L
la
Denksport
1
1
11
RDAG 4 MAART 2000
|RDAG
DCE
Ad Oskam PUZZEL
ndelijke parencompetitie is de laatste
enorm uitgebreid. Met de betere mo-
heden voor computerondersteuning
en grote aantallen paren in zeer korte
an een uitslag worden geholpen. Zo
nd dit jaar de meesterklasse paren uit
ar, de 1-ste divisie uit 40 paren en de-
-de divisie afdelingen samen uit 120
Van de nationale sterren lieten een
aantal verstek gaan, omdat er geen
n waren te verdienen en omdat ere-
len geen invloed hadden op de selec-
ior vertegenwoordigende teams. In
'edstrijden is het de kunst om zelf
mtract te mogen spelen als deelscore
Imanche. Er wordt daarom flink tegen
op geboden en met steeds minder
in wordt er geopend. Bang zijn om
te gaan levert bijna nooit wat op.
in een drietal voorbeelden:In het
spel had Noord: *H2;V5;*HV10
10 9 6.West was de gever en allen
kwetsbaar. West opende met een
p. 1 SA. Noord??? Moet Noord pas-
of 3 bieden? Het is goed bridge
ïeteen zo hoog mogelijk te bieden,
vaar kan 3 als het tegenzit kwets-
jedoubleerd 2 of 3 down, maar zover
nog lang niet. Een bod van 2 of pas
de tegenpartij veel te veel ruimte om
igen mogelijkheden na te gaan. Heel
werd direct 3 geboden en daarna
OW uitgeteld. Dit was het spel:
Noord paste of 2 bood, wist Oost
V (transfer) of met 2 de schoppen-
lan te geven. Het 3 -contract ging
al een down voor een goede NZ-sco-
enkele keer werd 3 gemaakt, om-
V zelf de schoppens aansneden. Het
ct van 3 4 werd vaak gemaakt. Noord
wel met ruitenheer uit, maar de ge
lijke speelwijze in troef was om
jenvrouw voor te spelen. De heer
gedekt worden en NZ maakten al-
og schoppenboer en twee azen. Waar
ider begon met schoppenaas en
ien 10 door liet lopen, maakten NZ
schoppenheer nog een ruitenslag,
jenboer als overtroever en twee
Daar ging 3 4 wel een down. In een
vedstrijd maakt een slag een groot
lil. In het tweede spel had West:4 V
f 6 4; A B 3; V 10 9 7 2.Zuid was
ter en OW waren kwetsbaar. Na twee-
jas opende Noord met 1 V. En na op-
tweemaal pas mocht West weer.
'est passen met 9 punten of toch
:den? De meesten zullen passen, ook
at een informatiedoublet een vier-
ichOppen aangeeft" Maar toch was
id op zijn plaats geweest en wel 2
niets mis mee. Dit was het resultaat:
H 8 6 5
¥A1072
V107
[snW<
3d
lal
4 A 9 4 2
VB9
H 6 4
4 H 8 5
ntract van 1 V kon niet meer dan een
Voor een absolute NZ-top. Als OW
'nboer weten te vinden zijn er zelfs 9
in een 3 -contract. Maar vaak gin-
l nog hoger in harten, werden ge-
lerd en gingen gevoelig down. In het
spel werd er meteen hoger geboden.
id:4V; ¥VB 10 5; H B 2; A 9 7 6
was de gever en OW waren kwets-
(est mocht op drieniveau beginnen,
[oord opende met 1 4 Oost pas;
4 (9-11 punten, schoppensteun en
^elmatige verdeling); West Moet
gassen of doubleren als informatie-
igek? NZ hebben in principe al min-
m20 punten aangegeven. Maar met
in je geen parenwedstrijden. Dus
iterdun doublet: Noord 4 4 Oost 5
doublet en rondgepast. West was
gerust op. Twee down is al een ab-
Dit was het spel:
«4*
1087
H 9 8 6 4
A 10 9 5
^'am uit met schoppenaas (bij Noord
jor klaveren) en ging verder met 4 2.
"ler nam het aas en speelde harten
et aas van Noord. De klaverenvrouw
nWd werd getroefd. Schoppen werd
wil en op de volgende troef bekende
hiet meer. Oost nam en troefde weer
ioppen. Waar zit ruitenwouw?? Het
[erschil tussen de top en de nul. Als
:r nog een klaveren gaat vertroeven
Noord opnieuw niet meer. Noord
ier ruitens hebben. Taxeert u de
iij de openaar?? Dit was het spel:
N 41087
t H 9 8 6 4
W<T"* 0 A 1095
Z *10
Oplossing ©jfs
nummer8
De twee gewaagde wooiden van de puz
zel van vorige week waren:
KOPERGROEN en VAKDIPLOMA
D ULJÜÜU UUUUU Q
UULJU UUUUU UUDQ
UUUUU UUUUU Q
QUUQ UUUUU UUUU
Kruiswoodraadsel
nummer9
Horizontaal:
1. Exploiteen; 8. bergweide; 9. ieder; 10.
gelofte; 12. bel; 13. roofkarpeitje; 15.
muskus; 16. onheilsgodin; 18. aanstonds;
20. kijkers; 21. bleek; 22. hard schot; 24.
vreemde munt;26. muzieknoot;28. deel
van de hand; 30. kraaiachtige vogel; 33.
persoonlijkvnw; 34. menigte; 35. spre
ken; 36. kledingstuk;37. inwendig
orgaan; 39. deel van een boom; 40. voeg-
wooid; 42. bloeiwij®; 45. officium;48.
balustrade; 49. parachutist; 51. dwalen;
53. kunsttaal; 54. mevrouw; 55. boom
vrucht; 56. dunne reep vlees of vis; 57.
lof; 58. snel; 60. gevangeniskamei; 61.
notarisambt.
Verticaal:
I. Lansier; 2. hoofd van een moskee; 3.
beryllium;4. regenjas; 5. persoonlijk
vnwj 6. verharde huid; 7. mist; 8. absint;
II. boze geest; 12. jong dier, 14. hertach-
tig dien 15. periodiek van een bond; 16.
overal; 17. gast; 19. taalkundigeterm; 23.
uitgestotene; 25. beslist; 27. uitliep van
bemsting; 28. Griekse bosgod; 29. wate
ring; 31. familielid;32. huisdiet 33.
honingdank; 38. grassoort; 39. levendig
heid; 41. wafeltje; 43. op de genoemde
plaats; 44. deel van een fiets; 46. afgemat;
47. sein; 49. schildersgerei; 50. knaagdier;
52. Romeinse keizer; 54. glimmer 58.
dwarsmast; 59. onmeetbaar getal.
Welke twee wooiden wonden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes: 51
53 19 30 57 61 13 «38 «47 *34
en 23 14 41 21 5 18 40 58 9
37
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Winnaars
M. J. C. Oudeman, Essenrode 80, Voorhout
(cryptogram).
A. Faas, Antares 7, Waddinxveen
(kruiswoord).
agi
,edf
ede keer klaveren vertroeven is veel
'onder deze aftroever is de kans op
[ouw bij Zuid groot. Vier keer werd
gedoubleerd gemaakt. Geen enkele
Irden OW down gespeeld. De NZ-
ngen naar die paren die 4 moch-
en. Daar had West in eerste instan-
st en kreeg het lid op de neus.
Cryptogramnummer9
Horizontaal:
4. Hakwerktuig met steel (10); 6. Zoveel mensen
wonen er in Emmen (9); 8. Vrolijkheiddie betaald
hooit te woiden (6); 9. Plezierig voor schippers(kin
deren) (5); 12. Hij weet nu al dat het slecht afloopt
(15); 14. Mogelijkheidvooreen spil in de Verenigde
Staten (6); 15. Ruimte voor brood aan de lijn(8); 16.
Gevaarlijke haal (4); 18. De laatste stemmer via de
telefoon (10); 19. Schoonmaken in de groei (6); 20.
Grandioos besluit (5); 21. Onder invloed van de kou
(5).
Verticaal:
1. Handelaren die iets te zeggen hebben (10); 2. Het
werk van echt(e) oplichters (15); 3. Wapen van de
verdediging(6); 5. Vrouwen die vernielingenaanrich-
ten? (13); 7. Pittigstrijdmiddel(9); 10. Bereid om
naar de bron te gaan? (9); 11. Aantal kunstenaars met
cachet (9); 13. Niets dan vruchten wegdoen (8); 17.
Met kracht opgeborield (6); 22. Bolletje van twee
klinkers (2).
Oplossing
nummer8
Horizontaal:4. Weekeinde; 6.
kopeigeld; 9. huis van bewa
ring; 13. mini; 14. strijkster,
15. scheerriemen; 16. kies; 17.
dammen; 19. misdnik; 20.
drijf; 21. spuit; 22. nummer
Verticaal: 1. Resolutie; 2. ping;
3. eendje; 5. koerswinst; 7.
gratie; 8. entieebewijzên; 10.
afscheidskus; 11. beroeps
trots; 12. wijkpEdikant; 18.
madame; 19. mos
DAMMEN
In afwachting van partijen uit
de slotronden van de clubcom
petitie en halve finale NK heb ik
u vandaag niet veel anders te
bieden dan wat damvermaak in
de vorm van een zestal opga
ven. Alvorens u daar aan mag
gaan beginnen geef ik u nog
even de oplossing van het par
tijfragment Grazjnov-Davidov
uit de rubriek van vorige week.
De cijferstand luidde: wit 21,
29, 30, 32, 34, 37, 39, 42, 47, 48,
49; zwart 6. 7, 9, 11, 12, 13, 18,
19, 22, 25, 36. Zwart speelde
11-17 en de witspeler voerde
een moeilijk voor het bord te
berekenen rondslag uit: 1.
37-31! 17x28 2. 47-41 36x38 3.
29-23 18x40 4. 48-43 25x34 5.
43x3 34x43 6. 3x11! 6x17 7.
49x38 uit.
Dan nu uw aandacht voor de
zes opgaven. Voor veel damlief
hebbers is het oplossen van mi
niaturen een geliefkoosde be
zigheid. Een miniatuur is in
principe een stand met weder
zijds zeven schijven waarin wit
aan zet wint. Bovendien mag
wit steeds maar één winnende
zet hebben en de uiteindelijke
winstpositie mag geen zogehe
ten overbodige schijven bevat
ten. De zes opgaven die ik voor
u selecteerde voldoen alle aan
die eisen. Ter controle zijn te
vens de bijbehorende cijfer-
standen vermeld. Ik wens u veel
plezier bij het oplossen van de
ze serie.
O
O
.1.,
D
lllll
A
lllll
(1
Illllll
Illllll
D
Illllll
P
-
6
P,
'ill
hljl'
D
lllll
D
III
111
1"
p
O
p
lllll
ll||l|
lllll
1
I
D
Q
g
Q
P
I
Illllll
Illllll
D
1
lllll
s
0
O
l'|:
"1;
1
1'
H
P
O,
O
O
lil
fli
i:
!i!
1'
P
O
6
p
O
Cijferstanden:
Diagram 1: wit 20, 25, 29, 34,
39, 43, 48; zwart 9, 12, 13, 15,
19, 22,32.
Diagram 2: wit 25, 30, 35, 37,
42, 43, 48; zwart 12, 13, 15, 19,
21, 24, 33.
25,29,31. Diagram 6: writ 34, 37, 39, 41,
Diagram 4: wit 26, 27, 32, 33, 43, 47, 49; zwart 17, 18, 23, 26,
35, 41, 46; zwart 16, 18, 19, 22, 28, 31, 36.
23, 24, 30.
Diagram 5: wit 34, 38, 40, 42,
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Rinus Michels heeft zich ooit
laten ontvallen dat voetbal oor
log is en deze uitspraak is
sindsdien ontelbare keren aan
gehaald. Voor een ieder moge
duidelijk zijn dat oorlog van
een andere orde is, maar een
feit is dat Michels doorgaans
instemmend wordt geciteerd.
Ook schaken lijkt soms wel oor
log en dat is niet zo vreemd
want het is een oorlogsspel. In
een interview met het blad
"Schaaknieuws" gaat de on
langs gepromoveerde Hans
Scholten in op de vraag hoe het
komt dat sommige mensen aan
het schaakspel verslingerd ra
ken, terwijl het voor anderen
niet meer blijft dan een spelle
tje tussen alle andere spelletjes.
Een van zijn belangrijkste con
clusies is dat het spel aan be
paalde driften reflecteert en
daarom trekt het de een wel en
de ander niet.
Bij de Alkmaarse vereniging
Lange Rochade (0-0-0) is men
dit jaar op negatieve wijze ge
confronteerd met de driften die
een schaker beweegt. Zo raakte
men eerst de hoogst gerateerde
speler Fritz van Dooren kwijt.
Na twee verliespartijen in de
KNSB-wedstrijden liet Van
Dooren weten geen zin meer te
hebben in een voortzetting van
deze reeks en zegde zijn lid
maatschap op. Niet lang daarna
volgde Piet de Haas zijn voor
beeld. In de onderlinge compe
titie had De Haas het beruchte
eindspel toren en loper tegen
toren op het bord gekregen in
de uitvluggerfase. Tegenstander
Dirk van der Meiden speelde
dit door, hoewel bekend is dat
de torenpartij bij goede verde
diging remise kan maken. De
Haas vond dit onsportief en
volgde het voorbeeld van Van
Dooren. Het verlies van twee
spelers betekent natuurlijk een
zware aderlating voor het eerste
team van 0-0-0 en van subtop
per zijn de Alkmaarders veran
derd in degradatiekandidaat.
Aan elk nadeel zit echter ook
een voordeel en dit blijkt uit het
januarinummer van het Hoorn-
se Paard, het clubblad van
0-0-0. Huib Roest geeft in een
zeer lezenswaardig artikel een
verhandeling over het eindspel
toren en loper tegen toren. De
ze medewerker van New in
Chess heeft opgezocht hoe vaak
dit eindspel voorkwam in de
NICbase. Dat bleek in meer dan
400 partijen te zijn en in alle ge
vallen werd het eindspel uitge
molken tot de verdediger zijn
technisch kunnen afdoende
had gedemonstreerd... of zijn
onkunde. Zo'n 170 keer (ruim
40%) ging de loperpartij met
het volle punt naar huis.
Roest komt met een interessant
rijtje verliezers: o.a Michael
Adams, David Bronstein, Wal
ter Browme, Vlastimil Hort,
Ljubomir Ljubojevic, Richard
Reti, Nigel Short en Judit Polgar
hebben ooit het onderspit moe
ten delven in dit lastige eind
spel. Ook dichter bij huis heeft
Roest nog een aantal voorbeel
den: John van der Wiel, Loek
van Wely, Paul van der Sterren
en Ivan Sokolov moesten ooit
ook een keer in het stof bijten.
Gert Ligterink vertelde Roest
ooit dat hij er in simultaans
vaak bewust naar afwikkelt
"omdat je het in de praktijk al
tijd wint".
In John Nunn's standaardwerk
Secrets of Pawnless Endings be
slaat het hoofdstuk maar liefst
62 pagina's. Een citaat uit de in
leiding: "Off all the endings in
this book rook bishop v. rook
is probably of greatest interest
to over-the-board players.
the general result is a draw, but
there are significant practical
winning chances, no matter
what the initial position."
Hoe moet je dit eindspel dan
wel succesvol verdedigen? Huib
Roest geeft twee methodes. (Zie
diagram 1).
De eerste methode is de Verde
diging van Cochrane, die we Tal
hier zien demonstreren tegen
Larsen in het slot van hun partij
uit Niksic 1983.
1.Ta7Tel
Zwart doet niets anders dan de
toren op en neer spelen tussen
el en e2. Met l...Kd8 2.Kd6 zou
hij zich alleen maar in de nes
ten werken.
2.Kd4 KfB
Dit is de techniek. De witte ko
ning moet een keer spelen en
dan gaat de zwarte naar de an
dere kant. Als wit naar de f-lijn
was gegaan, had zwart 2...Kd8
gespeeld. Als dan de loper wijkt
is de witte koning automatisch
afgesneden van de kant van het
bord waar zijn collega staat.
3.Tb7 Te2 4.Kd5 Tel 5.Lf5
Zoals hier dus.
5...Te7
Zwart gebruikt meteen het vrij
komen van de e-lijn om de wit
te toren van de zevende rij te
verjagen.
6.Tbl Kg7 7.Le6 Ta7 8.Tgl
Kf6 9.Tf 1 Kg6 10.Ke5 Ta5+
1 l.Ld5 Kg5 12.Tgl+ Kh5
Zwart is weer naar de rand van
het bord gedreven, maar hij
heeft er voor gezorgd opnieuw
de Cochrane-opstelling in te
nemen, nu 90 graden gedraaid.
13.Ke4 Kh6
Dezelfde techniek als op zet
twee.
14.Tg2 Tb5 15.Ke5 Kh5
Daar is ie weer. Hier werd de
partij remise gegeven.
De andere methode is de Twee-
de-rij-verdediging (Zie diagram
2). De stelling komt uit de partij
Espig - Ernst, Thessaloniki
1988.
Wit heeft met koning en toren
op de tweede rij postgevat en
kan daar moeilijk worden ver
dreven. Als zwart de koning
naar de onderste rij dwingt met
een torenschaakje, moet hij
daarna eerst die toren weer aan
ruil onttrekken en dan wipt de
koning weer terug. Het is daar
om heel belangrijk dat ook die
toren op de tweede rij blijft.
l.Tc2 Lc3 2.Kdl Kd3
Anders zou wit gewoon terug
keren naar e2.
3.Td2+!
Een belangrijke patwending.
Zwart moet terug.
3...Kc4 4.Tg2
Opnieuw met de bedoeling om
Ke2 te spelen.
4...Te3 5.Kc2
Wit is terug op de tweede rij en
zwart is niets opgeschoten.
5...Tel 6.Tg4+ Ld4 7.Kd2 Tal
8.Ke2 Ta2+ 9.Kf3
Wit is weer in het vrije veld en
zwart moet opnieuw beginnen.
Espig probeerde het nog zo'n
25 zetten tevergeefs. Roest raad
aan om beide verdedigingen te
kennen. Het komt zelden voor
dat bij het ontstaan van het
eindspel de verdediger niet een
van deze twee verdedigingen
kan bereiken.
FILATELIE
Voor de specialisten: de ontwerper van de
Beatrixzegels, Peter Struycken, heeft van
enkele waarden de juiste kleurstelling op
nieuw vastgesteld. Bij de zegels van 80 cent
(oranjebruin), die het meest wordt ge
bruikt, heeft deze herijking tot gevolg ge
had dat er een tintverschU in het woord
'Nederland' en in de frankeerwaarde is ont
staan ten opzichte van de zegels die in om
loop zijn. De kleurstelling is nu echter wel
zoals Struycken het destijds bedoelde.
Door een andere instelling van de drukpers
is bij de herdruk bovendien de velrandin-
formatie anders weergegeven. Tot nu toe
was de aanduiding van de drukdatum
'02-feb-00' gebruikelijk, bij deze oplage is
de instelling '02-02-00' gebruikt. De zegels
zijn leverbaar tot en met 1 januari 2002 en
ze zijn geldig tot en met 30 juni 2002.
Er gaat geen jaar meer voorbij of dat wordt
wel door de Verenigde Naties tot een be
paald jaar uitgeroepen. Zo was 1999 het
'Jaar van de ouderen/senioren'. Een van de
landen dat daar postaal gehoor aan heeft
gegeven was Nederland. Maar dat was ei
genlijk geen kunst, want het Fonds Zomer-
zegels had zich sinds 1993 al op het pad
van de ouderen begeven.
Dit jaar krijgen we dus voor de achtste keer
zomer/ouderenzegels voorgezet. Op 4
april verschijnt editie 2000, drie zegels van
80 40 cent met tevens 2x3 zegels in een
velletje. Opnieuw zijn er op de zegels oude
ren actief bezig. De ontwerper heeft 'actie
ve mensen' binnen een cirkel geplaatst,
waarbij hij de omgeving heeft weggelaten:
vier dames in badpak, die blij lachend in de
camera kijken, een man en een vrouw die
de spieren soepel houden met een bal(spel)
en een vrouw, die in gezelschap appels gaat
plukken. Het Fonds Zomerzegels, dat tot
1993 vaak het Nederlandse culturele erf
goed op de zegels verbeeldde, meende zich
vanaf dat jaar bezig te moeten houden met
ouderen. Ik heb toen direct geschreven dat
men qua thema een doodlopende weg was
ingeslagen, omdat je al gauw te veel krijgt
van hetzelfde en helaas heb ik gelijk gekre
gen. In 1993 stonden er onder anderen ou
deren op van 'kijk ons eens', in 1994 oude
ren aan de telefoon (telefooncirkel), in 1996
ouderen in een zwembad, aan de piano en
met een baby op schoot, in 1999 ouderen
die stiekem om een hoekje kijken en nu
dus weer ouderen die een bal of een appel
in de hand houden met opnieuw een blik
in hun ogen van 'kijk ons eens'. Verder kre
gen we onder andere voorgeschoteld.: een
prentbriefkaart uit Indonesië en videokij-
ken na een dagje uit (1995), rozen in knop
en bloeiend (1997), een snoepje (veel liefs
van oma) en een boodschappenlijstje
(1998). Behalve Nederland hebben - voor
zover op dit moment is na te gaan - de vol
gende landen gehoor gegeven aan de op
roep van de VN postaal aandacht te beste
den aan ouderen: Australië, Bahrein, Cana
da, Chili, China, Duitsland, Egypte, Honga
rije, Hongkong-China, Ierland, Indonesië,
Japan, Luxemburg, Maleisië, Oekraïne,
Oostenrijk, Paraguay, Slowakije, Spanje,
Thailand en Turkije.
Luxemburg blijft niet achter bij Nederland,
België en Spanje bij de herdenking van Ka-
rel V, die vijfhonderd jaar geleden werd ge
boren. Op 7 maart wordt de keizer her
dacht met een A-zegel (16Luf.) waarop
een geharnaste Karei staat. De al enkele ja
ren lopende toeristische serie 'landschap
pen en dorpen en steden' wordt eveneens
op 7 maart uitgebreid met twee zegels. Bei
de met een A-waarde (16 Luf.). Op de ene
zegel het slot van Walferdingen in Walfer-
dange, dat koning Willem II in 1825 liet
bouwen, en op de andere het voormalige
stationsgebouw van Wasserbillig (thans in
gebruik als gemeentehuis). Walferdange
bestaat dit jaar 500 jaar. Niet alleen de VN
blijkt 'jaren' uit te roepen, ook de IMU, de
Internationale Mathematisch Unie, doet
dat. Dat betekent dat WMY2000 staat voor
World Mathematical Year 2000. Luxemburg
wijdt 7 maart een 80 Luf.-zegel aan dit jaar
met daarop een deel van de wereldbol, de
letters WMY, het jaartal 2000 en wiskundige
formules.
