'Het is beter om te zwijgen'
P
Marine als opvoeder
235
ZATERDAG 15 APRIL 2000
Zelfs Rivaldo laat het afweten bij FC Barcelona
FC Barcelona maakt weer eens beroerde tijden door. Het leed drie pijnlijke nederlagen in een week. De Spaanse ploeg ging onderuit tegen - in
volgorde - Chelsea, Real Mallorca en Atletico Madrid. In het elftal van Louis van Gaal draait zelfs de speler niet die onlangs werd uitgeroepen tot de
vorig jaar beste van Europa en de wereld: Rivaldo. Die haalt z'n schouders op en zegt: 'Het is beter om te zwijgen'.
i roeiende spanning in de catacomben van
Camp Nou. Een slanke, fris gedouchte
sportman schuifelt na de training, en gese
condeerd door de perschef, vanuit de kleedkamer traag
en behoedzaam door het heilige der heilige van de club
richting perskamer.
Het is op een donkere middag in april, midden in een
donkere week en na een inktzwarte avond in Madrid dat
de meute op hem wacht. Op het podium in het speciale
radio- en tv-zaaltje staat een stoeltje klaar achter tiental
len, bontgekleurde microfoons. Dan knikt de perschef,
senor Peres, dat het goed is. Het vragenvuur kan een
aanvang nemen.
Licht uit, spot aan. Mooie, donkere ogen flitsen op in
een jong gezicht. Zijn naam: Rivaldo Vifor Barbosa Fer-
reira, kortweg Rivaldo. Zoon van Romildo. Ster van FC
Barcelona en God van Brazilië. Onlangs publiekelijk ge
proclameerd tot de beste voetballer van Europa en de
wereld. Een balvirtuoos, hoog geprezen, die thans ook
machteloos staat in de crisis die de club teistert.
Op de kalme en bedaarde toon die zo contrasteert met
z'n doorgaans sprankelend en flonkerend spel geeft de
nummer elf van FC Barcelona in de perszaal antwoord
op vragen die hij eigenlijk helemaal niet wil horen, laat
staan wil beantwoorden. Liever zwijgt de Brazilaanse
ster, net als zijn trainer Louis van Gaal de avond ervoor
heeft gedaan na de dramatische afgang tegen Atletico
Madrid, het derde debacle in een week tijd. „Het is beter
om te zwijgen."
Ontsnappen aan de hyena's van de Spaanse media is
vanmiddag niet mogelijk. Tot persconferenties zijn de
voetbalhelden van Catalonië, eens in de zoveel dagen,
door de club en de trainer verplicht. Tot interviews niet.
Wie er prijs op stelt Rivaldo tegenwoordig persoonlijk te
onderhouden, moet hem betalen, en goed ook.
Rivaldo draait niet en FC Barcelona verliest, zelfs met
grote cijfers. We hebben het hier over de beste voetballer
ter wereld en misschien wel over het beste clubelftal ter
wereld, dat bovendien wordt getraind en gecoacht door
de beste trainer ter wereld. Hoe kan zoiets bestaan? Ri
valdo laat z'n schouders het werk doen.
Men hoeft op deze middag, hier in Barcelona tijdens die
korte, maar enerverende persconferentie, maaj naar het
gezicht van deze magische Braziliaan te kijken om een
bevestiging te krijgen van het feit dat hij er zo langzamer
hand van spuugt. Een lang en zwaar seizoen eist z'n tol,
op eclatante wijze. Zoveel is zeker: zelfs Rivaldo kan niet
altijd toveren.
Drie achtereenvolgende nederlagen hebben het uitge
wezen: Barcelona is Barcelona niet meer. Uitgerekend in
een fase van het seizoen dat de prijzen op het punt staan
te worden verdeeld, wankelt het gecombineerde Spaans-
/Hollandse bolwerk. Het elftal van Van Gaal doet in the
orie nog op drie fronten mee (de Spaanse beker, het
landskampioenschap en de Champions League), maar er
zijn "diepe wonden geslagen. Vorige week woensdag in
Londen door Chelsea (3-1), afgelopen zondag in Camp
Nou door Real Mallorca (0-3) en woensdag in Madrid
door Atletico (3-0).
In het eigen stadion boog FC Barcelona zondag totaal
onverwacht voor Mallorca, een counterploeg, in een
wedstrijd waarin Rivaldo wegens z'n tegenvallende in
breng het einde niet zou halen. Na afloop zou hij forse
kritiek leveren op de door Van Gaal gehanteerde tactiek.
Op zijn beurt gaf de trainer Rivaldo, en ook Kluivert, er
van langs. „Ze waren afwezig. Het leek wel of het ze aan
spirit ontbrak." Volgens Rivaldo vergist de trainer zich.
„Ik ben altijd gemotiveerd, net als de rest van de ploeg."
De kritiek zwelt aan in zijn richting. Ook de socios ke
ren zich zo langzamerhand tegen het idool. Niet voor de
eerste keer overigens, dit seizoen. Rivaldo is in Barcelona
nog altijd niet gelukt wat zijn landgenoten Romario en
Ronaldo wel presteerden: de harten van de fans stelen.
Als hem wordt gevraagd of hij zonder applaus kan, zegt
Rivaldo: „Nu eens aanmoedigingen, dan weer fluitcon
certen. Je leert ermee te leven. Ik ben zevenentwintig. Ik
heb inmiddels geleerd dat het voetbal een circus is van
ups en downs."
Voetbal is uitvergroten. Rivaldo doet daar niet aan mee.
Het is bekend hoe hij over die koude drukte denkt. „Ik
voetbal voor mijn vader. Elke dag denk ik nog aan hem.
Hij is vroeg gestorven, veel te vroeg, als gevolg van een
auto-ongeluk. Zestien was ik. Ik wilde het voetbal de rug
toekeren. Ik ben doorgegaan, omdat mijn vader dat ab
soluut zo zou hebben gewild. Mijn vader en ik, wij waren
onafscheidelijk. Hij heeft mij altijd gestimuleerd. Nooit
zal ik dat vergeten, hoe hectisch het ook is."
De linksbuiten is al geruime tijd niet bijster op dreef,
volgens de Spaanse experts al drie a vier maanden niet.
„Z'n spel valt tegen en z'n doelpunten blijven uit", zegt
de Barcelona-specialist van El Mundo Deportivo, Joan
Poqui Eraso. „Rivaldo is een bescheiden Braziliaan die
elke wedstrijd wil uitblinken, maar om de een of andere
reden lukt het hem niet meer op een wijze die men in
Barcelona van hem gewend was."
Naar de mening van de Spaanse journalist heeft de te
rugval van de Braziliaan veel te maken met het klassieke
conflict dat de voetballer en z'n zaakwaarnemers - een
commissie van drie - thans uitvechten met Barcelona-
president Josep Luis Nunez. De inzet is een verbetering
van z'n nog tot 2003 doorlopende contract. Volgens de
ene partij (Rivaldo) worden er door de andere (Nunez)
afspraken geschonden.
Rond de kerstdagen van het vorig jaar weigerde de
linksbuiten, een paar weken lang, in het gareel te lopen
bij de trainer. Hij claimde tijdens een dispuut in de
kleedkamer opeens een andere, centralere positie. Van
Gaal ging niet akkoord en Rivaldo wefd gepasseerd: Tot
dat de speler, na een verontschuldiging van zijn kant,
verklaarde zich weer te zullen schikken naar de opdrach
ten van de baas.
Er wordt in Barcelona niet uitgesloten dat de manager
van Rivaldo, Josep Maria Minguella, in deze affaire de
speler bewust tegen de club heeft opgezet. Minguella, die
in het verleden ook de zaken behartigde van de Bulgaar
se sterspeler Stoitsjkov, leeft al geruime tijd op gespan
nen voet met president Nunez. Minguella zou zelfs van
plan zijn zich bij de volgende presidentsverkiezingen, in
principe in 2002, voor dat ambt kandidaat te stellen.
Minguella is een oud-bestuurslid van de club. Tegen
woordig is hij voetbalmakelaar, officieel FIFA-agent zelfs.
Er is een tijd geweest, aldus Joan Poqui Eraso, dat Min
guella voor FC Barcelona de belangrijkste transfers deed.
„Maar plotseling is het bestuur met hem gestopt. Sinds
dien zit Minguella in de oppositie en is de atmosfeer tus
sen beide partijen niet zuiver meer." Een aantal pupillen
van Minguella (Oscar, Nadal, Roger, De La Pena, Cela-
des) zijn inmiddels bij de club vertrokken.
„Minguella komt de eer toe Rivaldo in de zomer van
1996, toen hij nog een ongeslepen diamant was, uit Bra
zilië naar Deportivo La Coruna te hebben gehaald. Nog
geen jaar later kocht Barcelona de aankomende ster,
voor 56 miljoen gulden. In Spanje wordt thans gespecu
leerd over een op handen zijnde transfer van Rivaldo
naar Lazio Roma. Minguella zou druk doende zijn die
miljoenen-transactie voor te bereiden.
Rivaldo zal niet de eerste voetballer zijn die, louter om
z'n zaakwaarnemer financieel te behagen, vriendelijk
doch dringend wordt verzocht z'n medewerking aan een
transfer te verlenen. De ervaringen van z'n landgenoot
Ronaldo liggen nog vers in het geheugen.
GIJSBERT SPIERENBURG
Rivaldo. Hem is - ondanks zijn vaak zo sprankelend en flonkerend spel - in Barcelona nog altijd niet gelukt wat zijn landgenoten Romario en Ro
naldo wel presteerden: de harten van de fans stelen. foto archief»ap
lalfAmsterdamse jongens
issen de 17 en de 21 jaar
'den sinds half januari op
'lek van de gemeente onder
rnden genomen door de
marine in Den Helder,
mgeren op achterstand',
_J den ze genoemd, jongeren
wel eens crimineel gedrag
Sj| Men gaan vertonen. Dat
j iet in Den Helder worden
voorkomen met 'het
'twikkelen van de juiste
vdigheden en houding en
het verwerven van de
I digde kennis'. Dezer dagen
ipen de jongens weer het
h ewone leven in met die
ieuwe kennis en sociaal
'■drag. „Ik sla niet meer
w. vind gelijk op z'n bek. Ik
om tot tien te
tellen.
robleemjongeren, probleem
jongeren", moppert Clyde
(18). „Ze noemen ons pro
bleemjongeren. Maar wij veroorzaken hele
maal geen problemen." Het blijkt een gevoe
lig punt. Hoe benoem je twaalf jongens met
een breed scala aan persoonlijke moeilijkhe
den, zonder ze in de criminele hoek te zet
ten. „Want crimineel zijn ze zeker niet", al
dus overste H. Handgraaf, hoofd van de ma
rineschool die de jongens onder zijn hoede
heeft.
Het is niet de eerste groep jongeren die 'in
handen' van militairen valt. De landmacht
had vorig jaar de primeur. De luchtmacht
heeft inmiddels het estafettestokje van de
marine overgenomen. In juni wordt bekeken
of het zin heeft om jaarlijks groepen naar de
krijgsmacht te sturen.
Het project draait om discipline en sociale
vaardigheid. Daarnaast kunnen de jongeren
kiezen tussen een opleiding techniek of au
tomatisering en bedrijfsadministratie. Het
programma is een samenwerkingsverband
van de gemeente Amsterdam met Defensie.
De hoofdstad koopt opleidingsplaatsen in bij
de diverse krijgsmachtonderdelen voor vijf
tienduizend gulden.
Voorlopig betreft het nog een proefproject
met de weinig fantasievolle naam De Uitda
ging. Het is in ieder geval ook een uitdaging
voor de marine zelf. „Normaal leiden we hier
jongeren op die bij ons gaan werken. Dus we
zijn wel vertrouwd met jeugd. Maar de toon
en de houding van dit stel, daar moest ik
toch wel even aan wennen. Ik had echt nu
en dan wat door te slikken", zegt sergeant
Rob Vink, één van de begeleiders van de
twaalf jongens.
De jongens vormen geen doorsnee van de
Amsterdamse jeugd. H. Westerhoff, de verte
genwoordiger van de gemeente in het pro
ject, zegt dat ze stuk voor stuk een reeks van
moeilijkheden te verstouwen hebben gehad.
Hij noemt onder meer 'schulden, boetes, ge
Probleemjongeren vallen in handen van militairen
dragsproblemen en een ernstig verstoord ge
zinsleven'. Een deel van de jongens heeft
geestverruimende middelen gebruikt en
nauwelijks een opleiding afgemaakt. Dat al
les maakte de jongens 'individualistisch en
dominant van aard', zoals overste Handgraaf
het uitdrukt. Bij de marine komen de deelne
mers, los van hun eigen sociale situatie, in
een ander ritme.
Wennen
Om half zeven is het opstaan. Clyde: „Het
programma hier was vreselijk wennen. De
eerste ochtenden moest je standaard op
drukken. Want dat moest als je te laat kwam.
Vroeger bleef ik de hele nacht op. Ik was in
de stad, of thuis. Dan ging ik pas naar bed als
ik slaap kreeg en bleef ik echt lang liggen.
Soms wel tot drie, vier uur 's middags. Als ik
m'n bed uit kwam ging ik weer vrienden op
zoeken, of zo."
Maar waarom meedoen aan zo'n strak
programma? „Voor de opleiding die er aan
vast zit", zegt Dandy (18) stellig. „Voor mij
zit de meeste winst in de opleiding", beaamt
ook Clyde. „En ze zoeken hier een baan voor
je", vult hij aan. Luitenant ter zee Ed Stuger,
een van de begeleiders: „Dat zeggen die jon
gens inderdaad. Dat ze vooral komen voor
de opleiding. En dat ze dat strenge van ons
maar niks vinden. Maar dan vraag ik ze:
Waarom deed je dat dan niet? Waarom ging
je vroeger dan niet gewoon naar school als je
een opleiding zo belangrijk vindt?"
Dandy: „Ja, ik doe het 't meest voor de op
leiding, maar ik moet niet liegen. Ik heb wel
wat geleerd. Vroeger kon ik alles alleen met
agressie oplossen. Straks kan ik gewoon om
dingen lachen. Dan ga ik niet gelijk op de
vuist. Voorheen was ik meteen op m'n teen
tjes getrapt."
Clyde: „Dat is ook bij mij veranderd. Maar
het komt ook een beetje omdat we bevriend
zijn geraakt. We kermen elkaar beter. Eerst
denk je: wat doet die stoer. En dan wil je
Pauze tijdens een brandblusoefening waaraan
de jongeren deelnemen, foto gpd»joop boek
hem gelijk op z'n bek rammen. Je hebt nu
ook geleerd om eerst tot tien te tellen en het
proberen uit te praten. En als dat niet lukt
doe je of-ie niet bestaat. Dan draai je gewoon
je rug naar hem toe, even afkoelen."
Dandy: „Iedereen had een grote mond,
dus je pikte wat minder van elkaar. Maar in
de tijd dat je met elkaar moet samenwerken
ga je wat meer tot tien tellen en wat meer
van elkaar accepteren. In het begin was het
ieder voor zich."
En om hun nieuwe vaardigheden te de
monstreren, delen de jongens de groep in
tweeën om vlotten te gaan bouwen. Onder
de bulderende aansporingen van mariniers,
knutselen ze van touwen en tonnen een
wrak vaartuig in elkaar. De bedoeling is om
zo snel mogelijk de vijver op het kazerneter
rein over te steken. Maar het is koud. Een
snijdende wind beneemt elk weldenkend"
mens de lust om het water in te gaan. Maar
even later staan enkele van de jongens tot
hun middel in de vijver om hun vlot als eer
ste op de andere oever te krijgen.
Respect afdwingen
„Dat was in het begin niet gelukt", zegt Dan
dy. Iedereen had toen z'n eigen plannetje en
wilde niet samenwerken, dus luisterden we
niet naar elkaar." „Ja", zegt sergeant Schou
ten, „dat was inderdaad een probleem. Om
ze aan de gang te krijgen hebben we eerst
respect moeten afdwingen. Dus in het begin
stond ik zelf in het water. En als er hard gelo
pen werd, deed ik ook mee. Dan hoorde je ze
praten. 'Moet je die ouwe man zien. Die
loopt nog harder dan wij'."
Begeleider Rob Vink: „Het was voor ons
ook omschakelen. Met de jongeren die wij
hier normaal binnen krijgen, zijn we gewend
dat alles wel goed gaat. En als er één uit de
pas loopt, dan krijgt die dat wel te horen. Bij
deze jongens werkt dat niet. Dat negatieve
kennen ze nu wel. Dat horen ze hun hele le
ven al. Wij proberen daarom het positieve te
benadrukken. En dat zijn ze niet gewend. Je
merkt dat ze dat leuk vinden."
„Maar een garantie voor de toekomst kun
nen we natuurlijk niet geven", zegt overste
Handgraaf. „Hoe ze het zullen doen in de
maatschappij, moet je afwachten." De resul
taten bii de landmacht waren vorig jaar in ie
der geval hoopgevend. De dertien jongeren
daar waren na drie maanden allemaal aan
het werk of bezig met een opleiding. Ook na
het project worden ze nog begeleid.
Ook Clyde en Dandy zijn optimistisch.
Dandy: „Voordat ik hier kwam, zat ik - als
het aan mij lag - elke dag in de coffeeshop. Ik
werkte ook een beetje. Maar als ik nu terug
kijk dan zie ik al die mensen waar ik vroeger
mee omging. Dan besef ik dat zij nog hetzelf
de zijn en dat ik ben veranderd. Ik ga voor
uit. Ik ontmoet ze nog wel in het weekend,
maar ik blijf niet lang bij ze staan. Ik zal wel
gaan werken. Ik heb nu een serieuze vrien
din. Dat had ik vroeger niet. Dus nu heb ik
toekomstplannen.
Clyde „Ik denk dat de dingen na dit pro
ject wel beter zullen gaan. Ik ga bijvoorbeeld
niet meer wachten met opruimen. Zo van:
ach, dat komt later wel. Ik denk dat ik het
meteen zal doen, ook om te zorgen dat dat in
mij blijft: dat ik niet ga verzaken. Ik doe hier
een opleiding in de automatisering. Er wordt
een baan voor me gezocht. Ik heb gezegd dat
ik een combinatie van leren en werken wil.
Want geld speelt een belangrijke rol bij mij.
Na al die weken heb ik, denk ik, meer dis
cipline. Ik let meer op de kleine dingetjes,
omdat hier alles perfect moet zijn. Opstaan
is ook anders. Ik ben nu echt fit geworden.
Vroeger dacht ik: nog even blijven liggen,
nog even omdraaien. Dat is niet meer zo.
Gewoon in één keer uit je bed springen. Mis
schien even een paar keer opdrukken. Ben je
meteen lekker wakker."
Dandy: „Als je hier bent, dan denk je: kon
ik maar naar huis. Je stresst omdat je elkaar
te veel ziet. Je hebt nooit tijd voor jezelf.
Maar als we weggaan, dan denk ik wel dat
we elkaar gaan missen."
GERT VAN DER MATEN
