'Mijn kleinkinderen willen hun vrolijke oma weer terug'
Paul van Kemenade
als instmmentaal stilist
Thriller voor kleuters is te braaf
Leiden Regio
iANDAG 28 FEBRUARI 2000
Het dilemma van Wil Goslinga
ia^ Goslinga wordt voortdurend heen en
lst( ?r geworpen in haar strijd. Want de an-
,tc e kant van het verhaal is dat het leven
,,nl eds minder aangenaam wordt voor de
eei uw, die ooit de politiek in het dorp
ïwlettend en kritisch volgde voor regio-
e dagbladen en Buijze Pers. Goslinga:
ijn zoon zegt: ma, accepteer die nier nu
?1iE ar, want mijn kinderen willen hun vro-
oma weer terug. Hij wil dat ik zijn kin-
en zie opgroeien. Ik begrijp dat heel
•d." Dus heeft zij de neiging om het aan-
1 van haar op Curasao wonende en wer-
ïde zoon te aanvaarden. „Maar ik lig er
chten van wakker."
ar zoon heeft echter geen boodschap
de twijfel van zijn moeder en onder-
momenteel op Curagao de eerste on-
zoeken. Vallen die positief uit, dan komt
tnaar Nederland voor verder onderzoek
het LUMC in Leiden. „Chirurgen en nef-
ogen hebben gezegd dat er voor mijn
in nauwelijks risico aan verbonden is.
kan met een nier gezond verder leven,
ver ar het blijft voor mij een gok. Wat ge-
'an irt er als het misgaat? Ik zou dat niet
ligi inen verwerken."
isl ziekte van Wil Goslinga is erfelijk en
ude enbaarde zich acht jaar geleden. Ze heeft
1 [eheten cystenieren. Ook de lever is be-
:oo id met cyste's. Haar moeder had ook
pn te's, maar die hadden zich op de dar
pan n genesteld. Haar moeder is er oud mee
on vorden. Op en in het orgaan ontstaan
i o aderden blaasjes, die het organisme op-
n ten en zo de functies van de nier uit-
aa akelen. „Ik geloof niet dat ik destijds be-
n g te wat het betekende voor de toekomst,
aki verkte als een gek, maar kon steeds min-
?t t aan. De raads- en commissievergade-
me gen moest ik als eerste laten vallen."
ee jaar geleden werden de klachten zo
dat zij zich moest dialyseren. „Het be-
da i met twee keer per week. Ik voelde me
een kettinghond. Uren vast aan die ma
ne, dat was nogal wat." Er kwamen
s eds meer klachten bij. „Ik kreeg shunt -
a nauwing, bloeddrukdalingen, een grote
uv iode van uremische jeuk (afvalstoffen
niet weg kunnen en onder de huid gaan
en, red) en een streng dieet. Iedere dag
rd een gevecht tegen de dorst, want ik
ieg een vochtbeperking van een halve li-
per dag."
rig jaar werd besloten om een van de
ee nieren te verwijderen. Toen het or-
m was weggehaald, schrok de Voorhout-
zich wezenloos. De nier woog drie kilo.
Set leek wel een bloemkool. Dat je daar-
e hebt kunnen leven dacht ik." De nier
^nog in haar lichaam zit, is net zo groot,
ook de lever is een waar cystelandschap,
t heeft ze op een scan kunnen zien.
operatie was noodzakelijk om plaats te
Eken voor een donornier. Ze staat op de
van Eurotransplant, maar de ervaring
rt dat het jaren kan duren voordat er een
t beschikbaar is. En die tijd heeft de
orhoutse niet.
nwege de erfelijkheid is het mogelijk dat
J haar zoon Ted (en haar andere zoon en
chter) ooit met de cyste's te maken zul-
Waardeloos
ewauwel van
^atrick Stoof
THEATER RECENSIE
WUNAND ZEILSTRA
soloprogramma van en door
-jgl ick Stoof. Gezien: 26/2, Kapelzaal Lei-
Het gezicht van Voorhout straalt niet
meer. Lichamelijk ongemak maakt het
leven voor Wil Goslinga-Van der Kroft
steeds moeilijker. Ze heeft nog maar één,
gebrekkig functionerende nier en moet
daarom drie keer per week aan de
dialyse. „De kwaliteit van het leven is
stukken minder geworden", zegt de 58-
jarige journaliste, die haar carrière door
haar ziekte noodgedwongen voortijdig
moest beëindigen. „Dit leven is eigenlijk
niks. De dialyse zorgt er gelukkig voor dat
in ieder geval vijftig procent van de
giftige afvalstoffen uit je lichaam
verdwijnen, maar verder is het een vorm
van in leven blijven. Nieren zijn zeer
essentiële organen. Werken ze niet goed,
dan raakt het lichaam in de war. Je bent
snel moe, afvalstoffen hopen zich op in
de gewrichten, vingers vervormen en je
merkt dat je steeds slechter gaat lopen."
Daarom verkeert ze tweestrijd. Haar
zoon Ted (37) heeft een van zijn nieren
aangeboden, maar diep in haar hart wil
zij niet dat er wordt gesneden in het
lichaam van haar zoon. „Ik zit net naar
een video van hem te kijken. Dan zie ik
een prachtig, gezond en bruinverbrand
lijf/Dan denk ik: moet een moeder dat
haar kind aandoen?"
FOTO MARK LAMERS
len krijgen. Goslinga: „Daarom sta ik ook
voor een dilemma. Als mijn kinderen de
zelfde ziekte hebben, heeft dat grote gevol
gen. En ze kunnen het op hun beurt weer
overdragen aan hun kinderen. Ted heeft
drie kinderen. Stel dat een van hen ziek is,
wat dan? Ik heb liever dat zij hun eigen kin
deren helpen, dan mij." Die gedachte
speelt telkens door mijn hoofd."
Alle problemen waren uit de wereld ge
weest als de nier van haar vriendin Rickie
Josten (60) in het lichaam van Wil Goslinga
getransplanteerd had kunnen worden.
„Het was een prachtig aanbod, zo ontzet
tend lief. Rickie is heel wat keren naar het
ziekenhuis geweest voor onderzoeken. Het
leek in eerste instantie de goede kant op te
gaan. Maar toen het onderzoek in een be
slissende fase was gekomen, leek het de
vaatchirurgen beter de transplantatie niet
uit te voeren. Haar anatomie verschilde te
veel."
Dat betekende een klap voor haar vriendin.
Ze vindt het nog steeds verschrikkelijk dat
ze mij niet kan helpen. Ze vindt het erger
dan ik, ze was zo ontzettend gemotiveerd.
Maai ik had er rekening mee gehouden, dat
het niet door zou kunnen gaan."
Twee dagen per week kan ze redelijk nor
maal functioneren. Op zaterdag zorgt ze
voor het gezin van een overleden vriendin.
„Daarvan moet ik dan meestal op zondag
uitrusten. Ik zou best meer willen doen,
maar het gaat niet. De grenzen liggen an
ders dan vroeger. Het is nu een kwestie van
dagelijks overleven."
Schrijven, haar grote passie, doet ze on
danks haar matige gezondheid toch nog.
Ze heeft zich gemeld voor de redactie van
het tijdschrift Wisselwerking van de Lande
lijke Vereniging van Nierpatiënten. „Dat
zijn onderwerpen waar ik twee maanden
de tijd voor krijg. Human-interest-verha-
Ien, die liggen mij het beste. Dat kan ik wel
aan, dat is geen strijd tegen de deadline."
Deadlines hebben Wil Goslinga voortdu
rend achtervolgd. De verslagen van de
raads- en commissievergaderingen moes
ten de volgende dag immers alweer in de
krant. „Mijn kinderen zagen me altijd ach
ter de typemachine zitten. Vooral in de
weekeinden moest ik zowat een hele Buij-
ze-krant volschrijven. Daarbij kwamen nog
de bijdragen voor de regionale krant en de
uitzendingen van Voorhout Lokaal."
Wil Goslinga heeft in de afgelopen twintig
jaar politiek Voorhout aan haar pen onder
worpen en ze heeft geschreven over de
menselijke en onmenselijke dingen die in
het dorp gebeurden. Op de vraag waarom
het in Voorhout in politiek opzicht altijd
rommelt, is het antwoord kort. „Voorhout
heeft niet altijd de juiste mensen in de ge
meenteraad gehad. Er werd nauwelijks te
gengas gegeven, dat gold overigens niet
voor ieder raadslid. Dat is gelukkig veran
derd. Van het tijdperk Van der Wouw heb
ben we nog steeds last. Die man heeft alle
Voorhoutse grond verkocht aan projectont
wikkelaar Noorlander. Met zijn opvolger,
Mirjam de Goeij-Smulders, kon ik persoon
lijk goed opschieten, maar in de raad was
ze veel te dominant." Wat uiteindelijk leid
de tot haar opstappen.
De nieuwbouwplannen van het Voorhout-
se centrum vindt ze ambitieus, maar wel
noodzakelijk. Het was in haar ogen de
hoogste tijd om eens met concrete zaken te
komen. „Ik schreef er al over vanaf het mo
ment dat ik begon met journalistiek, in '79.
Er moet nog wel aan de plannen geschaafd
worden, maar dan kan het wat moois wor
den. Die spoorbaan blijft toch een pro
bleem. De architect die het gemeentehuis
heeft ontworpen, heeft me ooit gezegd dat
er een fly-over of een tunnel onder de
spoorbaan moest komen, anders zou het
nooit wat met het centrum worden."
Haar eerste interview deed ze in het sous-
terrain van het oude gemeentehuis met ge
meentesecretaris Jan Boon. Ze schreef voor
Buijze Pers, Leidse Courant. Leidsch Dag
blad, Kanaal 7 en werkte ook voor Omroep
Rijnland, de voorloper van Holland Cen
traal. De beste herinneringen bewaart ze
aan een vraaggesprek met Hennic Eman,
de huidige premier van Aruba. „Ik logeerde
daar bij een vriendin. Zij heeft dat interview
voor mij geregeld. Eman was toen in de ra
ce voor het premierschap. Hij kwam over
als een aardige, betrouwbare en vooral ide
alistische man. Nu wordt hij ervan ver
dacht betrokken te zijn bij drugstranspor
ten. Dan denk ik: 'wat zonde dat jij bent af
gegleden."
Ze heeft in haar carrière veel bekende Ne
derlanders gesproken. Van Prins Bernhard
tot Herman Brood. „Maar het belangrijkste
en het interessantste heb ik toch altijd de
Voorhouters uit mijn eigen dorp gevonden.
Achter ieder mens zit wel een uniek ver
haal."
Leiderdorps Kamerkoor: haarscherp en puur
MUZIEK RECENSIE
LIDY VAN DER SPEK
Concert: kantatedienst. met Bachs Kantate nr 4 door het Leider
dorps Kamerkoor o I v Peter Dijkstra, m m v Anabela Coelho
Marcos, sopraan. Urs Bühler. tenor, Mare Pantus, bas, het En
semble BWV4 van het Koninklijk Conservatonum, en met Joop
Brons, orgel voor de gemeentezang. Gehoord: 28/2, Pieterskerk,
Leiden.
De vierde kantate van J.S. Bach 'Christ lag in To-
desbanden', die het Leiderdorps Kamerkoor on
der leiding van Peter Dijkstra ten gehore brengt is
een dramatisch werk. Een koraalkantate bij uit
stek omdat hierin alle coupletten van het oor
spronkelijke koraal verwerkt zijn. Dat kan al snel
saai worden. Maar bij Bach is van eentonigheid
geen sprake. De zeven coupletten van deze hym
ne van Luther zijn met enorme vindingrijkheid
getoonzet. De koraalmelodie is als vaste zang in
alle verzen aanwezig, maar Bach doet er wonde
ren mee. Treffende tekstuitbeelding, grote varia
tie in muzikale strukturen en een enorme leven
digheid van melodie en tegenmelodie. En het
Leiderdorps Kamerkoor laat dat allemaal haar
scherp en puur horen.
Schitterend is de inzet van 'Christ, Christ lag...'
waarin de woorden speerpunten worden. Verend
en transparant is de uitvoering van de eerste ko
raalfantasie, waarin melodie en tegenmelodie el
kaar glashelder overlappen. Sopraan- en altstem
men binden in het tweede couplet lange melodi
elijnen zwevend aaneen. Hier komt de verschil
lende zangstijl van sopranen en altstemmen aan
het licht. Sopranen zingen ijl en vibratieloos, de
alten zingen weelderig en vibreren behoorlijk.
Beide stijlen zijn op zich prachtig, maar sporen
minder geslaagd tegelijkertijd.
Bij vers vier ligt het hart van de boodschap
door het vierstemmig koor indrukwekkend mooi
vertolkt. Heldere puntige staccatowoorden wan
neer 'het leven overwint, waardoor de dood be
spottelijk wordt'. In de bas-aria is de koraalmelo
die nu eens in de solostem dan weer in de eerste
vioolpartij te horen. Mare Pantus zingt met grote
overtuigingskracht met een sonore verdragende
basstem. Sopraan en tenor bezitten beide een
wollig stemgeluid, weelderig samenkleurend in
couplet zes.
Het laatste couplet met zeldzame volle harmo
nieën zingt het koor evocatief. Ingehouden in de
eerste helft, stralend breeduit als Christus staat
voor de waarachtige zielespijs. De orkestklank is
door de hele kantate heen beeldend en expressief
met een bijzonder, nostalgisch coloriet.
De twee muizen van Jeugdtheater Saga, gisteren in Leiden.
JEUGDTHEATER RECENSIE
PAULIEN KOOPMANS
Voorstelling 'Voor één nachtje' door Saga. Gezien: 27/2,
LAKtheater. Leiden.
Bijna iedereen is wel eens bang. Anders
ben je een zeldzame held, of gewoon een
ongevoelig type. Er zijn verschillende enge
dingen: diepe afgronden zonder hekje,
donderend onweer, vieze beesten zoals
kakkerlakken, zelfs een hoog keukentrapje
kan eng zijn. Angst is meestal subjectief,
maar voor sommige dingen zijn veel men
sen bang.
De voorstelling 'Voor één nachtje' noemt
jeugdtheatergroep Saga een thriller voor
kleuters. Daarin overwint een meisje de zo
genoemde 'enge dingen van de nacht'. Ze
gaat voor het allereerst uit logeren, bij haar
tante. Tot haar grote verbijstering moet ze
de nacht doorbrengen zonder haar favorie
te knuffelhaasje, 's Nachts jagen allerlei ge
luiden haar de stuipen op het lijf.
Met drie acteurs, een rups, twee muizen
en een verminkte teddybeer, probeert Saga
een spannende sfeer op te roepen. Dit lukt
slechts gedeeltelijk. 'Voor één nachtje'
schetst een situatie waarvoor bijna ieder
kind wel een beetje bang is. Slapen in een
vreemde, donkere kamer met onbekende
geluiden onder en rond het bed, is eng. De
uitwerking van dit thema spreekt niet altijd
tot de verbeelding. De twee muizen en de
rups zijn af en toe grappig, angst aanjagen
doen ze niet. Ook de wind is geen echte
griezel. Die zegt alleen 'hoei', blaast blade
ren door het raam naar binnen en wervelt
in zijn lange regenjas door de zolderkamer.
Toch zijn er een paar leuke scènes, zoals
het meisje dat tevergeefs haar hele koffer
overhoop gooit om haar knuffelhaasje te
vinden, en haar tante die vervolgens van
een kussensloop een vervangend haasje fa
briceert.
Het is jammer dat dit soort mooie ogen
blikken niet meer nadruk hebben gekregen.
Saga had de voorstelling hiermee meer in
houd kunnen geven. Nu ligt het er boven
dien te dik bovendop dat enge dingen niet
altijd eng hoeven te blijven, zoals een vies
rupsje dat later een mooie vlinder wordt.
En ook dat je enge dingen kunt overwinnen
door zelf te besluiten dat je voortaan niet
meer bang zult zijn. 'Voor één nachtje'
blijft daardoor een tamelijk brave thriller.
MUZIEK RECENSIE
KEN VOS
Paul van Kemenade met Maurice Lee
naars, Bert Palinckx en Jacques Palinckx.
Gehoord. 26/2, Jazzpodium Hot House.
De Waag, Leiden.
Een contrastrijker programma
had Boy Edgar Prijswinnaar
Paul van Kemenade niet kun
nen bedenken. Voor de pauze
speelde de altsaxofonist met
flamenco-gitarist Maurice Lee
naars, een samenwerking waar
in de compositorische kwalitei
ten van Leenaars de improvisa
tie domineren. De Waag bleek
een ideale akoestische omge
ving voor dit duo. Vooral de at
taque van de Spaanse gitaar en
de subtones van Van Kemena-
des altsax waren tot in detail te
horen.
Het repertoire bestond uit
drie lange suites, gevolgd door
een melodische intrigerend en
kort 'Meditacin'. De suites zijn
volledig in het flamenco-idi
oom geschreven en bieden naar
jazzbegrippen weinig ritmische
variatie. Paul van Kemenade
ontpopte zich in deze set als
mooispeler, en wist met zijn
opvallende vibrato met flinke
uithalen in de hoogte het pu
bliek gemakkelijk voor zich te
winnen. De dramatiek van Lee
naars' serieuze suites is on-Ne-
derlands direct en deze mu
ziekopvatting past uitstekend
bij Van Kemenades speelwijze.
Muzikaal overtuigend was de
samenwerking in elk geval wel,
maar veel improvisatorische ri
sico's werden er niet genomen,
hetgeen kennelijk ook niet de
bedoeling is van de componist.
Dat was in de tweede set met
de gebroeders Palinckx heel an
ders. Meestal nam gitarist Jac
ques met zijn ongewone hulp
stukken het initiatief. Contra
bassist Bert zorgde voor de rit
mische continuïteit en, waar
nodig, de swing.
Begonnen werd met een
compositie van Palinckx waarin
op creatieve wijze gespeeld
werd met clichés uit de surfmu-
ziek uit de jaren zestig. Ook een
thema uit de serie Twin Peaks'
werd met aanstekelijke hyper
bolen opgetuigd. Heel toepas
selijk was daarbij het verstilde
saxofoonwerk van Van Keme
nade. Een oud Zappa-nummer
('Son of Mr. Greenjeans') werd
door de saxofonist van een
fraaie blue notes voorzien. Ook
in het treurige en expressieve
'Maartse Buien', een oud stuk
van Jacques, kwam Van Keme
nade met zijn statige spel zeer
goed voor de dag. Een passen
der toegift dan Ornette Cole
mans Lonely Woman' was
nauwelijks denkbaar, aangezien
Van Kemenades spel met zijn
glissandi en kwarttoons-verbui-
gingen juist door Coleman is
geïnspireerd.
Het was het eind van een in
teressant dubbelconcert, waar
in slechts één aspect van Paul
van Kemenades werk uitgelicht
werd, namelijk dat van instru
mentaal stilist.
