OPG wil medicijnen zelf verkopen
Nostalgie spoorwegen in Utrechts archief
Koersexplosie internetbedrijven volgens analisten luchtballon
Economie
'Indonesië blijft
droombestemming
ZATERDAG 4 MAART 2000
346
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Reisorganisatie De Boer
Wendel bestaat dit jaar een
kwart eeuw en viert dat uit
bundig op zaterdag 10 maart.
De van oorsprong Heemsteed-
se, maar sinds kort in Badhoe
vedorp gevestigde touropera
tor kreeg grote bekendheid ais
organisator van reizen naar
Indonesië. En werd daarin -
zeker na de fusie met SOC uit
Hoofddorp - zelfs marktleider.
Per jaar bracht de onderneming
zo'n 15.000 toeristen naar de
Gordel van Smaragd. Totdat in
september 1997 de bosbranden
uitbraken. En de politieke on
rust begon. Directeur J. de Rid
der stapte in 1996 in een bloei
end bedrijf. „Maar", bekent hij,
„nu is het sappelen. De markt is
finaal ingestort." Pessimistisch
is hij echter geenszins. „Presi
dent Wahid is uitstekend bezig.
Ik begin weer een goed gevoel
te krijgen."
Uiteindelijk werd De Boer
Wendel dé Indonesië-specialist
van de Nederlandse reisbran
che. Maar dat was toeval. Di
recteur Jan de Ridder (44) van
de jubilerende touroperator:
„Van oorsprong zijn we een bu
reau voor groepsreizen. Dat
was ook de specialiteit van de
oprichters, het oude klassieke
handwerk. Waarin vreselijk veel
kennis van de bestemming
wordt vereist. Maar of die trips
nou naar Oostenrijk gingen of
naar Marokko, dat maakte wei
nig uit. Als zo'n trip maar vlek
keloos verliep."
En dat was nauwelijks een pro
bleem. In leeftijd mochten Piet
de Boer en Ton Wendel nog vrij
jong zijn, toen ze vijfentwintig
jaar geleden Holland Interna
tional verlieten om samen iets
op te zetten, in ervaring waren
het veteranen. Binnen de kort
ste keren had de in Heemstede
gevestigde touroperator een
flinke naam opgebouwd.
Hetgeen voor een groot deel
natuurlijk ook te danken was
aan de populaire lezersreizen
die het duo organiseerde voor
'Margriet'. De Ridder: „Als je
naam om de haverklap wordt
genoemd in een damesblad
met een oplage van 600.000
exemplaren of zoiets, ja, dan
gaat het hard natuurlijk."
Indonesië 'sloop' min of meer
het programma binnen. Via de
'Indischgasten' die terug wilden
naar hun wortels maar ook via
Nederlandse soldaten, die had
den deelgenomen aan de poli
tionele acties in 1945-1950. De
Ridder: „Reizen naar en door
Indonesië was een tamelijk in-
De apothekersgroothandel OPG Groep te Utrecht wil
medicijnen vaker rechtstreeks aan de consument verko
pen. Het huidige aantal van zeventig eigen apotheken
moet daarvoor binnen drie jaar doorgroeien tot 125-150.
Het afgelopen jaar legde OPG de hand op dertig apothe
ken.
Directeur J. de Ridder stapte in 1996 in een bloeiend bedrijf. Nu is het
ten aanzien van Indonesië even sappelen, maar dat komt op zijn poot
jes terecht. „President Wahid is uitstekend bezig", zegt hij. foto pr
gewikkelde zaak. Wij namen die
mensen al het voorwerk uit
handen en begeleidden ze als
ze dat wilden ook nog in het
land zelf. Ja, en als je dan één
van de weinige Nederlandse
touroperators bent, die zoiets
aanbiedt, dan ben je voordat je
't weet een zoals dat in de reis
wereld heet Indonesië-specia
list." Hetgeen aan de ene kant
prettig is, maar aan de andere
kant gevaarlijk.
Toen De Ridder in 1996 als di
recteur in dienst trad van het
inmiddels aan Arke verkochte
De Boer Wendel (Piet de Boer
had het bedrijf aan het eind van
de jaren tachtig verlaten en Ton
Wendel stond voor z'n pensi
oen) werd 65 procent van de
omzet binnengehaald op reizen
naar Indonesië. De Ridder: „Ik
vond dat eng. We zijn dan ook
gelijk begonnen met het aanbo
ren van nieuwe bestemmingen.
Door het aantrekken van SO-
C/Rotunda kregen we automa
tisch Zuid-Afrika erbij en zelf
zijn we ons gaan oriënteren op
landen als Australië, Nieuw-
Zeeland en nu ook
Zuid-Amerika."
Precies op tijd. Anderhalf jaar
later begon zoals De Ridder dat
noemt 'de ellende'. „Eerst viel
het nog wel mee. Bali bijvoor
beeld handhaafde zich moeite
loos als strandbestemming en
we boekten ook nog redelijk
veel rondreizen. Maar toen de
politieke onrust begon, klapte
de markt helemaal in. Ten on
rechte naar mijn mening, want
ik weet wel gevaarlijker plekken
op de wereld en waar toch heel
veel toeristen naar toe gaan.
Het lijkt of ik voor eigen paro
chie preek. Maar echt, je kunt
in Indonesië zonder enige pro
blemen rondreizen. Okay, ik
zou niet naar de Molukken
gaan en misschien ook niet
naar het noordelijkste puntje
van Sumatra, maar verder...De
moeilijkheid is de toerist te
overtuigen van die zienswijze.
De Ridder: „Precies. Maar ik
ben bang dat zoiets pas echt
lukt als Wahid (de president
van Indonesië, red) de situatie
onder controle heeft. Het is on
mogelijk te voorspellen wan
neer dat zal zijn, maar ik ben
optimistisch gestemd. En als de
rust eenmaal is teruggekeerd -
daar ben ik heilig van overtuigd
- dan zal de markt zich ook ra
zendsnel herstellen. Laatst
heeft het NIPO Nederlanders
gevraagd naar welk land ze het
liefst op vakantie willen gaan.
Amerika kwam als eerste uit de
bus, op de voet gevolgd door
Indonesië. Ik bedoel maar. het
is nog altijd een droombestem
ming."
UTRECHT-AMSTERDAM GPD
De groothandel verwacht dat
eind 2002 een kwart van de
openbare apotheken in ketens
georganiseerd zal zijn. OPG wil
in die keten-gebonden apothe
ken een flink marktaandeel.
OPG-directievoorzitter J. Blom
schat het aantal keten-gebon
den apotheken momenteel
tussen de 200 en 250. Met ze
ventig eigen apotheken be
draagt het marktaandeel daar
in van OPG nu al zo'n 35 pro
cent. Anderen schatten het
aantal keten-gebonden apo
theken overigens al tussen de
drie-en vierhonderd.
Het totaal aantal openbare
apotheken bedraagt ongeveer
1.600. Daarvan gaan volgens
Blom jaarlijks zo'n vijftig in an
dere handen over wegens pen
sioen. Een deel blijft in de fa
milie door overdracht van va
der op zoon. De rest komt op
de markt voor startende apo
thekers of bedrijven als OPG.
Met het opkopen van zelfstan
dige apotheken ontwikkelt
OPG zich steeds meer tot een
geduchte concurrent voor de
beroepsgroep waaruit het in
middels ruim 100-jarige bedrijf
zelf is voortgekomen.
Bij de beursgang in 1992
bracht het bedrijf 25 procent
van het aandelenkapitaal naar
de beurs. De resterende 75
procent bleef in bezit van de
aangesloten apothekers. Maar
inmiddels wordt al 55 procent
van het aandelenkapitaal ver
handeld op de beurs.
De Apothekers Coöperatie
OPG UA werkt er hard aan
om 'een gewoon bedrijf te
worden. Per 31 december 2001
of zoveel eerder als mogelijk is
wil OPG daarvoor de officiële
banden met de apothekers als
kapitaalverschaffers definitief
verbreken. Van een coöperatie
wil OPG het bedrijf omvormen
tot een naamloze vennoot
schap. Overigens verwacht
Blom dat veel apothekers van
wege de bekendheid en oude
banden met OPG zullen blijven
beleggen in OPG-aandelen.
Het opkopen van zelfstandige
apotheken is een van de mid
delen waarmee OPG haar om
zet probeert te vergroten. Als
gevolg van de concurrentie op
de farmaceutische groothan
delsmarkt staan in Nederland
de marges onder druk. OPG
probeert die druk te compen
seren door het vergroten van
de omzet. Een ander middel
om de winstmarge te vergroten
is het beheersen van de kosten.
Het afgelopen jaar slaagde
OPG daar heel redelijk in. Aan
de eerder gemelde groei van de
winst over het afgelopen jaar
met negen procent droegen al
le vier sectoren van de groep
bij. De nettowinst kwam uit op
213,7 miljoen gulden. Het be
drijfsresultaat voor belasting
steeg zelfs met vijftien procent.
De vier poten van de OPG-
groep zijn Farma Nederland,
Farma Internationaal, Gezond
heidszorgproducten -dien
sten en Doorstralingsdiensten.
Farma Nederland houdt zich
bezig met de distributie en ver
koop van medicijnen en vormt
met 63 procent van de omzet
en 46 procent van het bedrijfs
resultaat nog steeds de belang
rijkste poot van de groep.
De internationale tak van OPG
(Fama Internationaal) groeit
echter snel in omvang. Farma
Internationaal vormt inmid
dels 21 procent van de omzet
en draagt voor twaalf procent
bij in het bedrijfsresultaat.
Vooral met de aankoop vorig
jaar 1 juli van het Poolse far-
ma-distributiebedrijf Orfe
heeft OPG volgens eigen zeg
gen een belangrijke slag ges
gen.
De sector Gezondheidszorg
ducten en -diensten, goed v
vijftien procent van de omz
ontwikkelt zich uitstekend
draagt voor maar liefst 36 pj
cent bij in de winst. Sterke
groeiers in deze sector ware
Medeco (medische disposa
bles) en Codi International
('wet wipes' ofte wel vochtij
doekjes).
In verhouding tot de omzet
de Sector Doorstralingsdiet
sten de meest winstgevendi
Met slechts een procent vaj
omzet haalt OPG hier 6 pro!
van de winst uit. In deze set
verzorgt OPG de doorstralii
van levensmiddelen en and
producten met gamma-en
tastraling. Met de doorstral
wordt de houdbaarheid v;
producten aanzienlijk verlt
Twee kilometer aan kaarten, dossiers, foto 's en boeken ter inzage
UTRECHT ANTOON POSTING
Alle sporen naar de historie
van de spoorwegen leiden naar
Utrecht. Om precies te zijn
naar Het Utrechts Archief.
Daar zijn voortaan alle ant
woorden te vinden op vragen
over welke treinen waar en
wanneer reden, hoe ze eruit za
gen en wie de spoorlijnen en
stations bouwde.
De Nederlandse Spoorwegen
hebben onlangs hun histori
sche archieven overgedragen
aan Het Utrechts Archief. Ruim
twee kilometer aan dossiers,
kaarten, tekeningen, foto's,
dia's en boeken zijn daar vanaf
nu gratis ter inzage.
De overdracht vormt de afslui
ting van de eerste fase van een
grootschalig archiefproject van
NS. Door de rijke geschiedenis
van de spoorwegen zijn de ar
chieven van NS van onschatba
re waarde voor het Nederlands
historisch onderzoek.
Spoorwegarchieven bevonden
zich niet alleen in de hoofd
kantoren in Utrecht en de re
gionale vestigingen, maar ook
op tal van andere locaties. Ook
het Nederlands Spoorwegmu
seum bezat veel archiefstuk
ken, net als het Algemeen
Rijksarchief in Den Haag. Ver
der was veel archiefmateriaal
over de spoorwegen in de loop
der jaren bij particulieren te
rechtgekomen. En ging er
vooral in de Tweede Wereld
oorlog veel verloren. Maar ook
door onoordeelkundig gebruik
en slecht beheer.
Begin jaren negentig ontston
den binnen NS plannen om al
het historische materiaal te
verzamelen en deze archieven
beter toegankelijk te maken.
De plannen raakten in een
stroomversnelling door de ver
zelfstandiging van NS in 1994.
In 1996 startte het project His
torisch Archief NS, een samen
werkingsproject met de Rijks
archiefdienst, om de archieven
te ordenen en toegankelijk te
maken. In vier jaar tijd werden
door acht NS-medewerkers en
vier RAD-archivarissen kilome
ters archiefmateriaal bewerkt,
geselecteerd en geïnventari
seerd.
Naast het archief van de NS
over de periode 1938-1980 ging
het ook om de archieven van
voorgangers als de Holland-
Kaartjes knippen in de jaren vijftig.
sche IJzeren Spoorweg Maat
schappij, de Maatschappij tot
Exploitatie van Staatsspoorwe
gen en tientallen andere onder
nemingen die zich tussen 1832
en 1937 in Nederland bezig
hielden met de aanleg en ex
ploitatie van spoorwegen.
Er kwamen naar schatting
40.000 foto's en dia's boven wa
ter. Aan kaarten en tekeningen
dragen de NS ruim 10.000 teke
ningen van rollend materieel en
20.000 bouwtekeningen van
spoorlijnen, bruggen, stations,
seinhuizen en locomotieflood-
sen over. Tevens is de histori
sche bibliotheek van NS, be
staande uit duizenden boeken
en tijdschriften, aan Het
Utrechts Archief overgedragen.
De archieven van het Neder
lands Spoorwegmuseum zijn in
bruikleen gegeven.
Vorig jaar besloot de raad van
bestuur van NS om ook de ar
chieven uit de periode 1980-
1994 te laten bewerken.
Het Utrechts Archief is gei
tigd aan de Alexander Nu
kade 199-201 in Utrecht,
openingstijden: ma 13.30
uur, di/wo/vrij 9 tot 17 uu
9 tot 21 uur en zat 9 tot 1.
Wordt het internet de tulpenbol van
de 21ste eeuw? Terwijl de eerste Ne
derlandse internetfondsen nerveus
wachten op hun beursgang volgen
de maand, wordt in de VS gezaagd
aan de poten van de hype. 'Een
luchtbel' noemen gezaghebbende
analisten van zakenbank Merill
Lynch de koersexplosie, net nu de
Nederlandse fondsen hun koppen
in de ruif willen steken.
De geschiedenis van de bollen
wordt de laatste tijd gretig opgera
keld door beleggingsdeskundigen
die iets over hightech en internet te
zeggen hebben. De bollen werden
in de 17de eeuw door hyperspecu
latie even duur als internetaandelen
nu.
Toen de hype verdween, zaten de
dol geworden Hollandse speculan
ten met waardeloze bolletjes waar
niet eens meer een bloem uit
kwam. Steeds meer deskundigen
denken dat de koersen van internet
en telecombedrijven al te ver zijn
gestegen om dat nog te kunnen
rechtvaardigen.
Wat doen de nieuwe fondsen? Het
Hoofddorpse Tie, dat als eerste
puur internetbedrijf een NMAX-no-
tering heeft gekregen, heeft het zijn
eerste dag op de beurs zeer goed
gedaan. In een prospectus dat Delta
Lloydbank onlangs rondstuurde,
ging het over een introductiekoers
'tussen 7 en 10 euro' gezet. Dat
werd dus 10 euro plus al gauw een
winst van 150 procent en bracht de
kleine e-commerce softwaremaker
zelf 90 miljoen gulden in het handje
voor dertig procent van de aande
len. Een nogal vermetele opslag van
meer dan vijftig procent. Eind janu
ari was oprichter-grootaandeelhou
der D. Raman nog blij met '50 tot 60
miljoen' voor dezelfde dertig pro
cent.
Wat is er de afgelopen maand ge
beurd' dat zoiets rechtvaardigt? Bij
Tie zelf niets, de kleine Amerikaanse
overname die het deed was al rond
op het moment dat Raman zijn
schatting maakte. Een duidelijk ge
val van speculatie-inflatie voor er
zelfs maar handel mogelijk was. In
ternetbedrijven en de aanverwante
telecombedrijven worden nog
steeds snel duurder en dus gaan de
nieuwelingen op voorhand mee.
Van World Online, dat binnenkort
naar de beurs gaat, wordt niet an
ders verwacht. Drie maanden gele
den liet de Canadees-Nederlandse
oprichter-grootaandeelhouder N.
Brink zich ontvallen de waarde van
haar internetprovider te taxeren op
zo'n 10 miljard gulden.
Toen hoog in de boom. maar had ze
dat maar niet gezegd. De bijna even
Directeur D. Raman van het Hoofddorpse Tie overlegt met een medewerker.
grote Spaanse provider Terra is na
een koortsachtige beursrally al 80
miljard gulden waard geworden. Wil
World Online daarbij nu achterblij
ven? Amerikaanse analisten spreken
van 'een vliegwiel' dat de koersen
foto gpd phil nijhuis
van internetbedrijven aanjaagt. Aan
delen hebben zonder uitzondering
superprijzen die iemand zelfs een
paar maanden geleden nooit had
willen betalen. Maar ja. als de gek 40
of 80 euro betaalt voor KPN Qwest,
kan het aandeel KPN dan onge
moeid blijven?
Doordat iedereen als wilden op de
nieuwe aandelen duikt, verschrom
pelen voor de modale belegger lang
zamerhand wel de kansen op een
buitenkansje. Wie vorig jaar inte
kende op kabelaar UPC heeft nu al
een rendement van zeshonderd
procent en Versatel en KPN Qwest
brachten vergelijkbare fantastische
koerswinsten. Het fiasco met Liber-
tel, dat vorig jaar door ING Bank zo
duur werd geprijsd dat alleen aan
deelhouder ING miljarden verdien
de maar beleggers erbij inschoten,
lijkt vergeten.
Maar de afgang met het Britse Via-
.com kan een waarschuwing zijn dat
de vlieger aan zijn plafond raakt. De
Amsterdamse rally op het overte-
kende aandeel werd niet gevolgd
door de Amerikanen, waardoor de
Nederlandse particuliere beleggers -
door de handelaren in de mangel
genomen tegen 'bestens'-koersen -
de eerste dag 50 gulden op het aan
deel verloren.
In de VS moest Yahoo behoorlijk in
leveren na de triomfantelijke over
name van Time Warner. „Is de
luchtballon al te veel opgepompt?",
vragen analisten zich nu af. Een in-
toekomst.' Niemand kijkt naar
koers-winstverhoudingen.
De schrijvers van het boek 'Th
temet Bubble' (De internet luc
bel) berekenden van 133 Ame
kaanse internetbedrijven dat
minstens tachtig procent per j
omvang zouden moeten groei
om hun koersen bij te benen,
topfonds als Microsoft, met
Windowsmonopolie en al, ko
niet boven de 53 procent gemi
deld.
De zakenbank Merill Lynch w
schuwt de belegger. 'De introd
van dotcombedrijven in Euro
geen peulenschil. Onder de in
netbedrijven zijn meer prutse
winnaars.' Misschien geen pr
bleem voor een rijke kapitaalv
schaffer, die zijn risico spreidt
tientallen of zelfs honderden
tures', maar wel voor de partic
die ook nog maar eens moet
wachten welke introductiekoe
'(bestens') moet betalen.
Blijft het blinde vertrouwen in
temet', of winnen de conserv
boekhouders terrein? Wat Wo
Online, Nedstat, Icom, Ilse, KP.
Mobiel en UPC-dochter Chellc?
Broadband komend jaar waart0-
ken, weten die bedrijven waar
schijnlijk zelf nog niet bij benai
ring.
De Boer Wendel gelooft in marktherstel
Apothekersgroothandel wil uitbreiden tot minimaal 125 winkels
