ZATERDAGS JB BIJVOEGSEL
'Er is niks
verloren
bij Ajax'
Michael
van Praag
en 'dat oude
gevoel'
ZATERDAG 18 MAART
Dagblad
Michael van Praag: „Die geluiden van onbehagen voel ik ook, hoor ik ook. Als er dan toch een gevoel van verkilling is, moeten we nog maar eens kritisch naar onszelf kijken. Om te
zien hoe we dat kunnen veranderen." foto gpd roland de bruin
Vandaag precies honderd jaar geleden werd
Ajax geboren. Het eeuwfeest wordt gevierd op
een historische breuklijn: tussen oud en nieuw.
Het moderne voetbalbedrijfAjax heeft onder
het voetbalvolk een gevoel van onbehagen
veroorzaakt. Voorzitter Michael van Praag
treedt de problemen vol vertrouwen,
strijdlustig en toegankelijk tegemoet. 'Ons
luisterend oor is groter dan ooit'.
Met dezen nodigen ondergeteekenden U beleefd uit
a.s. Zondagmorgen 18 Maart ten 9 Ure in een der
bovenzalen van Café Oost-Indië Kalverstraat No 2
ons met Uwe tegenwoordigheid te vereeren, ter
bespreking tot oprichting eener geheel nieuwe
Voetbal Vereeniging.
Reeds vele personen hebben hunne ingenoomen-
heid betuigd met ons voornemen, door zich als
werkend lid bij ons aan te sluiten.
Hopende U aan onze uitnoodiging zult willen
voldoen, tekenen wij met achting,
Floris Stempel
Voorloopig President
Met een mooie, zwierig, handge
schreven brief begon, vandaag
precies honderd jaar geleden,
de geschiedenis van de Amsterdamsche Foot
ball Club Ajax. Een. eeuw later is Ajax Amster
dam de meest succesvolle voetbalclub van het
land.
Zo kan het nooit geregisseerd zijn, maar de
eeuwviering valt precies op een historische
breuklijn. Tussen oud en nieuw. Ajax, de voet
balclub, wordt steeds meer voetbalbedrijf. 'Een
bedrijf waar mensen voetballen', zoals een pro
minente criticus zei. Ajax is losgescheurd van
zijn wortels, vervreemd van de eigen achter
ban, de eigen cultuur is verkwanseld. Koud en
kil. Vinden velen.
Bij het honderdjarig bestaan zijn veel vragen
te stellen. Vragen aan de huidige voorzitter Mi
chael van Praag. Hij geeft nog maar sporadisch
interviews, maar er is heel wat uit te leggen, de
ze dagen. De voorzitter werpt net als vroeger
zijn charme in de strijd om het harde klimaat
weer iets te verzachten. Hij zegt: „Alle kleine ir
ritaties, gevoegd bij het spel dat we nu toch al
weer een paar jaar vertonen en een kennelijk
gevoel van verkilling, geeft zoiets van: Ajax is
Ajax niet meer."
Maar de liefde kan niet van één kant komen.
„We kunnen die gracht, waar heel veel kritiek
op is, best overkappen en er stoeltjes op zetten.
Zodat je heel dicht op het veld komt te zitten.
Maar dan wil ik wel de garantie van de suppor
ters dat er niemand op het veld komt."
Een treurige nederlaag bij FortPna Sittard, weer
geen kampioenschap dit jaar, kritische geluiden
uit de achterban. Niet bepaald een leuk tijdstip
voor een feestje.
Van Praag: ,,Ik heb wel eens een verjaardag ge
vierd, terwijl ik me helemaal niet lekker voelde.
Of dat het op de zaak niet helemaal lekker liep.
En toch werd het een verschrikkelijk leuk feest.
Zo is het nu natuurlijk ook. De resultaten van
vandaag de dag zijn niet bepalend voor de fes
tiviteiten. Die gaan over de honderd jaar er
voor. In die honderd jaar, ja, hebben we wel
vaker dips gehad, zoals we die nu hebben. Dat
hoort er nu eenmaal bij, bij het voetbal. Maar
als je glorieus bovenaan staat, dan smaakt je
borreltje lekkerder. Dat is waar."
Ajax heeft altijd het gevoel opgeroepen: het is
het ene uiterste of het andere. Je houdt van de
club of je haat de club. Er was geen middenweg.
„Ik zou willen dat iedereen wat genuanceerder
zou zijn. Maar laten we heel eerlijk zijn: de ver
wachtingen bij Ajax zijn altijd heel hoog ge
spannen. Of dat nou bij de jeugd is, of bij het
eerste, of bij een kaartavondje: een Ajacied wil
altijd winnen. Dat zit er bij ons nu eenmaal in.
En als je dan niet wint, dan is het niks. Dan heb
je de ziekte in. Ik heb de nacht na de nederlaag
tegen Fortuna niet geslapen. Dat is voor het
eerst in al die jaren."
Ajax meent dat het meer dan ooit luistert naar
de achterban. Veel mensen hebben een ander
beeld van de club dan de club zelf.
„Ik hou toch vol dat er voortdurend voeling is
gehouden met de consument. Juist als het gaat
om contacten met onze supporters in alle vak
ken. Ik had gisteren 34 e-maütjes waarvan min
stens 15 van supporters. Wij zijn altijd bereik
baar, men kan ons altijd bellen, men kan ons
altijd vinden. Ons luisterend oor is groter dan
ooit."
Alle goede contacten en luisterende oren ten
spijt, toch is er alom een gevoel van onbehagen.
Ajax heeft een commissie benoemd om dat te
onderzoeken.
„Die geluiden voel ik ook, hoor ik ook. Als er
dan toch een gevoel van verkilling is, moeten
we nog maar eens kritisch naar onszelf kijken.
Om te zien hoe we dat kunnen veranderen.
Dat is ook precies de reden waarom we heb
ben gezegd: laten we nou maar eens eerst aan
zelfonderzoek gaan doen en laten we een com
missie instellen die daar naar gaat kijken. Maar
die ook puur de structuur in de besluitvorming
en taken gaat doorlichten. Dat moet je niet zelf
doen, dat moet je laten doen door mensen die
er fris tegenaan kijken. Die moeten die aspec
ten bekijken en ons daarin adviseren. Maar we
staan er wel erg voor open, want anders had
den we dat natuurlijk niet gedaan. Het is ook
verschrikkelijk belangrijk. Want Ajax is geen
krant of tijdschrift waar je een abonnement op
neemt, nee, Ajax is - net als voor fans van
Utrecht of Feyenoord - een gevoel. En dót moet
natuurlijk goed zitten."
Dat zit het lang niet bij iedereen.
„Alleen al het feit dat er we een luisterend oor
voor hebben, dat we-aan zelfonderzoek gaan
doen, geeft al aan dat er niks verloren is bij Ajax
en dat we dolgraag dat oude gevoel weer willen
herstellen. Maar de mensen zullen wel moeten
weten: wil je met Ajax in de vaart der volkeren
mee, en dat begint voor alle Nederlandse clubs
een bijna onmogelijke opgave te worden, dan
kun je dat niet meer doen op de manier waar
op dat vroeger ging. Dat een club geleid wordt
door bestuursleden die daarnaast gewoon hun
werk doen. Dat is verleden tijd. Het moet pro
fessioneel. Maar dat mag niet automatisch in
houden kil en afstandelijk. Daar ben ik het he
lemaal mee eens. Daar moeten we een goede
weg in zien te vinden."
Er is moeilijk greep te krijgen op de ontwikke
lingen?
„Het wordt steeds moeilijker een club te bestu
ren. Er komen steeds meer invloeden van bui
tenaf, die ook de publieke opinie kunnen beïn
vloeden. Internet is zo'n medium. Zo kunnen
supporters zelf heel gemakkelijk communice-
vonden het prachtig. Kennelijk is er angst on
der de mensen, die vrezen dat er weer een
waarde van Ajax verloren gaat. Misschien moe
ten we de dingen wel op een andere manier
ren. Dat leidt toch heel vaak tot opruiing. Want
op de sites lees ik de meest ongenuanceerde
dingen die je je kunt bedenken. Ja, ik lees het
allemaal. Ik druk ze af ook. Ik wil weten wat er
onder supporters leeft. In de actie tegen direc
teur Frank Kales is er een site geweest die op
riep tot actie die geen enkel middel uitsloot.
Dat kan tot onbeheersbare situaties leiden. Dat
is een nieuw fenomeen.
Dus zul je zelf met een medium moeten ko
men waarin je veel regelmatiger naar buiten
brengt wat er aan de hand is. Zoals de Feye-
noord-krant. Daarmee kun je figuren die ver
keerde berichten naar buiten brengen in elk
geval een beetje separeren en isoleren."
Er is in vier jaar heel veel gebeurd. Van De Meer
naar de Arena, de beursgang, de oprichting van
de NV, een nieuwe man aan het roer (Kales), het
einde van het tijdperk-Van Gaal, wagens vol
nieuwe spelers, de affaire De Boer, het opstap
pen van Blind. Het is meer het moordende tem
po van een revolutie dan een geleidelijk proces
van evolutie. Er is angst voor het onbekende?
„Ik denk dat het de spijker op z'n kop is. Angst.
De hele commotie rond het nieuwe Ajax-shirt
en de strepen komt er uit voort: Jeetje, gaan ze
dat nou óók nog verkwanselen? Maar: je moet
pas oordelen als je het gezien hebt. De mensen
van de ledenraad hebben het shirt gezien. Ze
Frank Kales is ook nieuw aan het front. Van de
Amerikaanse markt naar de Amsterdamse voet
balcultuur. Ook dat is een flinke stap. De direc
teur praat ook voortdurend over die Ameri
kaanse periode. De fans en volgers willen ande
re taal horen.
„Je zult echt zien dat het die kant opgaat in Eu
ropa. Alleen, degenen die dat nu verkondigen
worden voor gek verklaard. Frank heeft eern
achtergrond waarbij hij Ajax goed kan leiden.
Als je kijkt naar de financiële verslaggeving, als
je kijkt naar de manier waarop hij de club ver
tegenwoordigt in gesprekken over de Atlantic
League, dat is allemaal zo verschrikkelijk goed
en professioneel en indrukwekkend. Dat hoort
ook bij Ajax. Daar worden echt zinnige dingen
gezegd.
Ik wil er wel bij zeggen, dat Ajax ook wel een
heel bijzondere club is, hoor. Heel kritisch, heel
moeilijk tevreden te stellen en ja, dat vergt dan
wel bepaalde aanpassingen. Of elasticiteit."
Maar een boegbeeld van een club heeft ook an
dere kwaliteiten nodig. Charme, uitstraling.
„Die kwaliteiten heeft hij. De reacties zijn echt
verschrikkelijk positief. Maar realiseer je: hij
heeft het ook niet makkelijk. Hij komt bij een
club waar al zo'n boegbeeld wés - ik wil niet
naast mijn schoenen lopen, maar het was nou
eenmaal zo - en dan is het heel erg moeilijk om
die rol over te nemen. Dat realiseer ik'me ook
wel."
Veel mensen zijn op zoek naar duidelijkheid.
Naar een duidelijke structuur, verhouding in
dat woud aan directeuren, bestuursleden en
commissarissen. Naar dat boegbeeld.
„Ik begrijp wel wat veel mensen voelen en be
doelen. Er is een verschrikkelijke behoefte aan
informatie. Hoe gaat het nou bij jullie? Waarom
doen jullie nou dit, waarom doen jullie nou
dat? Een vraag naar duidelijkheid.
En dat boegbeeld, ja, dat hoor ik ook in mijn
omgeving. Nou, dat is dan een mooie taak voor
de commissie om te kijken hoe we met behoud
van de afspraken die nou eenmaal bestaan in
een NV, toch weer een aansprekend boegbeeld
kunnen krijgen. Kijk, als ik nu voortdurend in
terviews geef als president commissaris, of ik
ga weer allerlei dingen zelf doen, dan krijg ik
van de aandeelhouders op m'n kop want die
zeggen: die dingen mag u helemaal niet doen,
die moet de directeur doen. Ik zit daarbij in een
hele moeilijke positie."
Is er een verschil tussen de voorzitter die elf jaar
geleden na het staafincident woedend, maar
vastbesloten met dat stuk ijzer door de gangen
van De Meer stapte en de voorzitter na alle suc
cessen?
„Nee, ik ben nog even strijdbaar als voorheen.
Maar, ik vind de rol die ik nu heb heel prettig.
Als Ajax geen NV was geworden, was ik er al
lang mee gestopt. Ik heb mijn bedrijf zeker
drie, vier, vijfjaar verwaarloosd. Qua tijdsbelas-
ting is dit beter. Ik ben ook nog steeds betrok
ken bij het beleid van de club. Maar ik geef ook
wel toe dat ik het moeilijk vind om niet meer
zelf te kunnen ingrijpen. Ik bedoel daarbij ook
mijn collega's. Wij worden niet meer geacht
om met grote benen naar beneden te lopen en
te zeggen: wat is er aan de hand? Om de tafel,
we gaan praten! Nee, Frank doet dat. Het pro
bleem daarbij is dat iedereen vindt dat hij het
zelf beter kan. Zeker in een periode waarin het
wat moeizamer gaat, heb ik daar persoonlijk
nog wel eens moeite mee. Dan begint het te
kriebelen.
De lijnen zijn wat langer geworden. Dat is
onontkoombaar. Maar dat neemt niet weg dat
je toch moet kijken of je daar verbetering in
kunt aanbrengen. Dat gaat die commissie be
kijken."
Hoe ziet deze honderdjarige er over vijf, tien
jaar uit?
„Ajax vergrijst. We hebben ongeveer driehon
derd leden. Dus we moeten er echt voor zorgen
dat de ledenaanwas van de club groter wordt.
Als we nu niets zouden doen, hebben we over
vijftig jaar geen leden meer. Dan bestaat de
club niet meer. Dat kan natuurlijk niet. Die
aanwas gaan we weer een beetje oppoetsen.
Ik denk dat we met de aanbevelingen die we
straks krijgen, we nog wel een aantal goede ver
anderingen kunnen aanbrengen, waardoor er
respect komt voor het feit dat Ajax een bedrijf
is. En het gevoel van verkilling zo veel mogelijk
verdwijnt.
Maar hoe Ajax er straks uitziet is in sterke
mate afhankelijk van wat er in het voetbal gaat
gebeuren. Nederland is de dupe geworden van
het Bosman-arrest. We zijn gedegradeerd tot
een klein voetballand in Europa. Men praat nu
al over de Big Five: Engeland, Spanje, Italië,
Duitsland en Frankrijk. Ik denk dat het succes
van een Nederlandse club in een Europees
toernooi een incident zal zijn. Zo zijn er meer
landen. Die steken de koppen bij elkaar. Men
noemt dat nu de AÜantic League. Of dat het
antwoord is, is de vraag. Dat wordt onderzocht.
Maar er moet iets bedacht worden, want Ne
derland is straks het Uddel van Europa. Ik ver
wacht dat de honger naar geld in die vijf landen
niet ophoudt. Ik verwacht dat men gaat inzien
dat er nu wel een Champions League is, maar
dat vast staat dat de winnaar uit een van die
landen komt. Wat is daar nog aan? Ik denk dat
de enige oplossing is dat je de Champions Lea
gue gaat uitbreiden naar wat ik gemakshalve
een Europese competitie noem."
Wanneer wordt de volgende voorzitter van Ajax
verwacht?
„Ik heb het voorstel aan de ledenraad gedaan
om de statuten van de club zodanig te wijzigen
dat een bestuurslid in totaal negen jaar kan
aanblijven. Het is mijn ervaring dat je in die
eerste jaren nog overal tegen kunt, en dat je
daarna aan slijtage gaat lijden. Als dat voorstel
wordt aangenomen, betekent dat dat ik in sep
tember 2002 niet meer verkiesbaar ben. Mocht
dat worden afgewezen, dan moet ik er nog eens
ernstig over nadenken. Want het heuglijke feit
doet zich voor dat ik in mei vader van een
dochter word. En als alles goed gaat wil ik daar
toch wel heel veel aandacht aan geven. Dat is
iets nieuws in mijn leven. Dus het zou best
kunnen zijn dat ik in 2002 sowieso niet meer
verkiesbaar ben."
YPE MINKEMA
