n
Reisbranche probeert
de politiek te paaien
Goethe
ZATERDAG 18 MAAR#
'Er moet een staatssecretaris van Toerisme komen'
De Nederlandse stand deelt hal 7 van de Messegalande in Berlijn met de paviljoens van België en Luxemburg.
In 1998 - actuelere cijfers zijn
nog niet voor handen -
verschafte de Nederlandse
toeristenbranche werk aan
320.000 mensen die een omzet
genereerden van 50 miljard
gidden. Toerisme groeide in
korte tijd uit tot de grootste
industrie van Nederland en dat
moet vooral zo blijven, vinden
ze bij het Nederlands Bureau
voor Toerisme (NTB). Dus
nodigde directeur Theo
Schmitz afgelopen week vier
kamerleden uit voor een
bezoek aan de ITB in Berlijn,
de grootste vakantievakbeurs
ter wereld. In de hoop dat ook
de politiek nu eindelijk eens
het belang van de sector zal
gaan inzien.
Dat valt tegen. Er waren vier uit
nodigingen verstuurd. Maar
als op Schiphol de neuzen
worden geteld, blijkt dat alleen Annie
Schreijer-Pierik (CDA) meegaat naar de ITB
in Berlijn, de grootste vakantievakbeurs ter
wereld. Gerrit Schoenmakers (PvdA) vaardig
de heel voorkomend een vervanger af (Wil
lem Herrebrugh); de parlementariërs van de
WD en D'66 hadden geen tijd. Theo Schmitz
echter, blijft ondanks de magere opkomst
goedgemutst. 'Zo werkt dat in de politiek',
zegt de directeur van het Nederlands Bureau
voor Toerisme (NBT) monter richting vlieg
tuig stappend. „Onze sector is in Den Haag
geen hot-item. Dat komt omdat je er in de
media niet mee kunt scoren. Maar we blijven
de boel masseren."
Hij zal wel moeten. Schmitz is er tenslotte
voor aangesteld. Maar het blijft frustrerend
natuurlijk. De grootste industrie van Neder
land (50 miljard omzet; 320.000 werknemers)
en geen Tweede-Kamerlid dat zich er voor
interesseert. Laat staan de regering. In verge
lijking met het geklungel van de voormalige
staatssecretaris voor Economische Zaken
Anneke van Dok, wordt het optreden van
opvolger Gerrit Ybema in de toeristische
branche gezien als een verbetering. Maar
ook niet meer dan dat. Naast toerisme heeft
hij wel meer aan zijn hoofd en net als zijn
voorgangster ging hij verdacht vlot akkoord
met de gestage vermindering van de over-
heids-subsidie aan het NBT. Van-de oor
spronkelijke 47 miljoen (enkele jaren terug)
is nu nog maar 40 over en het wordt straks
nog minder.
Schril contrast
Schmitz over de verminderde subsidie: „Dat
gaat dus onder het motto zelf je broek op
houden. Terwijl in andere landen de promo
tiebudgetten omhoogvliegen."
Zoals blijkt op de onafzienbare Messege-
lande van Berlijn. Vergelijk de oude, in jaren
niet veranderde Nederlands stand maar met
een distel in een hof vol bloeiende bloemen.
Zie Portugal. Of Polen. Het kan niet op daar,
lijkt het wel. In uitbundig geornamenteerde
paleisjes worden - voordat de zaken begin
nen - de uit de hele wereld toestromende in
kopers ontvangen door even hpoggehakte
als kortgerokte dames die op virtuoze wijze
plaatselijke lekkernijen en drankjes opdie
nen. Daartegen legt zelfs klompenmaker
Bertus Roesink het af. En die is toch al meer
dan vijftien jaar lang ondanks de aanwezig
heid van kaasdragers, Frau Antjes en dia-
mantslijpsters, zonder enige concurrentie
schavend, bijtelënd en borend de grootste
vedette van de Nederlandse afvaardiging.
Maar verkoop je daarmee reizen naar Ne
derland? Met Bertus? En een glas wild schui
mend Heineken bier? Nee. En daarom heeft
het NBT zijn sobere paviljoen onderver
huurd aan vertegenwoordig(st)ers van ver
schillende regio's. Zij moeten hotelkamers
aan de man brengen. En attracties. En mu
sea. Amsterdam vond de aanwezigheid in
Berlijn dit jaar even niet nodig. Het gaat de
hoofdstad te goed waarschijnlijk. Maar Ma-
durodam is er wel. En de Waddeneilanden.
En de Keukenhof. En 'Halbinsel Holland',
zoals Noord-Holland in de toeristische fol
ders tegenwoordig wordt genoemd. Halbin
selSchiereiland? Het is waarschijnlijk wer
vend bedoeld, maar geen beursbezoeker die
er een jota van snapt. Zonder dat het Moni
que Buur en Joke Groot, de dappere beman
ning van het karig gemeubileerde hoekje,
deert trouwens. Ze leven met de zekerheid
dat a) de midden in het 'Schiereiland Hol
land' liggende Kasestadt Alkmaar wèl be
kendheid geniet en b) dat er in het afgelopen
weekeinde wat kaasdragers over zowel de
beurs als door Berlijn sjouwden. Echte cou
leur locale.
Kritisch
Promotie a la Noord-Holland mag nog wel
eens werken. Althans als die wordt gevolgd
door een goede voorlichting. En daar ont
breekt het nog wel eens aan op een stand die
door geldgebrek voor een deel wordt bezet
door stagiaires. De stoom floot nog net niet
uit zijn oren, maar toen de gezellig even
langs wippende Roland Wondolleck bij het
door Rotterdam bezette zitje min of meer
voor de grap vroeg of de Maasstad misschien
ook een vliegveld had, zei het aldaar dienst
doende dametje dat ze dat niet uit haar
hoofd wist en dat ze dat dus eventjes ging
opzoeken. Wondolleck: 'Gotverdegotverde-
gotverde...' Een begrijpelijke reactie voor wie
weet dat hij al vijftien jaar directeur is van
Airport Rotterdam
Kamerlid Willem Herrebrugh - invaller dus
voor de op toeristisch gebied beter ingevoer
de collega Gerrit Schoenmakers - was toeval
lig geen getuige van de voorstelling. Maar hij
had er waarschijnlijk niet van opgekeken. De
socialist houdt zich zelden bezig met de reis
branche, wat hem er niet van weerhoudt
'geen hoge pet van de sector' op te hebben.
De term 'amateuristisch' wordt nog net niet
gebruikt, maar als de manier waarop het vak
zich presenteert ter sprake komt, zegt de
PvdA-er misprijzend: „Er is daar totaal geen
lobby. Als je niet wil dat er aan je subsidie
wordt geknabbeld, dan moet je gaan terug-
knokken. Ja toch? Kijk maar eens naar de
scheepvaart. Voor het in stand houden van
de Schelde-werf wordt van de overheid nou
weer vijfendertig miljoen gevraagd. Terwijl
ze er al vijftig hebben gehad. Als je 't mij
vraagt, is het een bodemloze put, maar kijk
niet gek op als ze het toch krijgen."
Herrebrugh geeft toe: lobbyen is moeilijk
als je niet precies weet waar je moet zijn.
Toerisme hoort net zo goed bij Economische
Zaken, als bij Grote Stadsbeleid, als bij Land
bouw, als bij Milieu. Collega kamerlid Annie
Schreijer-Pierik: „Er zijn veel teveel loketten.
Daar moeten we er één van maken. Wedden
dat er binnen vijf jaar een staatssecretaris
van Toerisme is? Dat moet. Ruim vijftig mil
jard per jaar, me dunkt dat de sector er be
langrijk genoeg voor is. Ik ga me er in elk ge
val sterk voor maken."
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Onze TA
Door omstandigheden ben
eens in het bezit geraakt van
delen van het verzameld wei
Goethe. Het was eigenlijk
stommiteit. Ik ben, moet u
lid van een Duitse boekenclu
erg aangenaam is want wij ko
en toe wel eens een boek en
ben daar heel wat, maar je
wel verplicht ieder jaar mii
één boek te kopen, en als je
geet, dan krijg je iets wat
voor je uitzoeken, en ik w
glad vergeten, zodat kortgelei
postbode ineens met een ste\
op de stoep stond: alstubliei
neer, de verzamelde werke
Goethe. Met de rekening
Zijn mooie boeken, dat mi
zeggen, maar ik zou dit noi
kocht hebben. Mijn vrouw
nog dat je het spul wel kon
sturen, maar zo werkt dat nie
gend jaar gewoon beter opleti
Klompenmaker Bertus Roesink is de vedette van het Nederlandse paviljoen op de ITB vakantie
vakbeurs in Berlijn. Naast hem het Tweede-Kamerlid, Annie Schreijer-Pierik (CDA), fows pr
Maar nu we die boeken dan toch
hebben, ga ik er wat in zitten lei
Vooruit, deel 4, met onder andere
den des jungen Werthers'. Dat is
verhaaltje over een jongeman die ve
wordt maar het meisje trouwt mete
der en hij kan dat niet verkroppen,
gek en pleegt zelfmoord. Einde verti
Maar wel een wereldberoemd verha
geschreven in 1774.
Twee dingen zijn me opgevallen,
daarvoor moet ik eerst iets
Soms lees je wel eens, als mensen
jeugd schrijven, dat er een jongen
platte steentjes over het water gooie
keilen dus; en wel zodanig dat het
als het ware op het water ketst, weei
springt, even verderop opnieuw opl
ter valt, opnieuw opspringt, en zo
keren achtereen. Er werden ook w
strijden gedaan: wie kan zijn steen
meeste keren laten ketsen op het
k zes keer mag een hoge score gei
worden. Je hebt er platte steentjes
dig, want met een gewone rondach!
zei gaat het niet. Ik ken deze sport
eigen ervaring. Nooit gedaan. Nooit
ook. Maar ik ben, geloof ik, de enige
die het niet kent, want iedereen scti
vroeger gedaan te hebben. Ik ken hf
van horen zeggen. Of eigenlijk: dooi
zoiets vele malen heb gelezen. Wam
inderdaad al dikwijls over geschrevt
gensboeken, jeugdherinneringen,
Je zou een hele verzameling kunner
leggen van boeken waar dit in voori
Is eigenlijk verbazend hoe vaak met
de dingen beschrijft.
Een paar weken geleden las ik de
avondvertellingen' van Frangois
Schmidt. In een verhaal uit 18
kennissen', komt op bladzijde 121
steentjessport ter sprake: ...en gij lie
platten steen zóó langs den watersp
scheeren, dat hij wel zes malen
eer hij wegzonk in de diepte,...',
dacht ik, daar heb je het weer, en re
no 1868. Was HaverSchmidt de een
erover schreef? Geenszins, want si
mijn gedwongen aankoop van de
melde Goethe weet ik dat er in 178)
over geschreven is (deel 4, blz. 66):
Knaben uns übten, die meisten Spr
der flachen Steine im Wasser hervo:
gen.' Hetgeen de vraag oproept of(
de allereerste was die deze sport ve
Graag verneem ik van de lezers van
krant of er in de literatuur vóór 177'
over geschreven is.
Nog zoiets wat je altijd weer tegen
Iedereen die wel eens verhaaltje
aan kleine kinderen, weet uit ervan:
die kinderen gerust hetzelfde verha
eens en nog eens willen horen. Dal
dan. En als je dat doet, en per orï|
verhaal de tweede keer een beetje
vertelt dan de eerste keer, omdat je
meer precies de details van de eerst
weet, dan word je prompt teruggeO
vorige keer was het anders! Iedereei
die ervaring en ook tientallen malei
het zo verteld in romans, verhalen i
lei andere literatuur. Wie heeft dit
allereerste keer te boek gesteld? Ik»
niet. Maar sinds enkele dagen weel
dat in ieder geval al Goethe in 177)
dezelfde ervaring had. Is het vóórh
al eens genoteerd? Ook dat zou ik
eens van de lezers van deze krant'
Eerst dacht ik daarvoor een prijst
ven, namelijk: de verzamelde we
van Goethe, maar bij nader inzien I
die boeken toch maar zelf. Daar ga
veel in ontdekken.
JOOP VAN DER HORST
universitair docent Nederlands
