Geweld overschaduwt
bezoek Clinton aan India
KFOR stelt 'vertrouwenszone' in bij brug Mitrovica
NAVO-baas Robertson kent geen zelfkritiek
H
Buitenland
Tuta 'grote vis' voor
Joegoslavië-tribunaal
NAVO geeft eindelijk gebruik
uraniummunitie in Kosovo toe
Genendatabank voor
vermiste Chineesjes
Verklaring
waterforum
verscherpt
ak
v, )rang-oetan over tien jaar weg'
r k *rta» Als de verwoesting van de bossen op Borneo en Suma-
in het huidige tempo doorgaat, is de orang-oetan over tien
uit zijn natuurlijke omgeving verdwenen. De mensaap zal
alleen nog in dierentuinen voorkomen, zo waarschuwen
lerikaanse onderzoekers vanuit Indonesië. Sinds 1998 ver-
l.Siijnen jaarlijks alleen al duizend orang-oetans in de regio
user op Sumatra, waar de onderzoekers werkzaam zijn. De
omaamste oorzaken zijn stroperij en de bosbranden die hoe-
va, [jaarlijks aansteken om landbouwgrond te verkrijgen. Vooral
g enorme branden van de laatste jaren zijn een ramp voor het
r. De boeren op Borneo en Sumatra hebben steeds meer
1 po dbouwgrond nodig, onder meer door immigratie uit Java en
explosieve groei van de autochtone bevolking.
9' erechting nazi-arts opgeschort
hen Een Oostenrijkse arts die volgens aanklagers de dood
n zeker negen kinderen in een door de nazi's opgezette eu-
inasiekliniek in Wenen op zijn geweten heeft, gaat waar-
lijnlijk vrijuit. Gisteren stelde de rechter het proces tegen de
ji-jarige Heinrich Gross, neuroloog in ruste, voor onbepaalde
Jluit, nadat een door de rechtbank aangewezen psychiater
I verklaard dat de dementie die in 1998 bij Gross was gecon-
teerd is voortgeschreden. De rechter gaf opdracht de komen-
5 Zes maanden nader medisch onderzoek te verrichten. Gross,
na de oorlog een glanzende carrière doorliep, stond twee-
sn tal eerder terecht. In 1950 werd de zaak afgeblazen wegens
ier mfouten, en in de jaren tachtig bleken de aanklachten we-
;<jis doodslag te zijn verjaard.
ak onden: Harare hitst krakers op
iden De Britse regering heeft het bewind van president Mu-
Ci ie van Zimbabwe gisteren beschuldigd van 'ophitsing'. Hara-
doet dit volgens Londen door de politie geen opdracht te ge-
zwarte bezetters van ongeveer vijfhonderd blanke landerij-
jte verwijderen. Het Hooggerechtshof van Zimbabwe had de
[etters vrijdag opdracht gegeven de landerijen binnen 24 uur
erlaten, omdat hun actie Ulegaal is. Tot grote woede van
2 igabe heeft Londen geweigerd de blanke boeren schadeloos
zullen stellen als hun gronden worden onteigend. Volgens de
sident zou het dit als vroegere koloniale mogendheid wel
leten doen. De meesten van de circa 75.000 blanke Zimbab-
nen zijn van Britse afkomst, en nog altijd heeft eenderde van
een Brits paspoort.
russel weert enkelwandige tankers
r( |}sel» De Europese Commissie wil vanaf 2005 enkelwandige
'tankers stapsgewijs weren uit de Europese wateren. Zij wü
'f B trmee een herhaling voorkomen van de ramp met de tanker
b ka, die in december voor de Franse westkust verging. Het
bod is onderdeel van een pakket voorstellen, zoals scherpere
ïtrole in de EU-havens en op keuringinstanties. Milieu-orga-
^Jaties zoals Greenpeace en het Wereldnatuurfonds zijn daar
a i groot voorstander van. Moderne tankers hebben een dub-
^|e wand. Bij ongelukken scheuren die schepen minder snel
in, waardoor de kans op een milieuramp minder groot is. De
nmissie roept oliemaatschappijen op onderling af te spreken
tankers ouder dan vijftien jaar meer te charteren, tenzij die
bevredigende staat' zijn.
liwan staat handel met China toe
hel
K0 ELi Drie dagen na de Taiwanse presidentsverkiezingen lijkt
spanning tussen het eiland en China te verminderen. Als ge-
]k 1( ir van goede wil trok Taiwan gisteren het decennia oude ver
tin dat directe handelsverbindingen met het communisti-
le vasteland regelt. Tot nu toe liepen deze contacten via
Jij ng Kong. Peking eist al lange tijd dat het verbod verdwijnt,
oude Taiwanese Kwomintang-regering voelde daar echter
ts voor. De Taiwanezen kozen zaterdag Chen Shui-bian van
oppositionele DPP tot president. Zij maakten daarmee een
mi de aan vijftig jaar bestuur door de nationalistische Kwomin-
g. Meer dan 40.000 Taiwanese bedrijven hebben ongeveer 90
jard gulden in het vasteland geïnvesteerd, maar moeten alles
el^ Hong Kong afwikkelen.
pok eno beslist over asielverzoek Elian
C MLï De Amerikaanse minister van justitie, Janet Reno, heeft
bevoegdheid te beslissen over de asielaanvraag van het zes-
ge Cubaanse vluchtelingetje Elian Gonzalez. Dat heeft een
eraal gerechtshof in de Verenigde Staten gisteren besloten.
in Amerika woonachtige familieleden van Elian verloren
irmee het proces dat ze hadden aangespannen tegen de Im-
I gratie en Naturalisatiedienst (INS), van wie Elian terug moet
ir zijn in Cuba woonachtige vader. Die wil dat de jongen on-
wijld terugkeert, en beweert dat zijn zoontje door de moeder
iC|l d ontvoerd. Elian werd in november vorig jaar voor de kust
ide staat Florida uit zee gered. De boot waarmee hij en zijn
2 eder naar de VS probeerden te vluchten was omgeslagen. Elf
ide veertien opvarenden, onder wie de moeder, overleefden
ongeluk niet.
if in Nieuw-Guinea gevonden
ney Na een verwoede speurtocht is in Papoea Nieuw-Gui-
de plek gelokaliseerd waar een krat met duizend kilo dode-
icyanidepillen is neergekomen. Een helikopter was die gis-
n verloren. Het is nog onduidelijk in hoeverre het vergif een
reiging vormt voor de dorpen en rivieren in de omgeving,
krat pillen, bestemd voor een goudmijn, werd aan een touw
4 Ier de helikopter vervoerd. Het is onduidelijk of de kist bij
rkomst intact is gebleven, of dat hij uiteen is gespat, waar
de dodelijk lading zou zijn vrijgekomen. De cyanide is vol-
- de politie en de mijnbouwkundigen terechtgekomen in
r ruig terrein. Ooggetuigen zouden hebben gemeld dat de
in een boom hangt.
<?b' ilitie VS schiet gijzelnemer dood
das
Palk» De Amerikaanse politie heeft gisteren een man dood
-ojchotën, die drie mensen gijzelde. Hij werd ook van vier
iorden verdacht. De gijzeling duurde vijf dagen. Joe Palc-
ski gijzelde vrijdagnacht de moeder van zijn ex-vriendin,
r nieuwe vriend en diens 12-jarige zoon in een huis bij de
en in Dundalk bij Baltimore. De gijzeling was het laatste
ifdstuk van het drama-Palczynski, dat op 7 maart begon met
noord op een vriendin van ex-vriendin Tracy Whitehead. Hij
oot tevens haar echtgenoot en buurman dood, waarna hij
cy gijzelde. Zij wist te ontsnappen, maar niet voordat Palcz-
;i een vrouw had doodgeschoten terwijl hij haar auto pro-
Ie te stelen. Tijdens deze schietpartij raakten een moeder
iar 2-jarige dochter gewond.
natie over de beurs en het presenteren van uw
ledrijf of onderwijsinstelling tijdens deze beurs:
O. G. Z. b.v.
Amerikaanse president veroordeelt aanslagen
DEN HAAG yP-ANP
De eerste dag van het bezoek van de Amerikaanse presi
dent Clinton aan India is overschaduwd door ernstig ge
weld in Kashmir. Na de moord door militante moslims
op 35 sikhs, raakten vijf agenten gewond toen moslims
met raketten een aanslag op hun bureau pleegden. Later
op de dag raakte een Indiase soldaat gewond toen mili
tanten een militair terrein in Srinagar aanvielen.
NEW DELHI-ISLAMABAD ANP-Rtr-AFP
Clinton, die onlangs Kashmir
de 'gevaarlijkste plaats op aar
de' noemde, veroordeelde de
aanslagen direct. Hij riep op tot
een dialoog over het betwiste
gebied. „Het geweld moet stop
pen." De Amerikaanse presi
dent noemde de moorden
'meedogenloos'.
India houdt Pakistan verant
woordelijk voor het bloedbad
onder de sikhs. De Indiase ad
viseur voor de nationale veilig
heid, Mishra, noemde de radi
cale, door Islamabad gesteunde
islamitische organisaties Lash-
kar-i-Taiba en Hizbul Muja-
hideen als schuldigen. Een lei
der van de laatste groep be
schuldigde India er echter van
dat het zelf de sikhs vermoord
de om tegenstanders van het
Indiase bestuur in de regio als
terroristen te kunnen afschilde
ren.
Pakistan speelde de bal naar
India terug. Minister van bui
tenlandse zaken Sattar veroor
deelde de moord in scherpe be
woordingen, en eiste een on
derzoek naar de daders. India
en Pakistan beschuldigden el
kaar gisteren over en weer van
schending van de demarcatie
lijn, die Kashmir sinds 1949 ver
deelt. Beide kernmachten voer
den al twee keer een grensoor-
log over de door moslims gedo
mineerde staat in de westelijke
Himalaya.
Clinton, die een
reis door Zuid-Azië maakt en
maandag al Bangladesh aan
deed, brengt zaterdag een blik
sembezoek aan Pakistan. Die
visite kreeg gisteren een extra
lading, doordat de voormalige
Pakistaanse premier Sharif een
beroep op hem deed.
Sharif, die vorig jaar oktober
door de sterke man generaal
Musharraf werd afgezet, hangt
de doodstraf boven het hoord
wegens onder meer poging tot
moord. De ex-regeringsleider
wil dat Clinton voor herstel van
de Pakistaanse democratie
pleit. Eerder kondigde de Ame
rikaanse president al aan om
vrijlating van Sharif te zullen
vragen.
Met de Bosnische Kroaat Mla-
den Naletilic, alias Tuta, heeft
het Joegoslavië-tribunaal giste
ren een 'grote vis' in handen
gekregen. Hij was een van de
breinen achter de oorlog tussen
Bosnische Kroaten en Bosni
sche moslims in 1993-94.
Naletilic was niet alleen
plaatselijk commandant in
Mostar van de KB, een militie
van (ex-)criminelen die hij zelf
heeft opgericht. Hij was ook
kind aan huis in Zagreb, en kan
volgens ingewijden een boekje
opendoen over de betrokken
heid van het Tudjman-bewind
bij oorlogsmisdaden in Bosnië.
Volgens het onafhankelijke
Kroatische weekblad Globus
was Tuta zonder afspraak wel
kom in het presidentieel paleis
van de in december overleden
Tudjman. De radicale nationa
list Naletilic onderhield ook
nauwe banden met de machti
ge Kroatische minister van de
fensie, Gojko Susak, die in 1998
stierf.
Tudjman had de ambitie om
delen van Bosnië in te lijven bij
Kroatië. Andere bevolkings
groepen moesten daarvoor
worden verdreven. De aankla
gers van het tribunaal proberen
in diverse processen te bewij
zen dat vanuit Zagreb opdracht
werd gegeven tot die etnische
zuiveringen. Het Tudjman-be
wind traineerde zijn uitlevering,
mogelijk uit vrees dat bepaalde
feiten naar boven zouden ko
men.
De nieuwe centrum-linkse
regering van Kroatië heeft het
tribunaal alle medewerking be
loofd. Probleem bleef de zwak
ke gezondheid van Naletilic, die
enkele hartoperaties heeft on
dergaan. De inmiddels 53-jarige
Naletilic was voor de oorlog
agent van de geheime politie
van het oude, grotere Joegosla
vië. Later werd hij chef van de
maffia van Mostar en zette hij
zijn militie KB op.
Etnisch-Albanese vrouwen steken de voetgangersbrug over de Ibar in Mitrovica over om naar hun werk in het Servische deel van de stad te gaan.
FOTO EPA ANJA NIEDRINGHAUS
BEDRIJVE
noeten studerend en werkzoekend Noord-Holland
op zaterdag 6 en zondag 7 mei 2000
in de Extran Sporthal
GENEVE BOB KROONCORRESPONOENT
Na lang aandringen van UNEP,
de milieuorganisatie van de
Verenigde Naties, heeft de
NAVO eindelijk toegegeven tij
dens de luchtoorlog in Kosovo
vorig jaar bijna tien ton anti-
tankmunitie van verarmd ura
nium (DU) te hebben gebruikt.
Al tijdens de Golfoorlog van
1991 bleek het pantserdoorbo-
rende DU een even effectief als
omstreden wapen, dat tot ern
stige gezondheidsklachten zou
kunnen leiden.
Milieuorganisaties, maar ook
Nederlandse overheidsinstan
ties, hadden vorig jaar al hun
bezorgdheid geuit over het ge
bruik van DU-granaten in Kos
ovo door de Amerikaanse
luchtmacht. Maar vorig jaar
kon UNEP ter plaatse geen stra
ling of uraniumstof constate
ren, omdat men bij gebrek aan
NAVO-informatie niet wist
waar men precies moest zoe
ken.
Nu blijkt uit een rapport dat
NAVO-baas Robinson vorige
maand aan de VN vrijgaf, dat
bij acties tegen Servische pant
servoertuigen niet minder dan
31.000 DU-granaten zijn afge
vuurd. Dit is de standaardmu
nitie van Amerikaanse AIO ge
vechtsvliegtuigen, de zoge
noemde 'tank busters'.
Volgens de NAVO was vooral
het grensgebied met Albanië
het doelgebied van A10-acties,
alsmede de streek rond Pee en
Prizren, waar nu ook Neder
landse KFOR-eenheden zijn ge
legerd. Maar blijkens het sum
miere NAVO-kaartje is ook el
ders in Kosovo de gewraakte
munitie gebruikt.
De minieme en nauwelijks
meetbare straling van verarmd
uranium is niet het grootste ge
vaar. Maar bij de inslag verpul
vert een DU-granaat, en daar
door komt uraniumstof vrij. In
hoeverre dit een direct gevaar is
voor de gezondheid, staat nog
steeds niet vast. Volgens som
mige wetenschappers kan het
stof van dit zware metaal kan
kerverwekkend zijn.
Wat de UNEP vooral interes
seert, is of uraniumdeeltjes
door landbouwgewassen of
grondwater zijn opgenomen.
Opvallend in dit verband is, dat
Italiaanse en Duitse KFOR troe
pen geen plaatselijke land
bouw- of zuivelproducten mo
gen consumeren. Of dezelfde
instructies gelden voor Neder
landse KFOR-eenheden, kon
men in Genève niet bevestigen.
PEKING AFP
China heeft een begin gemaakt met een kaartsysteem dat de ge
netische informatie van honderden kinderen bevat. De kaarten
bak moet de politie helpen ontvoerde kinderen op te sporen
Een hoge politiefunctionaris zei dat de politie eveneens het ge
netisch materiaal van de ouders van vermiste kinderen verza
melt, zo meldde het dagblad China Daily.
In China worden vaak jongetjes ontvoerd door echtparen
zonder mannelijke erfgenaam. De kinderen worden op zeer
jonge leeftijd ontvoerd, zodat zij niet weten wat hun achter
naam is, wie hun ouders zijn en waar hun ouderlijk huis is. Op
het Chinese platteland slaan de meeste kidnappers hun slag. De
ouders zonder zoontje leggen ongeveer 2.700 gulden neer voor
een ontvoerd kind.
In China zijn paren die alleen een dochter hebben bereid al
les te doen om een zoontje te krijgen. Peking besloot iets meer
dan twintig jaar geleden één kind per gezin toe te staan. Tegen
standers van dit beleid beschuldigen China ervan dat het zijn
burgers op gewelddadige wijze tot abortussen en andere 'af
schuwelijke maatregelen', zoals het ontvoeren van kinderen,
dwingt.
In China krijgt een gepakte kidnapper tussen de vijf en tien
jaar gevangenisstraf. De kopers van de kinderen hangt drie jaar
boven hun hoofd als de politie hen ontmaskert.
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
„De juiste actie op het juiste
moment. De wereld is een stuk
veiliger geworden." Meer woor
den heeft NAVO-baas lord Ro
bertson niet nodi'g om één jaar
na dato de geallieerde interven
tie in Kosovo te rechtvaardigen.
Kritiek op de duizenden bom-
bardementsvluchten doet hij af
als 'modieus gezever'. .Ande
ren proberen de geschiedenis
te herschrijven, wij geven fei
ten. Laat de mensen zelf hun
mening vormen."
Het zit hem dwars, die toene
mende en vooral aanhoudende
aanvallen op 'zijn' club. Zo
dwars zelfs dat hij gisteren een
23 pagina's tellend persoonlijk
verslag over 'Een jaar Kosovo'
presenteerde. Een unieke actie
van de secretaris-generaal van
de NAVO. Maar noodzakelijk
volgens Robertson. Omdat er
zoveel 'misverstanden' zijn over
wat er feitelijk is gebeurd. En
omdat die aanzwellende horde
andersdenkenden het belang
rijkste uit het oog verliest: het
succes van de Alliantie.
Want een succes is de actie 'Al-
lied Force' geweest, volgens Ro
bertson. Zijn verslag is geka
derd in een ijzeren logica: er is
één boeman en die heet Milo-
sovic. De goeden zijn gelukkig
talrijker, en zitten in de NAVO.
Om het kwaad te overwinnen,
was een ingrijpen onvermijde
lijk. „Zonder Allied Force was er
meer gemoord, verkracht en
gemarteld in Kosovo", conclu
deert Robertson.
Ontegenzeggelijk heeft de
NAVO de slag tegen Milosovic
gewonnen, maar hoe zit het
met het vervolg van de strijd?
En is alles wel zo vlekkeloos
verlopen tijdens de 10.484
bombardementsvluchten die in
nog geen drie maanden tijd bo
ven Kosovo werden uitgevoerd?
Vragen die een zelf-lerende or
ganisatie als de NAVO zich toch
mag stellen.
Wie de 23 pagina's van Robert
son doorleest in de hoop op
antwoorden, komt bedrogen
uit. Het slothoofdstuk met de
veelbelovende titel 'Had het be
ter gekund?' omvat niet meer
dan een korte samenvatting van
het eigen gelijk uit het voor
gaande. Heeft de NAVO alles
gedaan om onschuldige slacht
offers en onnodige schade te
voorkomen? Ja. Kleunde de
NAVO tijdens de actie niet re
gelmatig mis als het ging over
aantallen getroffen Servische
tanks en militaire voertuigen? U
moet eens weten hoe moeilijk
dat te tellen is. Heeft de NAVO
de etnische zuivering met haar
bombardementen niet juist be
spoedigd? Nee.
Zelfkritiek komt in Robertsons
analyse niet voor. De enige
kanttekening die hij plaatst, is
dat de actie Allied Force heeft
aangetoond hoe zwaar de
NAVO leunt op de spullen en
de technologie van de Verenig
de Staten. En dat de Westerse
landen nog lang niet klaar zijn
met Kosovo. Geduld, doorzet
tingsvermogen en geld, vraagt
Robertson daarom. Anders is
de hele actie voor niets ge
weest.
KOSOVSKA MITROVICA AP
De internationale vredes
macht KFOR heeft gisteren
bekendgemaakt niet langer
groepsbijeenkomsten te tole
reren bij de brug die in het et
nisch verdeelde Kosovska Mi
trovica de Serviërs van de et
nische Albanezen scheidt. Aan
beide zijden van de brug over
de Ibar is een 'vertrouwenszo
ne' ingesteld, waar het verbo
den is samen te scholen, te
demonstreren of auto's te par
keren, zei KFOR-woordvoer-
der Patrick Chanliau.
De twee bevolkingsgroepen
in de stad hebben nog niet ge
reageerd op de maatregel. De
afgelopen maanden is de stad
in centraal-Kosovo herhaalde
lijk het toneel geweest van et
nische onlusten. De Serviërs
die aan de noordelijke oever
wonen houden de etnische Al
banezen tegen als zij de brug
willen oversteken. Het herstel
len van de orde op de brug
lijkt een eerste stap naar de
hereniging van de twee stads
delen.
Chanliau zei dat ook walkie-
talkies voortaan taboe zijn in
de vertrouwenszone. De Ser
vische 'brugwachten' gebrui
ken die om de bewegingen
van de etnische Albanezen
aan de overzijde van de brug
door te geven. De woordvoer
der zei niet hoe groot de zone
precies is. Binnen enkele da
gen zal dat echter duidelijk
worden aangegeven, aldus
Chanliau.
De Serviërs hebben gezegd
Kosovska Mitrovica te zullen
ontvluchten als ze geen con
trole meer hebben over de
twee bruggen in de stad, zo'n
30 kilometer ten noordwesten
van Pristina. In de stad wonen
circa 50.000 Albanese Kosova-
ren en 17.000 Serviërs.
DEN HAAG ANP
De ministersverklaring die van
daag in Den Haag is gepresen
teerd op het tweede Wereld
Water Forum is scherper en po
litieker dan het concept van
ruim een maand geleden. Het
document bevat duidelijke stel
lingen over armoede, ecologie,
politieke stabiliteit en de positie
van vrouwen.
In de Verklaring van Den
Haag worden de waterproble
men in ontwikkelingslanden
benadrukt. De invloed van wa
ter op ecosystemen komt ook
sterker naar voren. De natuur
wordt bedreigd door vervuiling,
niet-duurzaam gebruik, veran
dering van landgebruik en kli
maatverandering. De noodzaak
van politieke stabiliteit en
vreedzame samenwerking dui
ken ook op in de tekst.
De nationale en internationa
le waterorganisaties moeten
transparant met hun projecten
omgaan. Hiermee komt de ver
klaring tegemoet aan kritiek van
niet-regeringsgebonden organi
saties (ngo's) dat waterbeleid
en goede voornemens vaak erg
schimmig zijn.
Kinderen en vooral vrouwen
zijn belangrijke acteurs op het
wereldwaterpodium. „Er moet
speciale aandacht worden be
steed aan de rol, de gaven en de
noden van vrouwen", staat in
de verklaring.
Over twee jaar, op een
schoonwaterconferentie in
Bonn, zullen de deelnemende
landen bekijken wat er van de
mooie woorden van nu is te
rechtgekomen. NGO's en We
reld Natuur Fonds-voorzitter
Lubbers hebben kritiek op het
ontbreken van doelen en streef
getallen in de slotverklaring.
