VD heeft geen behoefte aan luchtballon-argumenten over Rijnstad
Schrijvende Lezers
eofysicus Broere draaft door
tirade tegen milieubeweging
roere wekt verbazing en ongeloof
Rol businessclub bij vertrek Tempelaar is dubieus
Exultate Deo-dirigent Sander
van Marion verdraait de feiten
Hebben bekladders menselijke gevoelens verloren?
Hollandse
heerschappij
zonder haken
en ogen?
DAG 11 MAART 2000
s Adriaan Broere
zijn tirade tegen de
eweging (LD, 14 februa-
prookje van de broei-
erg ver door. De theo-
het broeikaseffect zou
doemdenkerij zijn, het
van de mens in de toe
koolzuurgas in de at-
verwaarloosbaar, de
nten die milieuactivis-
dragen onzinnig,
sterk komt hij hierin niet
vind ik. Hoewel ik zijn
g deel dat de broeikas-
min of meer als waar-
aanvaard, nog voordat
wijs is geleverd, lijkt het
dat hij elke aanwijzing
e theorie het liefst zo snel
ijk van tafel wil vegen.
nog, in zijn ijver te doen
imen alsof er niets aan de
hand is, lanceert hij een andere
theorie die de toename van
C02 in de atmosfeer zelfs als
gunstig verklaart: het zou de
aarde beschermen tegen een
overdaad aan zonnewarmte en
daarmee de atmosfeer koelen.
Leuke theorie. Maar mij lijkt
dit een typisch voorbeeld van
de stellingname voor tegenge
stelde theorieën die helaas wel
vaker in de wetenschap opgeld
doet: de onderzoekers verza
melen zich in 'kampen', probe
ren de andere partij zwart te
maken en hebben geen oog
meer voor het eigenlijke pro
bleem. In plaats van werkelijk
objectief (zoals het in de weten
schap hoort) de beschikbare
gegevens te analyseren, komt
men niet verder dan het zwart
maken van elkaar. Bijna vier
honderd jaar geleden dwong de
kerk Galileï tot een bekentenis
dat zijn waarnemingen fout wa
ren en we lijken er nog niets
van geleerd te hebben.
Misschien dat de middelbare
scholier die de heer Broere
noemt daar in de toekomst een
betere rol in zal kunnen spelen.
Deze weet namelijk inderdaad
dat ijs bij smelten in volume af
neemt, maar ook dat het groot
ste volume van de poolkappen
zich op het Antarctisch conti
nent bevindt, en wel boven zee
niveau. Over de gevolgen van
het eventuele afsmelten van de
ze kilometers dikke ijslaag kun
nen denk ik weinig misverstan
den bestaan.
Teus Luijendijk,
Leiden.
artikel 'Het sprookje van de broeikas' - in
terdags Bijvoegsel van 19 februari - veegt
us Broere de vloer aan met de huidige op
en over het broeikaseffect. Bepaalde on-
en van dit verhaal wekten bij mij verbazing
eloof.
leer Broere stelt dat de temperatuur op
de laatste honderd jaar met een halve
Celsius is gestegen. Deze stijging zou zich
vóór 1948 hebben voorgedaan. Volgens
tgegevens zou er de laatste decennia zelfs
zijn van een daling. Wellicht dat deze da-
ch in de hogere delen van de atmosfeer
ifgespeeld, maar waar de heer Broere aan
gaat, is dat de temperaturen in de lagere
van de atmosfeer spectaculair stijgen. Dit
n de atmosfeer is voor de mens en de zee-
imperatuur natuurlijk het belangrijkst. In
hier de temperatuur plotseling met maar
graad Celsius gestegen. Men heeft het
'temperatuursprong' van 1987. Weerman
sser heeft er in zijn weerrubriek in deze
1 tientallen keren aandacht aan besteed.
ts zou er over de stijging van de zeespiegel
ïzin worden verkondigd. Een middelbare
r weet namelijk ook wel dat gesmolten ijs
r volume inneemt dan toen het nog in vas-
n was, aldus de heer Broere. Jazeker, maar
een middelbare scholier weet ook dat een vloei
stof bij verwarming uitzet. Dus ook zeewater. De
heer Broere noemt dus alleen het kleiner worden
van het volume door het smelten van ijs, maar
niet het feit dat het vloeibare water op aarde door
de opwarming gaat uitzetten. Zou dit opwar-
mingseffect van water niet vele malen groter
kunnen zijn dan het effect van het smelten van
ijs? In ieder geval groter dan in de opvatting van
de heer Broere, die namelijk ook stelt dat de ijs
massa's van de poolkappen zich grotendeels on
der water bevinden? Is het niet zo dat het meeste
ijs op de zuidpool landijs is? En volgens mij drijft
de ijskap op Groenland ook niet in zee.
De heer Broere is het volstrekt niet eens met de
opvatting dat de mens de opwarming van de aar
de veroorzaakt. Dat is zijn goed recht. Ik verbaas
me er echter over dat hij zijn mening onder
bouwt met enkele beweringen die de zaken an
ders en rooskleuriger voorstellen dan ze zijn.
Als u nog tijfeit of het de laatste tijd veel war
mer is geworden, moet u maar eens een kind van
pakweg 10 jaar vertellen over de sneeuwpret in
uw jeugd. Soms wekenlang ravotten in een dikke
laag sneeuw! Het kind zal u waarschijnlijk
nieuwsgierig vragen in welk land u toen woonde.
H. Verduyn,
Alphen aan den Rijn.
Cees Tempelaar eerder dit seizoen. De Quick Boys-trainer wordt na een rode kaart weggevoerd door assistent-scheidsrechter Evert Brouwer.
Een paar maanden later kreeg Tempelaar 'rood' van de club zelf. foto kees van hoogdalem
Niemand zal verbaasd zijn dat, daar waai
de prestaties van een eerste elftal van een
gerenommeerde amateurclub slecht zijn,
de kans aanwezig is dat de trainer moet
vertrekken. Zo werkt het nu eenmaal, zelfs
in het amateurvoetbal.
Wel ben ik verbaasd dat opnieuw de bu
sinessclub een rol heeft gespeeld (zoals
verwoord in het Leidsch Dagblad) bij het
vertrek van trainer Cees Tempelaar bij
Quick Boys. Opnieuw, inderdaad. Immers,
was diezelfde businessclub ook niet be
trokken bij het beschadigen en het vertrek
van de laatste voorzitter, de heer Arie
Guijt?
Voetbalvereniging Quick Boys, pas op
uw organisatie, pas op uw bestuur, pas op
uw spelende leden, pas op uw technische
staf, pas op uw vrijwilligers. Pas op alles
wat de verantwoordelijkheid is van het be
stuur en de leden, dus van de vereniging
en voorkom nadrukkelijk dat een busi
nessclub een rol speelt in en bij beleids
matige zaken, dus ook bij vertrek van een
trainer.
Arie van Duijn, technische staf en eerste
elftalspelers van Quick Boys, alle succes
bij het opstropen van de mouwen en
voorkom de degradatie. Zoiets bescha
mends mag Quick Boys niet overkomen.
Kees de Jong,
Sassenheim.
titballon Rijnstad, strate-
:n om het Marine-
mp Valkenburg binnen
gemeentegrenzen te ha-
werkelijke problemen
:men, staat ver van de
e realiteit. Leuk om te
len. Gelukkig loopt de
vaak anders. Denk
ins aan het referendum
rdam nog niet zo lang
Ook daar lag een plan
.erdam op te knippen in
stadsdelen ten behoe-
leen groot stadsbestuur,
terdammers verwezen
de prullenmand en
het ook gebleven. Dus
niets nieuws onder de
leuk om een avondje
(unnen de
liëveteranen
:ens met rust
den gelaten?
een diversiteit aan
Jters terzake de Indië-
len recentelijk in de
onze premier hun bij-
oonden en dit van we-
bijna epidemische
fte om her en der ex-
rond te strooien, vindt
'lumnist Han Mulder
'k nog eens nodig om
Leidsch Dagblad van 1
de Indiëveteranen op
adinerende wijze te
rijven.
rond hen in meerder
en stel barettendra-
zielenpoten. Wel, heer
wij zijn inderdaad
eer de jongsten. want
ia im en nabij de 73 jaar
laar grosso modo be-
iet zielig, jaloers dan-
(beii fgunstig op bijvoor
de generatie van die
jkmakende Big Bro-
uud waar, toeval of
collega Ruesink op
pagina kostbare
aan verkwistte.
'op dat men (ook Mill
's, met of zonder ba-
'delijk eens met rust
Vanneer er dan toch
'g en/of verantwoor-
ver de periode '45-'50
'orden afgelegd, dient
'vel de toenmalige
estuurders te kapitte-
hun misplaatst be-
beroepen zij, voor
n leven, zich op het
'echtelijke karakter
an daden. Het gaat
niet aan om de toen-
collectief uitgezonde-
jvend te achtervolgen.
over te praten. Helaas voor de
bestuurlijke dagdromers: de
burgers - en daar gaat het toch
om - willen het niet.
We moeten natuurlijk wel
een open oog hebben voor de
regionale en grootstedelijke
problepren, die al geruime tijd
op de politieke agenda staan en
vragen om een oplossing. De
WD-afdeling Leiderdorp en de
WD-fractie in provinciale sta
ten hebben daar heldere stand
punten over, die u terugvindt in
de verkiezingsprogramma's van
beide bestuurslagen. Om mis
verstanden te voorkomen ge
ven wij ze weer.
De WD-afdeling Leiderdorp
heeft geen enkele behoefte aan
grootstedelijke experimenten
waarbij Leiderdorp als zelfstan
dige gemeente zal moeten wor
den opgeofferd aan de expan
siedrang van de grote buurge
meente. Het feit dat we veel ge
meenschappelijke belangen
hebben, hoeft nog niet te bete
kenen dat Leiderdorp op het
bord van Leiden mag belanden
teneinde de plaatselijke schat
kist te spekken. Daarvoor beL
staat geen enkele reden. De
WD-afdeling Leiderdorp laat er
geen enkel misverstand over
bestaan dat de identiteit van
onze gemeente krachtig dient
te worden bewaakt.
De WD-fractie in provinciale
staten heeft een tien-punten
plan over dit onderwerp opge
steld dat doorgesproken is met
vele WD-leden en gemeente
bestuurders in de provincie. De
belangrijkste standpunten zijn
de volgende:
De WD Statenfractie wil re
gionale en grootstedelijke pro
blemen voortvarend aanpakken
in plaats van voortdurend te
discussiëren over structuren.
De problemen van nu moeten
worden aangepakt en knopen
moeten worden doorgehakt.
Daar is de provincie voor. De
provincie initieert, stimuleert
en ondersteunt regionale sa
menwerking. Wanneer de be
langen van de gemeenten uit
een lopen, treedt de provincie
bemiddelend op. Indien dit niet
lukt, aarzelt de provincie niet
om gebruik te maken van haar
aanwijzingsbevoegdheden. Te
vens zal de provincie actief ge
bruik maken van haar arbi tie
rende en toezichthoudende rol
als de noodzakelijke samenwer
king niet vrijwillig tot stand
komt en dus moet worden afge
dwongen.
Overigens: waarom heeft Lei
den zo'n haast? Gemeentelijke
herindeling is alleen aan de or
de wanneer gemeenten niet in
staat zijn een volwaardig taken
pakket uit te voeren. Alleen
wanneer op langere termijn
blijkt dat een gemeente dat niet
pi;.
kan of een regionale samenwer
king frustreert, behoort voor de
WD een grenswijziging of her
indeling tot de mogelijkheden.
Het instrument van gemeente
lijke herindeling moet dan met
de nodige zorgvuldigheid en te
rughoudendheid worden ge
bruikt.
Uiteraard, wanneer gemeen
ten zich vrijwillig willen ophef
fen, is dat hun keus en zal de
provincie dat goedkeuren. Als
het om Rijnstad gaat, zien we
dat niet gebeuren. De Leidse
burger wil dat niet en Leider
dorp al helemaal niet. De cul
tuurverschillen tussen de Duin
en Bollenstreek en de Leidse re
gio zijn te groot. Die knip je niet
even door. Het verzet en de ver
ontwaardiging in de regio be
wijst dat.
Verstandige bestuurders
moeten hier oog voor hebben
en hun bestuurlijke problemen
zelf oplossen. En als de Wet Ge
meenschappelijke Regelingen
te stroperig is, dan zijn er ande
re samenwerkingsvormen te
bedenken die de vraagstukken
van ruimtenood, volkshuisves
ting, infrastructuur, economie
en leefbaarheid kunnen oplos
sen. Samen met de provincie
zijn in vele delen van de provin
cie gebiedsgerichte projecten
gestart die leiden tot goede op
lossingen. Het is ons dan ook
onduidelijk waarom Leiden nu
ineens zo'n haast zou hebben
en de omliggende gemeenten
zou willen annexeren. Want
daar komt het uiteindelijk toch
op neer.
In de verkiezingstijd voor
provinciale staten hebben wij
ons sterk gemaakt voor samen
werking en afgezet tegen ge
meentelijke herindelingen. De
provincie als middenbestuur
zal zich sterk moeten maken
voor de aanpak van bovenloka
le vraagstukken. Dat het huidi
ge college van gedeputeerde
staten, waar de WD als groot
ste partij niet in zit, minder
krachtig opereert in dit soort
aangelegenheden is een grote
zorg. We houden echter goede
moed, en juist de WD dient dat
duidelijk te maken door op te
komen voor de plaatselijke
identiteit van de burgers van
Leiderdorp.
Dus om misverstanden te
voorkomen: als het om de WD
gaat is er geen provinciaal va
cuüm en wordt er niet aan de
poten van de provincie noch
van de gemeente Leiderdorp
geknaagd. Wij hebben geen be
hoeft aan luchtballon-argu
menten. Het Huis van Thorbec-
ke heeft een stevig fundament.
Het middenbestuur (provincie)
moet zijn rol vervullen en daar
krachtig in optreden en daarbij
dient de plaatselijke politiek die
luchtballonnen door te prikken
en even krachtig voor de belan
gen van de eigen gemeente op
te komen.
Cock Huigen-van Boven,
(lid provinciale staten),
Berend Stolk,
(voorz. afd. WD Leiderdorp),
Leiderdorp.
Het met rode verf besmeurde Indiëmonument in Leiden.
FOTO HIELCO KUIPERS
Nic. Sluis sr.,
Noordwijkerhout.
Als ik in het Leidsch Dagblad
van donderdag 2 maart de foto
b.ekijk van het bekladde monu
ment voor de Leidse Indiëgan-
gers denk ik aan Jan Kettenis,
één van de jongens van mijn
Indië-peleton. Jan was een
prachtvent. Je kon volledig op
hem rekenen. Onder alle om
standigheden, ook als er gevaar
•dreigde.
Jan was één van de duizen
den jongens, die kort na de oor
log werden opgeroepen om
hun dienstplicht te vervullen en
door de regering naar Indië
werden gezonden.
Jan sneuvelde in 1949, ergens
op Java. Dat heeft hij zeker niet
gewild, het overkwam hem. Hij
deed wat van hem werd ver
langd: ziji\plicht. Hij heeft géén
mensen vermoord en géén
kampongs in brand gestoken.
Hij was een goed en rechtscha
pen mens, een trouw kame
raad.
Jan was één van de 25 jon
gens uit Leiden die niet terug
keerden. Ik ben blij en trots
hem gekend te hebben en blij
met het treffende monument
dat er ook voor hem staat.
Hebben de mensen van het
Comité Stop Eerbetoon Aan
Kolonialisme met hun enge po
litieke gedachten hun menselij
ke gevoelens verloren? Afschu
welijk en beklagenswaardig.
CJ. den Besten,
(Jan Kettenis' toenmalige
peletonscommandant),
Lunteren.
Jn uw verslag van de crisis bij
de Christelijke Oratoriumver
eniging Exultate Deo in Voor
schoten (zie het Leidsch Dag
blad van 2 maart) maakt diri
gent Sander van Marion zich
schuldig aan een grove ver
draaiing van de feiten. In tegen
stelling tot wat hij suggereert,
bevatte het artikel in de koor
krant De Resonans geen woord
van kritiek op zijn muzikale be
leid en werd er evenmin afge
dongen op het recht van de di
rigent van koorleden te eisen
dat ze hun zangpartijen ken
nen.
Wat door de redactie werd
aangestipt, was iets heel an
ders: een groeiend onbehagen
bij veel leden van Exulate Deo
over de afbrekende, negatieve
wijze waarop deze dirigent lei
ding meent te moeten geven
aan het koor. Dit heeft demoti
vatie tot gevolg waar inspiratie
op haar plaats zou zijn.
De rel die is ontstaan na het
summiere verslag in De Reso
nans moet vooral op het conto
van Van Marion worden ge
schreven. Deze reageerde bui
ten alle proporties en dreigde
het bestuur van Exultate en de
eindredactrice zelfs met juridi
sche stappen. Het is daarom
een gotspe de dirigent in uw
blad te zien beweren dat de he
le zaak een kwestie is tussen het
bestuur en de redactie waar hij
buiten wenst te blijven.
Had hij dat maar gedaan, dan
was ons koor veel ellende be
spaard gebleven. In werkelijk
heid heeft Van Marion de affai
re bewust op de spits gedreven.
Hiermee aantonend hoe een te
groot ego dat eigen kennen en
kunnen overschat en zich doof
toont voor terechte kritiek, het
geven van goede muzikale lei
ding lelijk in de weg kan zitten.
Els Crijnen,
(voormalig eindredactrice
van De Resonans),
Voorschoten.
De feestelijke stemming bij de
eerste lezing in het herden
kingsjaar door prof. dr. Willem
van Gulik en de opgetogenheid
over 400 jaar culturele uitwisse
ling Nederland - Japan doet de
ware historicus zich achter het
oor krabben. De journalist Ad
van Kaam doet verslag in de
krant van 16 februari. Wederom
gaat het om de ondernemende
Hollanders die zich nestelden
in Oost-Azië. Maar dit keer hoe
ven hun nazaten in het moe
derland zich nergens voor te
schamen.
Van de weeromstuit heeft de
uiterste bescheidenheid ten
aanzien van de 300 jaar koloni
ale heerschappij plaatsgemaakt
voor zelfingenomenheid met de
eveneens eeuwenlange 'alleen
heerschappij' op een van die ei
landen verder naar het noor
den: 'Over hoe aan de Holland
se alleenheerschappij halver
wege de negentiende eeuw een
eind kwam, schotelde Van Gu
lik zijn gehoor nog een aardige
anekdote voor'. Inderdaad, wij
hadden er het rijk alleen. De ar
geloze krantenlezer denkt: ein
delijk Hollandse heerschappij
overzee zonder haken en ogen;
dus maar onbekommerd genie
ten van die onschuldige anek
doten. Het was een gelegen
heidspraatje zonder weten
schappelijke pretentie en niet
een poging om de geschiedenis
opnieuw te schrijven. Dus laten
wij het hem vergeven. Tenmin
ste, indien de feestredenaar er
mee instemt dat de 'Schrijven
de Lezer' hem confronteert met
een stukje sterk verouderde ge
schiedschrijving.
Het zijn twee citaten. De eer
ste is uit de Winkler Prins, vier
de druk, 1918. De tweede is uit
een Frans boekje van omstreeks
1860. Helaas ontbreekt de titel
bladzijde. De citaten zijn in te
genspraak met de voorstelling
van zaken die Van Gulik geeft
van het bekeringswerk der Por
tugezen.
In het krantenverslag luidt
het als volgt: 'Van het christen
dom, zoals dat de jezuïet Fran-
siscus Haverius voor ogen
stond, moesten de eilandbewo
ners niets hebben en dat maak
te de Portugezen in die tijd al
snel tot personae non gratae'.
Niet alleen de Nederlandse
onderdanen in het Verre Oos
ten van weleer, ook de Japanse
bekeerlingen van Frans Xavier
verdienen aandacht bij deze
herdenking. De encyclopedie
vermeldt: 'Het christendom
werd reeds in 1549 door Frans
Xavier gepredikt en verspreidde
zich zó snel, dat men in 1581
reeds 200 kerken, 50 zendelin
gen en 150.000 christenen tel
de. Door de vervolgingen in de
17de eeuw werd het christen
dom echter bijna geheel uitge
roeid en in 1638 (de Portugezen
waren het jaar daarvoor ver
trokken) op straffe des doods
verboden. Na de openstelling
van het land (door de Amerika
nen bewerkstelligd in vreed
zaam overleg) wordt sedert
1854 het christendom gepre
dikt. De Japanse regering legt
geen moeilijkheiden in de weg
en de grondwet staat ieder
godsdienstvrijheid toe. In 1907
telde men in het rijk 71.000 pro
testantse christenen, 60.000 ka
tholieken en 30.000 aanhangers
der Russisch-orthodoxe kerk'.
Uit Franse bron het volgende,
om de feestvreugde te tempe
ren, 'the day after the night be
fore': 'Les Hollandais se rendi-
rent alors coupables d'une ac
tion trop criminelle, et trop
clairement prouvée, pour qu
'aucune apologie soit possible.
Voici les faits'.
Gedreven tot het uiterste
door de vervolging, kwamen
deze ongelukkigen tot openlijke
rebellie: zij verschansten zich in
de oude stad Simabara. De Ja
panse regering riep de hulp in
van de Hollanders (wij waren
nog niet 'geïnterneerd' op het
door de Portugezen achtergela
ten eilandje aan de oever en
voor de wallekant van Nagasa
ki; wij vertoefden nog een eind
je overzee op een groot eiland,
in alle vrijheid). Deze stuurden
één van hun schepen van
Firando. Een flink aantal ka
nonnen werd op het land in
stelling gebracht. Na vijftien da
gen van moorddadig vuur kon
den de Japanners het verder al
leen af. De plaats werd ten slot
te genomen. Een groot aantal
der belegerden was van honger
omgekomen: de overlevenden,
mannen, vrouwen en kinderen
werden afgeslacht!
'La part active que prirent les
Hollandais cette croisade
contre les catholiques de ('em
pire, est digne d'un siècle oü
i'on vit des papes solliciter l'al-
liance du Turc.' De schrijver
vindt dus dat de actie van de
Hollanders wel past in de eeuw
waarin zij plaatsvond. Een
schrale troost, zeggen wij nu.
G. Bruyn,
Leiden.
