CAMBODJA
ONTBIJT
Toerisme
Een
mysterie
in het
Verre
Oosten
VVV's
De VW krijgt een nieuwe structuur. Dit om een verdere pro
fessionalsering van de nu ongeveer 320 Nederlandse kanto
ren te bevorderen. Per 1 juli 2001 moeten door fusies zo'n
vijftig regionale WV's zijn gevormd van waaruit de werkzaam
heden van de kleinere kantoren zullen worden gecoördineerd.
De verkennende gesprekken tussen de VWs onderling zijn al
op gang gezet. Voorzitter Jan Franssen van de overkoepelende
organisatie (ANVV) verwacht overigens niet dat vakantiegan
gers veel van de nieuwe opzet zullen merken. 'De dorpskanto
ren blijven normaal open. Alleen zal door de professionalise
ring de service beter worden.'
Indonesië
Alle onrust in de Gordel van Smaragd ten spijt verscheen bij
De Boer Wendel zojuist een nieuwe, 116 pagina's tellende
Indonesië-brochure. Nouveautés zijn onder meer fietstoch
ten over Bali en een strandvakantie op het niet ver van Singa
pore gelegen Bintan waar overigens ook problemen zijn gere
zen tussen voormalige landeigenaren en projectontwikke
laars. Nieuw bij de 25-jarige reisorganisatie is tevens de In
donesië Infolijn (020 - 44 96 864) waar consumenten op
werkdagen van 14.00 - 20.00 uur en op zaterdag van 10.00
- 16.00 uur terecht kunnen met vragen over reizen door de
Indonesische archipel.
Vikingschip
In het museum van Roskilde (Denemarken) wordt dezer da
gen begonnen aan de reconstructie van wat waarschijnlijk het
grootste Vikingschip was, dat ooit zee heeft gekozen. Het gaat
om een kopie van een zogeheten 'langskib', een oorlogsbo-
>- dem die plaats bood aan zestig roeiers en honderd soldaten.
Als het schip klaar is (het karwei zal ongeveer vijf jaar in be
slag gaan nemen) zullen er excursies mee worden gemaakt.
Muziekmuseum
In Seattle wordt de komende zomer een nieuw muziekmuse
um geopend. Experience Music Project (EMP), zoals de at
tractie gaat heten, geeft op uiterst moderne wijze een beeld
van de ontwikkeling van de populaire Amerikaanse muziek en
de instrumenten die daarbij werden gebruikt. Middelpunt van
het museum moet de Sky Church worden, waar bekende ar
tiesten samen met bezoekers optredens zullen verzorgen.
New York
Het aantal vakantieboekingen vertoont in vergelijking met vo
rig jaar tot nu toe eef) dip en bovendien is de dollar sinds ja
ren niet zo duur geweest. Maar op de belangstelling voor een
reis naar Amerika lijken die omstandigheden geen enkele in
vloed te hebben. Sterker nog, de Verenigde Staten (Florida,
New York, Californië) is één van de weinige landen die fors
'plussen' zoals dat in de toeristenbranche heet. Amerika-spe-
cialist Jan Doets bracht daarom onder de naam New York Ex
press een speciaal programma uit voor korte vakanties in de
'Big Apple'. Het zijn drie- en vierdaagse arrangementen
(vlucht, logies en enkele excursies) waarin de aankomst- en
vertrektijden zo zijn vastgesteld, dat de passagier respectieve
lijk twee en drie volle dagen in New York kan rondzwerven.
Prijzen (al naar gelang de keuze van het hotel); tussen de 760
en 2300 gulden.
Informatie: Jan Doets, Heerhugowaard, telefoon (072).575.33.33.
Modelspoorbeurs
In buurthuis 'De Vuister' aan de Molenwerf 44 in Koog aan de
Zaan, wordt op zondag 5 maart van 10 tot 15 uur weer de
jaarlijkse modelspoorbeurs gehouden. Op de expositie - met
zo'n honderd meter aan tafels - kunnen oude treinen worden
geruild, ge- of verkocht en ook krijgt iedere bezoeker een
agenda met daarin de data van de volgende beurzen. Tevens
wordt er al informatie verstrekt over Europspoor2000, het
grootste modelspoorevenement van Europa, dat dit jaar van
17 tot en met 19 november in de Jaarbeurs van Utrecht wordt
gehouden.
Zolang ik niet door Engeland reis (die kippers, zal je bedoelen)
of door Ierland (black pudding, nóg erger) reken ik bet ontbijt
tot het mooiste moment van de vakantiedag. Of ik nu voor een
tentje hoog in de bergen zit, aan de zinc van een Franse brasse
rie of tussen zo'n overvloedig buffet in een Israëlisch hotel (ner
gens ter wereld zijn ze uitgebreider).
Maar de moeder aller ontbijten wordt uitgeserveerd in Ascona.
Restaurant Elvezia, Piazza G. Motta. Aan de oever van het La-
go Maggiore dus, dat hier nog net even Zwitserland bin
nenglipt.
Het gaat me niet eens zozeer om de warme croissants, de mar
melade, de zoute boter, de jus d' orange en de gloeiendhete es
presso die door de dienstdoende signorina op ons tafeltje wor
den gezet. Maar om de zon, die ginds aan de overkant van het
meer boven de bergen verschijnt en het nauwelijks rimpelende
water laat schitteren als cellofaan.
Overal rust, zelfs op de boulevard. Ginds veegt een vuilnisman
propjes op z'n schop en een spierwit bootje trekt een barst in
het meer. Het ultieme vakantiegevoel. Zoals je dat alleen tij
dens het ontbijt kan hebben. Op een stil-
z le, vredige, vroege ochtend. Met de na-
druk op het laatste woord.
m In New Orleans ontwaarde ik ooit het
o bordje 'We're are serving breakfast from
g 00.00 a.m till 00.00 p.m.
Daar hadden ze er dus weinig van begre-
g pen. Van het tijdstip waarop je een ont-
bijt behoort te nuttigen.
FEITEN
CIJFERS
Voor een reis naar Cambodja
is een hepatitis A en een DTP-
-prik noodzakelijk. Het ge
bied tussen Phnom Penh en
Siem Raep is malariavrij,
maar de rest van het land.
niet. Neem voor de zekerheid
medicijnen mee. In Thailand
is het mogelijk om bij bijvoor
beeld Thai Airways voor (om
gerekend) 250 gulden een tic
ket naar Phnom Penh boe
ken. Een visum is verkrijg
baar op het Pochentongvlieg-
veld. Dat kost twintig dollar.
De Khmerbevolking is door
gaans erg vriendelijk, maar
het wordt reizigers afgeraden
in het donker alleen in Phn
om Penh op stap te gaan. Het
is mogelijk om van het leven
en eten van de Khmer te
proeven in de arme wijken.
Gebakken rijst met stukjes
rundvlees kost er ongeveer
twee dollar. De toegangsprij
zen voor Angkor bedragen
twintig dollar (ruim veertig
gulden) voor twee dagen en
veertig dollar voor drie dagen.
diase mythologie en het dage
lijkse leven van de Khmer. Het
tweede terras, tien meter boven
de grond, is omgeven door mu
ren en galerijen met onthoofde
boeddhabeelden. In de gangen
bevinden zich ramen met ge
draaide kolommen (zij dempen
het licht) en de muren zijn be
dekt met meer dan 1.700 dan
seresjes en godinnen. In het
midden tenslotte rijst het derde
terras op. Duizelingwekkende
trappen leiden naar het op 23
meter hoogte liggende binnen
plein dat omringd wordt door
vier hoge torens, die door gale
rijen zijn verbonden met de 65
meter hoge hoofdtoren. Vanaf
dit punt, waar vroeger alleen de
hogepriesters en de koning
mochten komen, heb je een
magnifiek gezicht over de twee
lagere terrassen, de toegangs
weg en de jungle.
Indrukwekkend. Een ander
woord kan ik voor Cambodja
niet bedenken.
HARRY OOSTERVEEN
RDAG 4 MAART 2000
tta.i
;AN
Cambodja. Ooit
centrum van het
achtige Khmerrijk.
Verscheurd door
renlang sektarisch
n politiek geweld.
daar ook een land
een intrigerende
geschiedenis,
ïtige kunst en een
indrukwekkende
lur. En een gebied
ins waar armoede
leerst. Zowel in de
Shoofdstad Phnom
Penh, als op het
atteland. Kortom,
28 d staat de eenzame
reiziger bij het
verlaten van
Jg( ichentong Airport
imaal te wachten?
"In Phnom Penh is het momen
teel 33 graden", meldde de in
tercom in het vliegtuig. Maar
op het plein voor het vliegveld
is het veel heter. Tientallen mo
torfietstaxi's staan in de blake
rende zon te wachten op klan
ten. Hoeveel een ritje naar een
goedkoop hotel kost? "Twee
dollar" ruim vier gulden), ant
woordt Jon. De riel, de Cambo-
jaanse valuta is bijna niets
waard. Dus is ook hier de dollar
verheven tot nationale munt.
Tien minuten rijden over een
gortdroge weg. Het hotel ligt in
het noorden van de stad, tussen
armoedige rijtjeshuizen die aan
onverharde wegen liggen, 's
Avonds, nog voor de sche
mering, maken Jon en ik een
tochtje door Phnom Penh, een
metropool met ruim een mil
joen inwoners. Eerst naar de
Wat Phnom natuurlijk. Hier -
rondom de tempel - zou om
streeks 1370 de stad zijn ont
staan omdat een vrouw er vier
boeddhabeeldjes vond. Die
vrouw heette Penh en omdat
een heuvel in het Khmer Phn
om is... Inderdaad. Het krioelt
er van de opdringerige bede
laars. Meestal kinderen, maar
ook slachtoffers van de Rode
Khmer. Op de weg rondom de
tempel staan tientallen eet
tentjes. Voor 1.500 riel, nog niet
eens een gulden, koop je er een
flinke portie noedels plus een
royale beker cola met ijsklont
jes.
Een belevenis is een rondgang
langs Phnom Penh's boule
vards. Voor het eerst heb ik dat
zalige gevoel van een alleen rei
zende toerist in een onbekende
stad. Op de wegen duizenden,
kris-kras door elkaar rijdende
motorfietsen; daarlangs Franse
en Cambodjaanse restaurants
alsmede karaokebars. De Tonlé
Saprivier met zijn tientallen
nachtclubs en wat duurdere
winkels is het uitgaanscentrum
van Phnom Penh. Achter de
boulevards dan weer, liggen de
arme buurten. Jon: "'s Avonds
kun je je als toerist hier beter
maar niet vertonen. De crimi
naliteit is hoog."
Palcis
Ter hoogte van het punt waar
de Mekongrivier en de Tonlé
Saprivier in elkaar overvloeien,
ligt aan de Samdech Sotharah-
boulevard het koninklijk paleis,
de officiële residentie van ko
ning Norodom Sihanouk. Het is
één van de gebouwen die je ge
zien moet hebben. Net als het
Chan Chayapaviljoen en het
Nationale Museum natuurlijk.
Het pand - en niet te vergeten
de tuin er omheen - zelf al, trekt
de aandacht met rooddachtig
houtwerk en sierlijke daken.
Binnen en onder de galerijen
staan imposante kunstwerken
van zandsteen en brons, ge
maakt door de vroegere IGimer.
Franstalige gidsen leiden wes-
terlingen rond, de eersten die ik
sinds mijn aankomst in de stad
zie.
Hoe anders steekt Tuol Sleng
tegen deze bezienswaardighe
den af. Toen de Rode Khmer na
een jarenlange strijd in de jung
le op 17 april 1975 Phnom Penh
veroverde, vorderden de veilig
heidstroepen van Pol Pot de
Tuol Svay Preyschool. Zij maak
ten er een ware hel van waar
duizenden mensen op gruwelij
ke wijze werden gemarteld.
Schilderingen, foto's van
slachtoffers, martelwerktuigen,
geëmotioneerde gidsen en zelfs
een schedelcollage in de vorm
van Cambodja, wijzen de toe
schouwers op de praktijken van
de Rode Khmer. Alleen de be
gane grond van de witgepleis
terde gevangenisvleugels zijn te
bezichtigen. Maar dat is vol
doende.
Degenen die Tuol Sleng over
leefden, vonden in de l&lling
Fields hun einde. In het vernie
tigingskamp Choeung Ek, op
vijftien kilometer ten zuidwes
ten van Phnom Penh, slachtten
de Rode Khmer meer dan
17.000 Cambodjanen af. On
derscheid tussen geslacht of
leeftijd werd niet gemaakt.
Meest grimmige herinnering
aan de genocide: de Herinne
ringspagode. Het smalle, hoge
gevaarte bevat ruim achtdui
zend schedels. Duidelijk zicht
baar achter glazen panelen
moeten zij ervoor zorgen dat
wat zich hier heeft afgespeeld
nooit in de vergetelheid zal ra
ken.
Irriterend
De volgende dag neem ik de
'speedboot' naar Siem Raep.
Een ticket is duur, 25 dollar,
maar de trip over de Tonlé Sap
rivier met haar typische met
palmbomen en vissershutjes
bedekte landtongen, maakt veel
goed. Na vier uur varen, twee
slaapverwekkende films en het
irriterende gezang van karaoke-
zangeressen, ben ik toe aan een
flinke portie cultuur. Siem Raep
fungeert als springplank voor
de restanten van Angkor, dat
pas in 1860 door de jungle trek
kende Franse natuurvorser
Henri Mouhot werd ontdekt.
Vanaf die tijd komen steeds
meer westerlingen naar de ze
ventig monumenten kijken.
Veelal vanuit Bangkok.
Verscholen tussen de bossen
liggen de overblijfselen van
Angkor Thorn, de laatste hoofd
stad van de machtige Khmer.
Ruim honderd stenen reuzen
markeren de zuidelijke toe
gangspoort. Deze rij der gigan
ten eindigt bij een toegangs
poort, die belaoond wordt door
een reusachtig boeddhagezicht.
Achter die poort liggen ver
spreid over een gebied van ne
gen vierkante kilometer de res
ten van de koninklijke stad die
eens 250.000 inwoners moet
hebben geteld. In het centrum
ligt de Bayon. Dit bouwwerk
heeft zijn bekendheid te dan
ken aan zijn grote aantal
bas-reliëfs en 54 torens, waar
van elk vier reusachtige boed
dhamaskers telt. Tezamen kij
ken 216 gezichten in vier wind
richtingen. Het is godkoning
Jayavarman VII, de stichter van
Angkor Thorn, die zich als de
Verlichte liet afbeelden. Sinds
1989 voert UNESCO al restau
raties uit aan Angkor. Dat resul
teerde in 1992 in een plaats op
de Wereld Erfgoed Lijst.
Nadat ik ook nog de Baphuon
en het Olifantenterras heb be
zocht, volgt het hoogtepunt van
de dag: Angkor Wat. Foto's in
boeken en op internet hebben
me lang van tevoren voorbe
reid, maar eenmaal op de lange
toegangsweg naar de voormali
ge hindoeschrijn zie je pas echt
hoe groot het is. Cobrabalustra
des begeleiden de bezoeker
over honderden meters en aan
beide zijden van de weg strekt
zich een 200 meter brede gracht
uit. Omgeven door die 'oceaan'
staat Angkor Wat met zijn drie
hoge terrassen als de mythische
berg Meru. Godkoning Surya-
varman II was in het begin van
de twaalfde eeuw verantwoor
delijk voor de bouw van deze
tempel met zijn vijf markante
torens. Hij bouwde hem ter ere
van de hindoegod Vishnu.
Het hele complex wordt om
ringd met een zuilengalerij van
bijna een kilometer. Die galerij
vormt het eerste terras en heeft
over de gehele lengte een punt
vormig dak. Langs de muren
zijn bas-reliëfs aangebracht. Zij
verbeelden verhalen uit de In-
Een rondgang over de boulevards van Phnom Penh is een belevenis.
