Veehouder
Adams zoekt confrontatie met Bayer
Intelligente videorecorder neemt zelf tv-programma's op
Economie
Elektronica in kleding
Schermen van lichtgevend plastic
WOENSDAG 1 MAART 2000340 K/VO
De mens draagt steeds meer elektronica met zich mee en meer is onderweg. ,,Het is logisch al
die steeds kleinere apparatuur in de kleding te verwerken", zegt P. Saraga, directeur van Phi
lips Research in Redhill in Engeland. Een nieuw soort textiel bevat geleidend materiaal voor
elektronische signalen. Dadelijk kan de gebruiker een telefoon of toetsenbord 'uit de mouw'
schudden. Een uniform van een stewardess kan een 'ingebouwde digitale assistent' hebben,
met een oortelefoon en een microfoon om met collega's te praten.
Miniatuurcamera's in kinderkleding en een verbinding met een mobiele telefoon bieden mo
gelijkheden als 'babyvideo'. Jongeren kunnen 'interactieve' kleren dragen, waarmee ze de
muziek en het licht in de disco beïnvloeden, stelt Philips zich voor. De kleren kunnen oplich
ten zodra iemand met een gemeenschappelijke interesse in de buurt is.
Sportkleding kan door ingebouwde sensors alle bewegingen vastleggen, waarmee de beoefe
naar zijn tepnisslag of zijn golfstijl op een flexibel tv-scherm terug kan zien om zich te verbe
teren.
Philips heeft aangekondigd dit voorjaar meer tipjes van de sluier op te lichten en trucs uit de
mouw te schudden, misschien wel net zo letterlijk als figuurlijk.
Een van de vragen waar de consument mee zal zitten, is: hoe kan die elektronische kleding in
de was? Misschien dat de wasmiddelengiganten Unilever en Procter and Gamble samen met
de wasmachine-industrie die oplossing al in huis hebben, want in de komende eeuw zal
'droog' wassen tot de mogelijkheden kunnen behoren.
Over enkele jaren kijken we naai' een veel kleurrijker, hel
derder en energiezuiniger beeldscherm als we thuis voor de
tv of achter de pc zitten. Door lichtgevende plasticmolecu
len in te klemmen tussen twee dunne plaatjes glas, is Phi
lips bezig een heel nieuw soort beeldscherm te maken, dat
bij een verdere ontwikkeling in een tijdspanne van zo'n vijf
tot tien jaar bovendien in alle mogelijke vormen kan wor
den gebogen. De eerste kleine beeldschermpjes, voor bij
voorbeeld mobiele telefoons, komen volgend jaar al op de
markt, maar op grotere beeldschermen moet de consument
nog enkele jaren wachten.
Philips maakt daarbij gebruik van kunststoffen, die in de
verpakkingsindustrie al veel worden gebruikt. Op de Uni
versiteit van Cambridge is in het begin van de jaren negen
tig ontdekt dat deze grote moleculen losse elektronen heb
ben, die onder lage gelijkstroomspanning licht in alle kleu
ren van het spectrum uitstralen.
De voordelen van de nieuwe technologie zijn legio, zo re
kent Philips voor. De grondstof is goedkoop. De plastics
werken op een lage temperatuur, zijn licht van gewicht, rea
geren snel en ze stralen een helder licht uit met een hoog
contrast. Er is slechts weinig energie nodig om te werken.
Vooral in kleine mobiele apparaten is dat laatste zeer gun
stig, doordat de standby-tijd wordt verlengd. Bovendien is
het voordeel ten opzichte van een lcd-scherm, die nu op
laptop-computers zit, dat je ook een scherp beeld hebt als
je niet recht voor het scherm zit, maai' daar van opzij naar
kijkt.
Dat is een hele opsomming van voordelen. Voordat de vin
ding toepasbaar was, moesten heel wat technologische pro
blemen worden overwonnen. Directeur innovatie R.J. Visser
van Philips Components: ,,Een van de problemen was de
korte levensduur van de beeldschermen. Toen we in 1991
van start gingen, werkten ze slechts enkele minuten op ka
mertemperatuur. We hebben verschillende verpakkingsme
thodes gebruikt om de levensduur te verlengen. Afsluiting
met glas bleek vooralsnog het meest succesvol."
De stap naar grotere videoschermen is volgens Visser rela
tief simpel. ,,Het is de reden waarom we hier ingestapt
zijn."
Belonen veilig
gedrag werkt b
Dow Terneuzei
Niet van bovenaf oplegg
maar werknemers wijzen
hun eigen verantwoorde!
heid. Dat is in een i
het veiligheidsbeleid
Benelux in Terneuzen. De dc
stellingen van de chemiegig;
zijn ambitieus. In 2005 moei het
bedrijfsongevallen op en ro mei
de grootste Dow-vestiging b hen
ten de Verenigde Staten n tijde
negentig procent zijn terug| hesi
bracht. Wie geen brokk vo
maakt, krijgt extra geld. in n
Hoofd veiligheid bij Dc hen
E.de Graaf, gaat terug in de t0es
schiedenis. ,,Er was een tijd i
veiligheid en milieu bij D
een apart beleidsonderd
vormden", vertelt De Gr? DUN,
„De laatste vijf a zes jaar is i een
veranderd. Het zogeheten Er gev,
ronment, Health and Saf geja
(EH&S) programma, dat in 15 gezj
werd ingevoerd, zorgt erv< he c
dat veiligheid en milieu geïr gen:
greerd zijn in de totale bedril sis t
voering." wap
Hij maakt een vergelijk jhnc
met de beginjaren van D( 0pg
zo'n honderd jaar geleden
het Amerikaanse Midland. „I
als Terneuzen was dat een ki1
ne gemeenschap. Als er z OSLC
ongevallen voordeden, wai £jee
de gevolgen direct zichtbc 0fwi
Dat maakte dat de betrokki gen
heid van het management r ken
de omgeving vanaf het bei mof
bestond en dat zich een st £re,
gevoel van sociale verantwo mar
delijkheid ontwikkelde."
De Graaf: „Vanaf de
zestig zijn we steeds mei
nadruk gaan leggen op het
drag van de werknemers. Ie
zijn eigen verantwoordelijkh j
werd steeds meer het motto.'
Overigens bekommert D hoo
zich niet alleen om de veil njer
heid binnen de poorten. Ooi ting
het verkeer buiten het bedri woo
terrein dienen de chauffe Het
van het concern zich aan stri genj
regels te conformeren. tiedi
Dow maakt sinds een aai
jaren geen onderscheid ni
tussen ongevallen die zijn t
oorzaakt door eigen persoi
en door de contractwerk
mers van buitenaf die op
terrein actief zijn. Voor ei
mensen maar ook voor de c
tractmensen is een beloni
en boetesysteem ontwikl
om te prikkelen de veilighe
voorschriften na te leven. Bc
1998 besloot de directie al,
de veiligheidsdoelstelling
ging uitmaken van het varial
deel van de salarissen. Met
dere woorden: hoe meer oi
vallen, hoe minder geld voo
werknemers. Contractarbeii
kunnen een gezamenlijke b
ning van maximaal acht
joen gulden opstrijken als z(
dens de bouw het aantal i
denten tot nul reduceren.
Het veiligheidsbeleid w
vruchten af. Want deden zie
1994 nog zo"n zeventig i
denten voor, vorig jaar w<
dat er nog maar vijfentwii
De bedoeling is om dat aa
in 2005 tot ongeveer zevei
hebben teruggebracht.
rlNt
kust
4*.
Bij Bayer kennen ze hem inmiddels maar al te goed. Vee
houder Jan Adams uit Bennekom zoekt de confrontatie
met het Duitse farmacieconcern. Het actiecomité 'Ziek
van Bayer', waarvan hij voorzitter is, blokkeerde de afge
lopen weken eerst de Nederlandse hoofdvestiging in
Mijdrecht en verstoorde later een chique eeuwfeest van
de multinational in de Antwerpse schouwburg. Nieuwe
acties zijn in aantocht.Bayer is nog niet van ons af",
voorspelt de 39-jarige koeienboer.
GPD
Op de keukentafel liggen twee
foto's: een van een dode koe en
een van een bloederig doodge
boren kalfje. Het zijn twee run
deren die Jan Adams in de eer
ste helft van vorig jaar verloor
nadat hij zijn veestapel van 55
melkkoeien eind 1998 had laten
inenten met een vaccin tegen
IBR. Die afkorting staat voor in
fectueuze bovine rhinotrachei-
tis, in de agrarische wereld be
ter bekend als koeiengriep. De
inentingen, bedoeld om IBR uit
Nederland te verdrijven, waren
verplicht en maakten deel uit
van een landelijk vaccinatiepro
gramma. Dat was voorgeschre
ven door de Gezondheidsdienst
voor Dieren.
Een aantal weken na de inen
tingen begon een deel van de
runderen van Adams merk
waardig gedrag te vertonen. Dat
varieerde van longontstekingen
en twee tot drie dagen een
bloedneus tot ernstige uieront
stekingen en doodgeboren kalf
jes. „Ze reageerden ook nauwe
lijks op antibiotica", vertelt hij.
„De weerstand nam af, waar
door de koeien allerlei gezond
heidsklachten kregen, soms
met de dood als gevolg. De die
ren hebben ontzettend gele
den." Uiteindelijk verloor
Adams twintig koeien, inclusief
doodgeboren kalfjes. Samen
goed voor een schadepost van
tienduizenden guldens.
Later dat jaar bleek dat de Ben-
nekommer een van de onge
veer 7.000 rundveehouders was
die zwaar waren gedupeerd
door een van Bayer afkomstige
entstof tegen de koeiengriep.
Een grote hoeveelheid van dat
vaccin was ondanks de strenge
controles in de fabriek besmet
met tenminste een en waar
schijnlijk meer virussen. Bij
twaalf bedrijven werkte de en
tstof zo agressief dat koeien er
begin vorig jaar acuut dood bij
neervielen.
Uit onderzoek werd duidelijk
dat dit virus in Nederland on
bekend was en dus rechtstreeks
te herleiden was naai' Bayer. De
farmaciereus erkende dat en
heeft de betrokken bedrijven
inmiddels schadeloos gesteld.
Daarmee was een totaalbedrag
van vijf miljoen gulden ge
moeid.
De veestapels van Adams en
duizenden andere koeienboe-
ren zijn ingeënt met een vaccin
dat besmet was met een minder
agressief virus en dat boven
dien al voorkwam in Neder-
Boer uit Bennekom leidt actiecomité' tegen Duits farmacieconcern
land. Bayer stelt dat de vervui
ling van de entstof zo licht was
dat dit vaccin niet de oorzaak
kan zijn geweest van ernstige
gezondheidsklachten. Het con
cern weigert dan ook de getrof
fen veehouders schadeloos te
stellen.
Dat was voor de landelijke boe-
renorganisatie LTO aanleiding
tot de oprichting van de Stich
ting Inventarisatie IBR Schade
(SUS). De stichting is momen
teel bezig de schaderapporten
van gedupeerde koeienboeren
te verzamelen. De SIIS heeft
vervolgens de moeilijke taak
om de claims met bewijzen te
onderbouwen.
„Dat is ontzettend lastig", legt
Adams uit. „De entstof blijft na
melijk maar enkele weken leven
in het lichaam van een koe."
Wel lopen er momenteel enkele
onderzoeken naar de gevolgen
van inenting met de besmette
entstof, maar of dat enig soe
laas biedt, is zeer de vraag.
Daarmee dreigt de kwestie te
verzanden in langdurige juridi
sche procedures, die zich veelal
buiten de openbaarheid afspe
len. Dat was voor Jan Adams en
drie collega's uit Friesland,
Noord-Brabant en Limburg de
reden om een actiecomité op te
richten. „Wij zijn niet tegen de
aanpak van de LTO, maar vor
men juist een aanvulling daar
op", benadrukt de voorzitter.
„Onze veestapels zijn gelukkig
weer gezond, maar de manier
waarop Bayer met deze zaak
omgaat, vinden wij onvoorstel
baar. Je kunt toch niet om ze
venduizend bedrijven heën. Ze
proberen alles te rekken, terwijl
wij voor de kosten opdraaien.
We zijn echt ziek van Bayer en
dat zullen ze merken ook."
Het actiecomité 'Ziek van Bayer' onthult op het terrein van veehouder Jan Adams in Bennekom de actieposter
doodgeboren kalfje.
aangeven of hij openstaat voor
een vorm van 'direct mailing*
aan de hand van zijn profiel.
Dan krijgt hij toegesneden re
clame thuis."
Het onderzoek bij Philips is
volgens Aarts momenteel het
meest tastbare op het gebied
van kunstmatige intelligentie,
dat een veel bredere toepassing
zal gaan krijgen. „Dadelijk heb
ben mensen ook tal van kleine
apparaatjes in huis, die uitge
rust zijn met intelligente chips.
Die kun je op of in je kleding
dragen, of je draagt ze bij je zo
als een mobiele telefoon. Alle
stukjes geheugen samen -al die
'memory sticks'- vormen dan
samen een huissysteem."
„Als Philips denken wij op
dat gebied een voorsprong te
hebben ten opzichte van de
personal computer. Voor de ge
middelde mens is de tv meer
dan een personal computer. De
functie van de tv is erg sociaal.
Hij is nu al vaak het middel
punt van de kamer. Door mid
del van dat medium willen we
nieuwe apparaten maken die
het samenleven vergemakkelij
ken. Apparaten om emotie op
te wekken, waarmee men zich
thuis voelt."
„Stel je bijvoorbeeld voor de
tv ook te gebruiken om met be
hulp van huiscamera's even
snel in andere kamers te kijken.
Zo kun je de babyfoon vervan
gen. In plaats van even naar
een andere kamer te lopen, kun
je ook via de tv even kijken, of
met je huisgenoten in een an
dere kamer communiceren.
Met meerdere beeldschermen
kun je computerspelletjes op
afstand met elkaar spelen.
Daarnaast zal de consument
op meerdere plaatsen in huis
een beeldscherm hebben staan,
bijvoorbeeld in de keuken, waar
je de receptuur op doorneemt.
Door de intelligente chips weet
de computer wat je lekker vindt
en die kan menusuggesties ge
ven. Na een blik in de koelkast
kun je bij het voorraadsysteem
van de supermarkt nagaan of
de artikelen voorradig zijn. 's
Morgens kan je voor de tv even
je fitnessprogramma doorne
men. Het huishouden wordt
dadelijk elektronisch onder
steund. Maar de mens blijft wel
zelf bepalen wat er gebeurt."
„Het scherm wordt een spie
gel", benadrukt Aarts. „Hij her
kent je, door spraakherkenning,
en hij kent je aan de hand van
je voorkeuren."
Het lifestyle-programma van
Philips is volgens Aarts de eer
ste start voor een reeks produc
ten voor het economische mo
del van de toekomst. „Het
wordt een ervarings-economie.
We verwachten dat mensen
daar hun geld aan gaan uitge
ven. Wij denken dat we door
technologische toepassingen
dingen beter kunnen doen."
Philips waagt zich echter niet
zo maar op het gladde ijs van
het derde millennium. „We
hebben vele studies lopen en
we hebben 14.000 gezinnen be
zocht om te zien hoe zij er mee
denken om te gaan."
verdwijnen. Reclamemakers
willen steeds dichter bij hun
doelgroep komen en kunnen
op die manier profijt trekken uit
de nieuwe manier van tv-kijken.
„Aan reclame zitten twee
kanten", zegt Aarts. „Met het
'time shiften' kun je alle recla
me eruit gooien bij het opne
men. Reclamezendtijd wordt
door veel mensen toch al als
plaspauze ervaren. Reclame is
echter niet altijd onwenselijk.
Het kan voor consumenten ook
interessant zijn. Door de filter
systemen kan de consument
Als het aan Philips ligt, zitten we in de komende eeuw thuis voor de televisie gekluis
terd. Dat is dan geen glazen beeldbuis meer, of een lcd-scherm, of een plasmascherm,
maar een beeldscherm van lichtgevend plastic. Door de steeds kleinere elektronische
apparatuur zit de afstandsbediening verweven in de mouw. De intelligente videorecor
der kent de voorkeur van de kijker en neemt alleen op wat hij leuk vindt. Philips denkt
met de televisie een stap voor te hebben op de personal computer. De tv is al lang het
middelpunt in huis, terwijl de pc op de werkkamer staat.
EINDHOVEN ONNO BUITER
GPD
De kijker kan straks kiezen uit
400 tv-zenders en 15.000 pro
gramma's per dag. Zappen is er
niet meer bij, want dat zou te
veel tijd kosten. Philips ontwik
kelt een 'zelfdenkende' videore
corder die de programma's
naar persoonlijke voorkeur op
neemt. Een icoontje, een speels
vormgegeven figuurtje, geeft in
het systeem het karakter van de
eigenaar aan. Het idee klinkt
simpel, maar de technologische
slag die Philips daarvoor moet
maken is groot.
Prof.dr. Emile Aarts, departe
mentshoofd nieuwe mediasys-
temen en toepassingen van
Philips Research en verbonden
aan de TU Eindhoven: „Het
systeem bestaat uit een grote
videorecorder met vele uren
opnamecapaciteit. Daar komt
veel nieuwe techniek bij om de
hoek kijken. Er moet een me
chanisme komen om uit het
grote aanbod die zaken te selec
teren die de kijker leuk vindt en
dat leuk te presenteren. Het
meest simpele daarvan is de 'ti
me shift'; dat je al naar het pro
gramma kunt kijken, terwijl het
wordt opgenomen. Nu moet je
wachten met kijken totdat het
hele programma is opgenomen
en teruggespoeld. Door meer
dere 'tuners' in de video te
plaatsen, moet je ook program
ma's kunnen opnemen die te
gelijkertijd worden uitgezon
den. Dat is technisch slechts
een kleine uitbreiding."
„Van een Amerikaans bedrijf
is al een systeem beschikbaar
waarmee kijkers persoonlijke
voorkeur voor programma's
kunnen invoeren. De mogelijk
heden en de capaciteit moeten
nu worden uitgebreid, zodat je
een 'thuisvideo-bibliotheek'
kunt maken. En wat daarbij het
belangrijkste is: het apparaat
moet 'Ieren' om de persoonlijke
voorkeur van de kijker op te ne
men. Dat betekent dat een in
gebouwde intelligente compu
ter het beeld van de kijker moet
ontwerpen en diens program
ma's uit het aanbod moet filte
ren. En als de voorkeur van de
kijker verandert, moet de com
puter in staat zijn het profiel bij
te stellen."
De kijker kan intoetsen wat
hij per se wil zien. Een eenvou
dige versie zal daar uit bestaan.
De uitdaging is een computer te
ontwikkelen die aan de hand
daarvan en aan de hand van
zijn verdere kijkgedrag oppikt
wat de kijker op de beeldbuis
wil hebben.
Het systeem gaat volgens de
onderzoeker zo ver dat als ie
mand 'netjes' intoetst dat hij
naar actualiteiten, populair-we-
tenschappelijke programma's
en drama wil kijken, en hij in de
praktijk toch heirpelijk meer
naar seksfilms kijkt, de compu
ter dat zal signaleren en veel
seksfilms gaat opnemen. „De
computer geeft de eerlijke be
hoefte weer", zo geeft Emile
Aarts aan.
De persoonlijke tv-selectie
heeft ook vergaande conse
quenties voor hoe reclame
voortaan op de tv verschijnt.
Vaste reclameblokken zullen
