Verzoeningsoproep Clinton
koel ontvangen in India
WNF teleurgesteld
over Waterforum
Buitenland
Nieuwe arrestaties in omstreden Londense moordzaak Lawrence
Forumgangers kijken
niet op een litertje water
Spaans hof gaat dictators
Guatemala onderzoeken
Bloody Sunday-commissie begint onmogelijke taak
dienen: Pinochet moet berecht
nAGO» Een meerderheid van de Chilenen wil dat ex-dictator
ochet in Chili wordt berecht voor de misdaden die zijn be-
tijdens zijn regime. Uit de gisteren gepubliceerde resulta-
van een opiniepeiling blijkt dat 57 procent van de volwassen
olking vindt dat hij zich voor een Chileense rechtbank moet
itwoorden voor de misdaden die zijn begaan tussen 1973
[990. Een kleine 40 procent vindt dat de generaal moet wor-
vrijgesteld van vervolging wegens zijn zwakke gezondheid,
ds Pinochet begin maart terugkeerde naar Chili, nadat Lon-
hem te ziek had bevonden voor een proces, zijn daar zeker
lanklachten tegen hem ingediend wegens schending van de
isenrechten tijdens zijn dictatuur.
ekraïne schaft doodstraf af
President Koetsjma van Oekraïne heeft een wet onderte-
waarmee de doodstraf formeel wordt afgeschaft. Met het
[haffen van de doodstraf komt Oekraïne tegemoet aan de eis
ide Raad van Europa, waarvan het Oost-Europese land deel
naakt. Oekraïne is sinds 1995 bezig om de straf af te schaffen
stelde in maart 1997 een informeel moratorium in op de uit
ing ervan. Dit weerhield rechtbanken er niet van in 1998
146 mensen ter dood te veroordelen, en een jaar later nog
106. In Oekraïense gevangenissen zitten ruim vierhonderd
lodveroordeelden. Onder hen is de beruchte seriemoorde-
Onoprienko, die schuldig werd bevonden aan de moord
52 mensen.
|l miente' arts geeft helder interview
in» De Oostenrijkse arts Heinrich Gross, die wordt verdacht
imoord op kinderen in de Tweede Wereldoorlog, heeft dins-
3 onmiddellijk nadat de rechter het proces tegen hem wegens
ïentie had gestaakt een helder en gedetailleerd interview ge
in. Dat meldt het Oostenrijkse persbureau APA. De rechter
19! het volgens dat bureau 'volkomen onbegrijpelijk' te vinden
m de 84-jarige meteen na het verlaten van de rechtszaal in een
w ijgelegen café uitgebreid vragen van journalisten heeft be-
ivoord. Hij liet doorschemeren stappen te kunnen nemen
j Gross weer op korte termijn voor de rechtbank te laten ver-
ijnen. De beklaagde zag er dinsdag volgens getuigen verwil-
luit. Hij zei een slecht gehoor te hebben en maar 'een beet-
an de zitting te begrijpen.
iden bij mortieraanslag in Bagdad
1AD Een aanslag met mortiergranaten heeft dinsdagavond
elraakse hoofdstad Bagdad aan zeker zes mensen het leven
jst. Volgens het persbureau INA raakten 38 mensen ge-
i id. De aanslag zou volgens Bagdad het werk zijn van 'agen-
van het Iraanse bewind'. Die vuurden zes granaten af op
appartementencomplex, waar Iraki's en andere Arabieren
5II len. Volgens de Palestijnse ambassadeur in de Iraakse
fdstad kwamen drie Iraki's en drie Palestijnen om. De span-
,12 jen tussen Irak en Iran, die van 1980 tot 1988 oorlog met el-
1 voerden, zijn de laatste weken opgelopen door aanvallen
in Irak wonende aanhangers van de Mujahideen Khalq op
!en in Iran. Die vormen de belangrijkste oppositiegroep te-
het bewind in Teheran.
a eenpeace in actie tegen goudmijn
rj mare Activisten van de milieuorganisatie Greenpeace heb-
gisteren de toegang geblokkeerd van de Aurul-goudmijn in
Ïenië, waar eind januari na een ongeval het uiterst giftige
le vrijkwam. Dat stroomde twee rivieren in, met enorme
ischade als gevolg. De actievoerders, onder wie Nederlan-
eisen dat de Roemeense en Australische eigenaren van de
p, i opdraaien voor de schade. Het steekt Greenpeace dat het
lijf vrijwillig surseance heeft aangevraagd, waardoor de
itie van de schadeloosstelling in handen van derden terecht
"«omen. De actieiverd aan het einde van de middag ge-
_*t. De directie van Aurul weigerde de actievoerders van
npeace te ontmoeten. Binnenkort volgen mogelijk nieuwe
s in het Oost-Europese land.
B,
esten vliegt weer op Belgrado
!ado» Als eerste westerse luchtvaartmaatschappijen heb-
51 Swissair en het Griekse Olympic Airways gisteren de lijn-
JW hten op de Joegoslavische hoofdstad Belgrado hervat. De
n sten werden vorig jaar aan de vooravond van de NAVO-
|1 bardementen op Joegoslavië gestaakt. De Europese Unie
lot eerder deze maand het embargo tegen de Joegoslavi-
luchtvaartmaatschappij JAT op te schorten. Dat gebeurde
bndringen van de Servische oppösitie, die aanvoerde dat de
tos gewone burgers harder troffen dan de heersende elite
Ipresident Slobodan Milosevic. De sancties tegen JAT wer-
1998 afgekondigd naar aanleiding van het Joegoslavische
len tegen de etnische Albanezen in de Servische provincie
ro. Verschillende Westerse maatschappijen hebben aange-
gd voor het einde van deze maand weer op Belgrado te
[vliegen.
ellen: Bestand in Congo voorbij
;q4>sa Er is geen sprake meer van een bestand in Congo. Dat
)O0 ibellenwoordvoerder Kin-Kiey Mulumba gisteren. Hij wijt
Bil de troepen van de Congolese president Laurent-Désiré
l De opstandelingen achtervolgen de regeringstroepen zo
.tot in de hoofdstad Kinshasa, waarschuwde Mulumba in
y uid-Afrikaanse dagblad The Mail and Guardian. Hij stelt
i abila's manschappen vooral de afgelopen tien dagen felle
allen hebben uitgevoerd over de lijn die de vijanden
M idde toen ze in augustus in de Zambiaanse hoofdstad Lusa-
n wapenstilstandsakkoord tekenden. Mulumba is lid van
lomaamste beweging die Kabila bestrijdt, de Rassemble-
tCongolais pour la Démocratie.
kindsoldaten maken amok
wn» Voormalige kindsoldaten en andere kinderen die
temd zijn geraakt door de burgeroorlog in Sierra Leone
en dinsdag en gisteren huisgehouden in het dorp Lakka,
iesten van de hoofdstad Freetown. Aanleiding tot het ge-
jkjj vormde een ruzie in het door Unicef geleide kamp in Lak-
aar de kinderen verblijven. De kinderen staken huizen in
Jen vernielden auto's. In het kamp wonen veel voormalige
15/ oldaten, die door de gevreesde rebellenbeweging RUF aan
Izijn overgedragen. De rebellen hebben in de acht jaar
3 ide burgeroorlog tienduizenden mensen vermoord en nog
■n tienduizenden anderen verminkt. Op grond van een in juli
j§ jaar gesloten vredesakkoord maakt het RUF nu deel uit
e regering, maar het bestand wordt dikwijls geschonden.
len bij explosie pijpleiding Nigeria
Circa vijftig mensen zijn gisteren om het leven gekomen
ontploffing van een oliepijpleiding in het zuidoosten van
ia. De staatstelevisie meldde dat de explosie in de staat
gebeurde toen mensen brandstof wilden aftappen van een
kapotte pijpleiding. Dergelijke ongevallen komen vaker
in het olieproducerende land. De straatarme bevolking
1 grote risico's om brandstof te bemachtigen. In oktober
werden meer dan duizend mensen gedood bij een enorme
ïie van een leiding in Atiworo bij het oliecentrum Warri.
rpol plaatst foto Milosevic op net
ag« Op verzoek van het Joegoslavië-tribunaal in Den
heeft Interpol de foto van Slobodan Milosevic op zijn in-
tsite geplaatst. De Joegoslavische president wordt door het
(aal verantwoordelijk gehouden voor oorlogsmisdaden die
jaar in Kosovo zouden zijn begaan door de Servische poli-
het Joegoslavische leger. Op de website van Interpol staan
e foto's van de Servische president Milutinovic, de Joego-
che vice-premier Sainovic en de voormalige opperbevel-
lebber van het Joegoslavische leger, generaal Ojdanic. De
legoslaven staan op de lijst van de twintig fneest gezochte
ig01 Rationale misdadigers. Zij bevinden zich daarop onder
in het gezelschap van de Saudische miljonair-terrorist Os-
Laden.
1
LONDEN AP
De Londense politie heeft drie
nieuwe verdachten aangehou
den in verband met de moord
op de 18-jarige Stephen Law
rence in 1993. Door de moord
op de zwarte Lawrence, die het
slachtoffer werd van raciaal ge
weld, laaide in Groot-Brittannië
een nationaal debat op over de
verhouding tussen de verschil
lende etnische bevolkingsgroe
pen.
Lawrence werd doodgesto
ken bij een bushalte. Aanvanke
lijk werd een groepje van vijf
blanke jongens voor de moord
verantwoordelijk gehouden,
maar ondanks herhaalde po
gingen is geen van hen met
succes vervolgd. Dinsdag zijn
twee mannen aangehouden die
niet tot de groep van vijf beho
ren, meldde het persbureau PA.
Een derde man werd woensdag
aangehouden.
De arrestaties volgden op een
oproep van de familie van Law
rence op de Britse televisie aan
eventuele getuigen zich alsnog
te melden. Hoewel de oproep
volgens de politie enkele 'zeer
interessante tips' opleverde,
zouden de aanhoudingen er los
van staan.
De politie meldde dat het on
derzoek naar de daders de laat
ste tijd in een stroomversnel
ling terecht is gekomen, mede
door de vooruitgang in de we
tenschap. Daardoor is bijvoor
beeld DNA-analyse mogelijk
geworden van een mes en een
jas die bij de moordplek wer
den gevonden.
De ouders van Stephen Law
rence gaan intussen door met
hun proces waarin ze financiële
compensatie van de politie ei
sen. Een omvangrijke studie
wees begin vorig jaar uit dat het
onderzoek naar de moord ern
stig was gehinderd door racis
me binnen het politiekorps. In
totaal worden 42 politiemensen
daarvoor vervolgd, onder wie
voormalig hoofdcommissaris
Paul Condon.
DEN HAAG ANP
Spaarzaamheid is net als
water een schaars goed. De
deelnemers van het Tweede
Wereld Water Forum in Den
Haag bogen zich de afgelo
pen dagen in alle ernst over
de wereldwatercrisis, maar
lieten de kostbare vloeistof
zelf rijkelijk lopen.
In totaal hebben de ruim
5.000 forumgangers er in
een kleine week tijd 2 mil
joen liter water doorheen
gejaagd. Dat komt neer op
ongeveer 400 liter per per
soon. Een groot deel ging op
aan toiletbezoeken.
Behalve dit algemene wa
tergebruik werden circa
45.000 flesjes mineraalwater
soldaat gemaakt, ook nog
eens ruim 20.000 liter. In de
zes discussiedagen verorber
den de aanwezigen ook nog
eens 45.000 kopjes koffie of
thee. Een woordvoerder van
de organisatie zegt dat het
waterverbruik op bijeen
komsten als deze in de toe
komst omlaag zal moeten.
Peking Een oudere Chinese zoekt in een afbraakpand in Peking beschutting tegen de snijdende kou. De voortrazende economische ontwikkeling
van het land gaat gepaard met een razendsnelle verstedelijking, maar ook met een in hoog tempo toenemend aantal daklozen en zorgbehoeven-
den. foto afp Stephen shaver
DEN HAAG ANP
Het Wereld Natuur Fonds
(WNF) is erg teleurgesteld over
de uitkomsten van het Tweede
Wereld Water Forum in Den
Haag. „De slotverklaring bevat
geen concrete doelstellingen of
actieplan. Het is een gemiste
kans", zegt Richard Holland,
leider van de internationale wa
tercampagne van het WNF.
Volgens Holland zijn de tien
tallen ministers vooral blijven
steken in mooie woorden en
prachtige zinnen. „Inhoudelijk
stelt het weinig voor. Eigenlijk
zijn alleen de toezegingen van
Nederland en het milieufonds
van de Wereldbank om extra
geld uit te trekken voor water
projecten de enige twee con
crete positieve punten. Maar
daarvoor hadden we geen con
ferentie nodig", vindt Holland.
De WNF-medewerker vindt
dat de slotverklaring te veel het
accent legt op gemeenschappe
lijke internationale voornemens
om de wereldwatercrisis te be
zweren. „We hadden liever ge
zien dat landen afzonderlijke
plannen hadden gepresenteerd
om waterproblemen regionaal
aan te pakken, bij voorbeeld
voor stroomgebieden van be
paalde rivieren. Nu zijn ze blij
ven hangen in algemeenheden,
zonder dat er enige vooruitgang
is geboekt."
MADRID Rtr-ANP
new dehli-agra
Indiase politici hebben koel gereageerd op de oproep
van de Amerikaanse president Clinton tot verzoening
met Pakistan. Clinton bezoekt deze week India als eerste
Amerikaanse staatshoofd in meer dan twintig jaar. Giste
ren sprak hij op de tweede dag van zijn officiële staats
bezoek het Indiase parlement toe.
dat zegt'.
Clinton heeft gisteren voor
Indiase parlement aangedron
gen op een dialoog met Pakis
tan over vooral de kwestie
Kashmir. Dat grensgebied is
omstreden en wordt ten dele
door Pakistan en ten dele door
India bestuurd. Clinton waar
schuwde dat de 'nucleaire am
bities' van India de regio in ge
vaar kunnen brengen.
De parlementariërs onthiel-
Minister Jaitley van informatie
deed Clintons redevoering
schamper af. In deze situatie
van een schemeroorlog kan je
niet verwachten dat er zo maar
een dialoog begint, zei Jaitley
voor de BBC. Een woordvoerder
van de Congrespartij zei dat In
dia wel met Pakistan moet pra
ten 'maar niet omdat Clinton
den zich nadrukkelijk van ap
plaus na deze opmerkingen.
Clinton betoogde dat kernwa
pens niet meer veiligheid bie
den, maar de Indiase regerings
leider Atal Behari Vajpayee
zwoer in zijn rede bij 'nucleaire
afchrikking'.
Aan de andere kant ging Clin
ton in New Delhi verder dan
voorheen met Amerikaanse kri
tiek op de oude vriend Pakis
tan. Hij had begrip voor India
omdat het moeilijk is naast lan
den te leven 'waarvan de rege
ring de democratie verwerpt'.
Hij zei bovendien in een vraag
gesprek met de Amerikaanse tv
dat 'elementen binnen de Pa
kistaanse regering' steun heb
ben gegeven aan figuren die ge
welddadig actief zijn in
Kashmir. Maandag nog werden
35 mensen vermoord in Indiaas
Kashmir. Zaterdag heeft Clin
ton in Pakistan een gesprek met
de Pakistaanse leider generaal
Pervez Musharraf.
Pakistan wil dat de Verenigde
Staten rechtstreeks met de Af
ghaanse Talibanheersers gaan
onderhandelen over "de uitleve
ring van de Saudische terrorist
Osama Bin Laden. Islamabad
verklaarde dit naar aanleiding
van Clintons opmerking dat hij
bij zijn bezoek aan Pakistan za
terdag met de Pakistaanse le
gerleider Musharraf wil praten
over de Saudische banneling en
miljonair Bin Laden.
Het Spaans Hooggerechtshof
gaat beschuldigingen tegen
voormalige Guatemalteekse
heersers onderzoeken. De Gua
temalteekse, indiaanse men
senrechtenactiviste Rigoberta
Menchu heeft de beschuldigin
gen van volkerenmoord, folte
ring en staatsterrorisme in de
cember bij het hof gedepo
neerd.
Menchu heeft de Spaanse
onderzoeksrechter gevallen
voorgelegd, omdat er Spanjaar
den onder de slachtoffers zijn.
Menchu wil bijvoorbeeld dat
het bloedbad in de Spaanse
ambassade in Guatemala-Stad
op 31 januari 1980 wordt on
derzocht. Daarbij kwamen 37
mensen om het leven, onder
wie Menchti's vader en drie
Spaanse diplomaten. Voorts
heeft ze in december in Madrid
de dossiers overlegd van de
LONDEN ANP
Wat de uitkomst ook is, het on
derzoek naar Bloody Sunday'
dat maandag zijn eerste zitting
beleeft, zal grote gevolgen heb
ben voor het wankele vredes
proces in Noord-Ierland. De
schuldvraag over het bloedbad
is voor vele betrokkenen iden
tiek aan de vraag naar goed en
fout in het al dertig jaar voort
slepende conflict.
De commissie, onder leiding
van Lord Saville of Newdigate,
werkt volledig onafhankelijk en
pleegt geen overleg met politici.
Desondanks zullen velen het
onderzoek met argusogen vol
gen en elke stap op hun manier
uitleggen. De zittingen hebben
plaats in Londonderry, ofwel
Derry, de tweede stad van
Noord-Ierland.
Zondag 30 januari 1972 hielden
katholieke bewoners van Derry
een demonstratie, zoals die on
danks een demonstratieverbod
wekelijks werd gehouden. Zij
eisten een einde aan de inter
nering. Deze regeling maakte
het mogelijk iedereen die werd
verdacht van IRA-lidmaatschap
voor onbepaalde tijd preventief
vast te zetten.
Britse elitesoldaten zette het
centrum van de stad af voor de
monstranten, waarop die ste
nen begonnen te gooien. De
soldaten zetten traangas en
rubberkogels in. Wat de com-
missie-Saville moet proberen te
verklaren, is waarom de troe
pen plotseling ruim honderd
kogels op de menigte afvuur
den. Het resultaat was Bloody
Sunday; dertien doden en ze
ventien gewonden, van wie één
later in het ziekenhuis bezweek.
De militairen beweren te zijn
beschoten, maar de demon
stranten ontkennen dit. De
slachtoffers lijken niet de para
militairen voor wie ze zijn ge
houden. Bij geen van hen zijn
wapens gevonden en sommi
gen waren in de rug geschoten.
De pro-Ierse republikeinse be
weging zal maar één uitkomst
accepteren: Bloody Sunday was
een moedwillige moordpartij
door het Britse leger. Op voor
hand heeft Sinn Féin-leider
Gerry Adams excuses geëist van
de regering in Londen. De pro-
Britse loyalisten daarentegen
willen van geen bekentenis we
ten. Betrokken militairen voe
len zich verraden dat hun rol
ter discussie wordt gesteld.
Bloody Sunday wordt algemeen
beschouwd als een keerpunt in
het conflict in Noord-Ierland.
Het was de dag waarop het le
ger, dat naar de provincie was
gestuurd om de partijen uit el
kaar te houden, zelf tot partij en
doelwit van de IRA werd. Hon
derden soldaten lieten sinds
dien het leven.
De schietpartij leidde ook tot
een verwijdering tussen Lon
den en de Ierse regering, dia fu
rieus reageerde. Gezamenlijk
overleg over het Noord-Ierse
conflict werd pas eind jaren
tachtig weer mogelijk. De enige
partij die er garen bij spon was
de IRA, die zijn draagvlak ver
groot zag. Honderden jonge ka
tholieken meldden zich als lid,
en de beweging begon een
grootscheepse vergeldingscam
pagne.
Saville's team heeft weinig ma
teriaal om op te bouwen. Een
Bij de jaarlijkse herdenking van Bloody Sunday worden metershoge portretten van de veertien slachtoffers
meegedragen. foto Epa
onderzoek in 1972 door opper
rechter Lord Widgery pleitte de
militairen volledig vrij. Bij vele
getuigenissen konden echter
vraagtekens worden gezet. Sa
ville zal Widgery's onderzoek
grotendeels over moeten doen,
maar de mogelijkheden zijn be
perkt.
Veel bewijsmateriaal is in de
loop van de jaren verdwenen.
Onlangs werd bekend dat vijf
overgebleven geweren die de
troepen die dag gebruikten 'op
onverklaarbare wijze' uit een
depot van het leger zijn ver
dwenen, ondanks de verzeke
ring dat zij zouden worden be
waard.
Het voedt speculaties dat het
leger uit was op een confronta
tie. Uit een recent openbaar ge
maakte notitie blijkt dat dertig
speciale geweren, bedoeld om
relschoppers te doden, enkele
weken voor het bloedbad naar
Derry waren gestuurd. Het is
echter vrijwel uitgesloten dat
nog kan worden bewezen of
deze wapens zijn gebruikt.
Saville zal het vooral moeten
hebben van de getuigen die zijn
commissie vanaf maandag
hoort. Het leger heeft al een be
langrijke overwinning geboekt:
militairen getuigen anoniem,
uit angst voor wraakacties door
de IRA. Het is nog niet bekend
wanneer het onderzoek, dat tot
nu toe al ruim 40 miljoen gul
den heeft gekost, wordt afge
rond.
moorden op vier Spaanse pries
ters en die van de marteling en
dood van verschillende van
haar familieleden, onder wie
haar moeder.
De terreur in het Centraal-
Amerikaanse land begon in de
jaren vijftig nadat rechtse leger
officieren met hulp uit Was
hington de vooruitstrevende
president Jacobo Arbenz tot af
treden hadden gedwongen. De
militaire regeringen wilden eer
der doorgevoerde hervormin
gen terugdraaien. Het verzet
hiertegen werd steeds geweld
dadiger. Daarop reageerden de
militairen met steeds brutere
campagnes tegen alles wat mo
gelijk guerrillero of sympathi
sant van links was. Vooral In
dianen waren het willekeurige
slachtoffer. Vanaf de jaren zes
tig tot aan de vredesakkoorden
van 1996 zijn naar schatting
200.000 mensen gedood of
spoorloos verdwenen.
Protestanten
marcheren in
Ierse hoofdstad
dublin anp
Pro-Britse protestanten uit
Noord-Ierland treffen voorbe
reidingen om voor het eerst
sinds 1937 in volle glorie te
marcheren in het hol van de
leeuw: de Ierse hoofdstad Dub
lin. Noord-Ierse republikeinen
verguizen het experiment, dat
ze gelijkstellen aan 'een Ku-
Klux-Klan-mars in Alabama'.
De enkele jaren geleden on
denkbare parade in Dublin
werd mogelijk gemaakt door
het vredesproces in Noord-Ier
land. Voor de Ierse republiek,
pleitbezorger van de eenheid
van het eiland, is de parade een
unieke gelegenheid om toleran
tie te tonen en vertrouwen te
winnen onder de protestanten.
Zo kan het gebeuren dat de
Oranje Orde, genoemd naar
prins Willem III die in de ze
ventiende eeuw in Ierland de
katholieke troonpretendent
versloeg, op 28 mei kan mar
cheren in de stad waar zij in
1798 werd opgericht. De loya
listen worden zelfs hartelijk
ontvangen door de bugemees-
ter van Dublin.
Als zich geen incidenten
voordoen, zou de parade jaar
lijks kunnen worden gehouden.
In Noord-Ierland zelf worden
veel van deze Oranjemarsen
verboden, omdat ze provocatief
dwars door katholieke wijken
gaan. Sinn Féin, de politieke tak
van de IRA, is woedend op de
gemeente Dublin. De partij
roept op tot vreedzaam protest.
