Toerisme
hi
el 33 erich ten
nooit
IRDAG 18 MAART 2000
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Sarenlang bestonden er
voor de Nederlandse
vakantieganger maar
twee soorten
reisboeken. De één
werd geschreven door
Dominicus; de ander
Ijor Van Egeraat. Maar
daar is verandering in
gekomen. Wie nu een
boekhandel
binnenloopt wordt
(geconfronteerd met
eindeloze planken die
rl staan met Trotters,
Expertgidsen,
Dominicussen,
Reishandboeken,
Capitolgidsen, Rough
iiiides, Lonely Planets
lovoort en zo verder,
ironder een greep uit
het grote aanbod.
De lente is per traditie het seizoen waarin de
meeste reisboeken uitkomen. Dit jaar vormt
geen uitzondering. Vooral de uitgeverijen
Gottmer en Elmar pakten uit. Bij Gottmer
verscheen in hoog tempo een groot aantal in
full colour uitgevoerde deeltjes uit de Domi-
nicus-serie (soms betreft het een geactuali
seerde herdruk); Elmar heeft een wat gevari
eerder aanbod, al ligt de nadruk nog altijd
op de zogenoemde Reishandboeken. Ook de
ANWB (al dan niet in samenwerking met
Lannoo) roert zich steeds
uitbundiger op de markt.
Alsof de grootste club al niet
voldoende verschillende
reeksen uitgeeft, werd er
maar weer eens een nieuwe
serie tegenaan gegooid. Het
thema ditmaal: 'Frankrijk in
Geuren Kleuren'.
Dominicus
De door een Alkmaarse ge
schiedenisleraar opgezette
Dominicus-reeks tobde na
een zeer succesvolle start ja
renlang met een imago van
Verregaande oubolligheid.
Niet geheel terecht, omdat
voor de gidsen na de dood
van de bedenker verschillen
de auteurs werden aange
zocht. Sommigen schreven inderdaad in de
verpleegsters-stijl ('en dan slaan we bij dat
leuke romaanse kerkje rechtsaf); anderen
daarentegen maakten 'Dominici' van een
excellente kwaliteit. Ook nu is het ene boek
je beter dan het andere, maar ten eerste
zocht en vond Gottmer een aantal specialis
tische auteurs die je om een boodschap
kunt sturen, ten tweede kwamen er waar
schijnlijk een paar bekwame eindredacteu
ren bij en ten derde werd de lay-out niet al
leen vrolijker maar ook overzichtelijker. Ge
volg: met een Dominicus in de hand, kom je
weer door het hele land.
In de serie verschenen zojuist (geheel nieuw
dan wel geactualiseerd): Schotland (39,90
gulden), Oman (34,90), Bourgondië (42,90),
Loire (34,90), Seychellen (29,90), Franse
Zwitserse Jura (32,90), Brazilië (49,90), Mexi
co (42,90), Trektochten in de
Franse Alpen (32,90), Franse
Alpen (32,90), Slovenië/Istrië
(47,90) en Noorwegen
(34,90). Peter Jansen tenslot
te schreef het boekje 'Tijde
lijk adres; Paradijs', met
daarin tips voor iedereen die
van plan is een tijdje in het
buitenland te gaan wonen.
Geliefde vakantie-oorden als
Walkiki (Hawaï), de wijk Co-
pacabana in Rio de Janeiro
(Brazilië) en San Miguel
(Mexico) werden als voor
beeld genomen; de prijs is
16,90 gulden.
Reishandboeken
De Reishandboeken van El
mar hebben een opmaak die
het ergste doet vermoeden.
Knulliger is bijna niet moge
lijk. En als het deeltje van
Kroatië dan ook nog eens begint met een ui
teraard volstrekt kritiekloos, in het Engels
(niet vertaald) geschreven voorwoord van de
ambassadeur van dat land, ben je helemaal
geneigd de gids snel terzijde te leggen. Niet
verstandig. Want net als bij de
Dominicus-serie zijn er - omdat ze even
eens door verschillende auteurs werden ge
schreven - goeie Reishandboeken en min
der goeie Reishandboeken. Informatief
(vooral door het vaste item 'praktische infor
matie van A tot Z) zijn ze echter zo goed als
allemaal.
In de serie verschenen onlangs de delen
Korfoe en de overige Ionische Eilanden
(29,50 gulden), IJsland (37,50), Brazilië
(34,50), Tibet (32,50) en Kroatië (34,50).
Omdat steeds minder toeristen hun vakantie
in ledigheid wensen door te brengen, geeft
Elmar sinds enige tijd ook gidsen uit die de
lezer vooral informeert over activiteiten
waaraan in de beschreven regio kan worden
deelgenomen. Dat gebeurt helaas in zoveel
verschillende vormen dat het de duidelijk
heid niet bevordert. Prachtig uitgevoerd en
bijzonder overzichtelijk is in elk geval de uit
het Duits vertaalde Actief-serie. Geschiede
nis en dergelijke wordt in een paar alinea's
afgedaan, maar des te dieper
gaan de deeltjes in op winkelen,
korte trips en uitgaan en derge
lijke. De vele symbooltjes in en
naast de tekst worden in de co
lofon (dat geldt althans voor het
boek 'Venetië') niet allemaal
verklaard, maar met een beetje
goeie wil is daar wel achter te
komen. In de Actief-serie (per
deeltje 24,50 gulden) versche
nen: Venetië, Californië, Cyprus,
Mexico en Zuid-Afrika.
Andere, zojuist verschenen ac-
tief-gidsen van Elmar zijn 'Dui
zend Heuvels' (29,50 gulden,
een verslag van de fietstocht
Rijswijk-Santiago de Com-
postalla door Ignace Vervaet),
de wandelgids 'Noorwegen' van
Gerard Dielessen (29,50 gulden,
wat Dielessen niet van Noorwegen weet, is
het weten niet waard) en de trekkinggids
'Nepal' (32,50 gulden, een schitterend geïl
lustreerd boek met daarin een groot aantal
wandeltochten die echter zo summier wor
den beschreven, dat ze alleen te gebruiken
zijn als er een topografische kaart wordt
naast g
ANWB
De ANWB blaast flink in de bus met de nieu
we serie 'Frankrijk in Geuren Kleuren'.
Het zijn zowel goed hanteerbare als over
zichtelijke gidsjes die de populaire 'Capito-
1-opihaak' meekregen. Heel veel illustraties
dus, die op zeer smakelijke wijze over de pa
gina's werden gestrooid. De teksten ('Op
1284 meter hoogte ligt een van de mooiste
plekken waar de trekvogels uit Europa langs-
vliegen. De stoet is onophoude
lijk') zijn helaas van een aan
zienlijk mindere kwaliteit. De
boekjes kosten 34,95 gulden en
zojuist verschenen de deeltjes
Dordogne, Languedoc, Proven
ce en Bretagne.
Tot slot twee zeer goedkope
herdrukken (Pandorra-reeks,
uitgeverij Contact) van boeken
die onmogelijk als reisgids kun
nen worden beschouwd., maar
die als informatiebron voor de
vakantieganger die verder wil
kijken dan z'n neus langs is,
nauwelijks te overtreffen zijn.
Van Bill Bryson verscheen 'Een
Klein Eiland' (17,50 gulden). De
beschrijving van het Verenigd
Koninkrijk mag dan niet hele
maal het peil halen van 'Het
Verloren Continent' (het Ameri-
ka-boek waarmee hij wereldbe
roemd werd), vermakelijk en
kritisch tegelijk, is het zeker. Vreemde jon
gens, die Britten.
'Amsterdam Retour' (12,50 gulden) is Kris-
tien Hemmerechts op haar best. Of ze nu
over de nationale parken in Amerika, Zuid-
-Afrika of Australië schrijft, ze slaagt er
schijnbaar zonder enige moeite in het on
derwerp op soms hilarische en dan weer
ontroerende wijze tot op het bot te ontle
den. En dat in enkele pagina's. Een zeld
zaamheid in het Nederlandse taalgebied. En
misschien wel in de wereld.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
'Vroeger kon je nog wel op reis
gaan met een paar jaar ouwe reis
gids. Zo'n boek gooide je immers
nooit weg. Maar tegenwoordig wil
de klant de laatste editie hebben.
De reisgids is een soort wegwerp-
product geworden'. Dick Rog van
uitgeverij Van Reemst erkent met
deze woorden dat reisgidsen big
business zijn geworden. En hij
kan het weten, want 'zijn' Van
Reemst (onderdeel van Unie
boek) is marktleider in deze sec
tor met series als Marco Polo, Ex
pert en Capitool Reisgidsen.
Een reisgids vormt meer en meer
een vast onderdeel van de vakan
tiebagage. Zeker bij Nederlanders
die procentueel meer van die
boeken meenemen dan bijvoor
beeld Fransen of Engelsen. Mede
door de gestegen belangstelling is
ook de keuze ruimer geworden;
de tijd van alleen Baedeker of Do
minicus ligt al ver achter ons.
Rog: 'Er zijn nu eenmaal verschil
lende toeristen, en dus heb je ook
verschillende reisgidsen'.
Wie wel eens een gespecialiseer
de reisgidsenwinkel betreedt,
weet inmiddels hoe het aanbod
zich de laatste jaren heeft uitge
breid. Het heeft er veel van weg
dat de consument eerst een stu
die moet beginnen om te weten
welke serie reisgidsen het best bij
hem past. 'Zo erg is het natuurlijk
niet', zegt Rog, 'maar het assorti
ment is inderdaad sterk gegroeid.
Aan de andere kant denk ik dat
iedereen heel snel kan uitvissen
welk soort gids hij precies wil
hebben. Je hebt nu eenmaal toe
risten die alleen maar iets van de
omgeving willen weten, maar ook
mensen die tijdens hun reis alles
over de cultuur en/of geschiede
nis willen lezen'.
Rog vindt dat het karakter van de
meeste reisgidsen de afgelopen
jaren sterk is veranderd. De toon
bijvoorbeeld is lang niet meer zo
belerend als vroeger (Dominicus
en Van Egeraat). Daarnaast ont
kent hij dat er nog wordt 'gepikt'
uit bestaande gidsen. 'Dat kun je
niet meer maken, dat hebben de
lezers direct door. Je moet alles
zelf controleren. Wel krijgen we
veel reacties van lezers en gebrui
kers als er toch iets is veranderd.
Dat pas je dan aan, maar ook dan
alleen pas als het is gecontro
leerd. Bij ons wordt op die manier
een boek elke veertien maanden
herdrukt.'
Ook de inhoud is nogal veran
derd. Vroeger had je alleen maar
landengidsen; tegenwoordig zijn
er veel uitsplitsingen naar regio's,
streken en steden. 'Dat is een
trend die overigens niet voor alle
series opgaat Zie de Expert-serie,
die qua inhoud echt diep gaat.
Daar blijft men interesse houden
in het hele landenverhaal. Een
zelfde tegenstrijdigheid is te vin
den in de trend dat een reisgids
handzaam zou moeten zijn. In de
praktijk blijkt dat sommige zware
exemplaren net zo hard verko
pen.
Nieuw is ook dat er steeds meer
zogenaamde doelgroepgidsen op
de markt komen. Zo zijn er de
speciale Hortus-reisgidsen voor
tuinliefhebbers en de City Wij
zers, geschreven voor shoppers en
mensen die willen uitgaan. Nieu
we reisgidsen komen tegenwoor
dig ook vaak op de markt in sa
menwerking of in overleg met de
reiswereld, bijvoorbeeld als die
een nieuwe bestemming aan
biedt. Toen Q International zich
op Isla Marguerita stortte, bracht
Van Reemst daarover een gids uit,
en daarvan zijn er nu zo'n 60.000
verkocht Rog: 'En we werken ook
samen met touroperators, die
hun klanten als extraatje graag
een gids meegeven over hun reis-
bestemming'.
Maar hoe groot de verschillen
tussen de diverse reisgidsen ook
mogen zijn, hét succes van de af
gelopen tijd is de uitgave die nog
het beste te zien is als een bijna-
plaatjesboek: de Capitool-gids.
'Ja, een soort stripboek van hoge
kwaliteit. Met veel helikopter-
view-tekeningen en veel foto's en
informatie'. De serie, die origineel
in het Engels Eyewitness heet.
kent in het Nederlands inmiddels
42 titels, en Rog verwacht dat er
jaarlijks tien zullen bijkomen.
Binnenkort verschijnen onder
meer Barcelona, Dublin, Madrid,
Schotland en Sicilië. In de afgelo
pen vijfjaar zijn er totaal zo'n vijf
miljoen Capitool-gidsen ver
kocht. 'Het is een luxe-probleem,
maar sommige bestemmingen
zijn gewoon niet aan te slepen'.
Terwijl de hele wereld nog lang
niet is 'gecapitoliseerd', komt er
op basis van dezelfde 'plaatjes-fi
losofie' binnqnkort een geheel
nieuw product op de markt: de
reisplannen Een soort doosje met
daarin een (landen)kaart waarop
opmerkelijk veel informatie staat.
Heel ingenieus staan in dit 'opge
vouwen' boek gegevens over we
gen, luchthavens, spoorlijnen,
nationale parken, jaarlijkse eve
nementen en historische plekjes.
Los erbij zit nog een register plus
een survival-guide. 'We hopen
binnenkort met een versie van
Engeland, Frankrijk, Spanje en
Italië te komen'.
Nederland ten slotte komt er (Ne
derlandstalig) bij de bekende reis
gidsen-series nogal bekaaid af. Er
bestaan er enkele, onder meer
over Amsterdam (Michelin) en
Nederland (Dominicus). Rogs
Marco Polo had al de Wadden en
komt binnenkort met een gids
Rotterdam. Maar verder houdt
het aanbod vrijwel op. 'Maar dat
verandert binnenkort', meldt de
uitgever. 'Wij maken voor de
ANWB een reisgids Nederland,
die half november verschijnt, een
schitterend project in Capitool-
stijl. Kosten, zo'n twee miljoen
gulden. Daarnaast zijn we in be
spreking over een Capitool van
Maastricht en Zuid-Limburg.
Trouwens, wcfarom zou er niet
zo'n gids van Rotterdam of Den
Haag kunnen komen?'.
RIEN VAN DEN ANKER
Flottielje zeilen
Evenements Reizen, één van de pioniers op het gebied
van het zogenoemde Flottiele zeilen, biedt passagiers
vanaf deze zomer de mogelijkheid eerst een vijfdaagse
zeilcursus te volgen alvorens vanuit onder meer Bo
drum, Lefkasen de havens van de Peloponessos het
ruime sop van de Ionische Zee wordt gekozen. Dit on
der de noemer Villa Flottielje. Ook is het mogelijk 'op-
frislessen' te volgen voor zowel zeilers die alleen op de
Nederlandse meren hebben gevaren als gevorderden.
Informatie: het ANVR-reisbureau
Golfvakanties
Bij de in golfreizen gespecialiseerde touroperator
'Dutch Golf' verscheen de zomerbrochure. Nieuw zijn
onder meer trips naar golfbanen in Egypte, Turkije,
Zuid-Spanje en de Algarve (Portugal). In de Benelux
werd het aanbod uitgebreid met onder meer een ver
blijf op landgoed 'De Wilmersberg' in de Lute (Overijs
sel) van waaruit vier verschillende golfbanen kunnen
worden bezocht.
Duitse sterren
Van alle Duitse steden hebben de restaurants van Ber
lijn en Hamburg het grootste aantal Michelin-sterren.
Beide metropolen hebben elk zeven restaurants met
één ster. Dat bljjkt uit de jongste uitgave van de Duitse
Michelingids. Zoals gewoonlijk de laatste jaren staat
Baiersbronn in het Zwarte Woud (niet ver van Suttgart)
in culinair opzicht aan de top. Het dorpje heeft in to
taal maar liefst zes sterren: één met een ster, één met
twee sterren en één met drie sterren. De Michelingids
Duitsland is te koop in de boekhandel.
Seattle
Het in het uiterste noordwesten van de Verenigde Sta
ten gelegen Seatlle (Washington) gaat zich steeds
meer profileren als uitvalsbasis voor cruisetochten
door de Grote Oceaan. Onlangs kondigden zowel Royal
Caribbean International als de Norwegian Cruise Line
dat het de stad heeft uitgekozen als thuishaven voor
trips door onder meer de fameuze Inside Passage,
richting Alaska. Tot nu vertrokken de meeste cruises in
deze regio vanuit Vancouver (Canada).
Zomervakantie 2000
Bij Zwitserland Toerisme verscheen zojuist de brochu
re 'Zomervakantie 2000'De gids bevat niet alleen al
gemene gegevens over toeristische highlights in Zwit
serland maar ook specifieke streekinformatie. Alle va-
kantiegebieden worden apart behandeld (specialitei
ten, evenementenlijst, enzovoort) en tevens wordt ruim
aandacht besteed aan actieve vakanties. Veel informa
tie uit de prospectus is eveneens te vinden op de web
site van Zwitserland Toerisme: www.zwitserland.nl.
Chocoladewinkel
In Berlijn heeft de 'grootste chocoladewinkel van
Duitsland' zijn deuren geopend. De zaak van de firma
Fassbender Rausch, vlakbij de Gendarmenmarkt,
heeft een vloeroppervlak van 500 vierkante meter en
er worden meer dan 500 verschillende chocoladepro
ducten aangeboden. Wie moe is van het winkelen kan
er ook terecht voor een beker warme chocolademelk.
M
'Nog nooit heeft hier de laatste tien jaar zo weinig sneeuw gele
gen als nu', zegt de skileraar in Mallnitz (Oostenrijk) en schudt
verdrietig zijn hoofd.
Zo koud is het hier in twintig jaar niet geweest', onthult in Pa
lermo (Sicilië) de gids, terwijl hij zijn wollen muts dieper over
zijn voorhoofd trekt.
'Geloof me. het heeft hier sinds september '98 niet meer gere
gend', sombert in Eilat (Israël) de taxichauffer als hij de ruiten
wissers een tempo'tje sneller zet.
'Dat gebeurt nooit, dat het hier over de veertig graden is', be
weert in Kopenhagen (Denemarken) de ober als hij zich het
zweet van het voorhoofd boent.
'De temperatuur van het water is in september nog nooit zo
laag geweest', zegt in Albufeira (Portugal) de strand wacht, een
bibberende teen in zee stekend.
'Het stormt hier wel eens meer. maar zo
erg heb ik het nog nooit meegemaakt',
piept in Caherdaniel (Ierland) de cam
pinghouder, de platgewaaide tenten be
kijkend.
Heeft u dat nou ook altijd? Net als u er
bent?
Ik wel.
