dat die kwestie belangrijker was dan een nieuwe muur of de restauratie van een barak. Zaken waar ik als architect meer eer mee had kunnen behalen, maar ik was daar even niet de architect, ik was de regelaar. Het doordringt je in ieder geval weer van de betrekkelijkheid van dit le ven." theater recensie uwste komedie van Paul is een onderhoudend .er een ingekakt huwelijk nt het dan een beetje ab- an zijn eind. Het dertig trouwde stel in 'Bocht en rs' houdt het leven ind met buitenechtelijke in en rollenspelletjes. Pe- >er is een botte cynicus :n beetje wroeging over keerde keuzes, Olga Zui- ik is een wazige idealiste k naar verdieping, en be- dat met het gras en de len laat ons op de avond er genoeg van heeft bin- de onder architectuur ivde villa. De belangrijk- lenswaardigheden hoefje li noeizaam bij elkaar te elen, die vertelt Peter Fa- ihtstreeks aan de zaal in zweerderige onderons- haar verjaardag, die hij lijk vergeten is, en tussen •se blondine die zonder i MG-cabriolet wil en de die een autootje zoekt jafenissen mee af te rij- nijdt zij het fiasco van uwelijk aan. Ze wil nu i]k wel eens de naakte fid en de echte cijfers van zijn vreemdgaan. Peter Fa- ber hoeft niet veel te doen en beperkt zich tot het uitstralen van machismo. Zij doet in alle opzichten het werk, neemt het heft in handen, en hij kan al leen maar zwakjes tegenstrib belen. Zij begrijpt hem: door te liegen schiep hij ruimte voor zichzelf, en nu ze dat zelf ook geprobeerd heeft, ziet ze hoe goed dat werkte. Dat prominent op de voorgrond plaatsen van het nut van de onwaarheid is een aardige inval voor een hu welijkskomedie, maar uiteinde lijk maakt Haenen het niet he lemaal waar. Zuiderhoek weet haar bekentenis dat ze zijn le venswandel tot de hare heeft gemaakt, mooi raadselachtig te houden: is dit nu waarheid of leugen? Maar langzaam wordt duide lijk dat Haenen gewoon speelt met het verschil tussen wat mannen mogen en vrouwen niet. De consequenties van de leugens worden bepaald hard handig uitgewerkt: Haenen laat de man een touw pakken en daarmee is het verhaaltje uit. Het drama komt helaas te ab rupt uit de kast om werkelijk iets te betekenen. De zweep blijft uit, alleen de lach blijft over. r I' alphen aan den rijn De accordeon is een uiterma te geschikt instrument voor levens- en zeemanslie deren. Maar het instrument is niet voor één gat te vangen. Een indrukwekkende partij filmmuziek of schilderen met accordeonmuziek: het kan allemaal, zo bewees de Dag van de Accordeon en Mondhar monica in Alphen aan den Rijn gisteren. Twee keer eerder hielden het Kunstgebouw en de Novam Zuid-Holland een Dag van de Accordeon. Dit jaar was er in het gebouw van de Alphense Streekmu- ziekschool voor het eerst ook aandacht voor de mondharmonica: het instrument waarmee Toots Tielemans wereldberoemd werd. Het thema 'film' liep als een rode draad door het festival heen. Zo speelde het Groot Zuid-Hollands Accordeon Or kest stukken uit de films Titanic en Sister Act. Pu bliek kon luisteren naar solisten en naar orkesten en ensembles zoals Grandiosa con Anima, Accem- ble, Scala, Opus I en het Zuid-Hollands Accordeon Jeugdorkest. De laatste speelde een première van het nieuwste stuk van de componist Herman Link. Verder waren er workshops zoals blues voor mondharmonica, cajun en uitleg over reparatie van de beide instrumenten. foto henk bouwman muziek recensie maarten baanders Voorstelling: Matthaus Passion door Chr Oratoriumvereniging Ex Animo en Rand stedelijk Begeleidmgs Orkest o.l.v. Wim de Ru Gehoord: 15/4 Hooglandse kerk Leiden. Een twistpunt rond Bachs Mat thaus Passion is het tempo waarin deze muziek moet wor den uitgevoerd. Historisch be trouwbaar vaststellen kunnen we dit niet. Van Bach zelf zijn geen tempo-aanwijzingen over geleverd. Sinds de tijd van de Romantiek bestaat de traditie de Matthaus Passion langzaam te spelen, wat goed zou aanslui ten op de tekst, het lijdensver haal van Christus. Zo kreeg dit stuk, naast algemene bewonde ring, ook bekendheid om zijn lengte. In de twintigste eeuw begonnen sommigen zich af te vragen of deze muziek echt zo traag gespeeld moest worden. De uitvoering van de Mat thaus Passion van Ex Animo za terdag onder leiding van. Wim de Ru in de Hooglandse kerk, had een verrassende opening: er was voor een opmerkelijk hoog tempo gekozen. Je vroeg je af of hierdoor de dramatiek van deze muziek niet verloren zou gaan, maar al gauw bleek dat niet het geval. Integendeel: door de vaart was die dramati sche lading zelfs bijzonder dui delijk aanwezig. Voor een be langrijk deel was dat te danken aan het koor, dat krachtig zong, een mooie, volle klank had en alle stemmingsnuances helder vertolkte. 'Sind Blitze, sind Donner...', klonk het scherp en stormachtig. 'Barabbas!', zong de volksmenigte meedogen loos. En dan waren er de kora len, waarin het koor alle stem mingen, van fierheid tot diepe rouw, op een prachtige manier in de muziek legde. Na de pauze viel het op dat het hoge tempo niet conse quent vastgehouden werd. Dat was jammer. De muziek bleef uiteraard aangrijpend, maar met name het slotkoor klonk te zwaar, terwijl dat, ondanks de 'Thranen', toch rust, loutering en verlichting verklankt en een energieker uitvoering verdient. Onder de solisten waren het vooral de sopraan Lenie van den Heuvel en de tenor Teren ce Mieraut die opvallend goed naar voren kwamen. Van den Heuvel ontroerde met haar in tense stemgeluid. In de aria 'Aus Liebe will mein Heiland sterben' bijvoorbeeld, viel het op hoe nauwkeurig zij iedere toon een eigen dynamiek gaf en toch de melodielijn door liet lo pen. Mieraut zong zijn aria's met een grootse, 'extraverte klank. De bas Evert Jan Nagte- gaal had een mooi warm tim bre. In de vertolking van José Scholte kwam het treurend ka rakter van de alUaria's niet zo sterk tot uiting. De aanzetten waren vaak te krachtig, te fier. Cristian Carrasco in de rol van de evangelist had een opvallend stemgeluid, maar door zijn in tense vibrato kwam zijn partij gespannen over. Lof verdient het orkest, een hechte bodem voor het koor en mooi transpa rant in de solo-partijen. muziek •recensie rouwringen mbachtciijk vervaardigd winand van de kamp Nationale finale Pnnses Chnstina Con cours. Gehoord 16 apnl in Den Haag (Lu cent Danstheater) Het Prinses Christina Concours voor jong muziektalent kent geen verliezers. Geen van de acht finalisten verliet zondag middag het Lucent Danstheater zonder prijs. Het gaat bij dit concours dan ook niet zozeer om het winnen maar om het muziekplezier. Toch was er gisteren wel een duidelijke winnaar. De zestien jarige Russische pianist Tolja Kotchébine uit Den Haag beet zich met bewonderenswaardige bravoure vast in Brahms' hondsmoeilijke 'Paganini-vari- aties' en won daarmee in de leeftijdscategorie van 15 tot 19 jaar de eerste prijs - éen optre den met het Residentie Orkest - en de persprijs. De jonge pia nist beschikt over de techniek van een klavierleeuw in de dop. Een eerste prijs was er ook voor de 16-jarige Dominique Capello uit Hellevoetsluis. In werken van Saint-Saèns en Guilmant liet hij horen hoe mooi een trombone kan zin gen. In de leeftijdscategorie tot en met veertien jaar was er slechts één laureaat: de twaalf jarige Vera Kerstens uit Amster dam. Jong als ze is heeft ze in haar pianospel al een opmerke lijk gevoel voor vorm ontwik keld. De pianisten domineerden. Maar opvallend genoeg was de naam die het meest viel die van vioolvirtuoos Paganini. Het pia noduo Chris Grykien (18) en Paco van der Linden (17) gaf een flitsende lezing van Lutos- lawski's Paganini-variaties. Maarten den Hengst (18) ver diende met zijn heldere uitvoe ring van Liszts vijfde 'Grande Etude de Paganini' en werken van Chopin en Scriabin onder meer een optreden met het Jeugd Orkest Nederland. Twee violisten waren tot de finale doorgedrongen. Mirte de Kok (17) sleepte met Saint- Saèns' 'Rondo Capriccioso' de publieksprijs in de wacht. En de vijftienjarige Marina Meerson stal de harten met een betove rende 'Méditation' van Masse net. Een tweede prijs was er ten slotte voor het bescheiden maar uiterst innemende harp spel van de zeventienjarige An ton Sie uit Leidschendam. muziek recensie hans keuzers Concert: De Mens en Tröckener Kecks. Gehoord. 15 april, LVC, Leiden „Wil je beroemd zijn? Kijk naar mij", zingt Frank vander Linden van de Vlaamse popgroep De Mens. Wereldberoemd in België wel te ver staan. want de cd's van de groep zijn zelfs met een vergrootglas nog niet in de Nederlandse muziekschappen te vinden. Zaterdag geven ze een schitterend visitekaart je af. Robuust, pittig en gedreven klinkt de drie mansformatie, waarbij de ex-journalist Vander Linden nadrukkelijk zijn voorliefde voor alter natieve muziek laat gelden. Met het bijzonder dynamische 'Sex verandert alles' en de Pixies- achtige toegift 'En in Gent' steelt de charismati sche zanger met het kale hoofd in ieder geval de harten van het Tröckener Kecks-publiek. De carrière van de Tröckener Kecks zat de af gelopen jaren behoorlijk in een dip. Tegenval lende plaatverkoop en voor een Kecks-concertje was in de rij staan al lang niet meer nodig. Niet onlogisch voor een band die bijna twintig jaar op de podia staat. Met de cd '>TK' gooit de band net op tijd het roer om. Minder dan voor heen ligt tijdens het concert de nadruk op de simpele rockertjes en laat de band meer zijn melodieuze kant zien. Natuurlijk passeren de publieksfavorieten als 'Nu of nooit', 'De jacht is mooier dan de vangst en 'Met hart en ziel' de revue, maar de muzikanten zetten daar sfeer volle nummers als 'Op de vlucht', het over de teloorgang van vriendschap handelende 'Nie mand thuis' en het nadrukkelijk met jazzy-klan ken ondersteunde 'Veel te veel water' tegen over. Het aantrekken van toetsenist Rob van Zand- voort en vooral ex-Railroad Steel gitarist Philip Tilli geeft de groep nieuw fris en avontuurlijk bloed. Vooral Tilli bepaalt met zijn lekker to- the-point gitaarspel nadrukkelijk de nieuwe huisstijl van de Kecks. Rick de Leeuw blijft een lekker theatermanne tje en de mixer heeft zijn stem daarnaast prettig een beetje op de achtergrond in de mix ge gooid, zodat we ons niet te veel hoeven te irrite ren aan de altijd brommende vocalen van de boomlange zanger. Het gedeukte imago van de zwalkende formatie ten tijde van de floppende cd 'Dichterbij dan ooit' kreeg zaterdag verras send een nieuw fris elan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 13