ruziet met begeleiders Cultuur Kunst Pink Floyd geeft 'The Wall' een likje verf RejSOpera Johannes Passion J grijpt je naar de keel Carver maakt van niets theater Eenakters op Fioretticollege Moeder Melissa verre van bezadigd Meester van de kleine rollen DONDERDAG 30 MAART 2000 Rowwen Hèze in Roelofarendsveen roelofarendsveenRowwen Hèze is dit jaar de grote trekker van de Lentefeesten van de muziekvereniging Liefde voor Harmo nie. Op zaterdag 1 april speelt de Limburgse feestband in het bloemenhandelscentrum in Roelofarendsveen. Kaarten kosten 27,50 gulden en zijn verkrijgbaar bij drogisterij Ed van Berkel in Roelofarendsveen en kapsalon Domien Koek in Oude Wetering. Zondag 2 april geeft Liefde voor Harmonie met Musicalgezel schap Otis een voorstelling voor het hele gezin. De voorstelling is voor kinderen jonger dan 12 jaar, donateurs en 65 plussers gratis te bezoeken. Kaarten kosten 5 gulden en zijn verkrijgbaar bij eerder genoemde voorverkoopadressen. Schrijver Anthony Powell overleden londen De Britse schrijver Anthony Powell is op 94-jarige leef tijd overleden. Powell was vooral bekend door zijn twaalfdelige roman 'A Dance to the Music of Time'. Powell werkte twintig jaar aan deze serie, die gaat over een Engelse aristocratische fa milie vanaf de Eerste Wereldoorlog tot de jaren zeventig. Tot Powells generatie behoorden ook veelgeroemde Britse schrij vers als Graham Greene, Evelyn Waugh, George Orwell en John Betjeman. Uitgeverij De Prom in Baarn is bezig aan een Neder landse vertaling van de serie, waarin op 3000 pagina's vijfhon derd personages tot leven worden gewekt. Elk van de komende vier jaar zullen drie delen, vertaald door Auke Leistra, op de markt worden gebracht. De VPRO-televisie herhaalt de verfil ming van 'A Dance to the Music of Time' van 13 tot 28 juni, in acht afleveringen. 'ss Mulish best verkocht in boekenweek Amsterdam 'De ontdekking van de hemel' van Harry Mulisch was het best verkochte boek van de afgelopen boekenweek. Maar liefst 45.000 mensen schaften zich het speciaal uitgege ven, gebonden boek van 35 gulden aan. Uitgeverij De Bezige Bij had het boek vóór de Boekenweek al ruim 300.000 keer gesle ten. Het thema van deze Boekenweek, Lectori Salutem, is aan geslagen, concludeert de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). In de Top 100 van best verkoch te boeken staan 22 titels die aan de klassieken zijn gerelateerd. Van de echte klassieken werd 'Odysseia' van Homerus in een vertaling van Imme Dros het best verkocht. Van de aan de klas sieke wereld rakende boeken ging de Latijnse vertaling van 'Jip en Janneke' (Jippus en Jannica) van Annie Schmidt het meest over de toonbank. Schönberg Ensemble dreigt met rechter londen louis du moulin Afgestofte archiefopnamen op nieuwe cd De Nationale Reisopera kampt met ernstige financiële problemen. Pogingen om de tekorten het komende sei zoen weg te werken, dreigen te mislukken omdat er bin dende afspraken zijn gemaakt met begeleidende orkes ten. Het Schönberg Ensemble, dat in februari en rriaart de opera 'The Turn of the Crew' van Benjamin Britten zou begeleiden, stapt naar de rechter als de Reisopera blijft bij haar voornemen om deze productie te schrap pen. muziek recensie LI dy VAN der spek ohannes Passion door Leids Project Koor Hans Noyens, m.m.v. Nico van der Weel, tenor (Evangelist), Donald Bentvel- (Christuspartij), Ulrike Hofbauer, so- in, Margnet van Reisen, alt. Geert ierghs, tenor, Mare Pantus, bas en het lelios Ensemble, Amsterdam Gehoord 29/3, Pieterskerk, Leiden. iet jaar 2000 begroette zijn eer- ite Bach-Passion in Leiden. In le regio zullen de komende we ien nog vele Passionen volgen, 'ette Ton Koopman de toon zijn reconstructie van achs 'Markus-Passion' in 'reedenburg, Hans Noyens |oont in de Pieterskerk de on- 'ervangbaarheid van de passie laar het evangelie van Johan- les. Noyens' interpretatie ge- ligt van een grote ingetogen- leid. Het Leids Project Koor ;ingt natuurlijk en zonder pa- ios, 'kome wat komt'. Aan de- e sobere versie heeft Noyens elfs zijn directie aangepast, 'ijn maatvoering is minder Rillend en zwaaiend en zijn nkerhand geeft eigen instruc- Opmerkelijk is het contrast Lissen de realistische, emotio- iele opvatting van de evangelist Jico van der Meel tegenover de eel meer beschouwende trant an koor, orkest en solisten, an der Meels omvangrijke rol ls evangelist grijpt je naar de eel. Alles laat hij gebeuren. Je ïoort' Jezus zwijgen op Pilatus 'Von wannen bist du?', en 'Vorhang im Tempel' cheurt angstaanjagend in stuk ken. Je voelt de warmte die Pe trus zoekt bij het vuur, ziet Je zus liefdevol zijn moeder toe spreken. Elke zin, elk woord komt aan, intens en bewogen. Het Leids Project Koor heeft een opvallend warme alt-sectie, zingt mooi in balans. De kora len zijn stuk voor stuk transpa rant en bezonken. 'Bist du nicht' flitst' naar alle kanten events het haarscherpe 'Weg, weg mit dem'. Maar 't mooist van al is het slotkoor 'Ruht wohl'. De natuur zelf komt tot leven in flitsen zonneschijn ddor flarden morgendauw. De alt Margriet van Reisen en de sopraan Ulrike Hofbauer hebben beiden iets bijzonders te bieden. Van Reisen doet in de schitterende aria 'Es ist voll- bracht' qua timbre en diepgang soms denken aan de onvolpre zen stem van Aafje Heynis. En Ulrike Hofbauer is met haar jeugdig helle, vibratieloze stem in staat om een waarachtig ver driet om Jezus' dood ten toon te spreiden. Twee veelbeloven de stemmen die de nog kleine gebreken zullen overwinnen. Mare Pantus imponeert in de bas-aria met koor 'Mein treuer Heiland' door zijn ontspannen integere interpretatie. De stem van Donald Bentvelsen die de Christuspartij vertolkt heeft niet een constante kwaliteit maar ook zijn stijl dwingt respect af. Het Helios Ensemble voegt zich bewonderenswaardig in en om de koorklank. Staande solopar tijen geven meer klankkleur en betrokkenheid. EMI is zonder meer kampioen als het gaat om het met verve uitbrengen van eigen archief schatten. Geen platenconcern dat zoveel tamtam kan oproe pen bij het oppoetsen van de prijzenkast als de aloude Britse reus. Denk bijvoorbeeld aan de meer dan geslaagde campagnes rond de muzikale nalatenschap van The Beatles (zoals de 'An thology'-serie). Na de 'Fab Four' is nu Pink Floyd aan de beurt, getuige de release van een kroonjuweel dat al zo'n twintig jaar op de plank ligt: 'Is There Anybody Out There?/The Wall Live' 1980-'81'. Van de oorspronkelij ke versie, het studioproduct 'The Wall' zijn sinds de ver schijning in 1979 meer dan 33 miljoen exemplaren over de toonbank gegaan. Vandaar dat de verwachtingen rond deze al- tematieve reprise hooggespan nen zijn, ook omdat er al in middels al zo'n vijf jaar een ra diostilte heerst rond Pink Floyd. Bij het in werking zetten van de promotiemachine lag er wel het probleem dat de vier band leden niet meer als een eenheid naar buiten kunnen worden ge presenteerd. Want een verzoe ning tussen Roger Waters, de architect van 'De Muur' die na 'The Final Cut' (1983) onder ei gen vlag verder ging, en zijn toenmalige partners Rick Wright, Nick Mason en David Gilmour zit er helaas niet meer in. Waters, die zichzelf in 1990 vertilde aan een eenmalige, sterrenrijke mega-uitvoering van 'The Wall' in Berlijn, bekri tiseerde geregeld de grootscha ligheid waartoe Pink Floyd tel kens weer z'n toevlucht zocht Daarmee gaf hij vooral uiting aan z'n frustraties over de (on verminderd succesvolle) voort gang van 'The Floyd' zonder hem, die hij voor de rechter had getracht te verhinderen. Tege lijkertijd verwoordde Waters de gewetensnood die aan de basis stond van het hele multi-me- diaproject waarnaar 'The Wall' zou toegroeien: de vervreem ding tussen artiest en publiek als gevolg van grootschaligheid, hebzucht en egotripperij. Over het geestelijk vader schap van 'The Wall' valt dus niet te twisten. Maar daarnaast was er nog de inbreng van met name Dave Gilmour als zanger, gitarist, co-producer en mede componist van drie stukken ('Comfortably Numb', 'Young Lust' en 'Run Like Hell'). Gilmour is altijd de eerste ge weest om af te dingen op de ar tistieke hegemonie van Big Bad Roger, ook en tijde van 'The Wall'. „Puur muzikaal be schouwd legt Roger het af tegen mij", aldus de huidige eerste man binnen Pink Floyd, die verder Waters' buitengewone talenten als-denktank, aanjager en producer graag onder schrijft. „In de studio was hij op z'n best, maar van toeren hield hij niet. Hij was altijd gespan nen en snel van z'n stuk ge bracht. Bovendien walgde hij van een heleboel kanten van de business, net als wij trouwens." Met 'The Wall' als boodschap zou Waters nog een keer met Pink Floyd maakt pronkstuk van The Wall'. Pink Floyd de fans gaan opzoe ken. Groots en meeslepend moest de drie uur durende 'au diovisuele ervaring' - aange kleed door de monsterlijke poppen en animaties van hoestekenaar Gerald Scarfe en het Muurontwerp van Mark Fisher - worden, maar zeker geen langlopende reisvoorstel- ling. Vandaar dat werd gekozen voor slechts vier halteplaatsen (Londen, Dortmund, Los Ange les en New York) voor in totaal niet meer dan 29 uitvoeringen. De uitstraling was er niet minder om. Met het optrekken en laten instorten van een uit 340 'bakstenen' bestaande muur van vijftig bij tien meter kreeg het begrip theatrale roek- show een nieuwe betekenis. En de afzet van de dubbelelpee 'The Wall' laaide er weer flink door op. Als-duurzaam gewilde geluidsdrager is 'The Wall' de grootste bestseller 'The Dark Si- de Of The Moon' (1973) naar de kroon gaan steken: jaarlijks ko pen nog bijna een miljoen fans een exemplaar. Met het pompen van heel veel energie en duiten in een li ve-variant nemen band en pla tenmaatschappij dan ook ei genlijk geen enkel risico. De ex tra charme steekt niet alleen in het nieuwe omhulsel (66 pagi na's foto's en tekst), ook in het bijgepunte geluid van de 110 uitverkoren spoelen (van zeven concerten), uitgevoerd door Ja mes Guthrie. Vanuit z'n huis studio nabij Lake Tahoe be stookte hij Waters op Barbados en Gilmour in Engeland met z'n mixes en ging vervolgens met hun vaak uitvoerige reac ties net zo lang aan de slag tot dat iedereen tevreden was. De perspresentatie van het album onlangs in het Londense Imperial War Museum werd opgeleukt met beelden van een Britse televisiedocumentaire over Pink Floyd als 'bouwfirma' toen en nu. Ter wille van het nieuwe visitekaartje blijven daarin alle heikele kwesties (on derlinge spanningen, ontslag Rick Wright, de juridische vechtpartijen) onbesproken. Tot en met manager Steve O' Rourke (al sinds eind jaren zes- foto gpd tig) blikt in volle (te)vrede (nheid) iedereen terug. Aan een nieuwe krachten bundeling met inbegrip van Waters wordt niet meer ge dacht. Daarvoor heerst er nog altijd te veel wantrouwen. Dus toert Roger Waters deze zomer solo door de Verenigde Staten en hebben David Gilmour Co de Pink Floyd-fans voorlopig niet meer te bieden dan de hapklare zoethouder, die vanaf deze week in de winkelligt. Volgens Louwrens Langevoort, de vertrekkende intendant van het Enschedese operagezel schap, ligt de omvang van het tekort op dit moment tussen de 1 en 2 miljoen gulden. De oor zaak ervan ligt met name in de explosief gestegen transport kosten (meer dan een miljoen per seizoen) en de nieuwe ar beidstijdenwet. Hierdoor zag de Reisopera zich gedwongen in toenemende mate een beroep te doen op freelance medewer kers. Ondanks de hoogte van de schuld ontkent Langevoort dat er sprake is van paniek. „Abso luut niet. Het bedrag is nog steeds zodanig dat we het bin nen één seizoen kunnen terug verdienen. De tekorten zijn trouwens al veel hoger geweest. Wij zijn op dit moment bezig men grote inhaalslag. Het be stuur heeft zich op het stand punt gesteld dat mijn opvolger geen lijken in de kast mag vin den. En daar houden we ons aan." Om de begroting in even- wicht te brengen, moet er fors op de begroting van volgend seizoen worden bezuinigd. Twee opera's konden betrekke lijk geruisloos worden afge voerd, bij een derde ontstonden er problemen. Nadat een po ging om de opera Combatti- mento van Monteverdi te schrappen spaak liep op het verzet van het begeleidende or kest (het Combattimento Con sort Amsterdam), werd onver biddelijk het mes gezet in Ben jamin Britten. Met pijn in het hart, aldus Langevoort, maar er was geen keus. „Als het bij de één niet wil, moet het maar bij de ander." Over de kansen op succes is hij optimistisch. Er zouden nog geen contracten zijn getekend en de leiding van het Schön berg Ensemble was al in een vroegtijdig stadium op de hoogte van de problemen bij de Reisopera. Zelfs een eventuele schadeclaim ziet hij met ver trouwen tegemoet. „Die zal aanmerkelijk lager zijn dan wat de totale productie zou hebben gekost. We hebben bovendien de theaters al afgezegd. De rechter kan ons toch moeilijk verplichten in de buitenlucht te spelen." Bij het Schönberg Ensemble, gevestigd in Amsterdam, is ech ter de woede groot. Zakelijk leidster Rosita Wouda spreekt van een 'schrijnend en verbijs terend besluit'. Volgens haar is er wel degelijk sprake van een overeenkomst. Mocht de Reis opera vóór 1 april niet op haar besluit terugkomen, dan stapt het orkest naar de rechter. „We zittén opeens met een gat van twee maanden in onze planning. Dat vang je niet zo maar even op, daarmee zijn tal loze' mensen gedupeerd. Ik snap ook eerlijk gezegd niet waarom het zo moet. Als je te korten heb, maak je toch een fatsoenlijk saneringsplan? Louwrens Langevoort heeft ar tistiek fantastisch werk gele verd, maar qua planning was hij nogal chaotisch. Zo maar even je problemen afwentelen op een ander, omdat je opvol ger toevallig met een schone lei moet beginnen, is mijn ogen onredelijk en asociaal." theater recensie lisse lesley grieten Melissa Etheridge tijdens haar optre den in Ahoy'. foto anp/jasper juinen muziek recensie louis du moulin incert. Melissa Etheridge in kader van 'Breakdown Tour'. Met: Melissa ïendge (zang, gitaar), John Shanks (gitaar), Mark Browne (bas) en Ken ny Aronov (drums). Gezien: 28/3, Ahoy', Rotterdam. Van de bedachtzaamheid, die 'Bréakdown' kem- merkt, is daarom weinig te merken. Waarmee ook met een de voornaamste verrassing bij deze hernieuwde kennismaking is genoemd. Want Etheridge mag dan wel weer haar ouderwetse elan hebben, ze heeft ook haar dito geluid. Enig verschil met voorheen is de (promi nente) inbreng van nieuwe drummer Kenny Aronov, bekend van onder veel meer John Mellencamp en Eury- thmics en door haar terecht aangeprezen als de beste ter wereld. Haar twee andere secondanten zijn nog al tijd bassist Mark Browne en gitarist John Shanks, wiens aandeel als vingervlugge krachtpatser inmiddels wel is opgevoerd. Melissa Etheridge, op haar best in liedjes van bran dend verlangen en onverdraaglijk hartzeer, blijft als en tertainer gaan voor de inhoud en wil van opsmuk niets weten. Alleen wat gordijnen en een minimale hoeveel heid licht omlijsten haar en haar band ook dit keer. Dat ze helemaal geen franje nodig heeft komt eigenlijk nog het best tot uitdrukking als ze in haar eentje de meute bespeelt: na Neil Young imponeerde niemand meer zo in Ahoy'. Etheridge is intussen wel toe aan een andere invulling van haar doorbraakhit (uit 1989) "Like The Way I Do'. Van deze geheide platmaker, ditmaal als tweede toegift opgediend, moet toch een altematievere versie te brouwen zijn? De aula van het Fioretticollege in Lisse is vrijdag het toneel van het tweejaarlijkse Eenakterfestival. Het Stedelijk Gymnasium uit Haarlem won de laatste editie en verdedigt de wisselbeker tegen het Stede lijk Gymnasium uit Leiden, het Rijnlands Lyceum uit Sassenheim en het organiserende Fioretticolle ge. De leerlingen van de vier scholen spelen een eenakter van ongeveer een half uur. De stukken zijn na schooltijd in gemiddeld twaalf weken voorbe reid. De acteurs krijgen te maken met een kritisch pu bliek. De prestaties van de leerlingen worden be oordeeld door een echte vakjury met theater-en li- teratuurrecencent Wim Vogel, Tom Claesen van De Toneelschuur in Haarlem en Ed Bosma, mede-op richter van de theatergroep Alex d'Electrique. Vol gens organisator en docent Nederlands, H. Spruijt, is het niet alleen de jury die het spannend maakt. „De voorstelling wordt normaal op de eigen school gespeeld voor een publiek van klasgenoten, ouders, opa's en oma's. Tijdens het festival kijken de leer lingen van de verschillende scholen kritisch naar el kaar." Het publiek mag aan het eind van de avond prijzen uitreiken voor de beste acteur en actrice. Het is al de zevende editie van het festival dat Spruijt organiseert. „Het was eigelijk op initiatief van een (oud-) leerling. Dat is al zo'n tien jaar gel den. De reacties waren altijd heel goed, dus we zijn er gewoon mee doorgegaan. Al is het de laatste ja ren een tweejaarlijks festival." Het wedstrijdelement is voor Spruijt onderge schikt aan de uitwisseling van meningen en ervarin gen van de leerlingen. „De acteurs praten voor en na <Je voorstelling met elkaar. Het is op die manier een ontmoeting tussen de verschillende schoolcul turen." Toneelliefhebbers die niets met de middelbare scholen te maken hebben, kunnen volgens Spruijt toch een hele leuke avond hebben. „Het is aan te raden om te komen kijken, want het niveau is hoger dan het normale schooltoneel." Het Fioretti Eenakterfestival wordt op 31 maart (19.30 uur) gehouden in de aula van het Fioretticol lege aan de Sportlaan 3 in Lisse. De toegangskaar ten zijn voor 7,50 gulden aan de zaal verkrijgbaar. SUSANNE LAMMERS Voorstelling Het Weer door Carver (Leny Breederveld, Ria Ei- mers, René van 't Hof, Beppie Melissen, Jim van der Woude) Regie. Mirjam Koen. Gezien 29/3, LAKtheater, Leiden. Nog te zien: t/m 1/4, aldaar. Iedereen vraagt het zich wel eens af: hoe zal ik zijn als ik echt oud ben? Aandoenlijk licht de ment, totaal verzuurd, of gewoon langzaam uit dovend? Theatergroep Carver laat in zijn nieuwste voorstelling vijf 'bejaarde medemen sen' zien. Carver toont geen schrikbeelden, wel karikaturen, die desalniettemin dicht bij de werkelijkheid staan. De vijf krakkemikkige oud jes doden de tijd in het bejaardenhuis. Ze wach ten, strompelen wat rond, praten over het weer, vragen zich af wie de boodschappen gaat doen, en er gebeurt zo goed als niets. En om dat bijna niets gaat het. Carver weet van een mug een dierentuin te maken, onbe duidendheden worden dusdanig uitvergroot, dat ze bijna een hele voorstelling kunnen vul len. Het verhaal is maar een flinterdun lijntje, het gaat om hoe mensen zich gedragen in een groep. En dat wordt getoond met veel oog voor de kleinste details, absurdistische gesprekken en een fikse dosis slapstick. Het beeld dat Car ver van de mens oproept, is een beetje wrang, soms gemengd met ontroering en altijd hila risch. Eerdere voorstellingen speelden in een winkel, of op een dansavond voor alleenstaan den, of gewoon in een huiskamer. Nu dus in de conversatiezaal van een oudeliedenhuis. Leny Breederveld schrapt een winterwortel, snijdt er een stukje af en geeft dat aan René van 't Hof, die begerig aan kwam krukken. Zij kauwt verwoed, hij neemt er met veel moeite een hap je uit - zijn gebit laat hem in de steek. Jim van der Woude excelleert, geholpen door Van 'l Hof, in een act met een gevallen portemonnee, terwijl Breederveld verwachtingsvol vals toe kijkt. Van de typetjes die neergezet worden, zijn de pinnige heks van Breederveld en de vrolijke, goeiige sul van René van It Hof het best getrof fen. De onmachtige ouwe zak van Jim van der Woude is vooral leuk vanwege zijn stramme, maar hyperlenige lijf. Maar het meest beziens waardig is Carver in de ijzeren onverstoorbaar heid waarmee ze van niets theater maken. Ab Abspoel 1925-2000 Gewoon je ding doen, wordt tegenwoordig in modieus Nederlands gezegd. Het is een uit drukking die als geen ander van toepassing was op Ab Abspoel, een acteur die ontelbare rollen heeft gespeeld op toneel, televisie en in speel films. In zijn 74-jarige leven (afgelopen dinsdagavond overleed hij) was hij veelvuldig te zien in tv-series als 'Baan- tjer', 'Maigret', 'Flip de Tovenaarsleer ling', 'Herenstraat 10', 'Waaldrecht' en in speelfilms als 'Het meisje met het rode haar', 'De lift', 'Spetters' en 'De overval'. Altijd speelde Ab Abspoel een bijrol, maar als hij in beeld kwam, kon niemand om hem heen. Hij deed gewoon zijn ding. Sympathiek, zonder poespas, zonder kouwe drukte. Hij was dan wel acteur, maar zijn talent had hij zelf ontwikkeld. Ab Abspoel was autodidact, een selfmade man. Zijn werkzame leven begon hij als ambtenaar. Na de oorlog vertrok hij naar Indië, waar hij vier jaar als militair diende. Tij dens een optreden van Toon Hermans kreeg Abspoel de smaak van het toneel te pakken. Na terugkomst in Nederland zou hij zich aanslui ten bij diverse amateurtoneelgezelschappen. Daarbij viel hij op. Toen de mogelijkheid zich aandiende om beroepsacteur te worden, aarzel de hij geen ogenblik. Van het ministerie waar hij werkte kreeg Ab spoel studieverlof om te zien of de pro fessionele toneelwe reld hem zou beval len. Het experiment 'slaagde. Via het ge zelschap Phoenix kwam hij bij Puck te recht. Ook was hij enige tijd verbonden aan het Rotterdams Toneel, Ensemble, Centrum, Studio, Theater in Arnhem en het Publieksthea- ter. Op toneel stond Abspoel regelmatig in stukken van Sha kespeare, Shaw, Gogol en Heijermans. Hij was niet alleen acteur, maar ook enkele jaren artis tiek leider van het mede door hem ongerichte gezelschap Proloog. Ab Abspoel speelde naturel en was een meester van de kleine rollen. tekst tom van rijswuk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 21