'Kunst van ruiken en voelen dreigt verloren te gaar
Geloof Samenleving
Het sterkt de
zieke in het kruis dat hij te dragen heeft'
jr
VRIJDAG 31 MAART 2000
VANDAAG
qj De belangrijkste heilige die vandaag wordt
0 1 herdacht is bisschop Achatus, uit de derde
"AART eeuw na Christus. De toenmalige Romeinse
keizer Decius bedacht, dat het tijd werd om
iedereen een offer te laten brengen ter ere van zijn eigen
goddelijke persoon. Meestal was men in die tijd wel gene
gen de keizer hierin tegemoet te komen. Zo niet de chris
tenen, die daarom bij bosjes als martelaren voor de leeu
wen werden geworpen. Bisschop Achatus vormde geen
uitzondering. Na zijn weigering een offer te brengen ont
spon zich een discussie tussen hem en de plaatselijke Ro
meinse bevelhebber Martianus. Ondanks een retorische
overwinning kreeg Achatus een doodvonnis. Maar geluk
kig belandde een nauwgezet verslag van de rechtzaak in
handen van keizer Decius. Die raakte dusdanig onder de
indruk van wat Achatus tegen Martianus had gezegd, dat
hij de bisschop het leven en de vrijheid schonk. Dus leefde
hij nog lang en gelukkig.
Plaisier vraagt moslims om vergeving
palangka raya De koloniale erfenis achtervolgt de Indonesi
sche kerken in hun verhouding tot de islam. Secretaris-generaal
B. Plaisier van de Samen-op-Wegkerken vroeg daarvoor gisteren
de Indonesische kerken vergeving. Plaisier, die de assemblee
van de Indonesische Raad van Kerken (PGI) bijwoont, zei dat de
Nederlandse kerken de scheiding tussen christenen en moslims
hebben vergroot. „We gedroegen ons alsof we rijk waren in het
verstaan van het evangelie, terwijl we in werkelijkheid vaak arm
waren." De Nederlandse kerken hebben vaker spijt betuigd over
het koloniale verleden, maar niet eerder een verband gelegd
met de conflicten tussen christenen en moslims.
Kantoor op joodse begraafplaats
praag In het conflict over een middeleeuwse joodse begraaf
plaats in Praag, waar een verzekeringsmaatschappij een kantoor
wilde bouwen, is een compromis bereikt. De graven worden in
een betonnen sarcofaag ingebed. Daarboven kan dan het kan
toor worden gebouwd. De Joodse Gemeente in Praag, de verze
keringsmaatschappij en de Tsjechische regering hebben met
het compromis ingestemd. De'staat heeft bijna drie miljoen
gulden voor extra bouwkosten ter beschikking gesteld. De be
graafplaats, die in 1997 werd ontdekt, staat op de lijst van cultu
reel erfgoed in Tsjechië.
Praise-avond in Katwijk
katwuk De band Levi treedt zaterdagavond op tijdens een
praise-avond in de Pniëlkerk aan de Jaap Bergmanstraat 1 in
Katwijk. Thema van de avond is: no kidding. De praise-avond
begint om acht uur en de toegang is gratis. Er wordt wel een
collecte gehouden ter bestrijding van de onkosten.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Hilversum (wijkgem. Centrum), K. van Meijeren te Zwolle.
Aangenomen: naar Vlaardingen (wijkgem. Holy-noord), P. Nagel te Wijk
bij-Duurstede.
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Hengelo (Ov.), B. Oosterbroek te Apeldoorn.
Bedankt: voor Enschede-Oost, M.C. Mulder te Goes.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Drachten, A.J. Gunst te Benthuizen.
Rabbi Boreach waarschuwt voor eenzaamheid
„Vraagje: wie van de vrou
wen heeft er per se een
man nodig?" Niemand
steekt zijn vinger op. „Wie
van de vrouwen heeft een
mobiele telefoon nodig?"
Direct klimmen tientallen
vingers de lucht in. De on
geveer honderd aanwezi
gen in de zaal lachen om
zichzelf. Uit verlegenheid,
want spreker rabbi Shmu-
ley Boreach, maakt met
zijn vragen direct duidelijk,
dat zijn lezing over 'kosjer
seks' niet gaat over seksue
le technieken, maar over
de leegte in onze heden
daagse relaties.
huizen
onno van t klooster
Sarah en Moos zijn al veertig
jaar getrouwd. Maar er is wei
nig tot geen passie meer in hun
huwelijk. Op een dag lopen ze
toevallig samen langs de plek
waar ze voor het eerst de liefde
bedreven. Enthousiast neemt
Moos Sarah bij de hand en
troont haar mee: „Bij dit hek
hebben we de eerste keer ge
vreeën", zegt hij en valt haar
hartstochtelijk om de nek. Hij
duwt haar tegen het hek en be
gint opnieuw de liefde met haar
te bedrijven. Sarah slaakt een
kreet. Klauwt met haar nagels
woest in zijn rug. „Dat was ge
weldig", zegt Moos zodra hij
klaar is. „Zo was het veertig jaar
geleden ook." Waarop Sarah
hijgend zegt: „Dat wel, gek,
maar nu stond ook het hek on
der stroom."
Rabbi Shmuley Boreach pro
beert constant het ijs te breken
met moppen. Gedachten aan
wijlen Max Tailleur dringen
zich op. Maar de grappen van
de rabbi hebben een serieuze
ondertoon. Ze komen erop neer
dat relaties vaak gebukt gaan
onder een gebrek aan passie.
„We zijn dat normaal gaan vin
den", zegt Shmuley. „Mijn
vrienden en ik zagen een keer
een man en vrouw in een bio
de
Rabbi Boreach: „De obsessie van de hedendaagse mens om een Adonis of Venus te zijn is contraproductief."
scoop steeds maar eikaars hand
vasthouden. Later kwamen we
ze nog een aantal keer tegen, en
telkens hielden ze weer eikaars
hand vast. We begonnen te gis
sen naar de reden voor hun
'kleffe gedrag'. Mijn suggestie
dat ze veel van elkaar hielden,
werd afgedaan als naïef. Nee,
de man was getrouwd en dit
moest z'n secretaresse zijn. Of
ze kenden elkaar maar pas.
Misschien kenden ze elkaar wel
langer - had hij al die jaren
naar haar verlangd - en was ze
sinds kort de zijne geworden.
Duidelijk was in ieder geval dat
de twee elkaar nog niet lang als
minnaars bij elkaar waren... Zo
abnormaal blijken we het te
vinden als twee mensen intens
van elkaar houden."
De boodschap van de rabbi
dringt langzaam maar zeker
door tot de ongeveer honderd
mensen die op zijn lezing zijn
afgekomen. De grote zeshoeki
ge zaal die organisatiebureau
MetaVisie heeft afgehuurd in
het Newport Hotel in Huizen
zit bijna vol. In het publiek zit
ten zowel mensen van alterna
tieve als zakelijke signatuur.
Eén meneer heeft geitenwollen
sokken én een stropdas. Dat is
bijna symbolisch voor het soort
mensen dat zich aangetrokken
weet door de sprekers die Me
taVisie uitnodigt in Nederland.
MetaVisie wordt gerund door
Ralph Bakker, die wel eens een
'motivatiegoeroe' is genoemd.
Met andere woorden iemand
die anderen oppept en meer
zelfvertrouwen wil geven en al
les wat daaruit voort vloeit.
Mensen als de Amerikaan An
thony Robbins hebben in deze
business een fortuin verdiend.
Ralph Bakker beperkt zich ech
ter niet tot het louter het moti
veren, zoals Emile Ratelband
dat doet. Hij combineert de
'psychologie van prestatie', zo
als hij het noemt, met spiritua
liteit. Daarom trekt hij zowel de
zakenmensen als de spirituele
zoekers. Naast een Robbins no
digt Bakker spirituele 'zelfhelp-
leraren' uit zoals Depak Chop
ra, Louisa Hay en Wayne Dyer.
Bekenden in het new age-cir
cuit.
De in een net zwart pak met
stropdas geklede en bebaarde
rabbi Shmuley Boreach verte
genwoordigt de joodse religie
op z'n breedst. Maar new age is
hij bij lange na niet. In de VS is
hij wel eens te gast in talkshows
als tegenhanger van mensen als
Larry Flynt, de uitgever van een
populair seksblad.
Als één van de aanwezigen
vraagt naar zijn standpunt over
homoseksualiteit, vertelt hij
snel dat zijn eigen broer homo
seksueel is en dat hij daar in de
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
praktijk geen moeite mee heeft.
In 'theorie' is het echter niet
Gods bedoeling, weet hij, dat
mannen met mannen én vrou
wen met vrouwen de liefde be
drijven. Zo wil God ook dat we
monogaam blijven, vertelt de
rabbi. En dat we ons zo veel
mogelijk bedekken. Doordat we
teveel aan iemands naakte li
chaam zijn blootgesteld, treedt
er onherroepelijk gewenning
op. Het blote lijf van je partner
wordt daarmee net zo interes
sant als een broodje kaas.
Volgens de rabbi is het mede
daarom verstandig te vrijen
zonder het licht aan. Shmuley
zegt erbij dat we op die manier
ook gedwongen worden om an
dere zintuigen te gebruiken dan
louter de ogeh. „We zijn veel te
visueel ingesteld. Wanneer we
in een discotheek een leuke po
tentiële partner ontmoeten, kij
ken we automatisch toch nog
even rond of we niet een
pere over het hoofd zie
obsessie van de hedent'
mens om een Adonis of
te zijn is contraproductii
man besteedt drie ma;
lang al zijn vrije uren in et
ness-centrum, maar zijn
den, zijn liefdesinstrum^
hangen nog doelloos lang
lijf. Een vrouw doet alle
slanker te lijken, en laat
haar kinderen op haar 1
zitten als ze op de grondpES
buikoefeningen doet. Haaf i
en dijen blijven koppig v'
waren. Dus gaan de mjjes,
vrouw zich in bed steed^
remder voelen." )uu
„We moeten veel me^g.
gaan in een ander. Opi' 1
aandacht besteden aan
Ruiken, voelen, luistereiLn
dreigen verloren kunstje
worden. Welke man kartj
vrouw nog herkennen aaïom
seur?" aan
Shmuley Boreach denf
de Westerse mens steeds
zamer zal worden, als
deze manier doorgaan. „Len
drie soorten eenzaam)-
roept hij theatraal. „De <L
vlakkige soort, die je karj^g
nemen door mensen op t
ken. Al ga je maar naar i
permarkt bijvoorbeeld. I
er een diepere eenzaamhi
je kunt vermijden doo
partner te zoeken. Dat m|
mand zijn waar je zoveel |qq
lijk mee verbonden be^gc
mand die je door en dooLgj
In de bijbel staat ook ni
woord vrijen, maar elkaai
nen'. Tot slot is er het alg^
menselijk gevoel van afg^n
den te zijn. Hoe goed je ju*
ner ook zou kennen, er b|ers
tijd een punt waar niemJe
kan. Daarom is er religitjg 3,
ben we een God nodig:
gevoel alleen te zijn n
punt, afgescheiden te 1
ten diepste eenzaam,
nemen."
Rabbi Shmuley BoreacKRA
zijn visie over relaties, reld. I
seks verwoord in het p ir o
schenen boek 'Kosjer Sel
kost ƒ39,95 en is uitg<
door uitgeverij Servire.
Ded
Ziekentriduüm biedt zieken
noordwuk irene nieuwenhuuse
Ze ligt al zestien jaar thuis op bed. B.
Tempel uit Sassenheim is geveld door
een spierziekte. De afgelopen dagen had
ze een plekje op de ziekendriedaagse in
de recreatiezaal van Huize Jeroen in
Noordwijk. Een vermoeiende, maar ook
een inspirerende onderneming. „Het
kost me echt een week om hier weer van
bij te komen, want ik ben iedere avond
door al dat geroezemoes en gereis volle
dig kapot. Maar toch geven deze dagen
me de kracht om door te gaan", vertelt
ze met een broodje kroket in de hand.
De twee Noordwijkse parochies, de
parochie Sint Jeroen en de parochie Ma
ria ter Zee houden dit jaar, voor de der
de maal alweer, een ziekendriedaagse in
de grote zaal van Huize Jeroen. De be
woners van Huize Jeroen kunnen de re
creatiezaal een paar dagen niet gebrui
ken en moeten hun heil elders zoeken.
De driedaagse, het ziekentriduüm, is
sacrament van ziekenzalving
bestemd voor de zieke parochianen uit
Noordwijk, Katwijk, Voorhout en Sas
senheim. Iedere dag nemen zo'n negen
tig gelovigen deel aan dit religieuze eve
nement. Met het triduüm willen de be
sturen de zieken van de parochie wat
extra aandacht geven in de vorm van re
ligie én ontspanning. Want dat is duide
lijk de filosofie achter dit evenement. De
driedaagse is er niet alleen om het religi
euze aspect. Gezamenlijke maaltijden
en ontspanning in de vorm van een kle
derdrachtenshow en een zangmiddag
completeren de religieuze marathon.
Iedere dag wordt in de recreatiezaal
van het verzorgingstehuis de eucharistie
gevierd. Verschillende pastors gaan er
voor. Maar ook het lof, de dienst aan het
eind van de middag, wordt niet verge
ten. Vooral het zingen van Latijnse ge
zangen beleven de zieke gelovigen als
inspirerend, weet R. de Kremer. Zij is
nauw betrokken bij de organisatie.
„De mensen genieten enorm van. die
Latijnse teksten, ze zingen die liederen
echt uit volle borst mee, omdat het hen
herinnert aan hun jeugd. Ze vinden dat
heerlijk", vertelt ze. Maar het onbetwiste
hoogtepunt is volgens haar de zieken
zalving op de laatste middag.
De zalving is één van de zeven sacra
menten van de katholieke kerk. De
priester legt tijdens het gebed zijn hand
op het hoofd van de zieke. Daarna
doopt hij zijn vinger in door de bisschop
gezegende olie. Deze heilige olie wordt
op het voorhoofd van de zieke ge
smeerd.
Het sacrament, vertelt pastor B. van
der Helm, wordt meestal individueel ge
geven. „Door het hier massaal toe te
dienen krijgt het een extra dimensie. Tij
dens het toedienen zegt de kerk als het
ware tegen de zieke dat hij door God
wordt gesteund. Het sacrament sterkt de
zieke in het kruis dat hij te dragen
heeft." Het sacrament kan meerdere
malen worden toegediend en wordt ook
wel het sacrament van de kracht ge
noemd.
Voor Tempel betekent het triduüm
een belevenis die ze vooral alleen onder
gaat. Haar man en kinderen zijn er niet
bij aanwezig. „Dit is echt iets wat ik he
lemaal alleen beleef. Ik ben soms heel
opstandig. Op het geloof, op alles. Hier
kan ik me weer een beetje opladen."
Meestal gaat het dan om zaken die ze -
nog - niet onder controle heeft, zoals het
feit dat ze haar pasgeboren kleinzoon
niet lekker in de armen kan nemen.
Het triduüm geeft haar dan net de
steun die ze ontbeert. „Normaal kan ik
kerkdiensten alleen via de televisie mee
maken, want met een bed de kerk in, is
wel erg ingewikkeld. Het is natuurlijk
prettig dat die televisie er is, maar zo'n
kassie geeft niet de sfeer die je hier on
dergaat. Nu ben ik er echt bij. Ik kan
meezingen. En als pastor Kleijn mij de
zalving heeft gegeven, weet ik dat ik er
weer voor een jaar tegen kan..."
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Perioden met zon en vrijwel overal
droog. In het westen en noorden be
wolkt en perioden met regen of
sneeuw. Middagtemperatuur rond 8
graden, in het noorden dicht bij nul.
Zweden:
In het noorden veel bewolking en af
en toe regen of sneeuw. Naar het zui
den toe droog en geregeld zon. Maxi
ma iets onder nul in het noorden tot
ongeveer 8 in het midden en zuiden.
Finland:
Perioden met zon en droog. Vanuit
het noorden geleidelijk meer bewol
king en regen of sneeuw. Middag-
temperatuur dalend naar -5 graden
in het noorden en 4 in het zuiden.
Denemarken:
Overwegend droog en af en toe zon.
Maxima rond 8 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ierland:
Afwisselend zon en wolkenvelden.
Vooral in Schotland en Ierland kans
op regen. Middagtemperatuur om
streeks 10 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden, maar ook nu en dan
zon. Wel kans op een bui. Maxima
rond 9 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en met name in de
oostelijke helft af en toe regen. Tus
sendoor ook wat zon. Middagtempe
ratuur ongeveer 11 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnige perioden, maar vooral in de
buurt van de Middellandse Zee ook
een regen- of onweersbui. Middag
temperatuur tussen 11 en 16 gra
den.
Spanje:
Perioden met zon, maar vooral in het
binnenland ook een enkele bui. Mid
dagtemperatuur van circa 12 graden
in het noorden tot ruim 20 in Anda-
lusi. Zaterdag in het noorden iets
Portugai:
Perioden met zon en kans op een
bui. Maxima uiteenlopend van 16
graden in het noorden tot 20 graden
in de Algarve.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Geregeld zon, maar ook kans op een
bui. Maxima ongeveer 18 graden.
Marokko:
Westkust: zonnige perioden en zater
dag kans op een -bui. Middagtempe
ratuur tussen 20 en 25 graden.
Tunesië:
Perioden met zon, maar ook enkele
buien. Maxima rond 25 graden, in
het zuiden tegen de 30.
Madeira:
Wolkenvelden en kans op een bui.
Maxima rond 18 graden.
Canarische Eilanden:
Elke daq een beetje vakantie
Het schijnt dat julius Caesar
hier ook gewoond heeft. Het biedt nog
steeds een prachtig uitzicht over de stad
Lissabon. Kijk morgenmiddag maar om
16.45 uur naar Vakantie-TV op SBS6I
WiöstmMV'L
Op de zuidstranden
Aan de noordzijde meer wolkenvel
den en misschien een bui. Zaterdag
overal kans op een bui. Middagtem
peratuur omstreeks 22 graden.
Duitsland:
Bewolkt en af en toe regen of motre
gen. Zaterdag ook kans op wat zon.
Maxima tussen 6 en 11 graden.
Oostenrijk:
Aanhoudend wisselvallig, maar wel
wat meer ruimte voor de zon. Maxima
in de dalen rond 8 graden.
Zwitserland:
Wisselvallig met vanaf 1300 meter
sneeuw. Middagtemperatuur onge
veer 9 graden, in het zuiden 15 gra
den.
Polen:
Wolkenvelden en af en toe regen of
motregen. Maxima tussen 7 en 13
graden.
Tsjechië en Slowakije:
Half tot zwaar bewolkt en af en toe
buien, misschien ook onweer. Mid
dagtemperatuur ongeveer 12 graden.
Hongarije:
Wisselend bewolkt en kans op buien,
ook met onweer. Tussendoor ook af
en toe zon. Middagtemperatuur rond
15 graden.
Italië:
Perioden met zon, maar ook een en
kele bui. Grootste kans op buien vrij
dag in de zuidelijke helft, zaterdag
overal. Maxima uiteenlopend van 15
graden op de Po-vlakte tot 22 op Si-
cili.
Corsica en Sardinië:
Zonnige perioden en kans op een re-
gen- of onweersbui. Maxima van 15
graden op Corsica tot tegen de 20 op
Sardini.
Griekenland en Kreta:
Zonnige perioden, maar ook kans op
een bui. Middagtemperatuur onge
veer 22 tot 27 graden.
Malta:
Zonnige perioden en vooral vrijdag
kans op regen en onweer. Middag
temperatuur ongeveer 22 graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en op de
meeste plaatsen droog. Maxima op
lopend naar 22 graden op de Dar-
danellen en 27 op Cyprus.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
licht bew.
Kopenhagen half bew.
Las Palmas onbewolkt
Lissabon licht bew.
Locarno onbewolkt
Luxemburg motregen
bewolkt
onweer
W warmtefront
regen
cfCS
sneeuw
V koufront
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
zonnig
19
windrichting
temperatuur
H hogedruk
luchtdruk in
1000 hecto pascal
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512.
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
Familieberichten: 023- 5317 3$aie
023- 5320216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-5315921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 to 30t£
071-5356 230 gen
RUBRIEKSADVERTENTII
Maandag t/m vrijdag van 8.30 to
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro) t
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging vel
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,-N - G<
betaling. k en
VERZENDING PER POST M c
Voor abonnementen die per post (bi M
worden verzonden geldt een toeslag
aan portokosten per verschijndag. 2V J
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSE1 TarT
n die moeilijk lezen, s
hebben of blind zijn (of een ande
leeshandicap hebben), is e<
n het regionale nieuws uit het l e
Dagblad op geluidscassette besch e
informatie 0486-486486 ess
(Centrum voor Gesproken Lectuu
'ka S
Weerrapporten 310308 uur:
ZATERDAG 1 APRIL 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07 .14 Zon onder 20.12
Maan op 06.21 Maan onder 16.14
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.50 14.54 02.23 14.27
Laag 10.04 22.55 09.45 22.36
Stockholm zwaar bew
Warschau zwaar bew
Wenen regenbui
Zurich zwaar bew.
Bangkok zwaar bew.
Buenos Aires licht bew
Casablanca licht bew.
Johannesburg zwaar bew.
Los Angeles onbewolkt
New Orleans onbewolkt
New York zwaar bew
Tel Aviv licht bew
8 4 0.0 Tokyo zwaar t
7 5 0.0 Toronto zwaar t
8 5 0.0 Tunis licht bi
8 5 00 Vancouver licht b<
6 5 3.0
8 4 101
7 1 2.0
34 26 46 0
24 16 0.0
19 12 0.0
21 16 4.0
17 11 0.0
27 21 0.3
14 7 00
22 9 00
19 9 0.0
K
E N H
U I
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonder
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
