Chris is er omdat veel kinderen in nood
Geloof Samenleving
Imam: Interreligieuze
dialoog geven en nemen
Prachtig boek met veel pretenties
DONDERDAG 2 MAART 2000
VANDAAG
2
MAART
In de strikte zin van het woord is Job geen heili
ge. Historici denken dat hij ergens tussen 500
en 300 voor Christus moet hebben geleefd. Hei
ligen zijn doorgaans van na Christus. Toch
prijkt de naam van Job op de kerkelijke kalender, omdat
zijn verhaal veel mensen tot de verbeelding sprak. Job was
een welgesteld en godvrezend man, wiens geloof door God
op de proef werd gesteld met veel ellende. Omdat zijn ge
loof in stand bleef, kreeg hij aan het einde van het verhaal
al zijn vroegere bezittingen terug. Bovendien mocht hij na
zijn dood linea recta naar de hemel. Zijn lijdensweg en
ziekten maken van hem de patroonheilige van gelovigen
met pokken, zweren en huidziekten. Ook bij onheil kan
men Job aanroepen voor hulp.
Extra collecte voor Mozambique
roermond Alle rooms-katholieke parochies in Limburg hou
den de komende weken een extra collecte voor noodhulp aan
de slachtoffers van het natuurgeweld in Mozambique. De Na
tionale commissie voor internationale samenwerking en duur
zame ontwikkeling (NCDO) zal de opbrengst verdubbelen. De
actie is een initiatief van het Missiebureau Roermond. Alle pa
rochies en kloosters in Limburg krijgen nog deze week een brief
met het verzoek om zondag of in de loop van de komende we
ken de extra collecte te houden, aldus het bisdom Roermond.
De Lofstem presenteert cd
wouBRUCCEChristelijk Gereformeerde Zangvereniging De Lof-
stem uit Woubrugge presenteert zaterdagavond de cd 'Aanbid
ding'. Dat gebeurt tijdens het jubileumconcert ter gelegenheid
van het 95-jarig bestaan in de Nederlandse Hervormde Kerk
aan de Comriekade. Medewerking verlenen sopraan Gretha
Bregman-Hovink, pianist/organist Martien van der Zwan en
trompettist Samuël Schelling. Het concert begint om acht uur.
De toegang is gratis, maar bij de uitgang is er wel een collecte.
Kerken bewaken religieuze radio en tv
londen De Anglicaanse Kerk stelt met andere kerken een onaf
hankelijke commissie in, die de religieuze programma's op ra
dio en televisie kritisch gaat volgen. Ook heeft de synode de
BBC opgeroepen het aantal religieuze programma's niet te ver
minderen. In een unaniem aanvaarde motie eisen de synodele
den meer aan religie gewijde televisie en radio in de piekuren.
Ook moeten de programma's bestemd zijn voor een algemeen
publiek en moet de kwaliteit van de uitzendingen omhoog. De
motie was ingediend door de voormalige BBC-producent Nigel
Holmes.
Carnavalsvierders bij de paus
Vaticaanstad De zanggroep van een Toscaanse carnavalsver
eniging kwam gisteren op audiëntie bij de paus. Johannes Pau-
lus II greep de audiëntie aan om gelovigen te wagen te bidden
voor zijn komende reis, later deze maand, maar Israël en de Pa
lestijnse gebieden. foto epa
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Ede (wijkgem. 8),
G.A. Schreuders te Wierden.
Toegelaten en beroepbaar: mw.
C.J. Don, Herculesweg 157,
2624 VW Delft; J.P.J. van der
Ende, Jan Philipsweg 18, 2802
NZ Gouda; mw. M.C.J. de Mooij-
de Greef, Waltmanstraat 4, 2136
BC Zwaanshoek; D.M. van der
Wel, Brugakker 6337,3704 RG
Zeist.
GEREFORMEERDE KERKEN
(VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Amersfoort-Nieuw-
land: J.R. Geersing te Berkel en
Rodenrijs.
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE
KERKEN
Beroepen: te Drogeham, H.H.
Klomp te Nunspeet.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Meeuwen, G.J. van
Aalst te Ridderkerk; te Rotter
dam-Zuid, J.S. van der Net te
Apeldoorn.
Tien jaar oude christelijke hulpüjn vaak gebeld over misbruik
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met vrijdag.
Denemarken:
Donderdag geregeld zon en vrijwel overal
droog. Vrijdag bewolking en perioden
met regen, ook veel wind. Middagtempe-
ratuur ongeveer 7 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ierland:
Wisselend bewolkt en enkele buien, in
het noorden vrijdag met een winters ka
rakter. Maxima van ongeveer 5 graden in
het noorden tot 12 graden in het zuiden.
België en Luxemburg:
Donderdag wat zon en tot de avond
droog. Vrijdag bewolkt en regenachtig.
Ook veel wind Maxima rond 8 graden, in
de Ardennen enkele graden lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Donderdag geregeld zon en meest droog.
Vrijdag van het westen uit bewolking ge
volgd door regen, in de heuvels later ook
kans op sneeuw. Maxima ongeveer 12
graden, donderdag in het oosten rond 6
graden
Zuid-Frankrijk:
Vrijwel overal droog en vooral in het zuid
oosten zon, maar zeker donderdag ook
een stevige Mistral. Maxima donderdag
rond 11 graden, vrijdag zachter.
Spanje,
Droog en veel zon. Maxima van circa 15
graden in het noorden tot 24 plaatselijk
in het zuiden,
Portugal:
In het noordwesten mogelijk enkele wol
kenvelden, verder veel zon. Maxima van
16 graden in het noorden tot 23 in het
zuidoosten.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Droog en vooral vrijdag veel zon Maxima
weer oplopend naar ongeveer 18 graden.
Tunesië:
Donderdag in het noorden een stevige
westenwind, enkele wolkenvelden, maar
waarschijnlijk droog. Verder droog en
flink wat zon. Maxima donderdag van 16
graden aan de noordkust tot 23 in het
zuiden, vrijdag overal rond 19 graden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, ook enkele wolkenvel
den en droog. Verder toenemende noord
oostenwind en kans op zichtverminde-
ring door stof of zand. Maxima oplopend
naar 22 tot 28 graden.
Duitsland:
Donderdag af en toe zon en op de mees
te plaatsen droog. Vrijdag veel wind en
perioden met regen, in de heuvels en
bergen vaak sneeuw Maxima ongeveer 6
graden, vrijdag iets zachter.
Oostenrijk:
Donderdagnacht veel regen, sneeuw
grens dalend tot 700 meter. Overdag ge
leidelijk aan opklaringen Vrijdag op
nieuw meer bewolking en later regen,
boven 1200 meter sneeuw Maxima in
de dalen rond 6, vrijdag ongeveer 8 gra-
Zwitserland:
Donderdag vrijwel droog en in het zuiden
veel zon. Vrijdag in het noorden en wes-
Elke daq een beetje vakantie p]
-
"Hé, kijk daar gaat een
dolfijn!" Duiken tussen de dolfijnen,
dat kan in Eilat in Israël en is absoluut
een belevenis. Kijk morgenmiddag om
i 13.15 uur naar Vakantie-TV op SBS6!
I I
Het dagelijkse vakantieprogramma
VAKANTIEWINKELS
van D reizen
v-7
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
TELEFAX
Advertenties: 071 - 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17["'
071- 5356 230
i RUBRIEKSADVERTENTIES
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per hélf jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstre[rK
het automatisch afschrijven Vc
abonnements- geld, ontvangen 1,- korfne
^'"9- hpi
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post i
worden verzonden geldt
aan portokosten per verschijndag.
ïinnenl'"
slag van11 O
En.
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is
van het regionale nieuws uit het Leidstjq
Dagblad op geluidscassette beschikbar
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gr^ai
Auteursrechten voorbehouderms'
Dagbladuitgeverij Damiate Kj^
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
De christelijke kindertele
foon Chris werd tien jaar
geleden uit nood geboren.
Het werk is sindsdien
enorm gegroeid: van vier
honderd telefoontjes in het
eerste jaar, naar vijfdui
zend vorig jaar. Ook de
ernst van de hulpvragen
nam toe.
DORDRECHT WIM SCHRIJVER
Het was niet zo dat er in 1990
zo nodig een christelijke variant
op de Kindertelefoon moest ko
men. „Het begin van Chris was
niet gepland", vertelt Rob
Baardse van de stichting in
Dordrecht.
Het begon met het boek
'Weid mijn lammeren', waarin
Else Vlug schreef over kinder
pastoraat. Ze kreeg daarop
enorm veel brieven en telefoon
tjes van ouders over problemen
van hun kinderen. Dit leidde tot
de stichting Landelijke christe
lijke kinder- en jeugdhulp
Chris.
Ouderen mogen naast kinde
ren en jongeren ook bellen met
de hulplijn, die 24 uur per dag
en zeven dagen in de week be
reikbaar is. Tussen de 80 en 95
procent van de bellers is chris
telijk. Variërend van evange
lisch tot orthodox gerefor
meerd.
Chris onderscheidt zich om
dat de stichting naast telefoni
sche hulp ook 'een-op-een'
hulpverlening aanbiedt. Niet al
le christelijke kinderen en jon
geren zullen de algemene Kin
dertelefoon bellen, weet Baard
se. „Bovendien komen bij Chris
ook specifiek christelijke pro
blemen aan de orde."
Als voorbeeld noemt hij de
vragen rondom seksualiteit
De christelijke kindertelefoon Chris kreeg het de afgelopen tien jaar steeds drukker. foto cpd
voor het huwelijk: hoever mag
je gaan? Uit een recente enquê
te van Chris blijkt dat veel ker
kelijke jongeren daar echt mee
worstelen. De algemene hulp
verlening zal dat probleem niet
zo aanvoelen, denkt Baardse.
De vragen rondom seksuali
teit staan bovenaan de top drie
van de problemen waar de
jeugdige bellers mee worstelen.
Op de derde plaats staat pesten
en op de tweede seksueel mis
bruik. Al jaren geleden stelde
Chris vast, dat seksueel mis
bruik onder christenen net zo
vaak voorkomt als onder niet-
christenen.
Chris maakte twee jaar gele
den bekend dat gemiddeld ze
ven keer per week een melding
binnenkomt van seksueel mis
bruik. En in folders gebruikt de
organisatie de landelijke cijfers:
een op de zeven meisjes en een
op de twintig jongens is slacht
offer van incest.
Baardse kan zich over deze
cijfers 'ontzettend druk maken'.
„Het lijkt erop dat veel mensen
die in de kerk komen, de bood
schap van de bijbel niet vatten
en praktisch kunnen maken in
het eigen leven." Zijn organisa
tie doet niet stiekem over deze
cijfers uit angst voor bijvoor
beeld gezichtsverlies van cjde
tenen. „We kunnen als chi
nen en niet-christenen niet*t0
gerwijzen naar elkaar." is^
Op het kantoor in Dordi
werken naast Baardse oei
twaalf mensen, vaak parity
Halverwege dit jaar wordt
nieuw, groter pand betrollat
Met meer ruimte voor de tj>
peutische speelkamer en"
sprekskamers voor oudertj
leiding.
De christelijke hulplijn v
vooral gedragen door vriji
gers. „Wat zij hebben te bi(|
kan door professionele
verleners maar heel beperlj
boden worden: inzet, trou|
liefde." Het telefoontea:
staat uit veertig personen!
iedere maand getraind woi
Daarnaast staan er tussek
vijf- en zeshonderd vrijw
in het land klaar. Die k<|
pas in actie als bellers exj
hebben aangegeven dat zeK
van iemand uit de buurt v
Chris verwijst geregeld f
naar al dan niet christelijkj
ganisaties voor kinder-L
jeugdhulpverlening. „De a
heid van een kind staat i
op", benadrukt Baardse. C
hebben geen nummermef
en we ondernemen niets a
kind dat niet wil. Ben je v
ingrijpen gericht, bijvoort
in een mishandelingsitijt n
dan kan ook jij over de is
van het kind heengaan." d
Baardse zou het liefst ziejjn 1
in de kerken duizenden ioo
sen actief bezig zijn met kihilj
en jongerenpastoraat, jr si
gaat al jaren met dit past&ei
de boer op. „Het is de taaVid^
de kerkelijke gemeenten, rr
bestaat omdat veel kinderjk n
nood zijn. Wij proberen kt bi
en gemeenten te trainenpp
mooiste zou zijn als wij oijgei
onnodig maakten." |nn
Itot
De dialoog tussen joden, chris
tenen en moslims moet geba
seerd zijn op het principe van
geven en nemen. Dat zei de
Utrechtse imam H. Zeid Kailani
gisteren op een interreligieuze
studiedag aan de Islamitische
Universiteit Rotterdam (IUR).
Joden, christenen en moslims
moeten volgens Kailani de
moed hebben hun fouten on
der ogen te zien en samen te
proberen hun problemen op te
lossen. Hoewel Allah alle mos
lims beveelt hun godsdienst en
woonplaats te verdedigen, zei
de imam bereid te zijn samen
te werken met iedereen die vre
de tot stand wil brengen.
Voorwaarde is wel dat het
principe van geven en nemen
de basis vormt, aldus Kailani,
vice-voorzitter van de IUR. Hij
zei met geweld uit zijn huis te
zijn verdreven, door volgelin
gen van andere godsdiensten
die ook afstammen van de
aartsvader Abraham. Palestina
was volgens de imam beloofd
aan alle kinderen van Abraham.
„Wij zijn kinderen van Abra
ham. Niemand mag vergeten
dat Ismaël (stamvader van de
Arabieren) de oudste zoon was
van Abraham."
Joden, christenen en moslims
moeten elkaar als bondgenoot
aanvaarden, zei de predikante
C. van 't Leven, die zich voor de
Samen-op-Wegkerken met de
islam bezighoudt. Bij de inter
religieuze dialoog gaat het vol
gens haar om onderling res
pect. „Wij gelovigen hebben
nooit het monopolie op de
goedheid en de genade van
God. God gaat de grenzen van
één gemeenschap, één leer, één
boek te boven", zei ze.
De joodse vredesactivist Y.
Landau noemde het een grote
tragedie dat de Grot van de
Aartsvaderen in Hebron een
plaats van conflict is geworden.
De plaats werd in 1994 onthei
ligd toen de joodse kolonist
Goldstein een bloedbad aan
richtte onder biddende mos
lims. „Zulke gebeurtenissen
herinneren ons eraan dat we
gemakkelijk ontheiligen wat we
als heilig claimen", zei Landau.
ten meer bewolking gevolgd door regen,
boven 1200 meter sneeuw. Maxima in
de dalen rond 6 graden, bij Locarno 14.
ook elders zachter.
Donderdag in het oosten eerst perioden
met regen, mogelijk ook natte sneeuw.
Elders wat zon en meest droog. Vrijdag
veel wind en vanuit het westen regen.
Middagtemperatuur ongeveer 5 graden,
vrijdag tijdelijk zachter.
Tsjechië en Slowakije:
Donderdag in Slowakije regen of
sneeuw. In Tsjechie vrijwel droog en ge
regeld zon. Vrijdag veel wind en vanuit
het westen regen. Maxima van 3 graden
in Slowakije tot 7 in Tsjechie. Vrijdag tij
delijk zachter
Italië:
Donderdag in het noorden zonnig, in het
midden zuiden nog veel wind en buien,
mogelijk met onweer. Vrijdag wat rusti
ger, zonnige perioden en vrijwel overal
droog. Maxima tussen 10 en 15 graden.
Corsica en Sardinië:
Donderdag veel wind en kans op een en
kele bui. Vrijdag rustiger, droog en meer
zon. Maxima rond 13 graden, vrijdag en
kele graden hoger.
Griekenland en Kreta:
Donderdag veel wind en vanuit het wes
ten regen of onweer. Vrijdag naar het
oosten wegtrekkende buien en meer zon,
later ook minder wind. Donderdag maxi
ma van 13 tot 17, op Noord-Kreta moge
lijk 20 graden, vrijdag frisser.
Malta:
Donderdag een gure westenwind en kans
op enkele buien, mogelijk met onweer.
Vrijdag rustiger, droog en wat meer zon.
Maxima ongeveer 16 graden.
Turkije en Cyprus:
Vanaf donderdagmiddag inWest-Turkije,
en vrijdag in Zuid-Turkije en Cyprus veel
wind, regen en onweer. Donderdag in het
zuiden en oosten en vanaf vrijdagmiddag
in het westen geregeld zon. Maxima tus
sen 10 en 16 graden.
VRIJDAG 3 MAART 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.21 Zon onder 18.22
Maan op 06.20 Maan onderl5.16
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.19 14.29 01.52 14.02
Laag 10.04 22.34 09.45 22.15
Weerrapporten 02 maart 07 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
regen
/""vg^:ï opklaringen
zonnig
lagedruk
windrichting hogedruk
luchtdruk in
19 temperatuur -1000— hecto pasca|
BOEKBESPREKING
Het is zonder meer een prach
tig boek: de Atlas van de Bijbel.
Een vertaling van de Engelse
Bible Atlas, uitgegeven door de
Nederlandse uitgeverij Kok en
het Belgische Lannoo. In de
vertaling zijn de sporen van
het Vlaams regelmatig herken
baar ('een visuele gids door
heen de wereld van het Oude
en het Nieuwe Testament'),
maar daar stap je als lezer snel
overheen.
Alle bekende bijbelverhalen
staan erin: van de schepping
van de wereld tot de openba
ring van Johannus. Verluchtigd
met prachtige foto's van Israel,
van archeologische opgravin
gen, reconstructies van bijbel
se steden en vooral heel veel
driedimensionaal kaartmateri
aal van Oxford Cartographers.
In 140 pagina's gaan de schrij
vers Marcus Braybrooke en Ja
mes Harpur noodgedwongen
in een hink-stap-sprong door
de bijbel. „Ze zetten de belang
rijkste bijbelverhalen in de
context van hun tijd en
plaats", aldus de uitgevers.
„Driedimensionale reconstruc
ting van het manna.
En ja, die geleerden verwactbr
je dan verderop in het boek
genlijk ook. Bijvoorbeeld al
het verhaal wordt verteld oi
de val van Jericho. „Zoals G
het had bevolen trokken zij
dagen na elkaar in stilte ron
de zware muren van de sta<P j
Zeven priesters met zeven
ramshoorns leidden de op-ps
tocht, gevolgd door de ark v®:
het verbond. Op de zevend/ 1
dag trokken zij zeven keer c?r
de stad, bliezen de priester^
een laatste keer op de hooi
en begon het volk luid te
schreeuwen. Toen stortten
muren in en konden de
vallers Jericho binnendrin
gen." De afbeelding van
reconstructie van de mi
van Jericho maakt dat
net zo raadselachtig als datL
de manna die uit de hemel f
neerviel.
Maar het is wel een prachti)
boek om in te grasduinen.
AAD RIETVELD I
te
tten im
2 aaif
lrin-!tn
schappers
worden op
gevoerd
maakt de
tekst van de
Atlas ook
niet altijd
sterker. Over
de reis van
het volk Isra
el door de
woestijn
staat er:
„Ook voed
sel was
moeilijk te
vinden. De
Israëlieten
hadden
heimwee naar de overvloedige
voorraden van Egypte en op
nieuw beschuldigden zij Mo-
zes ervan hen meegenomen te
hebben. Als antwoord stuurde
God kwartels en manna - een
vreemd soort voedsel dat elke
morgen als verse vlokken uit
de hemel neerviel, maar weg
smolt tegen de middag. Terwijl
het vinden van water en zwer
men trekvogels in de woestijn
gemakkelijk uitgelegd kan wor-
ties van steden
en gebouwen
brengen de
bijbelse wereld
tot leven en
werpen een
verhelderend
licht op de ver
halen die aan
de basis liggen
van de grote
joodse en
christelijke re
ligies."
Misschien is
de Atlas van de
Bijbel niet echt
bedoeld als
'leesboek'.
Maar wie het in een keer uit
leest stuit wel op vreemde in
consequenties. Zo wordt het
bijbelboek Spreuken eerst toe
geschreven aan koning David,
die volgens een tijdbalk voor in
het boek tussen 1000 en 960
voor Christus regeerde, maar
beweren de schrijvers een paar
pagina's verder dat het dateert
uit de derde eeuw voor Chris
tus.
Dat er hier en daar weten-
