Dressed to kill: militarisme bepaalt het modebeeld
Trends
Slipcursus voor man en vrouw
PUZZEL
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een
van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat
uit de letters van het voorgaande woord plus 1het woord van zes
letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1Als
de hele puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde
kolom een woord.
1Gediplomeerd geneeskundige - vertrek - voelspriet;
2. werkplaats voor scheepsbouw - deel v.d. voet - defensie;
3. metalen haak - woonvertrek - sterk geurende hars;
4 ondeskundige - vent - fair;
5. geestdrift - insectenwapen - strandmeer;
6. deel v.h. gezicht - bitter - Duitse componist;
7. advies - rang - stad in Marokko;
8. klankweerkaatsing - eetketel - wrak;
9. opschik - reeks - verwering;
10. lusthof - motief - epiloog.
Oplossing van maandag:
Horizontaal: 1. Fles; 4. ober;
7. linde; 9. ar; 11. ree; 12. eg;
13. set; 15. uni; 16. egel;
18. rite; 19. aai; 20. frak;
22. bora; 25. reu; 27. pel; 28. en;
29. ban; 31. na; 32. zeker;
34. ezel; 35. eest.
Verticaal: 1. Frase; 2. el; 3. sir;
4. ode; 5. be; 6. regie; 8. nel;
10. regeren; 12. enteren; 14. te;
15. ui; 17. lak; 18. rib; 20. frêle;
21au; 23. op; 23. alant;
26. dak; 29. bel; 30. nee; 32. ze;
33. re.
DINSDAG 11 APRIL 2000
gen in de loopgraven, de
trench. Thomas Burberry pro
duceerde tijdens de Eerste We
reldoorlog zo'n half miljoen re
genjassen voor Engelse officie
ren, maar de vraag naar Bur
berry's is gebleven. Dankzij
filmsterren als Humphrey
Bogart groeide de jas uit tot een
echte klassieker. Voor alle leef
tijden moet daarbij worden ver
meld, want op de tentoonstel
ling hangt ook een kinderuit
voering.
Via de zogeheten battledress uit
1937 en een hierop geïnspi
reerd mantelpakje van Peter
Jongmans uit 1967, belanden
we bij een naoorlogse jurk ge
maakt van parachutestof. De
textielretaurator wijst erop dat
er in die periode weinig anders
voorhanden was. „Bovendien
vreet een ontwerp als dit me
ters stof."
Van recenter datum is een jurk,
gemaakt van een legerdeken en
-laken, nét als het pak dat Dick
Holthaus ontwierp voor tv-co-
ryfee Mies Bouwman. Het ont
werp in tropen-safaristijl, dat
gedragen werd tijdens het pro-5
gramma 'Een van de Acht',
stamt af van de tijd dat de Brit
ten in India gelegerd waren.
Bij het zien van een punker met
beschilderde soldatenkistjes en
parka met antimilitaristische
slogans, val je in een ander ui
terste. Er vlak naast staat een
als hooligan verklede pop in
een bomberjack van FC Den
Haag en balaklava (de voorlo
per van de bivakmuts), zoals
een vliegeniersjack van de RAF
tegenover het futuristische pak
van een F16 piloot is neergezet.
Ontwerpers als Mart Visser,
Dries van Noten, Walter van
Beirendonck, Dirk Bikkembergs
en AF Vandevorst sluiten de ge
lederen op de catwalk. Laatst
genoemde borduurt op bijzon
dere wijze voort op het thema
militarisme met een pakje dat
behangen is met onderschei
dingen, boven knalrode been
windsels (puttees) en soldaten-
kistjes met stilettohakken. Als
knipoog naar de toekomst is
een powergirl te zien in com-
batbroek in combinatie met
een sexy legergroen hempje.
('Dressed to kill tot en met 7 ja
nuari 2001 in het Legermuseum
in Delft, Korte Geer 1, tel. 015-
2150.500. Het boek 'Dressed to
kill, het uniform in de mode',
uitg. Waanders, is te koop in de
boekhandel en de winkel van
het Legermuseum. Prijs: 45 gul
den)
ELLEN SCHOLTENS
Viagra-pil helpt
zwangerschap
De viagra-pil, fameus vanwege
zijn werkzaamheid bij manne
lijke impotentie, heeft nog een
andere toepassing gevonden en
wel bij vrouwen. De pil stimu
leert de bloedvoorziening van
het baarmoederslijmvlies,
waardoor vrouwen met een be
paalde vorm van onvruchtbaar
heid toch zwanger kunnen wor
den. Het gaat om vrouwen, zo
meldt New Scientist, bij wie om
welke oorzaak dan ook het
baarmoederslijmvlies zo dun is
dat een bevruchte eicel zich
niet kan innestelen.
Al eerder had de Amerikaanse
gynaecoloog Geoffrey Sher, ver
bonden aan een vruchtbaar
heidskliniek in Las Vegas, de
bloedvoorziening en daarmee
de ontwikkeling van het baar
moederslijmvlies trachten te
stimuleren door onvruchtbare
vrouwen nitroglycerine-pleis-
ters voor te schrijven. Nitrogly
cerine stimuleert de productie
van stikstofoxide (NO), dat de
wanden van bloedvaten ont
spant en zo de bloedvoorzie
ning in weefsels bevordert. Het
nitroglycerine werkte, maar had
het grote nadeel dat de vrou
wen last kregen van hoofdpijn,
misselijkheid en een plotselinge
daling van de bloeddruk. In de
viagra-pil zit de stof sildenafil
die hetzelfde vaatverwijdende
effect heeft als nitroglycerine.
Sher heeft inmiddels vier vrou
wen behandeld, van wie er drie
zwanger zijn geworden.
HENK HELLEMA I
WÊÊmKÊÊÊÊÊÊÊmÊÊmm
S T R
Vanaf het vroegste begin heeft
het militaire uniform z'n stem
pel gedrukt op het modebeeld.
Bijna iedereen heeft wel iets in
de kast hangen dat z'n oor
sprong vindt in het leger. Of het
nu gaat om T-shirts, een hout-
je-touwtje-jas of een jas met
raglanmouwen. Het heden
daagse straatbeeld wordt zelfs
voor een groot deel bepaald
door jongeren in combatbroe-
ken en soldatenkisten, zakenlui
in trenchcoats en reizigers in
zogeheten outdoorkleding.
In de tentoonstelling 'Dressed
to kill' in het Delftse Legermu
seum en het gelijknamige boek
van textielrestaurator Mariska
Pool wordt het het verband tus
sen mode en militarisme ge
legd. Ooit geweten dat de
trenchcoat oorspronkelijk werd
gedragen in de loopgraven? En
dat de cardigan is ontstaan in
het heetst van de strijd?
Als historici over enkele hon
derden jaren de twintigste eeuw
analyseren, kunnen zij maar tot
één conclusie komen: het was
oorlog! „Op foto's van de laat
ste decennia zien ze jongeren
in combatbroeken en soldaten
kisten en zakenlui in trench
coats", staat in het boek 'Dres
sed to kill' vein Mariska Pool.
„En in modetijdschriften geca
moufleerde en tot de tanden
bewapende modellen die lenig
over de catwalk tijgeren."
Dressed to kill - Amerikaans
voor 'er fantastisch uitzien' -
moet niet te letterlijk worden
genomen. De gelijknamige ten
toonstelling in het Delftse Le
germuseum en het begeleiden
de boek maken duidelijk dat
reeds in de oudheid militaire
mantels in de burgergarderobe
terechtkwamen, zonder dat de
burger voornemens was zich in
het strijdgewoel te storten.
De meeste mensen dragen kle
ding met een militair tintje zon
der dat zij zich hiervan bewust
zijn, constateert Pool, die tex
tielrestaurator is in het Leger
museum. Zij hullen zich in in
T-shirts, bermuda's en chino-
broeken, in trenchcoats, mon
tycoats en vliegerjacks, omdat
het lekker zit of mooi is. Heden
daagse jongeren maken dank
baar gebruiken van dumparti
kelen, omdat zij dit 'stoer' vin
den. Het is mode en niet meer
dan dat, zoals de meeste meis
jes ook niet stilstaan bij de be
tekenis van hun urban guerilla
look, compleet met roze of
blauwe camouflagebroeken en
-voor de dienst- totaal onge
schikte kistjes met plateauzo
len.
foto
CD-rack als kunstwerk
In Canada is een plastic verpakkingsmateriaal ontwik!
met ingebouwde antilichamen. De antilichamen zittei
aan de binnenkant van het omhulsel en worden actief
aanraking met bedorven vis, kip of ander bederfelijk vt 'AN
sel. Het cellofaan bestaat uit verschillende lagen, die el
reageren op andere ziektekiemen. De antilichamen zij
een X-vorm aangebracht op een doorzichtige gel. Dat
kruisteken wordt zichtbaar als het eten niet meer goed r
Op die manier wordt de consument behoed voor besn nr
ting met de bacteriën salmonella, Campylobacter, E.cc
0157 en listeria. Volgens uitvinder Toxin Alert uit Toro
kan de verpakking ook worden aangepast om te waar
schuwen tegen pesticiden of eiwitten die kenmerkend
voor genetisch veranderd voedsel. Het plastic kan volg
de fabrikant worden gebruikt door winkeliers, maar oo 0
door mensen thuis om bijvoorbeeld kliekjes te verpak! 'P'
en te bewaren in de koelkast.
Kwastencontainer
'Stand By-kwasten' (BrushSafe b.v., Maarssen) biedt si
ders een oplossing voor het vervelende kwasten schooi
maken: een containertje van stevige kunststof. De vi
de dag verder schilderen? Alleen de kwast in de con tail y]
klikken zonder te reinigen is voldoende. Langer bewan
Een scheutje oplosmiddel, terpentine, kwastenreiniger
water in de container gieten. Daarna de kwast in de co
tainer plaatsen en het geheel is hermetisch afgesloten,
kwast blijft beschermd en staat gebruiksklaar. De kwas
zijn van zuiver Chinees varkenshaar. Tevens is er een
kwastenlijn voor 'water gedragen verven', waarbij de
kwast met een speciale kunstvezel is uitgevoerd. Ze zijl
vanaf fl 9,95 te koop bij verf- en ijzerwarenspeciaalzaki
De textielrestaurator wil bewij
zen dat mode niet alleen het
verhaal is van kledingstijlen,
maar dat de mode zich weer
spiegelt in de geschiedenis.
Maatschappelijke veranderin
gen, economische hoogte- en
dieptepunten, oorlogen en cul
tuur, alles vinden we in de mo
de terug. „Je zult je erover ver
bazen hoeveel kledingstukken
geënt zijn op de krijgsmacht",
zegt Pool. In haar boek begint
ze bij de klassieke oudheid; bij
de Romeinen en de Grieken
die, wanneer zij ten strijde trok
ken, een borstharnas droegen
van metaal of verstevigd leer.
Centraal in de tentoonstelling
staat een glazen catwalk waar
op de getoonde kledingstukken
als een mars in de tijd aan de
bezoeker voorbij trekken - van
1900 tot de voorjaarscollectie
2000 van Dries van Noten. Met
behulp van deze 'modeshow'
wordt het verband blootgelegd
tussen modetrends uit heden
en verleden en het militaire
uniform. Mijlpalen, waarbij on
der meer wordt stilgestaan zijn
beide wereldoorlogen en de
Vietnamoorlog.
'Een korte rondgang leert dat
het uniform een groter stempel
op de modegeschiedenis heeft
gedrukt dan bij velen bekend is.
Zo verhief de Franse modeont
werpster Chanel de met con
trasterende kleur afgebiesde
cardigan tot haar handelsmerk.
Het verhaal gaat dat de zevende
graaf van Cardigan tijdens de
Krimoorlog in het heetst van de
strijd van voren zijn trui
opensneed omdat hij het zo
warm had. Later werd deze trui
weer hersteld met knoopsgaten
en knoopjes: het vest was gebo
ren.
Zo zijn er meer verhalen over
de oorsprong van kledingstuk
ken - of onderdelen daarvan.
Bijvoorbeeld over de raglan-
mouw die veel regenjassen
hebben van de halslijn tot de
oksel. Gezegd wordt dat Lord
Raglan bij de Slag om Waterloo
een arm verloor en dat speciaal
voor hem deze mouw is ont
wikkeld, opdat hij meer bewe
gingsvrijheid zou hebben.
Wat vaststaat, is dat de houtje
touwtje-jas met de grote zakken
en de capuchon vernoemd is
naar veldmaarschalk Montgo
mery. De wollen jas, die offici
eel duffelcoat heet, werd vanaf
1896 als waakjas gedragen door
de Britse Royal Navy en na de
Tweede Wereldoorlog monty
coat gedoopt. Sindsdien duikt
de jas telkens weer op, zowel bij
natuurliefhebbers, studenten
als mode-adepten. Zie bijvoor
beeld de felroze duffeljas van
Iceberg van afgelopen winter.
Geen kledingstuk is echter zo
populair als het T-shirt dat is
uitgegroeid tot een van de be
langrijkste basics van de vorige
en waarschijnlijk ook deze
eeuw. Sinds 1899 behoort het
(toen nog) wollen T-shirt met
lange mouwen en knoopjesslui
ting tot de standaarduitrustig
van de Amerikaanse marine. Na
de Tweede Wereldoorlog dook
het kledingstuk, dat aanvanke
lijk als ondergoed werd gedra
gen, overal op. Voeg hier het
sexy uiterlijk aan toe van ac
teurs als Marlon Brando en Ja
mes Dean in T-shirt, en een
kledingstuk verovert de wereld,
aldus Pool.
Nieuwe Romantiek heet de
trend met jasjes die voorzien
zijn van epauletten (hét ken
merk van militaire macht) en
een veelheid aan knopen. De
Britse modeontwerpster Vivien-
ne Westwood zet begin jaren
tachtig de toon voor deze mo
de. Popsterren als Michael
Jackson, Prince en Adam the
Ants zien deze kleding als on
derdeel van hun imago.
Ook kan het dragen van militai
re kleding een statement zijn.
Wie tegen oorlog is doet vol
gens Pool niet zelden een greep
in de plunjebaai van de soldaat.
„De grootste anarchist loopt in
een legergroene gevechtsjas."
Met name in de jaren zestig
wordt juist door het dragen van
gevechtskleding geprobeerd de
militaire macht onderuit te ha
len, maar dan wel in combina
tie met buttons, kettingen en
lange haren. Als contrast met
een keurig officiersjasje van de
rijdende artillerie, symbool van
orde en regelmaat, is op de ten
toonstelling een Jimi HendrLx-
look-a-like te zien in een verge
lijkbaar tenue, maar dan wel
passend bij zijn tijd. In een
Amazone-kostuum uit 1915 zie
je dezelfde brandenbourgs; de
knopen en knoopsgaten die
kleurig zijn omrand met deco
ratief band dat doorloopt in
lusvormig tressenwerk.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog
wordt de kleding praktischer en
doelmatiger. Een goed voor
beeld is de Engelse trenchcoat,
die oorspronkelijk werd gedra-
Waarschuwend plastic
Ondermode is voor een groei
ende groep consumenten een
belangrijk onderdeel van de to
tale outfit. Alleen al aan slips
geven Nederlanders jaarlijks
zo'n dikke 400 miljoen uit.
Sleutelwoorden bij een goede
slip zijn functionaliteit, comfort
en luxe. Voor iedereen die daar
over meer wil weten, geven lin
geriespeciaalzaken en waren
huizen op donderdag 13, vrij
dag 14 en zaterdag 15 april een
slipcursus op maat.
Ondergoed zit in de lift. Het
aanbod is modieus, luxueus en
comfortabel. Het afgelopen jaar
ging de aandacht bij vrouwen
vooral uit naar de rioslip, de
tanga, de boxer en de string. In
totaal kochten zij zo'n 30 mil
joen slips, waaraan gemiddeld
50 gulden werd besteed. De
mannen lieten hun oog vooral
vallen op de sportslip, de tail
leslip, de heupslip en de boxer.
Het aantal verkochte stuks be
droeg ongeveer 20 miljoen, met
een gemiddelde besteding van
45 gulden.
In de loop der jaren is veel ver
anderd op ondergoedgebied.
Eeuwen geleden werden er he
lemaal geen onderbroeken ge
dragen. En toen ze er eenmaal
waren, vond men het een on
kuis kledingstuk, slechts be
stemd voor vrouwen van lichte
zeden en de laagste sociale
klassen.
Met name door de komst van
de crinoline kreeg het onder
goed voor dames een functie.
In Engeland werden de 'un-
wen vooral aan de Can-Can
danseressen. Zij gooiden hun
benen immers zo hoog de lucht
in, dat hun verleidelijke delen
een speciale verpakking be
hoefden.
Pas tegen het eind van de 19e
eeuw was men het er over eens:
een onderbroek was niet langer
aanstootgevend of onbetame
lijk. Begin 20e eeuw ging de on
derbroek dicht. Met name van
af de jaren '50 kregen onder
broeken, of slips zoals we ze nu
noemen, een heel andere func
tie en waardering. En zijn ze er
inmiddels in alle soorten en
maten.
Strings, tanga's, bikinislips,
push up slips, control slips: het
zijn niet zomaar namen. Elke
slip is anders en heeft een an
dere functie. De een is specifiek
geschikt voor onder een strakke
broek, de ander corrigeert het
beginnende buikje of geeft
steun aan de billen. Ook het
moment bepaalt wat je dragen
moet: wil je een mooie slip on
der een transparante rok of heb
je er een nodig voor Tae Bo-les-
sen. Kortom: met één soort slip
kom je er vandaag de dag niet
meer. De vraag is: waarmee dan
wél? Het kiezen van de juiste
slip lijkt door de enorme keuze
knap ingewikkeld te zijn gewor
den. Hij moet lekker zitten, niet
knellen en het liefst bepaalde li
chaamsdelen accentueren of
verbergen.
Lingeriespeciaalzaken en de be
tere warenhuizen bieden einde
deze week een soort cursus.
Naast een goed advies is er voor
elke klant ook schriftelijke in
formatie, waarin de nieuwste
modellen worden beschreven.
Het is een eenvoudige handlei
ding om de verschillen te leren
kennen tussen de diverse slips.
Handig voor vrouwen en man
nen. Voor de man is de tijd van
de traditionele, slobberende
witte onderbroek al lang voor
bij. Er is een veelzijdig aanbod
van verschillende slips voor uit
eenlopende momenten. De
klassieke hoge slip is geschikt
onder het royaal gesneden drie
delig grijs. Maar voor de atleti
sche jongeling in het strakke
pak is de elastische en nauw
aansluitende boxer een veel be
tere oplossing. En zijn mannen
al op de hoogte van de aardig
ste nieuwtjes: de onderbroek
met horizontale gulp, de mi-
dislip en de short met transpa
rante delen?
HEINZ
Ontwerper Cees Oosterom heeft op zoek naar een m
CD-rack zijn eigen ontwerp gemaakt. Een in zwart ef
behandelde metalen kast met negen vakken, omlijst
massief blank beukenhout. Het Quadrille CD-rack ht
als een soort kunstwerk aan de wand. De CD's zijn o]
ooghoogte te bekijken en gemakkelijk te rubriceren.
Quadrille wordt exclusief verkocht (kosten fl 275,- pli
20,- verzendkosten) via de speciale internetshop:
w.quadrille.nl. Meer info: tel. 0183 - 582 478.
Op de tentoonstelling Dressed to kill worden verras
sende verbanden gelegd tussen mode en militarisme.
Zo gebruikte de couturier Vandevorst militaire onder
scheidingen in zijn modecollectie '98-'99. foto anp
mentionables' geïntroduceerd,
lange katoenen onderbroeken.
De huidige slip danken vrou-
Little Bit
Steng Licht is een Duitse producent van
Hun nieuwste ontwerp draagt de sprekende naam
Bit: een pendellamp bestaande uit twee in elkaar ges
ven gesatineerde glascylinders die een niet verblinde
zacht licht geven. De lamp heeft een 2 meter lange
kabel, ook een meter langer is mogelijk. Het lampje
heeft een lengte van 160 mm en een doorsnede van
cm. Naast de pendellamp is Little Bit ook verkrijgbaa
lichtmodule. Prijzen vanaf fl 265,-. Meer info: tel. 020
6455.
Ook in de schoenmode is de invloed van het militarisme
duidelijk. Hier schoenen geïnspireerd op soldatenkistjes
met stilettohakken en rode puttees. foto anp
