'Vrouw aan het roer,
boot naar z'n moer'
TV
WEER
Keuring met 60 jaar
hi
DINSDAG 4 APRIL 2000
COMMENTAAR
Alle automobilisten dienen op zestigjarige leeftijd een medische
keuring te ondergaan wanneer zij hun rijbewijs willen laten verlen
gen. Dit voorstel is afkomstig van het Centraal Bureau Rijvaardig
heidsbewijzen (CBR), die de huidige regeling veel te vrijblijvend
vindt. Op dit ogenblik geldt een verplichte keuring voor zeventig
plussers die hun rijbewijs verlengen.
Tegen het voorstel van het CBR valt eigenlijk bar weinig in te bren
gen. In Nederland komen jaarlijks ruim duizend mensen om in het
verkeer en raken tienduizenden gewond. De auto is een dodelijk
wapen in de handen van iemand die om welke reden dan ook
zichzelf niet volledig onder controle heeft. Met het voortschrijden
der jaren treden - vaak sluipenderwijs - lichamelijke en geestelijke
gebreken op.
Tegenwoordig halen mensen gemiddeld rond hun twintigste het
rijbewijs. De eerste verplichte keuring is vijftig jaar later. Tussen
tijdse controle is er niet. Kwalen die het rijgedrag beïnvloeden
moet de automobilist zelf melden. De zestigjarige van vandaag is
in de regel een vitaler en gezonder mens dan pakweg een half
eeuw geleden. De levensverwachting is hoger dan ooit en ook de
kwaliteit van het leven van veel ouderen is enorm verbeterd. Het is
begrijpelijk dat niemand vrijwillig afstand wil nemen van de bewe
gingsvrijheid die de auto nu eenmaal biedt. Of mensen hebben de
gevolgen van de kwaal niet in de gaten of zij zwijgen uit vrees hun
rijbewijs kwijt te raken.
Een alternatief voor een keuring op zestigjarige leeftijd is, zoals in
Engeland gebruikelijk is, het verplicht doorspelen van medische
gegevens door artsen aan het CBR. Dat is geen goede ontwikkeling.
De vertrouwelijke relatie tussen arts en patiënt is in onze samenle
ving heilig en moet zo blijven.
De verplichte keuring verdient dus de voorkeur. Een negatieve uit
slag hoeft niet meteen te leiden tot het intrekken van het rijbewijs.
Volgens onderzoek zouden heel veel automobilisten met slechte
ogen rondrijden. Een goede bril kan dit probleem eenvoudig ver
helpen.
Wachten op voorjaar
Het wil nog niet vlotten met het
voorjaar maar we kunnen in elk
geval terugkijken op een mooie
dag met in de provincies Dren
the, Overijssel en in onze regio
de aangenaamste temperatu
ren. Op het vliegveld Eelde
(Groningen Airport) werd gis
termiddag 19,6 graad gemeten.
In onze regio meldde het
KNMI-station in de duinen van
Bloemendaal een maximum
temperatuur van 18,5 graad.
Verder werd het in Nieuw-Ven
nep 17,7 en op Schiphol 17,3
graad. Zuid Holland kwam in
de middag iets sneller in de be
wolking terecht waardoor Rot
terdam afhaakte op 16,9 en Val
kenburg op 16,3 graad.
Dat het in Limburg tegenviel
had te maken met een prefron-
tale storing. Het was daar nage
noeg de hele dag bewolkt en
kort na de middag viel er al wat
regen.
Bij ons viel aan het einde van
de middag en in het begin van
de avond wat regen. Nogal wat
mensen toonden zich verbaasd
over de kwaliteit van het weer
terwijl de barometer zo laag
stond. Om 20 uur was het weer
glas gezakt tot 988 hPa. De
stand van het weerglas is dan
ook lang niet altijd maatgevend
voor het te verwachten of heer
sende weerbeeld.
Inmiddels zijn we weer terug
bij af. Aan de achterzijde van
een langzaam naar het oosten
trekkende lagedrukzone is na
melijk een koude noordelijke
wind opgestoken. Vanavond is
het nog maar 5-6 graden en
staat er een vrij krachtige, aan
de kust harde wind.
Ook morgen is het met maxi
mumtemperaturen van om
streeks 9 graden en een aan de
kust krachtige tot harde noord
tot noordoostenwind ronduit
koud. Wel breekt in de middag
af en toe de zon door. Woens
dagavond kan er onder invloed
van een naderend warmtefront
weer wat regen of een bui val
len.
Vanaf donderdag blijft het
enkele dagen droog met af
en toe zon en een weer
iets oplopende tem
peratuur. Bepalend
voor het weer
beeld is dan een
hogedrukge-
bied waarvan
het centrum
zich van de
Britse eilanden
naar onze om
geving ver
plaatst. Het ziet
er echter niet
naar uit dat het
kwik stijgt tot
waarden boven
de 15
Gemengde bemanning op krappe onderzeeboot praktisch onhaalbaar
Begin jaren tachtig werd de oorlogsvloot voor het eerst toegankelijk voor vrouwen. Sinds
dien hebben honderden hun plek binnen de varende 'mannenwereld' weten te vinden.
Toch zijn er nog twee onderdelen binnen de Koninklijke Marine waar vrouwen niet wor
den toegelaten; het Korps Mariniers en de Onderzeedienst. Afgelopen week werd voor een
keer een uitzondering gemaakt en mochten drie vrouwelijke gasten, onder wie een jour
nalist van deze krant zo'n dertig uur onderduiken met de onderzeeboot Hr.Ms. Walrus.
Saai gepraat over saaiheid
De rubriek Den Haag Vandaag was gisteren kennelijk even ten
prooi gevallenaan wanhoop. Anders is bijna niet te verklaren waar
om er weer eens moestworden gepraat over zo'n oud en afgekloven
onderwerp als de saaiheid van depolitiek op het Binnenhof. Kan het
niet wat boeiender en opwindender? Waarzijn toch de grote, leven
dige debatten uit de jaren zeventig gebleven?
Tja.Van de kant van de ministers lieten Jorritsma, Pronk en De Gra
ve hun lichterover schijnen, van de de kant van de parlementariërs
deden dat Marijnissen (SP) enDuivesteijn (PvdA). Alle bekende ele
menten passeerden weerde revue: hetdichtgetimmerde regeerak
koord, de politieke partijen die elkaar vertrappenin het midden enz.
Wat jorritsma te berde bracht, vervluchtigde zo snel datik het al
weer niet meer weet, Pronk keuvelde op die
pseudo-diepzinnigemanier waar je zelden iets aan hebt en De Gra
ve, een vroeg-oude man als uhet mij vraagt, vond het allemaal wel
best zo.
'Levendigheid kan geen doelop zichzelf zijnhoorde ik hem zeggen.
'In de taxi en in de kroeg hoor jemensen ook geen politieke onder
werpen meer aanroeren. Ach, het gaat wel goedmet Nederland'. Hij
was wel erg op zijn rust gesteld, zo te zien.
Marijnissen en in mindere mate Duivesteijn waren niet zo tevreden.
Maar veelverder dan 'de ruimte voor de Kamer moet verbreed wor
den' kwamen ze niet -en die consta tering hoor je ook al jaren.
Hoe goed gaat het eigenlijk met Nederland? Gemeten naar de mil
jarden extradie er te verdelen zijn heel goed, maar aan de andere
kant van de streepstaan de vele zware problemen die maar niet ver-
dwijen: onderwijs, zorg,veiligheid, integratie allochtonen, vergrij
zing, milieu, ruimtelijkeordening. Met alleen meergeld los je die
niet op.
Heeft de politiekeigenlijk nog wel het instrumentarium om die ge
compliceerde zaken aan tepakken, vraagje je steeds meer af. Maar
die vraag kwam niet aan de orde endie leek mij heel wat belangrij
ker dan het zuurstofarme gepraat over meerlevendigheid in het po
litieke debat.
Deze avond ook weer eens gekeken naar 'De Regenjas' - hetz.g. lol-
ligevoetbalprogramma van Harry Vermeegen. Van die man ben ik
nooit verruktgeweest, maarzo lang hij Henk Spaan naast zich had,
ging het nog wel.
Zonder Spaan is het een ramp. Met Jaap Stam ging hij naar de dol
fijnen en VanGastel mocht laten zien hoe ver hij een bal de tribune
in kon schoppen en vervolgens portretten opha ngen van bekende
Nederlanders in de catacomben vanhet Feyenoord-stadion. En bij
dit alles die geforceerde opgefoktheid van Vermeegen. Het moet om
te lachen zijn geweest, maar ik werd bijna treurigvan zoveel zoute
loosheid.
De onderzeedienst. Als één van
de weinige onderdelen van de
Koninklijke Marine nog per de
finitie een mannenwereld. „Je
hoeft niet gek te zijn om op een
onderzeeboot te varen maar het
is wel verdomd gemakkelijk",
luidde het. Gek genoeg om drie
vrouwen mee te laten varen op
Hr. Ms. Walrus tijdens een in
ternationale oefening in de En
gelse wateren, vlakbij de zuid
kust.
De bemanning is al anderhalve
week van huis en heeft net het
weekeinde doorgebracht in de
Zuid-Engelse havenstad Ply
mouth. Die maandagochten
den na een havenbezoek zijn
meestal vrij chaotisch. De man
nen van de Walrus zijn luid
ruchtiger dan anders, moeten
hun ritme aan boord (zes uur
op, zes uur af) weer terug vin
den en zitten nog vol verhalen
over hun vrije dagen.
De aanwezigheid van drie vrou
wen maakt het allemaal anders
dan normaal. Toch moet het
gegeven dat de vrouwelijke gas
ten een dag later weer van
boord vertrekken, een gerust
stelling zijn. Dan zal de echte
rust terugkeren.
Er zijn heel wat gesprekken aan
vooraf gegaan en de beman
ning heeft duidelijk moeten
wennen aan het idee van vrou
wen aan boord. Dat blijkt wan
neer de gasten de bijna driedui
zend ton zware onderzeeboot
mogen besturen. De nodige hi
lariteit ontstaat en een van de
bemanningsleden trekt demon
stratief een ontsnappingspak
aan, want 'vrouw achter het
roer, onderzeeboot naar z'n
moer'.
De ruimte is beperkt aan boord
van de Walrus. Op het sail, de
open brug, kunnen net zes of
zeven mensen staan. Vanaf het
sail wordt contact onderhou
den met de centrale in de buik
van de druppelvormige onder
zeeër. Daar zijn ook de slaap
hutten van de officieren en de
'longroom', het dagverblijf van
de officieren.
Een smal trapje leidt naar bene
den, waar de manschappen en
de onderofficieren verblijven.
Daar is ook de krappe kombuis
waar dagelijks voor ruim vijftig
man wordt gekookt.
De gangetjes zijn smal, de
slaapverblijven klein en ook de
vrije ruimte in de indrukwek
kende machinekamer is be
perkt. De matrozen hebben al
len een klein vierkant kastje om
hun kleren in op te bergen.
Wanneer een onderzeeboot
voor langere tijd weggaat, is die
ruimte niet voldoende en wordt
kleding onder de matras gelegd.
De krappe ruimte bepaalt de
sfeer aan boord. „Er heerst hier
een open en eerlijke mentali
teit", zegt chef-machinist Jos
van Eijkelenburg uit Beverwijk,
met 43 jaar het oudste beman
ningslid van de Walrus. „Din
gen worden meteen uitgespro
ken. Of het nu een 'puppes
drie' (matroos derde klasse) is
of de commandant. Iedereen
weet alles van elkaar, ook van
eikaars privé-leven."
Hoe zou dat zijn wanneer men
permanent met een vrouwelijke
bemanning zou varen? Volgens
commandant Herman de Groot
is dat met de huidige onderzee
boten niet haalbaar. „Gewoon
omdat het niet past binnen de
regels. In de jaren tachtig kwa
men de eerste vrouwen op een
marineschip. Toen zijn afspra
ken gemaakt over de minimale
privacy waaraan je als schip
moet voldoen. Maar daarvoor is
onze ruimte te beperkt. Binnen
die gestelde eisen is het prak-
US
De onderzeeboot Walrus klaar voor een duik in een Noorse fjord.
tisch niet haalbaar om vrouwen
op een onderzeeboot mee te la
ten draaien."
Toch wordt er regelmatig nage
dacht over het varen met een
gecombineerde bemanning.
In de buik van de onderzeeboot houdt de bemanning via elektronische apparatuur de omgeving in de gaten.
De ruimte is beperkt. foto koninklijke marine
Want er zijn vrouwen die dol
graag bij de onderzeedienst
zouden willen werken. Matroos
eerste klasse Vincent Eradus uit
Hoofddorp ziet daar niets in.
„Je moet er niet aan beginnen",
zegt hij. „Je leeft te dicht op el
kaar."
Dat het wél kan op een fregat,
heeft Eradus zelf ervaren. Toen
zijn oude onderzeeër, de Tijger-
haai, buiten dienst werd ge
steld, werd hij tijdelijk geplaatst
op het fregat Hr.Ms. Van Galen,
met een gemengde bemanning.
„Ik dacht dat het niks zou wor
den, maar het is me heel erg
meegevallen."
Eradus heeft anderhalfjaar mo
gen genieten van de 'luxe' aan
boord van een fregat. „Je hebt
er veel meer ruimte en leeft
meer in de buitenlucht. Er is
meer licht, een vrij douchebe-
foto koninklijke marine
leid. Voor al die voordelen zou
ik wel weer terug willen naar de
bovëriwatervloot, maar op een
onderzeeboot is de saamhorig
heid groter en het rangenver-
schil is minder."
I>e scheepskrant aan boord van
de Walrus, die vrijwel dagelijks
wordt uitgegeven en waarin on
der meer korte nieuwsberich
ten staan, meldt op de tweede
dag van het vrouwelijk bezoek
goed nieuws. 'Een onderzee
boot met vrouwen kan ook va
ren, dat is nu wel bewezen',
staat in een bericht. Achteraf
blijkt dat de krant in aangepaste
vorm is verschenen: de laatste
pagina, traditioneel met een
pin-up, is vervallen. Detail,
maar toch...
MARISCHKA DE JAGER»
Anti-rookster voelt zich bedreigd
Cambodja: Op tv geen minirokjes
In januari 1993 was Nanny Nooijen het al
zat. De postbestelster kon niet meer te
gen de tabaksrook op het bestelkantoor
in Breda. Na een lijdensweg van vele ja
ren, waarin ze weigerde zelf consequen
ties te trekken en weg te gaan, probeert
ze haar gelijk nu te halen via de rechter.
Ze eist een rookvrije werkplek van haar
werkgever PTT Post.
Het kort geding dient maandag. Haar
raadsman mr. J. Rooth is stellig: „De
werkgever heeft een zorgplicht voor de
veiligheid van zijn werknemer. Tabaks
rook kun je als een onveilige, giftige stof
aanmerken. Volgens de Arbo-wet moet
blootstelling aan dergelijke stoffen tot
een minimum worden beperkt. Roken op
de werkplek is helemaal niet nodig".
Volgens Nanie Nooyen valt er met haar
collega's niet te praten. „Ik bevind me in
een positie dat ik me lichamelijk bedreigd
voel. Er wordt op me gescholden en meer
dan dat". Ontslag nemen, weigert ze. „Ik
voel me thuis bij de post. Niemand kan
me mijn boterham afnemen."
PTT Post zelf betreurt de situatie. Op di
verse kantoren gaat het personeel wel
goed met roken en niet-roken om, stelt
woordvoerster H. Kluck, maar in Breda is
dat niet mogelijk gebleken. De werkgever
staat 'sympathiek tegenover het proef
proces'.
De Cambodjaanse regering wil op de
tv-schermen in het land geen sexy
zangeresjes in minirokjes meer zien.
Premier Hun Sen zei gisteren dat hij
vindt dat vrouwelijke artiesten op de
tv 'netjes gekleed' moeten zijn.
Tv-zenders die niet voldoende op de
kledingnormen letten, krijgen volgens
Hun Sen te maken met 'intrekking
van de vergunning en de sommering
op te houden met uitzenden'. Na een
jaar of twee komen de vrouwen dan
volgens hem misschien wel in wat
traditionelere kledij op de buis.
Een woordvoerder van de zender TV5
zei dat zijn bedrijf de programmering
wil herzien als Hun Sen daar proble
men mee heeft. „We moeten ons na
tuurlijk aan de cultuur van ons land
houden."
Zijn collega van Radio en TV Bayon
sloot zich bij die opvatting aan. „Ik
denk dat Hun Sens aanwijzingen erg
goed zijn omdat de schoonheid van
Cambodjaanse vrouwen niet afhangt
van sexy-zijn maar van Cambodjaan
se traditionele kleding. Soms zijn
meer kleren mooier dan sexy kleren."
De internetijskast van Nina
Een ijskast die zelf melk bijbestelt. Volgens de
profeten van het in ternet is het alleen een
kwestie van tijd voor het zover is. Ik heb
dat voorbeeld van de zichzelf vullende ijs
kast al zeker vijf keer zien en horen langs
komen. Niemand treedt er over in detail;
wij worden geacht van de mededeling
op zich al genoeg onder de indruk te
:ijn. Maar is daarvoor enige reden?
Het toverwoord 'internet' mag dan
gevallen zijn, dat betekentniet
dat de problemen nu zijn op
gelost. Dus, via het internet
slaat uw ijskast in contact met
de lokale supermarkt, althans,
we mogen aannemen dat dddr
het bericht 'melk is op' uiteinde
lijk terecht zal komen. Dat bete
kent dat de ijskast ingesteld zal
moeten worden. Bent u goed in vi
deorecorders?
Vertel eerst uw ijskast wat het web
adres van de supermarkt van uw keus
is. En u wilt natuurlijk niet dat elk los
pak melk apart wordt besteld en ge
bracht. Het blijft handiger en goedko
per om zaken te doen per i>ol bood-
JUSTUS VAN OEL
schappen karretje. U moet aan uw ijskast (of uw su
permarkt) dus ook duidelijk maken wat de minu-
mum bestelhoeveelheid is, en hoe langer maximaal
gewacht mag worden, indien die niet worclt bereikt.
Dat is te doen, maar of het ook eenvoudig zal zijn blijft
de vraag. Bovendien zullen er natuurlijk altijd situa
ties zijn waarin u. uitsluitend één potje pesto nodig
hebt. Nu dus, voor bij hel eten van over een halfuur.
U moet dus bovendien weten hoe u de intelligentie
van uw ijskast met de hand kan bedienen.
Nu het volgende probleem. Uw boodschappenlijstje
past wel door een koperen draadje, maar een pak
melk niet. Dat pak zal op een of andere manier bij u
thuis moeten worden gebracht. Maar ook door een
brievenbus past geen pak melk, dus u of iemand an
ders zal thuis moeten zijn.
Nu kun t ij wel daar een vaste tijd voor afspreken, via
uw ijskast, maar het blijft de vraag of de bezorger zich
daaraan zal kunnen houden. In plaats van een uur
boodschappen doen, heeft u nu tivee uur huisarrest,
als het tegenzit. Maargoed, laten we aannemen dat u
invalide bent, werkeloos en technisch begaafd, dan
komen u en uw internetijskast er wel uit.
Nu de volgende vraag. Hoe wéét de ijskast dat er een
pak melk verdwenen is, en hoe bepaalt hij óf dat in
derdaad vervangen moet worden? Ijskasten kunnen
ruiken noch proeven, dus zal de ijskast bijvoorbeeld
een streepjescode moeten kunnen lezen.
Praktijkonderzoek bij mij om de hoek wijst uit dat bij
vijf procent van de artikelen de streepjescode niet di
rect wordt opgepikt. En dat betreft nog schone, nieuwe
verpakkingen. U scant straks met een veel goedkopere
scanner een inmiddels oud en beduimeld pak melk.
Zal veel vaker misgaan. Voor noodgevallen moet dus
ook op uw ijskastscanner een minitoetsenbordje zitten
waar u de getallen onder de streepjescode mee kunt
overtypen.
Nog een nadeel is dat u met de ijskastscanner alleen
artikelen kunt bestellen waarvan u al een verpakking
in huis hebt. Dat is een veel serieuzer bezwaar.
Een betere mogelijkheid, en zonder scanner, is dat op
het intemetscherm van uw ijskast het complete assor
timent van de supermarkt langskomt, waarna u ge
wenste artikel aanklikt. Dan is het wel veel handiger
om een ijskast met toetsenbord, muis en een wat gro
ter beeldscherm te hebben, maar dat is geen interne
tijskast, dat is een computer met een koelvak.
Zullen we de internetijskast dan maar gewoon aan de
thuis-PC koppelen? Nee, want zonder internetijskast
kunnen we nu óók al ons boodschappenlijstje naar de
buurtsuper e-mailen. Dus einde internetijskast? Nee
hoor, binnenkort brengt Nina Brink hem naar de
beurs.
Vrouw baa
vier kinderj«
in drie dagêe
Door een fout van eeir1
loskundige heeft een Ir"
aanse vrouw in drie dr
vier kinderen gebaard- e'
vroedvrouw had niet i^a
ten dat na de eerste bca
ling, nog drie baby's or
komst waren. r"
Toen bij Celia Aguilarr
de weeën begonnen, t?"
haar echtgenoot vanuP
hun afgelegen boerder
vroedvrouw. Zonder c|
plicaties bracht Celia ^Z(
bijna drie pond zwaar1'
meisje ter wereld. rc
Volgens de krant El cd6
cio voelde de gelukkige
lia de volgende dag 0{jin
nieuw baringskrampeir£
verloskundige kwam <rn
op snel langs en er we"3
een jongen geboren. j"r
Toen de dag daarop dr1
zat en ging naar het zij
huis. Daar hielpen ze
van een tweede meisjd
vallen. Een vierde kinir
jongen, overleefde het,
genlange wachten niei
werd dood geboren, rjj
MENSELIJK
de naam '0', Winfreys bijp
Ze wil de boodschap die
de televisie uitdraagt nu i
schrift uitbrengen. Haart
schap is en blijft: Vrouwe 1
ten het heft in eigen ham16
men. Hoofdredactrice wo
len Kunesen uitgeverij H c
(o.m. Cosmopolitan, Mar
Claire) neemt de product;1
haar rekening. De oplage
vooralsnog 1 miljoen exei,ec*:
en het blad komt tot sept
een keer per twee maand
daarna elke maand.
De Zweedse politie heeft
pen weekeinde een 34-ja
man vastgehouden die vo
ABBA-ster AGNETHA FA1
KOG al meerdere jaren hi
volgt. De man zei dat hij
rige leeftijd verliefd was §!>k
den op de popster, meldd
krant Aftonbladet gisterei
tskog diende vorige week
aanklacht in, omdat de m
geregeld belt en brieven
Met kerst betrapte Faelts
man terwijl hij door haar
raam keek. De politie bev
het bericht, maar wil geei
mentaar geven. ABBA vie
1982 uit elkaar.
'ff
il
del
beeld van het Franse symM
Marianne, vertrekt niet d< ERC
naar Groot-Brittannië om
Frankrijks hoge belasting!.-
ontkomen. Dat heeft vad(aa*
nique Casta gisteren verkr(
nadat het gerucht afgelof
weekeinde Frankrijk over
en een golg van afkeuring^,
de media spoelde. Hij zei
zijn dochter slechts tijdel
trekt bij haar Britse vrieni.
mige burgemeesters oven
al de nieuwe Marianne te
ren. Juist de afgelopen d; i
kwamen de eerste nieuwf I
beelden aan in de 35.001
se gemeentehuizen. Vorij
stemde de meerderheid v
Franse burgemeesters voi
Corsicaanse als nieuw boj
van de Republiek.
De Br
Daily I
weet
ker. F
ANDFl
heeftl
nieuv\|
din.
een bi
van gfi
is de f
zoon van koningin Elizab S„
'tot over z'n oren' verliefd «j§l
Australische Emma Gibb
hij in februari kort na zijn
verjaardag zou hebben oi
Gibbs is begin 30, weet
bloid. Andrew scheidde
van Sarah Ferguson, metl
twee dochters heeft. Buc
ham Palace liet weten gej
klaringen af te leggen ovi
prive-leven van leden vai
ningshuis.
