Gestraft voor hulp
WEER
Tl
'We houden niemand tegen die zijn burgerplicht doet'
Koeien in de rij voor cw
zachte weidematras
DONDERDAG 2 MAART 2000
COMMENTAAR
Machteloosheid bij de WAO
Met politieke spelletjes is de WAO niet gediend. Daarin heeft
staatssecretaris Hoogervorst van sociale zaken zeker gelijk. Maar
tegelijkertijd had de WD-bewindsman, die in zijn tijd als Kamerlid
ook altijd met radicale voorstellen kwam, gisteren bij zijn oproep
tot rust binnen de coalitie weinig te melden.
Als een soort zoenoffer richting CDA en WD, die zeven jaar gele
den ook al eens buiten de toenmalige coalitie van PvdA en CDA
om een deal sloten over de WAO, wil Hoogervorst een deel van het
CDA-voorstel overnemen om in sommige gevallen de WAO-keu-
ring uit te stellen.
Het CDA wil dat uitstel voor langere tijd voor zieke werknemers
met psychische klachten; de WD-bewindsman wil dat uitstel een
paar maanden voor zieken van wie werkgevers de zaak aantoon
baar op zijn beloop hebben gelaten. Het valt echter niet in te zien
wat het voorstel van Hoogervorst uitmaakt. Een bedrijf dat zieke
werknemers bijna een jaar aan hun lot overlaat, zal er echt niet
wakker van liggen als het nog een paar maanden langer het loon
moet doorbetalen voordat de werknemer richting WAO verdwijnt.
Hoogervorst bevindt zich in een moeilijke positie. Enerzijds ligt het
voor de hand dat het ingezette beleid om werkgevers veel meer
dan nu te laten betalen voor werknemers die arbeidsongeschikt ra
ken, uiteindelijk effect zal sorten. Anderzijds duurt het nog wel een
paar jaar voordat dit beleid zijn vruchten zal afwerpen. En in de
tussentijd groeit het aantal WAO'ers weer gestaag. Nog altijd werkt
de WAO als een fuik: erin terecht komen is niet zo moeilijk, eruit
komen vrijwel onmogelijk. Zo stevent Nederland op de miljoenste
WAO'er af.
Zo bezien heeft de WD gelijk: er moet méér gebeuren om de her
nieuwde toestroom richting WAO te stoppen. Maar het gehakketak
van de afgelopen weken heeft vooral duidelijk gemaakt hoezeer ie
dereen bij de WAO nog altijd in een kramp schiet en hoe moeilijk
dit probleem binnen de coalitie nog altijd ligt. De uitkomst is voor
spelbaar: uiteindelijk gebeurt er niets. Niemand wil de coalitie bij
de huidige economische vooruitzichten immers op de klippen la
ten lopen. Dat het miljoen WAO'ers Nederland als een molensteen
om de nek gaat hangen als de conjunctuur straks weer inzakt, dat
zien we dan wel weer. Je hebt politici en staatslieden, schreef de
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onlangs in zijn
rapport over de vergrijzing. In Nederland hebben we vooral politi-
Een wereld vol karikaturen
Er zijn van die programma's die wel nooit van de televisie zullen
verdwijnen. Van het Journaal valt dat te begrijpen. Maar waarom
Murder she wrote met Angela Lansbury nog elke woensdagavond te
zien is op Nederland 2 is een raadsel. Deze burgerlijke, quasi-wijze,
immer glimlachende schrijfster/detective loste al een moord per
week op toen ik nog op de lagere school de tafels van vermenigvul
diging zat te leren. En dat is al wel weereen poosje geleden.
Aan de kwaliteit van de serie ligt het in elk geval niet. De wereld van
Murder she wrote wordt bevolkt door karikaturen. Dat geldt niet
alleen voor hoofdpersoon Jessica Fletcher, maar ook voor elke za
kenman, actrice en loopjongen die zij tegenkomt. Het geldt nog het
meest voor de rechercheurs die de moord onderzoeken, immer stun
telende en stuitend eigenwijze domoren, die nooit ook maar een
kiezeltje bijdragen aan het oplossen van de misdaad.
Het enige dat in al die jaren is veranderd is het inleidende filmpje,
waarin Jessica vrolijk fietsend voorbij komt met een mandje bloe
men aan het stuur, even vrolijk voor de klas staat om kinderen een
lesje schrijven te geven en van een steiger komt wandelen in een geel
oliepak, met een hengel in de ene en een emmer in de andere hand.
Vroeger zat ze in dat filmpje achter een oudenvetse schrijfmachine,
tegenwoordig achter een pc.
De dichtheid van toevalligheden in het programma is onwaar
schijnlijk hoog. Als de slechterikken hun boze plannen bespreken zit
er in die kamer een grote onbekende onder de tafel, die later een he
le goeie jongen blijkt te zijn. Als Jessica rondsnuffelt in het huis van
een vermoorde man, wiens lijk zij natuurlijk zelf heeft ontdekt, belt
daar juist een koerier aan. En die heeft dan de bestelde uitvergro
tingbij zich van de foto, waaruit blijkt wie een eerdere moord heeft
gepleegd. Bezit van die foto is de eigenaar fataal geworden.
Jessica Fletcher hoort aanwijzingen waar je ze als kijker onmogelijk
kunt horen. Als iemand zegt: „Ik ga naar huis", dan kijkt ze drome
rig voor zich uit, mompelt veelbetekenend 'huis, hm'en snelt uit
beeld om haar nieuwe inzicht te toetsen. Als iemand zegt: „Ze wa
ren er allemaal op één na", dan kijkt ze dromerig voor zich uit,
mompelt veelbetekenend 'op één na, hm', en weerzie je dat een hel
der inzicht haar bevangt. Waarom juist die woorden zo belangrijk
zijn, daar kom je als kijker niet achter.
Het stramien staat vast. Aan het eind is de moord opgelost en staat
Jessica nog wat na te babbelen met haar nieuwe vrienden. Eén van
die vrienden vertelt een flauwe grap, Jessica moet hartelijk lachen
en er is weer aflevering klaar.
Er zijn van die programma's die niet van de buis te slaan zijn.
Waarom Murder she wrote daarbij hoort is een raadsel.
Storm op komst
Februari is in ons land een uit
gesproken zonnige maand ge
weest. Valkenburg bij Leiden
kwam op 117 uren zon tegen
normaal 78, Bloemendaal 112
en Schiphol 107 tegen normaal
76 uur. Op veel plaatsen was
het één van de tien stralendste
sprokkelmaanden van de afge
lopen honderd jaar. Er is even
wel reden om het optimisme te
relativeren. Het KNMI is enkele
jaren geleden op een andere
meetwijze overgestapt. Men
schat nu het aantal uren uit de
hoeveelheid globale straling.
Daardoor komen dagen met
bepaalde wolkensoorten die
zelf ook straling reflecteren veel
zonniger uit de bus dan ze wer
kelijk zijn. Afgelopen zondag
was daarvan een duidelijk voor
beeld. Schiphol registreerde
toen bijna 7 uren zon maar
door vrijwel niemand werd de
ze dag als zo zonnig ervaren.
Bovendien zijn de cijfers niet te
vergelijken met de oude manier
waarop de zonneschijn werd
bepaald. Het is te hopen dat het
KNMI de problemen spoedig
zal verhelpen want de wijze
waarop thans wordt gemeten
komt de geloofwaardigheid van
het instituut niet ten goede.
Qua regenval is maart hard op
weg om februari naar de kroon
te steken. Onder invloed van
een depressie, die vanaf het
noordelijk deel van de Noord
zee naar het oosten koerst en
uitdiept tot 970 hPa, valt tussen
vanavond en morgenmiddag
mogelijk meer dan 20 mm. Ver
der komt er langs de kust een
stormachtige, over land een
krachtige zuidwestenwind te
staan. De temperatuur stijgt in
de nacht en morgenochtend
naar 9 a 10 graden. Morgen
middag en morgenavond zijn
er enkele opklaringen die door
buien worden afgewisseld. De
wind ruimt naar het westen
tot noordwesten en neemt tij
delijk iets in kracht af.
In het weekeinde vallen er
enkele winterse buien en is
het met maximumtempe
raturen van rond 5 graden
aan de koude kant. Na
het weekeinde
wordt het weer
zachter en vooral
de Duitse compu
ters gaan er van uit
dat de verzachting
gepaard gaat met
regen.
Justitie beboet Alkmaarder die belaagde jongen ontzet
Zinloos geweld. Wie heeft er geen mening over? Na elk ernstig incident gaan duizen
den de straat op om tegen die zinloosheid te protesteren. Spotjes op televisie roepen
op tot meer zorgzaamheid voor elkaar. Maar wat gebeurt er als je daadwerkelijk in
grijpt? Zoals de Alkmaarder Marvin van den Bos. Tijdens zijn werk zag hij hoe een
meute van twintig man een jongen in elkaar slöeg. Tevens zag hij ook dat niemand
iets deed. De timmerman sprong tussen de groep, sloeg een van de aanvallers neer
en ontzette het slachtoffer. Dat was vorig jaar september. Onlangs kreeg hij van justi
tie de rekening gepresenteerd: vijfhonderd gulden vanwege mishandeling. „Als ik be
taal, komt er geen zaak. Het is de wereld op z'n kop', zegt de jonge ondernemer.
„Had ik die jongen dan dood moeten laten slaan?"
Het ongeloof staat in zijn ogen
als Marvin van den Bos zijn ver
haal doet. „Laat ik even één
ding voorop stellen: ik ben er
absoluut tegen dat iedereen ei
gen rechter speelt. Maar er zijn
momenten dat je wel actie
moet ondernemen. Als was het
alleen maar omdat je geen tijd
hebt om te wachten.
Ik kon niet anders. Het zag er
echt heel ernstig uit. Dat joch
werd door een paar man vast
gehouden en anderen waren op
zijn hoofd aan het rammen.
Dat kon ik niet aanzien. Maar
justitie denkt daar kennelijk an
ders over. Ja, als er iets ernstigs
was gebeurd. Dan had ieder
een, de overheid voorop, weer
geroepen dat het zo niet langer
gaat."
September vorig jaar. Marvin
van den Bos werkt op een
bouwproject vlak bij een school
ergens in Zaanstad. „Vanaf de
steiger zie ik vier, vijf jongens
die een scholier met rood haar
aftuigen. Ik ren naar beneden
en vraag of ze daar mee op wil
len houden. Dat groepje komt
op me af en dreigt me over
hoop te steken als ik me er nog
langer mee bemoei. Het slacht
offer piept er tussenuit en ik
weet de boel gelukkig te sus
sen."
Van den Bos denkt dat het inci
dent daarmee is afgedaan.
Maar niets is minder waar.
„Een week later zitten we met
een paar collega's aan de koffie
in de bouwkeet. Roept er een,
die voor het raam staat: 'Moet
je nou kijken.' Ik sta op. Kijk en
zie dat datzelfde joch nu door
wel twintig man in elkaar wordt
gebeukt. En weer vlak bij onze
bouwplek."
„Er wordt keihard geschopt en
geslagen. Ik hoor die jongen
huilen en smeken. En ik zie ook
dat er allerlei mensen op afko
men, blijven kijken en niets
doen. Samen met een paar col
lega's ben ik naar buiten ge
rend. Niet meer op die andere
bouwvakkers gewacht en zon
der na te denken op die groep
afgestapt. Ik geef een van die
gasten een dreun op zijn neus
en ik zie hem in één keer neer
gaan. Op dat moment keert de
hele groep zich tegen mij. Ik
kan je vertellen dat dan je hart
even stilstaat. Zeker als je ziet
dat een van die jongens een
mes bij zich heeft. Ik ben niet
zo'n held, hou helemaal niet
van vechten en zal de moeilijk
heden ook nooit opzoeken.
Maar ik heb wel een ingekan
kerd rechtvaardigheidsgevoel.
En zeker als een hele groep één
jongen te grazen neemt. Dat
kan je toch niet over je kant la
ten gaan?"
De groep, die volgens de Alk
maarder bestaat uit jongens
van tussen de veertien en ze
ventien jaar, wordt steeds
agressiever. „De meest vreselij
ke dingen kreeg ik naar mijn
hoofd geslingerd. Ook dreigden
ze me helemaal open te snij
den. Samen met een paar ande
re bouwvakkers ben ik zo rustig
mogelijk het terrein opgelopen.
Gelukkig liet die groep het
daarbij.
Een uurtje later kwam er een
politieagent mijn verhaal aan
horen. Ik kreeg nog een compli
ment van die man. Hij vond het
heel moedig en zei te hopen dat
meerdere mensen zo reageer
den. Inmiddels begon mijn
hand na die klap behoorlijk pijn
te doen. Ik ben naar de eerste
hulp gegaan en daar zagen ze
dat ie was gebroken. Dat bete
kende dus een een paar weken
in het gips.
„Als kleine zelfstandige heeft
me dat letterlijk 'klauwen met
geld' gekost. Nee, voor dit soort
zaken ben je nu eenmaal niet
verzekerd. De aannemer waar
ik voor werkte, keek niet ook al
niet blij. Logisch, ik kon niet
voldoen aan de afspraken. Door
die blessure ben ik trouwens
ook nog een paar klanten kwijt
geraakt. En dat allemaal omdat
je iemand heb geholpen."
Ook voelt Marvin van den Bos
zich in de kou gezet door de
politie. „Het gebeurde in de
Zaanstreek. Maar ik wilde na al
die ellende mijn verhaal kwijt.
Het is tenslotte niet niks als je
te horen krijgt dat ze je van kant
zullen maken. Ik zat daar echt
wel mee. Dus stap ik hier in
Alkmaar het bureau binnen.
Daar wilden ze er niets mee te
maken hebben. Ze weigerden
me zelfs te woord te staan. 'Ga
maar naar de collega's van
Zaanstreek/Waterland. Daar
moet je zijn. Niet bij ons', kreeg
ik te horen. Je krijgt bijna het
gevoel een misdadiger te zijn."
En nu dus probeert justitie de
zaak af te kopen. Althans, zo
voelt Marvin van den Bos het.
„Er is een procesverbaal opge
maakt. Maar daarin is niet n ge
tuigenverklaring opgenomen.
Geen enkele collega van mij
hebben ze naar de toedracht
gevraagd. En die stonden er
met hun neus bovenop.
Ik begin er steeds minder van te
snappen. Ook mag ik niet met
die mishandelde jongen praten.
Het lijkt wel alsof ik degene ben
die het allemaal teweeg heeft
gebracht. Als mensen dit horen,
denk ik dat er steeds meer hard
zullen doorlopen, of gauw de
andere kant opkijken, als een
medemens in problemen is.
En mijn verstand zegt nu ook:
al schoppen ze iemand hard-
stikke dood, doorlopen, net
doen of je gek bent. Want het
brengt niets dan narigheid.
Maar ik weet dat ook de volgen
de keer mijn gevoel overheerst.
Ik kan niet toezien hoe iemand
kapot wordt geslagen. Als ik dat
toelaat, krijg ik een hekel aan
mezelf. Dus spring ik er weer
tussen."
LEO VAN GELDEREN
Persofficier Th. Bot van justi
tie in Haarlem zegt dat de
zaak van Marvin van den Bos
'iets genuanceerder ligt.' Vol
gens Bot zou de kloppartij zijn
ontstaan, nadat de jongen die
werd geslagen, racistische taal
had geroepen. Waarna het no
dige trekwerk was ontstaan
tussen de groep en de jongen.
„Volgens de groep was er he
lemaal niet zo erg op hem in
geslagen. Daar staat het relaas
van de heer Van den Bos te
genover. Wij blijven van me
ning dat Van den Bos nogal
fors heeft ingegrepen. Van
daar dat we hem die transac
tie hebben gestuurd. Ik zou
zeggen, laat het op een zitting
aankomen. Dan kunnen alle
partijen nog eens extra ge
hoord worden."
Bot benadrukt dat justitie echt
niemand tegen zal houden die
zijn burgerplicht doet. „Ook al
vallen daar mogelijk klappen
bij. Als je iemand moet bevrij
den kan dat noodzakelijk zijn.
Maar het ingrijpen moet wel
in verhouding zijn. En mis
schien blijkt uit zo'n zitting
wel dat Van den Bos gelijk
heeft gehad met zijn, ons in
ziens toch forse optreden.
Maar vooralsnog is er voor
ons genoeg reden aan dat ge
lijk te twijfelen."
Volgens de groep die de jon
gen onder handen nam, rea
geerde Marvin van den Bos
met buitensporig veel geweld.
Bot: „Er is met een aantal van
hen gesproken. Uit die verha
len kwam naar voren dat de
boel al bijna was gesust toen
Van den Bos er tussen sprong
en een van hen keihard neer
sloeg. Zo hard dat men voor
alle zekerheid maar met hem
naar het ziekenhuis is gegaan.
Daar werd neusletsel gecon
stateerd en bovendien had de
jongen last van duizelingen.
Dat zijn zaken die wij niet
over onze kant kunnen laten
gaan. En nogmaals. Het is zijn
recht naar eer en geweten te
handelen. Maar de situatie
kan er ook anders hebben uit
gezien dan dat hij inschatte. Ik
heb reden om dat laatste te
denken. Of dat ook zo is, krijg
je eigenlijk alleen maar tijdens
zo'n zitting duidelijk."
Indonesische impressies
Koeien prefereren een zachte
matras uit Limburg. Dat blijkt
uit een onderzoek van de Hoge
re Agrarische School in Den
Bosch. De dieren laten er vol
gens boer Harrie Zeegers (47)
uit Wellerlooi (Limburg) zelfs
een waterbed voor links liggen.
„Ik heb in mijn eigen bed niet
eens zo'n mooie matras", zegt
de veehouder.
Stalinrichter De Boer in Leeu
warden verkoopt de nieuwe
vinding van het Roermonds
kunststoff ecyclingbedrij f
Schmitz. „We hebben als proef
eens tien matrassen in een stal
gelegd", zegt een woordvoerder
van De Boer. „En wat bleek na
een tijdje? De koeien stonden
echt te dringen om er op te
kunnen gaan liggen. Ze ston
den er voor in de rij."
De nieuwe vinding wordt wei
dematras genoemd. De matras
moet immers dienen als ver
vanger voor de grasmat waarop
een koe normaliter buiten in
het weiland ligt te herkauwen.
De matrassen worden gemaakt
door Schmitz in Roermond. Het
bedrijf telt 35 medewerkers en
maakt vooral de vulling. De
Boer stopt die vulling in Leeu
warden in een vilten hoes. Het
geheim van de smid is polye-
thyleenfaom. Een kunststof die
onder meer wordt gebruikt
voor dashboard van auto's of
schoenzolen. „Wij verzamelen
de snijresten van die kunststof
in fabrieken", zegt Paul Pen
ners, verkoopmanager van
Schmitz.
„We shredderen dat materiaal
om er kleine vlokjes van te ma
ken. Door een thermisch pro
ces 'plakken' we die vlokken
weer aan elkaar. Doordat er
lucht tussen die vlokken blijft
zitten, ontstaat een comfortabel
en verend materiaal." De wei
dematras is in de Verenigde
Staten en Canada al een tijd op
de markt.
Toen het daar storm liep, heb
ben Schmitz en De Boer de ma
trassen ook uitgeprobeerd in
Nederlandse stallen. En uit die
proeven is gebleken dat de
koeien de matrassen niet alleen
een stuk comfortabeler vinden
dan de oude rubberen matten,
'ARUS
ierug
ukkij
Jagbl
die veel harder zijn. De nindran h
ren gaan er ook nog eens mtfegen
melk door geven. En bovenaan
blijven ze gezonder, beweerlfanie
boer Zeegers die er al ervarir
mee heeft opgedaan. „Veel [ygj(
koeien hebben last van dikke
knieën en open klauwen. DatiMiB
zijn vaak grote problemen irpn de
stallen. Maar sinds de introdoepe
tie van deze matras zijn die ??ns
aandoeningen een flink stukken c
verminderd", zegt ook de smrc
woordvoerder van De Boer Sverk
linrichting in Leeuwarden, midd
„Koeien zijn topatleten die egetro
dag een topprestatie moeteifluizi
veren. Koeien moet je dus odourn
in topconditie houden." fAR/
De matrassen meten één bij
één meter zeventig, maar ze Q|*j
zijn ook in rollen verkrijgbaa
Per koe kosten ze 125 gulder
„Mijn koeien liggen er nog li
ver op dan op de waterbedd
die ik ook in de stal heb liggt
Er hoeft er maar een op te st
of de volgende ligt er al weer
op", zegt Zeegers. Hij is er ei
op gebrand om het zijn koei
goed naar de zin te maken.
Door het comfort in de stal
verbeteren, geven zijn dierei
tien procent meer melk dan
middeld; circa 8000 liter ja;
lijks.
Daartoe heeft Zeegers ook ei
melkrobot aangeschaft. Doo|
die robot bepalen de koeien
wanneer ze gemolken kunm
worden. „Vroeger melkte je
twee keer op een dag. Dat be
paalde jezelf. Nu kan de koe
kiezen. Sommigen gaan drie'ensj
vier keer naar de melkstal. A#1??
dere maar één keer. Elke koe 1S
heeft haar eigen ritme. Ze ko
men uit vrije wil." L,,
De Dierenbescherming vindll Ui
het prima dat de matras wor(
gebruikt om het leven van de~!
koeien in stallen draaglijker ten,J
maken. „Maar het is en blijft' c
genlijk symptoombestrijding0™^
zegt woordvoerder Niels Dor0?:
land. „Ze worden gebruikt of
doorliggen en dergelijke te
voorkomqn. Het zou echter lFe"
ter zijn om de dieren gewooijj0
de wei te laten lopen.n<
r koert
GPD étaat
njke
i
MENSELIJK
De Belgische
kroonprins FILIP
en prinses MA-
THILDE waren gis
teren op bezoek in
Aalst. Het paar,
dat in december
trouwde, maakt op
dit moment een
toer door het land,
waarbij tal van
plaatsen worden
aangedaan. De
Belgen zijn op dit moment ge
heel in de ban van de geruchten
over een mogelijke zwanger
schap. Volgens verschillende
media in België zou prinses Ma-
thilde zwanger zijn. Zo meldden
het royaltyblad Point de Vue en
de televisiezender VTM gisteren
dat de baby in september wordt
geboren.
Een school in Oakley in de Ame
rikaanse staat Californië die de
161 Pokemon-kaarten van een
11-jarige leerling heeft zoekge
maakt moet de leerling op last
van de rechter 1.500 dollar
(3.400 gulden) schadevergoe
ding betalen. De kaarten werden
de jongen, RUDY DONITHAN-
TREAT, in augustus afgenomen
door een mentor. Toen hij zijn
kaarten na schooltijd kwam op
halen waren ze verdwenen. Op
veel scholen in de Verenigde
Staten zijn Pokemon-kaarten,
die onderling worden geruild
verhandeld, verboden, omdat
leerlingen te zeer van het werlP"
houden. De kaarten hebben of100
menig schoolplein geleid tot
vechtpartijen.
hi<
Bij het Nationaal Monument in Jakarta zit een tiental
gidsen op stoeltjes duimen te draaien. „Hoe moet dat
nu met ons?", vraagt een van de gidsen aan Evelyne,
de vrouwelijke gids die mij vergezelt. Even later ver
duidelijkt ze: „De toeristen laten het al maanden af
weten. Veel regeringen geven een negatief reisadvies.
Japanners, Amerikanen en Australiërs blijven weg.
Dat betekent dat heel veel mensen hun inkomsten ver
liezen. Het is heel zwaar voor ons. Er is honger, de cri
minaliteit stijgt. Niemand weet hoe het afloopt.
Ik ben vijf dagen in Jakarta waar mijn man moet wer
ken. Lopend over straat en rijdend door de stad
merk ik niets van spanningen en ongeregeldhe
den. De ogenschijnlijke rust kan bedrieglijk
zijn. „We hebben hier altijd tussen de vulka
nen geleefd, maar die uitbarstingen laten zich
meestal voorspellen. Nu leven we op een
vulkaan die ieder moment actief kan wor
den zonder waarschuwing. Je weet niet
meer wie je vriend of wie je vijand is",
verzucht^een Indonesische hoogleraar
met wie ik in de loop van de week in ge
sprek raak.
Ik logeer in hotel Indonesia, het eerste
hoogbouwhotel dat na de onafhankelijk
heid werd gebouwd. Soekarno zelf ont
wierp het. De architectuur en het interieur
zijn een indrukwekkende staalkaart van de
Indonesische cultuur. De vele mozaïeken
en reliëfs geven via archetypische symboliek
uiting aan de verheven vrijheidsstrijd die
ten slotte tot de idylle van het beloofde land
leidde. In de hal van het hotel is een grote plastiek van
wapperende Indonesische vlaggen opgericht boven
een gamelanorkest. De kamers hebben een strak, In
donesisch interieur met veel, veel hout. Iedere keer als
ik mijn kamer met kunstmatige klimaatbeheersing
verlaat en de galerij ervoor betreed, snuif ik met wel
behagen die typische lucht van de tropen op: een mix-
van warmte, vocht en plantengeuren.
De vader van mijn man is hier, in Batavia, geboren.
Een naam die uitgewist is op alle gedenkstenen en
standbeelden. Voorzover die standbeelden er nog
staan. Want iedere succesvolle vrijheidsstrijd schijnt te
moeten eindigen in het triomfantelijke beeldenstorm
waarin de steengeworden onderdrukkers ruw van hun
sokkel worden getrokken en een rituele val in het stof
moeten maken. Zo is ook het standbeeld van Jan Pie
terszoon Coen die 'Jayakarta' in de zeventiende eeuw
veroi>erde. verdwenen. Hij maakte van de stad een ko
pie van Amsterdam, met grachtjes en pakhuizen. Wat
er over is van het oude Bataina rot weg, zakt in elkaar
of wordt alsnog afgebroken om plaats te maken voor
hoogbouw. Gerestaureerde koloniale gebou wen uit de
vorige eeuw zijn schaars, maar betoverend met hun
uitte zuilen en hun art decostijl.
„Kijk of mijn geboortehuis er nog staat", was de op
drachtdie mijn man van zijn vader meekreeg. Het fo
toalbum kwam tevoorschijn, vol tempo doeloebeel-
den. Een Hollandse familie op de waranda van hun
grote huis. De vrouw des huizes gekleed in een sarong,
de man ook in Indonesische dracht. Kinderen in het
wit. Een baboe ernaast, een bediende gehurkt in de
schaduw bij een deur. Palmen. Een foto speciaal ge
maakt voor de thuisblijvers. Indië was ver voor een
Nederland waar men zijn dorp of stad nauwelijks uit
kwam. Wat een enorm avontuur om in die tijd, de ne
gentiende, begin twintigste eeuw, je boeltje op te pak
ken en daar naar toe te gaan, besef ik laterals ik op
het Nederlandse kerkhof in Surabaja loop. 'Hier rust
onze kleine moppie', lees ik, op een steen. Ze was een
halfjaar oud toen ze stierf. Haar moeder volgde haar
tivee jaar later, op 24-jarige leeftijd. Hielden ze reke
ning met de meedogenloze doodseskaders van de tro
pen, al die besmettelijke ziekten waarvoor geen inen
tingen en geneesmiddelen bestonden? Dachten ze er
bij hun vertrek aan dat het afscheid van Nederland
een afscheid voor altijd kon zijn? Velen van hen zou
den hier in de bloei van hun leven sterven, gevolgd of
voorafgegaan door hun kinderen. Hier liggen de
slachtoffers van de koloniale droom, eerloos en verge
ten tussen de vuilnis en de scharrelende kippen, rus
tend onder afbrokkelende zerken. De desolate staat
van het kerkhof maakt de tragedie van al die jongge
storven Nederlanders nog aangrijpender. "We zullen je
nooit vergeten Paatje', staat er op een steen. Maar deze
Nederlanders zijn door hun nazaten vergeten, wellicht
ook omdat ze met terugwerkende kracht tot onder
drukkers zijn gedegradeerd.
Kun je je verleden vergeten? Zelfs al zou je het willen,
dan lukt dar niet Nederland leeft in Indonesië en In
donesië in Nederland. Via duizenden banden des
bloeds, via gedeelde herinneringen, via honderden
ivoorden in beide talen. Het verleden laat zich in de
geschiedenisboekjes retoucheren maar niet wissen in
de harten en hoofden van mensen.
De stichting MAMI ETTEN-
LEUR is van plan op carna- Lry
valsmaandag 6 maart het we- V V
reldrecord menselijk domino <l h
zijn naam te zetten. De organisa
tie van dit spektakel hoopt ma? J
ruim 2000 mensen het oude ij?^
cord van 969 deelnemers te
gaan verbreken. De deelnemen
gaan achter elkaar zitten aan ^erz|
Oude Bredaseweg en de Mark^e z(
De burgemeester van Etten-Lcntv
duwt de eerste persoon naar ade
ter, waarna alle anderen om dr.
beurt vallen. Het is de veertien*
keer dat de stichting Mami op^
carnavalsmaandag een dergelL
evenement organiseert. De gróiVU
ste touwtrekwedstijd, de 'angsM|DD
waslijn en de grootste stoelen-^-—
dans gingen het menselijk doirj 1
no voor" twee
delb
jschij
De achttienjarige tennisster Aljs toi
NA KOERNIKOVA heeft zich \fcebr
loofd met ijshockeyer PAVEL hoof
BURE (28). Daarmee ontzeniLeel
de ze alle geruchten dat ze 'iel0p e
zou hebben met haar Australiibegr
sche tenniscollega MARK PHI
LIPPOUSSIS. Volgens het shd
bizzpersbureau WENN werd d(
verloving beklonken in het res WÊ
taurant Forge in Miami. Forge H
genaar Shareef Malnik verteld K9
dat hij samen met het tweetal I
het glas had geheven op de ve 3
loving. „Pavel riep me en zeiI
heb het haar net gevraagd. Dr fl
een glas met ons mee.' Dat de H
ik een daarna zijn we samen n H
een party geweest." Pavel Bur H
woont tegenwoordig in het ap- H
partementencomplex in Fort 3
Lauderdale waar Koernikova e H
penthouse met zwembad heef IH
De twee kennen elkaar vier
maanden.
Het Oostenrijkse kledingconcl
KLEIDER BAUER stopt met zig
actie voor ontklede klanten. E
teriken konden voor een perioi
van drie weken elke maandag!
meedingen naar gratis kleding!
De eerste vijf naaktlopers die
elk van de veertig filialen bin-
nenkwamen, werden voor omgl
rekend 770 gulden aangekleef
Nu een filiaalhouder met de
dood is bedreigd, gaat de actii
voorlopig de kast in. De eersten
actiedag, afgelopen maandag,!
trok honderden naakte belang™
stellenden. De reclamestunt f
leidde ook tot vele klachten bil
de politie en tot veroordelingeT
door onder meer de Oostenrijk]
reclameraad.
