cU,
toutui tl /Zlttui.
'Ufl i
"ïfS
Economie
r-
^l/{ujt djt dddj'. ©J
De Zeven Provinciën is mooi onzichtbai
'Nieuwe Economie geen middel tegen alle kwal:
MAANDAG 17 APRIL 2000
OMl
Stf ttn wioocnoadZen^eA, iiowtn órlotrwtn. ttn xroMd^t wuift t^ndn tu.'l^nn o£
rwuuddiAt Ld c</t Awtt-^nzdttlyk, -yvuxayc u, kcont tr, ook o/i ttn ttrurouxLu^n wumuzsl
Lntd dfyttLojOi/ld nrctn wicuktn.
1. Üu. itn tLftdo^n tot dn Attpt wutt /luavL o^-pót^xtond.
2*. Sr\y t<dnLr\n taJd^Ld <rrmt Adotwitn tri pytcerdnn tn pdcaxtd /zt Ln Ant
tinxxLo^n. 0^ dn/zn wiuAUtz, wicamk£ u, drmd tri <troot Lndfunn ttn ti^nn
i/t kixrit Auntiroot <rt^cJ\ktdtrvdn Adtwitn tn^u/a,ntnn (jtAtuLktn.
fint xroottztld Austéoimn Ld (jnwuwcvkft wutt wu^-rvxxjuddtn, ddcuMot
tod-v-LoodJ^nd tn tocCxAdtc^^nd. yjcdiuA.r.'lyk ku.rd u, ook dntnuuM,
kxtokud^nd (jntuAUsknn.
ttt wtndtn u, cvttnxdt ttn ^dtustL^ tadtn.
Het hoofdgerecht op z'n paasbest.
Bonduelle haricots verts
Rank en slank van postuur zijn
deze extra fijne Franse boontjes. V"
Blik 425 ml
van 2.29 voor
Knorr sauzen
Keuze uit diverse smaken.
Per zakje
van 1.65 voor
i'
Calvé Tafelsauzen
Kies uit 12 soorten,
o.a. groene peper, pikante cocktail
of kerrie/ananas
Fles 250 ml V U
van 1.95 voor f
Carapelli olijfolie
Zuivere olijfolie uit Italië.
Fles 500 ml
van 8.99 voor
Barilla Le Emiliane
Luxe Italiaanse pasta bereid
met extra veel eieren. *y*iiWlE
Kies uit 2 soorten. r .^22?N|i
Pak a 250 gram
van 3.39 voor
V did»-lts
Iglo Viscuisine zalmfilets
Italiaanse zalmfilet met pittige
kruiden en knoflook of "f^Fj|
Hollandse zalmfilet met LaS
kokosmelk en gember.
In de diepvries.
Pak a 250 gram
van 9.95 voor
McCain Crispers
Pommes frites in een krokant
jasje. In de diepvries.
Zak 750 gram 33% gratis
van 2.99 voor
Campagne appelmoes of
appelcompote
Van ons huismerk MasterSign.
Pot 370 ml
van 1.39/1.09 voor
Mediterrane bak braad
vloeibaar met olijfolie
Bevat meer dan 50% olijfolie,
dus extra smakelijk en gezond.
Fles 400 ml O O
van 3 59 voor [LM
Sacla Pasta Pomodoro
Rijk gevulde sauzen met
Italiaanse tomaat
Pot 550 gram
van 6.99 voor
Campina Cuisine room
Room Culinair of Roomfris.
Pakje 200 gram
van 1.95/189 voor
Nieuw!
Isla Negra Malbec Reserve
Argentijnse wijn met een intens rode kleur.
Aanbevolen bij o.a. rood vlees en sterke kazen
Fles 75 cl
van 11,95 voor
Nieuw luchtverdedigings- en commandofregat
De Nederlandsche Bank-president Wellink:
Aanhangers van de Nieuwe Economie-^
men soms het einde van de conjunctuurcy kit
dood van de inflatie. Deze radicale bewering;
met veel scepsis worden bezien. De conjunc isc
is met de komst van nieuwe technologie nog d i
wonnen en de inflatie kan nog steeds oplop; ig
president Wellink van De Nederlandsche Bai en
in Assen.
In de industrielanden is de cyclus sinds
Wereldoorlog wel in gunstige zin veranderd
en dalen zijn gemiddeld minder sterk gewa
de perioden hielden langer aan terwijl perior
rugval relatief korter werden. In de toekom
conjunctuurverloop nog minder geprononi
nen worden. Door de techniek kan de ondei
voorbeeld kleine voorraden aanhouden,
minder prijsrisico loopt.
Ook wat betreft de inflatie denkt Wellink i
traditionele economische wetmatigheden op
bestaan. Bij een toenemende groei kan een
door krapte op de arbeids- en productenmi
steeds oververhit raken.
Er zijn in Nederland al sterke aanwijziginj
toepassing van ICT (informatie- en comi
technologie) vruchten begint af te werpen,
ons land sterk achterop bij bijvoorbeeld dë
gere tempo waarin wij van de ICT-innovati
ren, kan volgens Wellink samenhangen nu
dat de totale investeringen in computers en
matuur als percentage van het bruto binnen
duet duidelijk lager liggen dan in de VS.
Terwijl daar in 1998 23 procent van de be
teringen uit computers en toebehoren be
dat in Nederland nog maar negen procent
percentage groeit snel. We zijn bezig met
President Wellink van De Nederlandsche Bank. foto anp cor mulder slag, aldus Wellink.
Zien zonder gezien te worden.
Dat kan het nieuwste luchtver
dedigings- en commandofregat
van de Koninklijke Marine De
Zeven Provinciën. In de werk
kamer van de projectleider ka-
pitein-ter-zee Flieringa op de
Admiraliteit in Den Haag han
gen impressietekeningen van
het schip waarvan de afbouw
nog zeker twee jaar in beslag
neemt. Daarna volgen er nog
drie zulke schepen. Een project
van een slordige 3,2 miljard
gulden.
Het Lcf-fregat heeft alle ken
merken van de 'onzichtbare'
Stealth-bommenwerper. Niets
is recht aan de opbouw. „Door
alle wanden aan de buitenzijde
schuin te maken, verstrooi je de
radargolven", legt Flieringa uit.
Helemaal onzichtbaar zijn de
fregatten daarmee niet gewor
den. „Maar de echo is wel veel
kleiner. Het schip is stukken
moeilijker te ontdekken. Het
wordt vooral gissen hoe groot
het is."
Om zelf te kunnen zien, krij
gen de 144 meter lange fregat
ten, die ruim tweehonderd be
manningsleden kunnen bergen,
twee nieuwe radarsystemen
van Hollandse Signaal Appara
ten uit Hengelo. Het oog voor
de lange afstand, voor het op
sporen van vliegtuigen en ra
ketten tot op vierhonderd zee
mijlen, is de Smart L. Een vrij
platte, brede radar die achterop
het Lcf-fregat komt. „Een mo
derne versie van vroegere ra
darsystemen", zegt Flieringa.
„De Smart L draait nog rond,
waardoor niet permanent de
hele omgeving in de gaten kan
worden gehouden."
Dat laatste kan met het twee
de radarsysteem wél. Deze
Apar, afkorting voor Active Pha
sed Array Radar, bestaat uit vier
platen. Die worden in het mid
den van het schip aangebracht
op het hoogste punt. Met de
vier platen kan tegelijkertijd
naar alle kanten worden geke
ken. De Apar volgt raketten en
vliegtuigen op kortere afstand
en geleidt de eigen raketten.
De planning is erop gericht
het systeem voor De Zeven Pro
vinciën vlak voor de zomer van
2001 aan boord te plaatsen. De
Apar vervangt vijf radarsyste
men, die rtog op de oude lucht-
verdedingsfregatten actief zijn.
Helemaal onkwetsbaar kan
een schip echter nooit worden.
Dat heeft de Brits-Argentijnse
oorlog om de Falkland-eilan-
den in 1982 aangetoond. Uit die
oorlog zijn zelfs nog lessen, ge
trokken voor de Lcf-fregatten.
Zo kreeg het Britse marineschip
Sheffield een Argentijnse vol
treffer, maar die ontplofte niet.
Toch ging het schip ten onder
en kwamen twintig opvarenden
om door de brand die aan
boord uitbrak.
„Wij hebben ontzettend veel
tijd besteed aan de overleef-
baarheid van het schip", vertelt
Flierenga. „Alle voorzieningen
zijn dubbel uitgevoerd. Het
schip is opgedeeld in zeven zo
nes, die van elkaar zijn geschei
den door explosiebestendige en
scherfwerende schotten. Bij een
voltreffer in een zone blijft de
ventilatie, de brandblus- en
energievoorziening in de ande
re delen intact."
Het fregat sluit zich automa
tisch af van de buitenwereld bij
een aanval met nucleaire, bio
logische of chemische wapens
of bij ernstige schade, verdui
delijkt W. Laros, commercieel
directeur van Schelde Scheeps-
nieuwbouw. „De bemanning
kan wekenlang leven in de
dichte doos die het schip dan
is. De buitenlucht die wordt
aangevoerd, wordt eerst gezui
verd."
De Zeven Provinciën en de
Tromp, het tweede Lef, krijgen
als hoofdtaak het leiden van de
twee Nederlandse marine-eska
ders, die uit meerdere fregatten,
een onderzeeboot en een be
voorradingsschip bestaan. Zij
zullen ook in NAVO- en VN-
verband worden ingezet. De
Lcf-fregatten worden de vlag
genschepen, de visitekaartjes,
van de Koninklijke Marine.
„Het schip staat in de belang
stelling bij andere landen",
weet Flieringa. „Laatst zijn nog
Australiërs komen kijken." La-
ros: „We worden regelmatig ge
confronteerd met voortschrij
dend inzicht bij de marine. De
praktijk is altijd anders dan het
papier. De klant wil dingen
toch anders en dat kan tot op
zekere hoogte. Wij voeren de
wijzigingen graag uit, als er
maar voor wordt betaald. Liever
sparen we ze op tot het einde
en voeren dan alles tegelijk
uit."
Om diezelfde reden wordt de
elektronica pas op het laatste
moment geïnstalleerd. Compu
ters en software zijn zo snel
verouderd, dat de marine zo
lang mogelijk wil wachten. Alle
ruimtes die elektronica bevat
ten, zoals de regelkamer en de
commandokamer, blijven leeg.
Door een raam te demonteren,
kan in de laatste weken voor de
proefvaart nog apparatuur wor
den geïnstalleerd.
Schelde Scheepsnieuwbouw
zet voor de bouw van de vier
Lcf-fregatten vrijwel alle 650
werknemers in. „Het beslaat
negentig procent van onze acti
viteiten", zegt Laros. „Het pro
ject gaat als een golf door het
bedrijf. Eerst is de ontwerpaf
deling aan de beurt en daarna
wordt het staal gemaakt. Nu
snijden we het staal voor het
derde fregat. Met het tweede
zijn we al druk bezig. Daarna
gaan de inrichters aan het
lee:
ha<
werk." i g
Tijdens het afboui pi
den verder het inti ch
scheidingswanden er na;
fonds aangebracht e irm
de bedieningsruimtes h;
regelkamer, de com c
mer en de radiohut be<
Als ook de computi Ier
software aan boord 21 gi
eerste bemanningsl; en
kend zijn gemaakt mi esi
gat, vindt de eerste de
plaats. Wordt het sd it
haald, dan is dat in i E
2001. ga
In februari 2003 i eni
Schelde het fregat os
Marine. Die maakt er
jaar lang uitgebreide
ten mee. In decen
wordt ergens op de
wateren het kanon vo
ste keer afgeschoten,
is het fregat inzetbaar ;n
interval van steeds jjv
worden vervolgens d uj,
de De Ruyter en de |er
opgeleverd. Jq
