Geloof Samenleving
In Leids klooster Lopsen was weinig tijd voor devi
Hervormde Kerk wint
kerkvoogdij-kwestie
'Bekende' Nederlanders zwanger van evang9
DONDERDAG 13 APRIL 2000
VANDAAG
13
APRIL
Vandaag 49 jaar geleden, op 13 april 1941 was
het Pasen. Europa was in oorlog. Rusland en
lapan tekenden die dag een neutraliteitsver
drag, en paus Pius XII hield een toespraak
waarin hij opriep tot vrede. Het Leidsch Dagblad schetst
de toespraak van Pius XII de volgende dag als volgt: „Den
katholieken in den geheele wereld bracht hij een hartelijk
Paasch hallelujah. In deze vreugdegroet mengt zich, zo
zeide de Paus, echter een gevoel van smart wegens het
droeve schouwspel der volkerentweedracht. Hij riep zijn
toehoorders op niet te verzwakken in hun gebed voor een
vrede, die de eer van alle naties zou bewaren en voldoe
ning zou schenken aan de levensnoodzakelijkheden van
de oorlog."
De Sikhs vieren vandaag 'Baisakhi', een plechtigheid waar
in de oprichting (in 1699) van de zogeheten Khalsa, of
Sikh-geloofsgemeenschap, wordt herdacht.
Op 13 april 1113 stierf de heilige Ida van Boulogne in het
Franse Arras. Na de dood van haar man verbond ze zich
als benedictines-oblaat (niet in het klooster levend) aan
de abdij van St-Vaast in Arras. Haar zoon Boudewijn I van
Boulogne werd de eerste koning van Jeruzalem.
Schedel paus Benedictus gestolen
madrid Onbekenden hebben in Spanje de schedel van paus
Benedictus XIII (1342-1423) gestolen. De relikwie werd het afge
lopen weekeinde uit een villa in de buurt van de noordoostelij
ke stad Zaragoza ontvreemd. De schedel werd door nakomelin
gen van de paus in een urn bewaard. De regering van de regio
Aragon had de familie de afgelopen jaren vergeefs gevraagd de
schedel in bewaring te geven van een beveiligd museum in de
stad. Benedictus XIII volgde in 1394 in Avignon de zogeheten
tegenpaus Clemens VII op. Nadat Benedictus XIII door het con
cilie van Constanz was afgezet, trok hij zich in zijn geboorte
plaats Illescas terug.
Davidians bouwen kerk bij Waco
waco» Bij de Texaanse plaats Waco leggen Davidians, aanhan
gers van wijlen sekteleider David Koresh, de laatste hand aan
hun nieuwe kerk. Op 19 april, zeven jaar nadat Koresh en ruim
tachtig volgelingen na een wekenlange belegering door de poli
tie in een vuurzee omkwamen, wordt het gebouw geopend. De
huidige leider van de Davidians. Clive Doyle, is in 1993 als een
van de weinigen aan de vlammen ontkomen. De overlevenden
verwijten de autoriteiten de dood van hun geestverwanten en
hebben een rechtszaak tegen de regering aangespannen die de
ze zomer begint.
Jongerenreis naar Taizé
oegstgeest Een groep van dertien jongeren uit Oegstgeest en
Leiden gaat in juli kamperen in het beroemde klooster bij het
Franse dorp Taizé. Jongeren van 17 tot 23 jaar die zin hebben
om mee te gaan kunnen vrijdag 14 april naar een voorlichtings
avond in de rooms-katholieke pastorie aan de Rhijngeester-
straatweg 35 in Oegstgeest. Daar wordt een video vertoond en
vertellen jongeren die in Taizé zijn geweest over hun ervarin
gen. De voorlichtingsavond begint om half acht.
Dominee Wilschut viert jubileum
alphen aan den run» Met een bijzonder concert wordt zaterdag
avond in de Maranathakerk in Alphen het 25-jarig ambtsjubile
um van dominee P. Wilschut gevierd. Na zijn studie in Kampen
werd hij op 20 april 1975 bevestigd in Westerhaar, sinds 1984
staat hij in Alphen. Het jubileumconcert in de kerk aan de
Raadhuisstraat begint om zeven uur, na afloop is er een recep-
Cuba verbiedt processies Goede Week
havana De Cubaanse autoriteiten hebben dit jaar religieuze
processies op de openbare weg in de week voor Pasen verbo
den. Dat hebben de Cubaanse bisdommen van de lokale autori
teiten te horen gekregen. De bisschoppenconferentie herinner
de er in een communiqué aan dat de traditionele processies in
de Goede Week vorig jaar wel waren toegestaan. Ze vermeldde
niet of voor het verbod een reden is opgegeven.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Aangenomen: naar Alkmaar
(SoW), P. Verhoeff te Halle (SoW)
naar Leeuwarden (wijkgem.
Goede Herderkerk), R.E. Num
merdor te Nederhorst den Berg.
Bedankt: voor 's-Gravenzande
(wijk 1), G.A. Kansen te Burgh
Haamstede.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Den Haag, mw. H.
Kamphuis en M.J.T. Burema
(beiden parttime) te IJsselstein.
GEREFORMEERDE KERKEN
(VRIJGEMAAKT)
Bedankt: voor Brunssum-Tree-
beek (wijk Maastricht), J. Glas te
Almelo.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Kapelle-Biezelinge
en Rotterdam-Zuidwijk, G. Cle
ments te Eist.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met vrijdag.
Noorwegen:
Veranderlijke bewolking en enke
le buien, in het noorden (natte)
sneeuw. Maxima rond het vries
punt in het noorden tot een
graad of 9 in het zuiden.
Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en enkele
buien, in het noorden met
sneeuw. In het zuiden mogelijk
onweer en vrij veel wind. Maxima
uiteenlopend van iets boven nul
in het noorden tot bijna 13 gra
den in het zuiden.
Finland:
Veel bewolking en perioden met
regen. In het noorden kans op
sneeuw. Middagtemperatuur
meest tussen de 5 en 10 graden.
Denemarken:
Veel bewolking en perioden met
regen. Middagtemperatuur rond
9 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Veranderlijke bewolking en enke
le buien. In Schotland kans op
natte sneeuw en veel wind. Mid
dagtemperatuur uiteenlopend
van 7 graden in het noorden van
Schotland tot 10 graden in het
zuidoosten van Engeland.
België en Luxemburg:
Meest bewolkt en buiig. Mogelijk
ook hagel of onweer. Middag
temperatuur ongeveer 11 gra
den.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vaak bewolkt en tijd tot tijd bui
en. lokaal met onweer. Op de
westkust een stevige wind. Maxi
ma uiteenlopend van een graad
of 10 langs Het Kanaal tot onge
veer 16 graden in het oosten.
Zuid-Frankrijk:
Wisselvallig met soms wat zon en
geregeld buien, ook met onweer.
Middagtemperatuur rond 16 gra
den, aan de voet van de Pyre-
neen plaatselijk 20 graden.
Spanje:
In het oosten en zuiden geregeld
zon en op de meeste plaatsen
droog. Elders bewolkt en buiig.
Vooral in het noordwesten lokaal
veel neerslag. Maxima van 12
graden langs de Golf van Biskaje
tot boven de 20 langs de zuide
lijke Costa_s
Portugal:
In het zuiden soms zon. Verder
meest bewolkt en van tijd tot tijd
stevige regen- en onweersbuien.
Middagtemperatuur van 14 gra
den in het noorden tot tegen de
20 in de Algarve.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Geregeld zon en slechts een klei
ne kans op een bui. Middagtem
peratuur ongeveer 19 graden.
Marokko:
Flink wat zon. Vrijdag in het
noorden mogelijk een bui. Maxi
ma tussen 18 en 25 graden.
Tunesië:
Flinke zonnige perioden en
droog. Maxima op veel plaatsen
oplopend tot boven 30 graden.
Madeira:
Afwisselend wolkenvelden en
zon en vooral donderdag kans op
een bui. Maxima rond 18 gra
den.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon en droog. Middag
temperatuur tussen 20 en 25
graden.
Duitsland:
Wisselend bewolkt en enkele
buien met kans op onweer. Hier
en daar ook zon. Maxima om
streeks 14 graden, maar vrijdag
in het zuiden aanmerkelijk ho
ger.
Oostenrijk:
Wisselend bewolkt en vooral in
het westen en zuiden enkele bui
en. Stijging van temperatuur,
vrijdag in de dalen omstreeks 18
graden.
Zwitserland:
Half tot zwaar bewolkt en een
aantal buien, ook met onweer en
lokaal veel wind. Middagtempe
ratuur oplopend tot omstreeks
17 graden op vrijdag.
Polen:
Van tijd tot tijd zon en op de
meeste plaatsen droog. Middag
temperatuur oplopend tot onge
veer 17 graden.
Hongarije:
Zonnige perioden en waarschijn
lijk droog. Maxima oplopend tot
ongeveer 20 graden.
Italië:
Zonnige perioden. Eerst vooral in
het noorden nog kans op een
bui, vrijdag later op de dag ook
in het midden en zuiden. Mid
dagtemperatuur oplopend tot
iets boven de 20 graden.
Corsica en Sardinië:
Geregeld zon en vrijdag later op
de dag kans op een bui. Maxima
tussen 18 en 23 graden.
Griekenland en Kreta:
Donderdag op de eilanden in het
oosten misschien nog bui. Ver
der zonnige perioden en droog.
Middagtemperatuur rond 21 gra
den.
Malta:
Flink wat zon en droog'. Middag
temperatuur oplopend tot ruim
20 graden.
Turkije en Cyprus:
Eerst half tot zwaar bewolkt en
enkele pittige buien met kans op
onweer. Later van het westen uit
droog en meer zon. Donderdag
maxima op de meeste plaatsen
rond 25 graden, vrijdag vooral in
het noorden koeler.
Weerrapporten 130405 u
VRIJDAG 14 APRIL 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 06.45 Zon onder 20.35
Maan op 15.26 Maan onder05.29
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.43 13.26 00.16 12.59
Laag 08.14 21.45 07.55 21.26
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
bewolkt
onweer
warmtefront
regen
sneeuw
V koufront
Mtm
opklaringen
Afc» hagel
lagedruk
mist
windrichting
ft hogedruk
zonnig
19 temperatuur
luchtdruk in
1000 hecto pascal
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.MJ. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
e Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
telefi
Advertenties: 071-5.'
Familieberichten:
023-5320 216
Redactie 071- 53215
Hoofdredactie: 071-
ADVERTB
Maandag t/m vrijdag
071- 5356 230
RUBRIEKSAOl
Maandag t/m vrijdag vai
071- 5143 545
ABONNEM
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgif:
per half jaar (acceptgiro
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een n
het automatisch afschrijven
abonnements- geld, ontvi
betaling.
VERZENDINGI
Voor abonnementen die p;
worden verzonden geldt h
aan portokosten per versdi
LEIDSCH DAGBLAD 01
Voor mensen die moeilijk
hebben of blind zijn (oft
leeshandicap hebben), is:
van het regionale nieuws
Dagblad op geluidscasser
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesprok»
Buenos Aires licht bew. n2
Casablanca licht bew. no 1
Johannesburg onbewolkt w.s. 0
Los Angeles licht bew w 3
New Orleans zwaar bew. z3
New York
Tel Aviv
Toronto
20 11 0 0
- 11 0.1
22 .10 0.0
19 12 00
28 18 00
K
N H U I
onbewolkt
half bew
licht bew.
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u per dag
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitge:
10 6 2.1 feestdagen).
37 21 00 Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
21 13 0 0 Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendi»
7 5 4 2 INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
22 11 54.0 Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
16 6 o.O Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
geld voor de bouw van zoiets
kostbaars als een kapel. Maar
zeventig jaar nadien noteerde
procurator Johan Dircksz. van
Agnietenberg: „Er is werkelijk
een groot gebrek aan alles." In
1526 was er geen redden meer
aan en ging het klooster dicht.
Het was allemaal de schuld
van de boekdrukkunst, liet men
aan de pauselijke legaat weten.
Daardoor nam de vraag naar
handmatige kopiëen van litur
gische literatuur af. Het ging
Ze hadden zich eigenlijk moe
ten wijden aan meer spirituele
zaken, de bewoners van het
middeleeuwse klooster Lopsen.
Maar dan hadden ze geen cent
te makken gehad. Dus gonsde
het in de vijftiende eeuw van de
bedrijvigheid in het klooster
aan het Galgewater, vlak buiten
de Leidse stadswallen, op de
plek van het huidige wijkje
d'Oude Morsch.
Lopsen was gespecialiseerd
in het kopiëren en illustreren
van liturgische werken en het
schilderen van religieuze pane
len en altaarstukken. Heel het
productieproces vond plaats in
huis. Dat betekent dat er niet
alleen kopiisten, schilders en il-
luminatoren aan het werk wa
ren, maar ook boekbinders,
timmermannen - voor de fra
mes van de altaarstukken - en
beeldhouwers. Dit alles onder
de rook van een drukke perka
ment- en leermakerij.
Wat van al deze nijverheid
rest is een kapelmuur en een
grafveld, onlangs blootgelegd
door archeologen. En een enkel
handschrift, zoals het missaal
van Abcou, dat nu in Parijs ligt.
De kloostergebouwen, die vlak
buiten de stadswallen lagen,
werden kort voor het beleg van
Leiden afgebroken om de op
rukkende Spanjaarden geen
voet aan de grond te geven.
Maar toen werden ze al niet
meer voor religieuze doelein
den gebruikt.
„Een nogal armoedig Leids
stadsklooster', zo omschrijft
historicus Pieter Obbema dit
Lopsen, of Hieronymusdal, zo
als het convent officieel heette.
De eerste tijd na de stichting in
de veertiende eeuw leken de
broeders het nog wel goed te
hebben. In 1429 was er nog
De Nederlandse Hervormde
Kerk heeft de rechtszaak om de
kerkvoogdijkwestie gewonnen.
De rechtbank in Den Haag
wees gisteren de vorderingen af
van de 44 gemeenten, die wei
geren het 'vrije beheer' van hun
kerkvoogdijen op te geven. De
'rebellerende'gemeenten wer
den veroordeeld in de kosten
van het geding.
De kerkvoogdijen eisten dat
de uitspraak van de landelijke
commissie voor bezwaren en
geschillen van de kerk niet-ver-
bindend zou worden verklaard.
De commissie bepaalde in 1998
dat de betrokken gemeenten
ten onrechte vasthouden aan
de zelfstandige positie van hun
kerkvoogdijen.
De rechtbank verwerpt het
argument van de 44 gemeenten
dat de Nederlandse Hervormde
Kerk is georganiseerd volgens
het presbyteriaal beginsel, ofwel
van onderaf. Alleen al uit de be
voegdheid van de generale sy
node om de kerkorde vast te
stellen, blijkt dat de centrale
kerk gezag kan uitoefenen over
de plaatselijke gemeenten.
„Van een zuiver presbyteriaal
stelsel is aldus geen sprake",
zegt de rechtbank.
De generale synode heeft vol
gens de rechtbank in het alge
meen de bevoegdheid binden
de regels op te stellen voor de
gemeenten als onderdelen van
de kerk. Noch uit de tekst van
de Kerkorde uit 1951, noch uit
de notulen van de synodever
gaderingen waarin die Kerkor
de werd vastgesteld, valt af te
leiden dat de generale synode
niet bevoegd was in 1991 regels
inzake beheer en toezicht te
stellen. Toen besloot de synode
dat de 'vrij beheer'-gemeenten
tot 1 januari 1996 de gelegen
heid zouden krijgen om vrijwil
lig de aangepaste beheersrege
ling te aanvaarden.
Het moderamen (dagelijks
bestuur) van de Nederlandse
Hervormde Kerk, dat met in
stemming kennis heeft geno
men van het vonnis, hoopt dat
de procederende gemeenten
hun verzet tegen de kerkorde
wijziging uit 1991 zullen opge
ven. De kans dat de gemeneten
in hoger beroep zullen gaan is
groot, aldus hun advocaat, L.
Hardenberg.
Bij het noemen van de namen
van L.C van Dijke en Ir. B.J. van
der Vlies, zal maar bij enkelen
direct een belletje rinkelen.
Toch zijn dit van de veertig
'bekende Nederlanders' die
een bijdrage leverden aan de
bundel 'Geloven in de Toe
komst', zo'n beetje de bekend
ste. Van Dijke en Van der Vlies
zijn respectievelijk RPF- en
SGP voorzitter in de Tweede
Kamer. Oh ja, er is ook profes
sor dr. Willem J. Ouweneel,
een tamelijk bekend en recht
zinnig orthodox theoloog. En
ds. Arie van der Veer, voorzitter
van de Evangelische Omroep.
Voor de rest - de meesten zijn
predikant of aan een christelij
ke evangelische organisatie
verbonden - is 'bekende Ne
derlander' iets te veel gezegd.
Hun faam is vooral binnen de
evangelische wereld groot.
Hoe dan ook, hun bijdragen in
'Geloven in de toekomst' zijn
er niet minder om. Ieder ver
haaltje beslaat hooguit twee
bladzijden en gaat over de visie
van de betreffende auteur op
de toekomst van het geloven.
Het zal weinig verbazing wek
ken dat niemand zegt 'ik geloof
niet in de toekomst'. Uiteraard
„Een jonkie, rneti i
weinig vlieguren II
aangeboden", gra
len, „met een leer
tract: hij moest mi
men en ik moest h -
van kerkelijk Nede
prenten."
Het doel van alles
Geloven in de toe) If
'christenen bewus Bl
hun identiteit inC lv
biet christenen de
het christelijk gelo tl
zien'. De samensti
in hun woord vooi
brede spectrum ai
zeer uiteenlopend1
heeft opgeleverd. 1 3
dat nogal tegen. D
lijken allemaal act s
EO te zijn. Zwangt
evangelie en alles!
voorzichtig in hetj t
orthodoxe cliche's
vraag is nog wel, o
ook 'niet christene
bereiken.
Titel: Geloven int
Auteurs: 40 'beke
landers'
Uitgeverij: Medei
Prijs: 9,95
onno van 't kloos11
gen zich moesten 1
op 'het dagelijks J
Maar van het loutf
leven kwam niet
Lopsen zich niet
Ook al kreeg |j
steun van nabui
zoals die van Leidi
De productie b|
draaien. De har
het kloosteratelie: J
weg in heel Holla I
huizen tot Den E
afnemers. De scl
ven dichter bij hu 101
naar kerken en an m
in Leiden, of naai pr
in de dorpen vlald
De kloosterling 1
werk niet alleen. E Btl
pictores (schilden ch
tores (timmerliedc yel
ingehuurd, uit Lei
de directe omj
woonden die in rui
naast het kloostei
Het schilderbec w
eerst aan, in 1482 in
en illumineren va et
door tot aan hei io
bouwen werder tre
overgedragen aar te t
tharinahospitaal, eci
tingen gingen nar en
den. 11
Wat rest ligt in in
onder een dildce in
graven, waarond ve
dieper liggende ie
overige beenderer to
re kloosterlingen ra
onderzoek gecrec irt
begraven. Boven: te
logische resten kc i i
huizenblok. Om ia
zichtbaar te make m
was, heeft de get i
het idee om int o
met gekleurd pl eei
geven waar de k fgi
staan. t
Bron: Pieter Obb ;t
deleeuwen in hai e
m
id
irt
is alom sprake
van het tegen
deel. Bijna
zonder uit
zondering
vindt iedere
auteur in een
zin of frag
ment uit de
bijbel inspira
tie voor een
positief toe
komstper
spectief. Bas
van der Vlies
van de SGP
bijvoorbeeld
neemt een
uitspraak van
Paulus uit 2
Korinthe 4:18: „Dewijl wij niet
aanmerken de dingen, die men
ziet, maar de dingen die men
niet ziet; want de dingen die
men ziet, zijn tijdelijk, maar de
dingen, die men niet ziet, zijn
eeuwig."
Vervolgens schetst Van der
Vlies dat het één en al droefe
nis lijkt in paars Nederland. Sa
men met de voormalige DDR
zijn wij één van de meest on
kerkelijke landen ter wereld.
Bruut geweld op straat, wreed
heden van zedendelinquenten,
BOEKBESPREKING
aanstootge
vende recla
mebood
schappen,
drugs en al
coholver
slaafden die
het straat
beeld domi
neren en
pseüdoréli-
Nederland
karakterise
ren. Het lijkt
hopeloos,
maar de uit
spraak van
Paulus be
wijst dat dit voorbijgaande za
ken zijn. „Beslissende vraag is
nog wel", stelt de politicus, „of
wij door wedergeboorte en
waarachtige bekering, gewerkt
door Gods geest, wandelen
mogen in de vreze des Hee-
ren."
Ter afwisseling zijn er ook
minder ernstige stukjes opge
nomen in de bundel. Arnold
Vermeulen, directeur van de
Evangelische Alliantie, be
schrijft een twistgesprek met
zijn nieuwe beschermengel:
uiteindelijk snel bergafwaarts.
Telde Lopsen aan het eind van
de vijftiende eeuw nog 42 be
woners, vlak voor de sluiting
waren het er nog maar drie.
Waarvan er nog eentje wegliep
ook.
Juist in die crepeerjaren her
bergde het klooster een grote
naam: Cornelius Aurelius,
vriend van Erasmus en een van
de eerste Nederlandse huma
nisten. Nu zijn z'n boeken ver
geten, maar destijds was hij in
wetenschappelijke kringen een
hele piet. In Lopsen - niet be
paald een intellectueel centrum
- moet hij nogal een vreemde
eend in de bijt zijn geweest.
Lopsen begon in de veertien
de eeuw als broederhuis. In die
tijd bloeide in de Nederlanden
een lekenbeweging, die bekend
is onder de term moderne de
votie. Deze broederhuizen leg
den zich toe op handenarbeid,
en dan vooral het kopiëren en
illustreren van boeken. Bijzon
der is wel dat Lopsen ook een
schilderatelier had. Waar men
niet alleen altaarstukken maa-
ke, maar soms ook wereldse
portretten, bijvoorbeeld van de
heren van Naaldwijk.
In 1461 sloot Lopsen zich aan
bij de Windesheimers, een Au-
gustijnse orde. Daarmee kreeg
het een kerkrechtelijk betere
positie. Eigenlijk had het daar
na afgelopen moeten zijn met
de handenarbeid: de regel
schreef voor dat de kloosterlin-
CyCt XJ.OOSTKX ST HIEEONYMTTS -JJAI.of LOVSENte EEYVEN.
Een ets van
Brouwer het
Leidse kloos
ter Sint Hier
onymusdal.
REPRODUCTIE
HIELCO KUIPERS
