/r
t
Aznar krijgt
volmacht
Spanjaarden
'Held' staat terecht voor genocide Srebrenica
Buitenland
In 1972 plan
voor doden
Noord-Ieren
Vergeefse reddingstocht
Nieuwe giframp treft Hongaarse rivier
Zwitsers verwerpen
rijverbod 65-plussers
n|
Krstic riskeert levenslang
bAC 13 MAART 2000
leense president geïnstalleerd
De 62-jarige socialist Ricardo Lagos is zaterdag geïn-
rd als nieuwe president van Chili. De opvolger van de
•n-democratische Eduardo Frei zal de komende zes jaar
iter zwaaien over het Zuid-Amerikaanse land. Lagos is de
iocialist die aan de macht komt sinds de bloedige staats-
an generaal Augusto Pinochet tegen Salvador Allende in
ferwacht wordt dat er tijdens de komende regeerperiode
aandacht wordt besteed aan onderwijs, gezondheids-
lisdaadbestrijding en hervorming en decentralisatie van
rheid. Chili, een land met vijftien miljoen inwoners, be-
ernstigste economische depressie in jaren, dus ook de
nie zal de nodige aandacht moeten krijgen.
jeur internetstemmen slaat aan
Meer dan 35.000 leden van de Democratische partij in
erikaanse staat Arizona hebben zaterdag bij de voorver-
jen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om voor het
i de geschiedenis via internet te stemmen. Het experi-
ijkt kiezers te trekken die anders thuisbleven. In 1996
:n namelijk slechts 12.800 Democraten opdagen om hun
te kandidaat voor de presidentsverkiezingen te steunen,
comst was minder schokkend. Al Gore, die inmiddels de
rergebleven kandidaat is, won. Vooraf hadden 60.000 ge-
eerde partijleden een codewoord gekregen om hun cy-
n uit te brengen. Zij hadden hiertoe van dinsdag tot vrij-
mogelijkheid.
slag op Iraanse hervormer
Said Hajjarian, een vooraanstaand politicus van de
ingsgezinde beweging in Iran, is gisteren door onbe-
beschoten. Hij raakte zwaargewond, maar is volgens ge-
|niet in levensgevaar. Na de aanslag werd in de hoofdstad
een grote politie-actie op touw gezet om de daders te
De aanslag op Hajjarian, een vertrouweling van presi-
ïatami, vond plaats op klaarlichte dag in het centrum
leran. De schutter wist te ontkomen op een motorfiets,
in, een voormalig onderminister van voorlichting, is één
leiders van de front voor islamitische participatie, de
ningsgezinde coalitie die vorige maand overtuigend de
tentsverkiezingen won.
jjtiechef Londen is bedelaars zat
De nieuwe politiechef van Londen, John Stevens, gaat
ars en daklozen van de Londense straten jagen. Stevens
[oor het nieuwe 'zero tolerance' beleid gekozen na her-
klachten over agressieve en opdringerige bedelaars, zo
de Britse zondagskrant The Observer. Stevens, die in ja-
ian zijn nieuwe baan begon, heeft een speciale eenheid
:ht die de straten van de hoofdstad gaat schoonvegen,
[e het 'verwijderen' van bedelaars en zwervers, wil Ste-
ok fietsendiefstal en vandalisme extra hard aanpakken,
hdense politievakbond is tegen het plan. Een woordvoer-
dat de politie niet moet worden ingezet om 'de rotzooi
ion die is veroorzaakt door de falende sociale politiek
keringen'.
uimi
Tkgersnood dreigt in Mongolië
aatar Hongersnood dreigt in het Centraal-Aziatische
ongolië als gevolg van de droogste-zomer in zestig jaar,
Pj d gevolgd door een extreem koude winter. Dat heeft de
lator van het VN-rampenteam in Mongolië, Syan Wil-
ipsteren verklaard. Door het ontbreken van voer zijn al
joen stuks vee omgekomen. Dat heeft directe gevolgen
10.000 mensen, ofte wel 20 procent van de bevolking.
Frujjo irders zijn hun hele kudde kwijt. Hun dieren zijn hun
CZ ron van voedsel, brandstof en koopkracht, en hun enige
|U van transport naar dokters en school. Honger bedreigt
rnsen die voor hun voeding sterk afhankelijk zijn van
vleesproducten. De sterfte onder het vee zal zeker tot
orgaan. Dan wordt weer regen verwacht.
./eld bij mars voor Haider in Berlijn
In de Duitse hoofdstad Berlijn zijn gisteren ongeregeld-
ontstaan rond een mars van zo'n 500 neo-nazi's. Die wa-
H J straat opgegaan om steun te betuigen aan de extreem-
Jfa Oostenrijker Jörg Haider. Ongeveer duizend tegende-
J ranten maakten zich los uit een grotere groep anti-nazi's,
Dgelden de stoet met stenen en flessen. De autoriteiten
?n al voor ongeregeldheden en hadden een politiemacht
00 agenten op de beeji gebracht. De politie zette water-
ïen in om de voornamelijk links-radicale tegendemon-
uiteen te jagen. De demonstratie ter ondersteuning
Oostenrijkse regering vond plaats op de verjaardag van
•hluss, de annexatie van Oostenrijk door het Duitsland
Ier in 1938.
üirdenaar wil ritueel voor executie
iciscoEen ter dood veroordeelde Amerikaanse serie
enaar eist uitstel van executie om te kunnen deelnemen
n oud Indiaans ritueel. Hij vindt dat hij een zuiveringsce-
ie in een zweethut moet meemaken om de overgang van
eld van de levenden naar het rijk van de doden mogelijk
en. Darrel Rich (45) ontdekte tien jaar geleden dat hij
n kwart Cherokee is. Daarom wil hij zich houden aan de
ie zijn geloof stelt aan het boeten voor zonden. De staat
nia weigert tegemoet te komen aan zijn wens, hoewel el-
I tsgevangenis een zweethut heeft ten behoeve van de ri-
J van de oorspronkelijke inwoners van Amerika. Ter dood
peelden mogen daar echter geen gebruik van maken.
sische hervormers steunen Poetin
1 Vladimir Poetin, de waarnemend president van Rus-
over twee weken de belangrijkste kandidaat bij de presi-
irkiezingen, heeft gisteren de steun verworven van enke-
- linente markthervormers. Oud-premier Sergej Kirijenko,
ter van de partij Unie van Rechtse Krachten, verklaarde
elevisiezender ORT dat zijn partij Poetin zou steunen.
i de leiders van de Unie, Konstantin Titov, doet zelf ook
n de presidentsverkiezingen, wat de partij in een lastig
orengt. Titov is een agressieve hervormer en heeft Poetin
seerd voor zijn oproep tot meer controle van de staat. Po-
eft verder weinig concrete plannen bekendgemaakt. De
lijken daar echter niet van wakker te liggen'; zij gaan
af op het strenge, pragmatische imago van Poetin.
londen anp
Een Britse generaal lanceerde
in 1972 een plan om de aan
stichters van rellen in Noord-
Ierland dood te schieten. Hij
deed dit drie weken voor het
Britse leger op 'Bloody Sunday'
veertien burgerrechtenactivis
ten tijdens een protestmars
doodschoot. Dit onthulden de
Britse media vandaag.
Majoor-generaal Robert Ford
schreef in januari 1972 een ge
heim memo waarin hij een 'op
lossing' aandroeg voor de anar
chie die met name in sommige
wijken van de stad Derry heers
te. Katholieke jongeren protes
teerden tegen de Britse staat en
eisten aandacht voor hun ach
tergestelde positie.
„De makkelijkste manier om
wet en orde te herstellen is het
neerschieten van bepaalde lei
ders", schreef Ford. De gene
raal liet speciale geweren ver
vaardigen die zijns inziens het
meest geschikt waren voor deze
taak. Dertig proefexemplaren
van dit wapen werden naar
Derry gestuurd.
De onthulling zal een grote
invloed hebben op het nieuwe
gerechtelijk onderzoek naar
Bloody Sunday, dat op 27
maart in Derry begint. Fords
plan kan verklaren waarom de
vreedzame demonstranten
zonder aanleiding werden
doodgeschoten.
Bovendien roept het feit dat
de generaal speciale geweren
naar Derry liet brengen associa
ties op met de mysterieuze ver
dwijning van wapens die bij de
schietpartij gebruikt waren. De
fensie bekende enkele weken
geleden de bewijsstukken te
zijn kwijtgeraakt, ondanks een
belofte aan de rechter om ze
zorgvuldig te bewaren.
Advocaten van de slachtoffers
hebben aangekondigd in de
rechtszitting sterke nadruk op
de verdwenen geweren te zul
len leggen. Zij noemen het van
groot belang dat duidelijk
wordt of de aangepaste gewe
ren van Ford werden gebruikt
door de parachutisten die op de
demonstranten schoten.
Serviërs leggen
weer zender
oppositie stil
boedapest hans gertsen
correspondent
De Servische autoriteiten heb
ben afgelopen weekend op
nieuw een radio- en televisie
zender van de oppositie uit de
lucht gehaald. Gistermorgen
vroeg nam de'politie de appara
tuur van een lokale zender in
de stad Pozega, 100 kilometer
ten zuidwesten van Belgrado, in
beslag na een urenlange con
frontatie met enkele honderden
demonstranten.
Het station in Pozega is de
zoveelste in een lange rij lokale
radio- en televisiezenders die
de afgelopen weken uit de lucht
zijn gehaald. Volgens de autori
teiten zou de zender niet be
taald hebben voor het gebruik
van de frequentie.
Hoofdredacteur Branko
Nikolic deed dat gisteren af als
'grote onzin'. Volgens hem is de
zender uit de lucht gehaald in
het kader van een illegale en
politiek gemotiveerde campag
ne van het regime van Slobo
dan Milosevic tegen alle media
die niet door de regering wor
den gecontroleerd. Een eerdere
poging om de zender in Pozega
uit de lucht te halen mislukte
zaterdag. Honderden demon
stranten weerhielden de politie
van het ontmantelen van de
zendapparatuur.
De campagne tegen onafhan
kelijke media en media in han
den van de oppositie houdt vol
gens critici van het regime ver
band met de later dit jaar te
houden lokale verkiezingen.
Met de slimme, gratis software "Internet KostenBeheersing" Daarmee
geeft u iedere gebruiker een limiet om te internetten. Limiet bereikt?
Verbinding verbroken! Zo houdt u de Internet-kosten van iedereen
thuis simpel onder controle. U kunt het gratis programma snel en
simpel downloaden van Internet:
krasnqdon Hoestend en be
smeurd met kolenstof komt een
reddingswerker terug uit de
schacht van een Oekraïense
mijn, waar zaterdag bij een on
dergrondse explosie 81 kompels
omkwamen. Zijn tocht naar de
diepte was vergeefs. Slechts acht
mijnwerkers werden levend uit
de puinhopen vandaan gehaald.
Zij zijn met brandwonden in het
ziekenhuis opgenomen. Tiental
len reddingswerkers zijn tot gis
terochtend in touw geweest om
alle slachtoffers uit de Barakova-
mijn te bergen. De explosie deed
zich voor op 664 meter diepte.
De Oekraïense president
Koetsjma riep vandaag en mor
gen uit tot dagen van nationale
rouw. Volgens een eerste onder
zoek is de explosie veroorzaakt
door het vrijkomen van methaan,
een gevaarlijk gas dat in veel
mijnen voorkomt, en het niet na
leven van de veiligheidsregels.
Oekraïne telt het hoogste aantal
dodelijke mijnongelukken ter
wereld op jaarbasis.
FOTO REUTERS CLEB GARANITSJ
boedapest hans gertsen
correspondent
Een nieuwe giframp, de tweede
in zes weken tijd, zal het herstel
van de Tisza-rivier ernstig ver
tragen, zo vrezen internationale
milieudeskundigen. Afgelopen
vrijdag belandde een nog onbe
kende hoeveelheid zware meta
len via enkele zijrivieren in de
Tisza nadat een dam rond een
afvalbekken op het terrein van
een Roemeense zink- en lood-
mijn het begaf. Amper zes we
ken geleden kwam na een vrij
wel identiek ongeluk op het ter
rein van een goudmijn in Baia
Mare, eveneens in Roemenië,
een golf van 100.000 kubieke
meter zwaar cyanidehoudend
afvalwater in de Tisza terecht.
Die giframp doodde over een
lengte van vele honderden kilo
meters vrijwel alle leven in de
rivier. De nieuwe giframp lijkt
vooralsnog minder ernstig.
geneve bob kroon
correspondent
Een voorstel van milieugroepe
ringen om iedereen boven de
65 jaar het autorijden te verbie
den, is gisteren door het Zwit
serse kiezersvolk met een ver
pletterende meerderheid afge
wezen. Met het plan wilden de
groepen het autoverkeer de ko
mende tien jaar met de helft
verminderen. Landelijk stemde
bijna 80 procent van de kiezers
tegen het voorstel, dat in geen
enkel van de 26 kantons een
meerderheid haalde.
Regering en parlement had
den het referendum eerder als
'onrealistisch' bestempeld en
afwijzing geadviseerd. Als het
initiatief van de milieubewe
ging er was doorgekomen, zou
de overheid gedwongen zijn ge
weest vóór het jaar 2010 de
helft van het aantal auto's van
de weg halen. De initiatiefne
mers hadden hiervoor een aan
tal drastische maatregelen in
petto, zoals een rijverbod voor
alle ingezetenen boven de 65
jaar en gedwongen carpooling.
De alwijzing van het referen
dum lag in de lijn der verwach
tingen, maar werd desondanks
met opluchting ontvangen. De
'Touringclub Suisse', het Zwit
serse equivalent van de ANWB,
had maandenlang fervent cam
pagne gevoerd tegen 'deze
wanstaltige aanslag op onze
persoonlijke vrijheid en mobili
teit'. Het was niet verwonderlijk
dat vooral de senioren onder
het kiezersvolk massaal ter
stembus waren getogen om het
voorstel te torpederen.
Leider socialisten stapt op na nederlaag
De regerende Volkspartij (PP) van premier Jose Maria
Aznar heeft gisteren de volmacht van de Spaanse kiezers
gekregen. De conservatieven wonnen de algemene ver
kiezingen met een absolute meerderheid. Ze krigen 183
van de 350 kamerzetels.
barcelona henk van den boom
correspondent
De grote verliezers zijn de soci
alisten (PSOE) van Joaquin Al-
munia en klein links (IU) onder
leiding van de communisten
van Francisco Frutos. Nog tij
dens het tellen van de stemmen
maakte Almunia bekend dat hij
vandaag zijn ontslag zal aanbie
den als algemeen secretaris. Hij
zei zich persoonlijk verant
woordelijk te voelen voor de
nederlaag.
Al vroeg werd duidelijk dat de
Spanjaarden zich wel voelen bij
een rechtse regering. Vier jaar
Aznar heeft het land een grote
economische groei opgeleverd,
en de 47-jarige leider heeft be
loofd de komende vier jaar zijn
werk af te maken. Zijn belang
rijkste belofte is het leveren van
arbeidsplaatsen.
Niet alleen de progressieven
hebben gisteren verloren. De
Catalaanse nationalisten van
Jordi Pujol zijn aan de kant ge
zet. De afgelopen regeerperiode
maakten ze deel uit van de coa
litie met de conservatieven.
Hun steun aan Madrid moest
worden betaald met meer auto
nomie voor Catalonië. Nu heeft
Aznar de Catalanen niet meer
nodig.
De verkiezingen zijn rustig
verlopen. In Baskenland werd
3.000 man politie ingezet om de
stembureaus te beschermen. In
de weken voor de verkiezingen
heeft de ETA drie keer een aan
slag gepleegd, waarbij drie
mensen werden gedood. Giste
ren bleef het bij een paar bom
meldingen en wat kleine onge
regeldheden. De politieke vleu
gel van de ETA, Herri Batasuna
deed niet mee en had de Bas-
ken opgeroepen de 'Spaanse
verkiezingen' te boycotten. De
Basken hebben daar geen ge
hoor aan gegeven.
Baskenland was de enige au
tonome regio waar de opkomst
hetzelfde was als vier jaar gele
den. In de rest van het land was
de opkomst een stuk lager. Dat
had waarschijnlijk te maken
met het mooie weer. Veel men
sen trokken naar het strand
vanwege de zomerse tempera
turen.
den haag harald doornbos
marjolun de cocq
„We hebben van Mladic een
legende gemaakt, maar er zijn
andere generaals die een
pluim verdienen", pocht de
Bosnisch-Servische leider Ka
radzic in 1995 op de televisie.
„Zoals generaal Radislav Kr-
stic, die de acties in Srebrenica
met mijn instemming heeft
gepland." Destijds werd Krstic
wegens 'buitengewone ver
diensten' bevorderd. Vandaag
staat de generaal in Den Haag
terecht voor volkenmoord en
presenteert het Joegoslavië-
tribunaal de resultaten van ja
ren Srebrenica-onderzoek.
Op de 'Wanted'-posters die
Amerika verspreidt, staan de
drie (Bosnisch-)Servische lei
ders die voor oorlogsmisdaden
zijn aangeklaagd. Vijf miljoen
dollar voor informatie die leidt
tot de arrestatie van Slobodan
Milosevic, Radovan Karadzic en
Ratko Mladic. Bij gebrek aan
deze top-drie, is Radislav Krstic
(52) de hoogste commandant
die het Joegoslavië-tribunaal in
zijn zevenjarig bestaan berecht.
De eenbenige ijzervreter stond
in de commandostructuur di
rect onder legerleider Mladic,
zijn arrestatie in december 1998
werd bejubeld als triomf voor
het gerechtshof van de Verenig
de Naties.
Krstic, bijgenaamd 'Shepo'
(manke), was stafchef, onder
commandant en later com
mandant-van het Drina-corps
dat in juli 1995 de beschermde
moslimenclave Srebrenica in
nam. Vermoedelijk meer dan
7.000 moslimmannen werden,
volgens de aanklagers onder
Krstic' commando, op 'oppor
tunistische' dan wel 'georgani
seerde' wijze geëxecuteerd. Om
de moorden te verheimelijken
voor de internationale gemeen
schap, werden in opdracht van
Krstic massagraven weer opge
dolven en de lijken verplaatst.
„Dit proces is met name voor
de vrouwen ën moeders van
Srebrenica heel erg belangrijk",
zegt directeur Sadiïa Memisevic-
van de Organisatie voor Be
dreigde Volkeren in Sarajevo.
„Dit is de grootste kans om ie
mand te veroordelen die aan
het hoofd stond van iets wat de
schande van de wereld ge
noemd kan worden."
In de ogen van professor Becir
Mesic van het Instituut voor
Onderzoek naar Misdaden te
gen de Menselijkheid van de
Universiteit van Sarajevo is Kr
stic 'volledig schuldig' aan de
genocide in Srebrenica. „Krstic
was commandant en wist wat
zijn bevelen betekenden." De
commandant stond te boek als
meedogenloos. Twee Neder
landse oorlogscorrespondenten
schetsen hem in de Srebrenica-
reconstructie Het Zwartste Sce
nario als een van de fanatiekste
Servische generaals'. „Dood ie
dereen", luidde zijn bevel. „We
hebben geen gevangenen no-
dig."
Op video-opnamen is Krstic te
zien aan de zijde van Mladic
wanneer die op 11 juli 1995 ze
gevierend Srebrenica binnen
trekt. „Opschieten, opschieten
Krstic, opschieten", maant
Mladic de hinkende generaal.
Ook is Krstic prominent in
beeld bij Mladic' onderhande
lingen een dag later in een hotel
met een moslimdelegatie en de
commandant van de Neder
landse blauwhelmen in Srebre
nica, overste Karremans. Krstic
laat zich een sigaretje aanste
ken, drinkt doodgemoedereerd
zijn zwarte koffie.
Krstic' advocaten beweren dat
de generaal zich tijdens de
massa-executies helemaal niet
in Srebrenica bevond; hij was in
Zepa, een andere moslimencla
ve die in 1993 door de Verenig
de Naties als 'veilige haven' was
den haag gpd
De aanklacht tegen generaal
Krstic van 2 november 1998
was door het Joegoslavië-tri
bunaal tot zijn arrestatie een
maand later geheim gehou
den. Uit de zwartgemaakte
gedeelten in de oorspronke
lijke tekst valt af te leiden dat
met hem nog twee andere le
gerleiders zijn aangeklaagd
voor volkenmoord, de uit
roeiing van de moslimbevol
king van Srebrenica.
Generaal Krstic was vol
gens de aanklagers als com
mandant verantwoordelijk
voor de planning en uitvoe
ring van de operatie in Sre
brenica en dus voor de mis
daden van zijn ondergeschik
ten. Hij wordt beschuldigd
van genocide, medeplichtig
heid aan genocide en misda
den tegen de menselijkheid
en kan hiervoor tot levens
lang worden veroordeeld.
Krstic' naam was voor het
tribunaal al in juli 1996 geval
len tijdens openbare hoorzit
tingen oyer Srebrenica, die
leidden tot internationale ar
restatiebevelen tegen de
(toen nog) Bosnisch-Servi
sche president Radovan Ka
radzic en legerleider Ratko
Mladic. De Bosnische Kroaat
Drazen Erdemovic, die had
deelgenomen aan de execu
ties, legde toen gedetailleerde
verklaringen af over de Bos
nisch-Servische operatie in
Srebrenica.
Ook de Nederlandse
Dutchbat-commandant over
ste Karremans trad als getui
ge aan. Wanneer de eerste
Nederlanders worden ge
hoord in het proces tegen Kr
stic is nog niet bekend. Van
daag is de hele dag gereser
veerd voor de openingsrede
van aanklager Mark Harmon.
aangemerkt. Krstic had pas la
ter het feitelijk commando over
de 15.000 soldaten van het Dri
na-corps overgenomen „Vanaf
12 juli 1995 waren er geen Dri-
na-eenheden onder bevel van
generaal Krstic op het grondge
bied van de gemeente Srebreni
ca."
In Banja Luka, de hoofdstad
van de Republika Sprska, wordt
het proces tegen Krstic als een
farce beschouwd. „De mensen
hier zeggen dat hij niet in Den
Haag zou horen te zijn, omdat
Krstic generaal is", aldus Igor
Gajic, redacteur van het onaf
hankelijk weekblad Reporter.
„Ze zien hem als held."
Nederland zal de zaak tegen de
'held' Krstic met meer dan ge
middelde belangstelling volgen.
Mogelijk komen nieuwe feiten
aan het licht over het optreden
van de Nederlandse blauwhel
men. Maar voor het tribunaal is
Dutchbat bijzaak, oproepen om
overste Karremans en oud-mi
nister van defensie Voorhoeve
wegens 'medeplichtigheid aan
genocide' te berechten werd
door de aanklagers als onzin af
gedaan. „Duizenden lijken lig
gen opgeslagen in Tuzla en Vi-
soko, er zijn nog erg veel men
sen vermist en velen zijn nog
niet geïdentificeerd", zegt
Memisevic. „Wij hopen dat Kr
stic meer duidelijkheid kan ge
ven en kan vertellen wie waar
gebleven is. Maar we realiseren
ons goed dat Krstic toe nu toe
heeft volgehouden dat hij niets
fout gedaan heeft."
