'Pronken met andermans veren'
Kunst is voor mij een soort van toneelspel
Cultuur Kunst
Museumarchitectuur kan
imago Leiden versterken
Romantiek in Wassenaar
Levensverhaal Von Siebold als jongensboek
Koningin gastconservator
bij het Stedelijk Museum
JBWj UaPKIUUUU
't Ha
Voici
taliaanse schrijver Bassani overleden
p 0, De Italiaanse schrijver Giorgio Bassani is gisteren in een
jjcénhuis in Rome overleden. Hij is 84 jaar geworden. In zijn
mi-autobiografische werk schreef Bassani veelal over het
odse leven in Ferrara, bij Venetië, in de tijd van het fascisme,
ij was zelf in de jaren dertig en veertig actief in het verzet en
>eft onder dictator Benito Mussolini enige tijd gevangen geze-
n, Zijn bekendste werk is 'II giardino dei Finzi-Contini' (1962),
het Nederlands verschenen als 'Het groene paradijs van de
mi ugdliefdes'. De verfilming ervan door regisseur Vittorio De Si-
werd bekroond met de Oscar voor beste buitenlandse film.
omponisten/tekstschrijvers gezocht
g den Wie altijd al een muzikale ode aan Leiden heeft willen
engen, krijgt nu die kans. De Rabobank Cultuurprijs 2000
ordt dit jaar namelijk uitgereikt aan de tekstschrijver/compo
st die het beste muziekstuk heeft geschreven met een aan Lei-
jn gewijde tekst. De tien beste inzendingen worden op 11 ok-
ber in de Leidse Schouwburg ten gehore gebracht door he
mde Nederlandse artiesten. De winnaar gaat met tienduizend
,d H ilden naar huis. De Cultuurprijs, die voor de derde maal
n ordt uitgereikt, is in het leven geroepen om veelbelovende
jnstenaars onder nationale aandacht te brengen. Deelnemers
Zo 111 loeten voor 1 juli hun compositie op cd of cassette inleveren
j de Vereniging PALM, Vaartweg 32,1217 SV te Hilversum,
en deelnameformulier en een wedstrijdreglement zijn verkrijg-
larvia de Rabobank in Leiden en Oegstgeest.
'röckener Kecks bij Plato en LVC
jgENj Tröckener Kecks is morgen voor twee optredens in Lei-
in. De groep, die onlangs een langdurige stilte doorbrak met
i nieuwe plaat '>tk', speelt 's middags vanaf vier uur bij de cd-
0 Ges lak Plato aan de Vrouwensteeg 4/6. Die set zal voornamelijk
[oestisch zijn. 's Avonds gaan voor het concert in het Leids
rijetijdscentrum aan de Breestraat 66 alle stekkers gewoon in
et stopcontact. In het voorprogramma speelt de Belgische
and De Mens, waarvan de Kecks tot de grootste fans behoren,
vd Ge
Wereldkinderen' spelen in Nieuwkoop
iwKQOPIn het programma 'Wereldkinderen' musiceren vijf
nge vluchtelingen van tussen de 10 en 15 jaar samen met vier
axofonisten van het Aurelia Saxofoon Kwartet. De kinderen
"ej* jn afkomstig uit Irak, Joegoslavië en Ethiopië. Morgenavond
iven ze voor jong en oud tussen 19.00 en 20.00 uur een geza-
ïenlijk optreden in de hervormde kerk aan het Reychthuisplein
Nieuwkoop. Kaarten (2,50 gulden voor kinderen en 10 gulden
i Dor volwassenen) zijn verkrijgbaar bij boekhandel Middel-
Dop, boekhandel Nieuwkoop en een uur voor aanvang aan de
assavan de hervormde kerk.
let wordt niks meer met 'De Meisjes'
n haag Het Nationale Toneel in Den Haag heeft de pogingen
estaakt om alsnog, met een ten dele nieuwe bezetting, een
lorstelling van 'De Meisjes' van Jean Genet te presenteren,
irder stapten Pleuni Touw en Hugo Metsers op, maar ook met
un vervangers Ella van Drumpt en Marthe-Geke Bracht lukt
et niet. Hun inspanningen leiden volgens regisseur Johan
oesburg niet meer tot het gewenste resultaat. Pleuni Touw en
nnemarie Prins hebben 'De Meisjes' veertig jaar geleden sa-
ïen op de Arnhemse toneelschool gespeeld. Het leek ze leuk
it dit jaar, als vrouwen van in de zestig, nog eens over te doen.
[aar de chemie van destijds bleek verdwenen. Touw brak de
wrbereidingen af, met haar man Hugo Metsers - die een
rouwenrol zou spelen - in haar kielzog.
,ennon-encyclopedie komt in juli uit
o lij dnden Voor wie echt alles wil weten over John Lennon kan
ch verheugen op de komst van een 'John Lennon Encyclope-
ie'. Het meest uitgebreide werk ooit over de ex-Beatle komt in
jli uit. Auteur is Bill Harry, die al veertig jaar alles over Lennon
irzamelt. Volgens hem is het een positief boekwerk geworden.
Nilsson met het vroege repertoire van Queen in Leidse Bacchus
leiden fred hoogendoorn
Ineens komt voor de Alkmaarse
popgroep Nilsson alles op het
zelfde moment. De nieuwe sin
gle 'Stars', het nieuwe album
'Freddie's garden', optredens
met het eigen repertoire en op
tredens in de Marlboro Flash
backs-serie, waarbij Nilsson
zich stort op Queen-repertoire.
„Heftig, ja", beaamt Marieke
Eelman, boegbeeld van de
voormalige Texelse band. Eel
man, gitarist Pinie, toetsenist
Oscar Bremer, bassist Wilco
Witte en drummer Jan Jacob
Zegel zijn al zo'n tien jaar bij
een. Een prestatie op zich? Eel
man: ,,Ach, als je alleen maar
oefent in de repetitieruimte en
niet of nauwelijks optreedt, ga
je over van alles neuzelen. Dat
lot is ons bespaard gebleven,
gelukkig." Bovendien is er de
gezamenlijke drijfveer, de grote
liefde voor muziek. Witte: „De
liedjes, daar doen we het voor.
De pogingen tot het schrijven
van het perfecte liedje."
De in eigen beheer gemaakte
plaat van Vivid, de voorloper
van Nilsson, was een vingeroe
fening. Het titelloze debuut van
Nilsson uit 1998, waarvan er
zo'n tienduizend zijn verkocht,
was veelbelovend. Met name de
toenmalige singles 'Elastic ba
by", 'Ben' en 'My brain's down'.
Vorig weekend verscheen het
tweede album, 'Freddie's Gar
den', voorafgegaan door de sin
gle 'Stars'. De muziek op de
nieuwe cd is net als de voor
ganger niet echt te vangen. Er
zijn invloeden, voorkeuren, na
tuurlijk. Zoals Joni Mitchell,
David Bowie, Pretenders. En
een stuk doet meteen denken
aan iets anders: het punky
'Tree' had op de eerste elpee
van Blondie kunnen staan.
Nilsson is niet ineens andere
muziek gaan maken, maar er is
behoorlijke vooruitgang ge
boekt. 'Freddie's garden' is
avontuurlijker. Eelman: „We
houden van muziek waaruit
iets te halen valt, waarin iets ge
beurt, waarbij je iets voelt. We
hebben de afgelopen jaren ont
zettend veel gespeeld en daar
leer je van. We zijn verder. Los
daarvan is er een groot verschil
tussen onze twee cd's wat be
treft de manier van opnemen.
Bij de eerste was het repertoire
er al en werd dat eigenlijk vrij
sec opgenomen. Voor 'Fred
die's garden' gingen we nogal
open de studio in. Veel dingen
waren nog niet af, nog in ont-
Reeds lang voor de uitvinding ook gebrek aan samenhang en
[Assenaar In Art Gallery Gérard in Wassenaar is tot zondag een expositie te zien van de Franse schilder
lain Gaudin. Gaudin is een kunstenaar die zichzelf realist noemt, maar in zijn aquarellen ook een flinke
osis romantiek stopt. De galerie is dagelijks geopend van 13.00 tot 17.00 uur en is gevestigd aan de
lijksstraatweg 358. foto pr
j raumatische overdosering van
)rkest Koninklijke Luchtmacht
pi MUZIEK RECENSIE
li dy van der spek
Op zich geen gek idee van
Orkest van de Koninklijke
chtmacht, een professioneel
Ütair blaasorkest dat de lich-
i thui muze tot een belangrijk deel
arte? ahaar orkestcultuur heeft ge
lakt. Niet minder dan 27 pro-
Wimapunten neemt het or-
stvoor z'n rekening. Maar na
vierde kraker 'Oerend hard'
Bennie Joling rijst de vrees
ar nog drieëntwintig oerend
rd zullen volgen. En op een
oases van rust na is dat
daarom heeft een ruim vijf-
tigkoppig blaasorkest, inclusief
slagwerk, pismo/keyboards en
elektrische gitaar, in een goed
akoestische ruimte als de Stads
gehoorzaal nog 'support geluid'
nodig? De support (ondersteu
ning) is zo overheersend dat or
kest in combinatie met zang de
halve tijd een grote brij wordt,
met veel schurend blikkerig bij
geluid. Geen zin, geen woord is
van de andere te onderschei
den. Menig trommelvlies
smeekt z'n baasje minstens tien
rijen naar achteren plaats te ne
men. Lege stoelen genoeg!
Deze traumatische overdose
ring betekent nog niet dat de
Koninklijke Luchtmacht niet
kan spelen. Als het er minder
oerend aan toe gaat - en de he
mel zij dank gebeurt dat ook
hier en daar - hoor je pas hoe
het orkest kan swingen, een
warme klankkleur kan produce
ren. En wat een goede solisten
het binnen zijn gelederen heeft.
Het programma biedt van al
les wat; van zwoele romantiek
('Kronenburgpark'), lekkere ou
bolligheid ("Vissen'), hoog
smartlapgehalte ('De Zee') tot
keiharde meezingers (Studio
Sport blok).
Hoe 'hard' het orkest ook z'n
best doet en hoe gedreven de
vocalisten, vijf in getal, ook zin
gen en dansen, de broodnodige
sfeer komt pas in 'Het kleine
cafe aan de haven' binnendrij
ven. Ver na de pauze. In het
liedje van Frans Halsema "Voor
haar' zijn zang en orkest in
evenwicht. Brigitte Nijman doet
er alles aan om in 'Telkens
weer' het Willeke Alberti-imago
na te bootsen, heel lief en heel
golvend. In 'Tulpen uit Amster
dam', gearrangeerd door Rik
Elings, gaat het orkest uit z'n
dak in diverse dansende, swin
gende, tegendraadse en schok
kende ritmes. Zonder twijfel
kan dit orkest veel, wellicht
zonder de 'high-tech' nog veel
meer.
wikkeling." Witte: ,,Er was een
ontspannen, open sfeer tussen
de producer, de technicus en
ons. We konden alles tegen el
kaar zeggen. Dat leidde tot veel
geëxperimenteer op een leuke
manier."
De producer van 'Freddie's
garden' werd wegens ziekte,
tussentijds, vervangen door de
Engelsman Pete Briquette, die
eerder werkte met onder meer
Nick Cave en Bob Geldof. Ook
de Engelse technicus Roy
Spong is geen beginneling. Kula
Shaker, K's Choice en Oasis lie
ten zich al door hem terzijde
staan. Eelman: „En toen was
het de vraag of zij naar Neder
land zouden komen of wij naar
Engeland zouden gaan." Nils
son ging en belandde in de
Cosford Mill Studio van Queen-
drummer Roger Taylor. Zo ont
stond ook de titel. 'Freddie's
garden' is het tuintje waarin
Queen-zanger Freddie Mercury
rust zocht en thee dronk.
En toch, toch is het louter
toeval dat Nilsson in de Marl
boro Flashbacks-serie optreedt
met (het vroege) repertoire van
Queen. Witte: „Dat hadden we
vorig jaar al bedacht. Waarom
Queen? Omdat we allemaal wel
iets met die band hebben, om
dat het lekkere liedjes zijn en
misschien ook wel omdat het
niet zo voor de hand ligt."
Eelman: „Het was wel enorm
wennen, optreden met reper
toire van een ander. Het geeft
me nog steeds een raar, onge
makkelijk gevoel als mensen uit
het publiek alles van a tot z
meezingen en na afloop klap
pen. Je pronkt toch met ander
mans veren. Het leuke effect is
wel dat we op deze manier een
heel ander publiek trekken dan
met onze eigen optredens. En
daar kunnen we van profiteren,
door ze bijvoorbeeld kennis te
laten maken met een paar eigen
liedjes."
Nilsson speelt Queen in de
Marlboro Flashbacks-serie op
18 april in Bacchus, Leiden; 19
april, Plan-C, Rotterdam; 20
april, Paradiso, Amsterdam.
Andere optredens o.a.: 5 mei,
Bevrijdingspop, Haarlem; 5
mei, Bevrijdingsfestival,
Utrecht; 6 mei, Bibelot, Dor
drecht; 8 juli, Vlietpop, Leid-
schendam.
leiden ropy van der polsblik te werpen in het in nevelen gehulde Land
van de Rijzende Zon. Hij legde contact met Ja
panse kunstenaars en wetenschappers en kreeg
zo toestemming door het land te reizen. Tijdens
zijn omzwervingen legde hij een enorme collec
tie voorwerpen, planten, opgezette dieren en
kunst aan, die hij na zijn verbanning uit Japan in
1829 onderbracht in zijn huis aan het Rapenburg
in Leiden. In het boekje 'Huize Nippon aan de
Rijn' heeft Bart Schmitz het levensverhaal van
Von Siebold weergegeven als een spannend jon
gensboek, waarin liefde, spionage en intriges op
exotische plaatsen een hoofdrol spelen. Het
boekje maakt deel uit van de serie Leidse verha
len, een intitiatief van Leiden Promotie VW,
waarin de levens van beroemde Leidenaren wor
den belicht. Von Siebold werd vooraf gegaan
door De Zangeres zonder Naam en Marinus van
der Lubbe. De boekjes zijn bij het Leidse VW-
kantoor en bij de Leidse boekhandels te koop.
van de hedendaagse logo's ken
den steden symbolen waaraan
een stad direct kon worden her
kend. Hoe gestileerd ook, staat
de Eiffeltoren onmiskenbaar
voor Parijs. Het Colosseum kan
alleen maar Rome betekenen.
Leiden wordt herkend aan de
Nonnenbrug met het Academie
gebouw aan het
Rapenburg op
de achtergrond.
Vaak ook aan
de Koornbeurs-
brug; een enkele
keer aan het
Stadhuis met to
ren.
Ook nieuwe
gebouwen kun
nen direct het
symbool bij uit
stek zijn. Het
operagebouw
van Sydney was
nog niet klaar,
of de stad had
een internatio
naal bekend ge
zicht gekregen.
Hetzelfde geldt
voor het nog
maar kort gele
den gereedgekomen Guggen
heim Museum in Bilbao. In de
afgelopen decennia zijn het
vaak gebouwen van kunst en
cultuur die het symbool van een
stad zijn geworden.
Enige weken geleden kreeg
staatssecretaris Rick van der
Ploeg het eerste exemplaar van
'Museumarchitectuur als spiegel
van de samenleving' aangebo
den. Uit essays van verschillen
de auteurs blijkt hoe nu musea
zich nadrukkelijk in de openba
re ruimte manifesteren, zoals
vroeger kerken en kathedralen
dat al deden. Betekenis, positie
en functie van musea zijn in be
lang toegenomen. Een opzien
barend museum blijkt een be
langrijk wapen in de strijd om
een volwaardig imago en een
aantrekkelijk vestigingsklimaat.
Dat is bepaald een andere stel
ling dan die in deze krant van
vorige week: 'Musea dragen
niets bij aan imago stad'.
Met zijn stelling dat musea
geen duidelijke rol in het beeld
van een stad spelen, kon een
Rotterdamse onderzoeker - en
auteur van een zojuist versche
nen boek over 'Museummarke-
ting- het Leidse museale we
reldje even fijn provoceren. Hij
laakte vooral het gebrek aan een
gemeenschappelijke visie van
zowel (stads)bestuurders als
museumdirecteuren. De Rotter
damse onderzoeker zal wel we
ten dat volgens collega-onder
zoekers de haven van Rotterdam
CEES WAAL
visie wordt veriveten. Toch is
Rotterdam de belangrijkste ha
ven van de wereld.
Voor de wereld van kunst en
cultuur geldt nog sterker dat
verscheidenheid en eigenzinnig
heid voonuaarden zijn voor in
novatie en daarmee voor conti
nuïteit in bestaan. Je moet er
niet aan den
ken dat de Leid
se musea geza
menlijk in een
plannings
keurslijf van de
bureaucratie
geperst worden.
Bijvoorbeeld
terwille van een
modieus muse-
ummarketing-
verhaal. Na
tuurlijk kan er
wel wat meer
worden samen
gewerkt dan
nu. Onze stads
bestuurders
kunnen dat sti
muleren, maar
met mate.
Aan het ima
go van 'Leiden
Museumstad' kunnen zij beter
bijdragen door goed te zorgen
voor het eigen museum, het Ste
delijk Museum De Lakenhal.
Met de aankoop van de voor
malige dekenfabriek Scheltema
aan de Oude Singel is een grote
stap voorwaarts gedaan voor
verdere on tivikkelingsmogelijk -
heden van De Lakenhal. Het ge
bied achter De Lakenhal, de
Lammermarkt en omgeving, ligt
er desolaat bij. Tussen centraal
station en centrale stad is het de
ideale plek om beeld en werke
lijkheid van Leiden als Muse
umstad verder uit te bouwen.
Deze plek ligt in reistijd eigen
lijk heel dicht bij Schiphol. In
ternationaal aantrekkelijke ten
toonstellingen zouden hier kun
nen worden gehouden. In het
Victoria Albert Museum in
Londen is vorige week een
prachtige tentoonstelling Art
Nouveau 1890 - 1914 geopend:
een dergelijke tentoonstelling
zou moeten kunnen doorreizen
naar de nieuwbouwvleugel van
De Lakenhal aan de Lammer
markt.
De nieuwe vleugel kan als
'museumarchitectuur' het ima
go van Leiden als museumstad
versterken. Het nieuwe symbool
waaraan de stad Leiden kan
worden herkend, moet echter
niet alleen de nieuwe vleugel
zijn, maar het totale complex
van De Lakenhal, zoals dat in
de loop van de eeuwen is ont
staan.
Een toepasselijker plek voor de presentatie van
het derde deel in de reeks Leidse verhalen was
niet denkbaar: het SieboldHuis. In het nieuwe Ja
panse studiecentrum ontving de directeur van
het rijksherbarium P. Baas gistermiddag de laat
ste toevoeging aan deze serie: 'Huize Nippon aan
de Rijn, Philipp Franz von Siebold', waarin au
teur Bart Schmitz de levensloop van de negen-
tiende-eeuwse arts en Japankenner boekstaaft.
Met dit boekje is Von Siebold aan de eregallerij
van beroemde Leidenaren toegevoegd.
Philipp Franz von Siebold (1796-1866) werd
geboren in het Duitse Würzburg, waar hij stu
deerde voor arts. Hij trad in Nederlandse krijgs
dienst om zo uitgezonden te worden naar Neder-
lands-Indië. Vandaar vertrok hij naar Japan, dat
ontoegankelijk voor buitenlanders was. Von Sie
bold laeeg bij hoge uitzondering wel de kans een
AMSTERDAM
van hedendaagse kunst. Ze vult
haar collectie geregeld aan met
aankopen op de jaarlijkse Kun-
stRai en in galeries. De selectie
van der tentoonstelling uit de
rijk gevulde depots van het Ste
delijk verricht de koningin in
nauw overleg met Fuchs.
Thema wordt Nederlandse
kunst van na de Tweede We
reldoorlog, volgens Fuchs glo
baal daterend vanaf de tijd dat
de vorstin zelf naar deze kunst
ging kijken.
Koningin Beatrix wordt eind dit
jaar gastconservator van een
tentoonstelling in het Stedelijk
Museum. Volgens directeur Ru-
di Fuchs is het idee afkomstig
van prins Claus, die het opper
de toen hij in 1997 in het Stede
lijk de tentoonstelling van gast
conservator Harry Mufisch
opende.
De vorstin staat bekend als
groot liefhebber en verzamelaar
Japanse kunstenaar Tetsuo Harada exposeert beelden in Hortus Botanicus
leiden ropy van der pols
Als een prehistorisch ei ligt een
witte, massieve bol verzonken
in een vierkante, granieten
plaat. De barsten in het roze
materiaal suggereren dat het ei
er van een grote hoogte op is
gevallen. Groen gras vormt de
omlijsting van het kunstwerk.
En dat is wel gepast voor een
kunstenaar die zich laat inspi
reren door de krachten van de
natuur. „Vanuit mijn Boeddhis
tisch geloof heb ik altijd een
groot onzag gehad voor de wis
selingen van de seizoenen, voor
de vormen van bloemen, bo
men en planten. En dat verwerk
ik in mijn kunst", vertelt de Ja
panse kunstenaar Tetsuo Hara
da, wiens kunstwerken vanaf
vandaag in de Leidse Hortus
Botanicus te zien zijn.
Vanuit Parijs, waar hij al 27
jaar woont, toog Harada naar
Leiden om geschikte plekjes
voor de negentien sculpturen te
vinden. Met hulp van zijn
vrouw en twee zoons, voor de
gelegenheid gehuld in blauwe
overalls, werden de massieve
kunstwerken de afgelopen week
uit de vrachtwagen gehesen en
her en der over de Hortus Bota
nicus verspreid. „Ik heb de
kunstwerken zo proberen te
plaatsen dat ze een eenheid
vormen met de omringende
natuur", legt Harada uit. „Be
wust heb ik daarom mijn klei
nere beelden uitgezocht, die
mooi samengaan met de bloe
-
men en bomen van de tuin."
De massieve kunstwerken
van Harada zijn opgetrokken
uit marmer en graniet. Soms
spiegelglad gepolijst, zodat ze
schitteren in het zonlicht, dan
weer zo ruw als schuurpapier.
En wie dat zelf wil voelen, is
van harte uitgenodigd. „Kunst
voor mij een soort van toneel
spel, waarin het publiek zelf
een rol speelt. De beelden zijn
niet alleen om naar te kijken,
maar ook om aan te raken.
Vooral kinderen vinden het
vaak leuk om op en rondom de
kunstwerken te spelen. En dan
is graniet en marmer uitstekend
materiaal. Het is geschikt voor
de eeuwigheid."
Tetsuo Harada heeft zo zijn
eigen filosofie over de kunst
werken. Zijn beelden, die in ste
den overal ter wereld staan,
vormen in zijn visie een wereld
omspannend netwerk. 'Earth
weaving' noemt hij het zelf. „In
Bretagne staat bijvoorbeeld een
kunstwerk, waaruit een soort
buis steekt die onder de grond
verdwijnt. En in Parijs komt in
een ander kunstwerk zo'n zelf
de buis boven de grond, om
vervolgens weer onder het
aardoppervlak te verdwijnen.
Voor mijn kunstwerken in To
kyo en New York geldt hetzelf
de verhaal. Gezamenlijk vor
men ze één groot kunstwerk,
waarmee ik de verbondenheid
van de landen en volken tot uit
drukking wil brengen."
Tastbaarder is de relatie die
bestaat tussen de botanische
tuin van Niitsu-Shi, de geboor
teplaats van Harada, en die van
Leiden. Want niet alleen staan
er nu in beide tuinen kunstwer
ken van de Japanse kunstenaar,
ook op het persoonlijk vlak be
staan er nauwe banden tussen
de twee hortussen. In 1998
schonk de hortus van Leiden
stekken van de zogenaamde
'Von Siebold-bomen' aan zijn
Japanse evenknie. „Von Siebold
bracht in 1830 nogal wat plani-
materiaal mee uit Japan", legt
Carla Teunisse, werkzaam bij
de Leidse Hortus, uit. „Een deel
daarvan is in de Hortus terecht
gekomen en die planten en bo
men staan hier tot op de dag
van vandaag. Omdat Von Sie
bold in een Japan een beroem
de figuur is, wilden ze daar dol
graag stekjes van hebben." En
zo bloeien de nazaten van de
Von Siebold-bomen en -plan
ten nu weer in het land van
herkomst.
De beelden van Tetsuo Harada
zijn nog tot eind oktober te
zien in de Hortus Botanicus
(Rapenburg 73), dagelijks van
10.00 tot 18.00 uur.
