Politicus die zegt dat er geen geld is, vertelt smoesje:
Zakenlui geven hier zakelijk méér uit dan privé'
Meningen
Goede journalistiek maakt
slachtoffers onder autoriteite
"SvVj '"""{j Ij
WBL blijft Leidse corporat
die binnenkort Portaal heet
WOENSDAG 23 FEBRUARI 2000
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen brieve
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.hdc.nl
UITGELICHT
Burgerrechten gelden soms
niet voor journalisten
Is een journalist een onafhan
kelijke waarnemer of is hij net
als iedereen een Nederlands
staatsburger met alle rechten
en plichten die daar bij horen?
Op beide vragen past een be
vestigend antwoord, maar
daarmee zijn niet alle proble
men uit de wereld. Wat bij
voorbeeld moet een journalist
doen met de kennis die hij be
roepshalve heeft verworven,
maar die hij volgens interne
afspraken niet kan publice
ren? En wat te doen als dat
kennis is over strafbare feiten
die hij als goed burger aan de
politie zou moeten melden?
Het zijn mooie theoretische
vragen, maar in de praktijk
van alledag leiden ze soms tot
een dilemma. Zo stond vorige
week op de voorpagina van
deze krant te lezen dat een
18-jarige scholier een bijaan-
tje heeft als eigenaar van een
cd-label dat in Nederland
Duitse neo-nazistische pop
distribueert. Het is onsmake
lijke muziek, waar je als bonus
nog een zakje zand uit Aus-
witsch bij krijgt, dus voor twij
fel aan de strafbaarheid be
staat geen grond.
Aan de wieg van onze verslag
geving stond een bericht van
het Duitse persbureau DPA en
het Nederlandse ANP. De ver
wijzing naar het cd-label Ber-
zerker Records zette ons op
het spoor van de Oegstgeestse
scholier. In een gesprek met
een redacteur bekende de
scholier zijn omstreden werk,
zijn ouders wisten ervan,
maar konden hem er niet van
weerhouden. Contact met de
politie leerde ons dat er nog
geen aangifte tegen de jongen
is gedaan. Over een mogelijk
onderzoek wilde de politie
geen mededelingen doen.
Het dilemma is duidelijk: wij
weten wie die jongen is, waar
hij woont en hoe je aan zijn
cd's kunt komen. Maar wij
hebben ook heldere afspraken
om de anonimiteit van ver
dachten te waarborgen. Wij
kunnen dus niet al onze ken
nis met de lezer of de politie
delen. De andere kant is dat
als ik zo'n stuk lees, ik sta te
trappelen om aangifte te doen
en dat ik de politie graag een
handje wal helpen bij de op
sporing.
Van dat burgerrecht kan ik als
journalist echter geen gebruik
maken zonder in aanvaring te
komen met mijn beroepscode
en die vind ik in dit geval be
langrijker. Het moet voor de
speurneuzen bij de politie een
koud kunstje zijn de scholier
zelf te achterhalen. Doen ze
dat niet, dan kunnen wij jour
nalisten ze daar weer ophel
dering over vragen.
TON VAN BRUSSEL
HOOFDREDACTIE
-loe een gemeente met haar geld om- is voor het een of het ander. Ik vind
gaat is in belangrijke mate de vrijheid dat een smoes. Wat het goede ant-
/an haarzelf. Er bestaan slechts regels woord zou zijn, is dat er andere keu- i
Hoe een gemeente met haar geld om
gaat is in belangrijke mate de vrijheid
van haarzelf. Er bestaan slechts regels
voor de administratieve vastlegging
van gegevens. Anders gezegd: als een
gemeente maar netjes administreert
en bepaalde verboden handelingen
nalaat, kan slechts de kiezer een oor
deel uitspreken over
de effectiviteit van
de ingezette midde- OPINIE
len.
Er ontstaat echter steeds meer een
tendens, dat men meer op het effect
van het uitgegeven geld gaat letten en
vooraf bepaalt welk doel moet worden
bereikt. Dat laatste gebeurt nu veel te
weinig. Iedereen heeft wel eens van
een politicus gehoord dat er geen geld
is voor het een of het ander. Ik vind
dat een smoes. Wat het goede ant
woord zou zijn, is dat er andere keu
zes zijn gemaakt. Daar hoort dan ook
een verklaring bij waarom die keuze is
gemaakt.
Vanzelfsprekend zal niet iedereen
zich in alle keuzes kunnen vinden; dat
is het grote voorrecht
van een democratie.
Het moet echter mo
gelijk zijn iedereen
Stan Lyczak is wethouder
financiën van de gemeente
Alphen aan den Rijn. Naar
aanleiding van de wens van de
gemeente Leiden om met de
oprichting van een bureau
onderzoek en statistiek meer
greep te krijgen op de uitgaven
schreef hij een opinie over
gemeentefinanciën.
uit te leggen waarom er iets gebeurt.
Mijn ideaal is dat een tegenstander
van de keuze aangeeft de uitleg te be
grijpen. Vanzelfsprekend zal er altijd
aan worden toegevoegd dat hij een
andere keuze gemaakt zou hebben.
Dat veronderstelt echter dat er vol
doende inzicht bij beslissers is in be
leidsdoelen. En voldoende inzicht in
de financiële haalbaarheid van be
leidsdoelen kan alleen met een boek
houding die zó goed is, dat er geen
twijfel bestaat over de juistheid van de
uitgaven. Er mag geen geld 'verdam
pen', geen geld mag worden uitgege
ven voor een doel dat niet door het
gekozen orgaan uitdrukkelijk is ge
noemd.
Men kan tegenwerpen dat er wette
lijke uitgaven zijn te doen, bijvoor
beeld de bekostiging van scholen.
Maar ook daarvoor geldt dat de ge
meenteraad een grote mate van vrij
heid heeft voor de invulling van die
verplichting. Zo kan een raad beslui
ten duurdere gebouwen neer te zet
ten. Als daarmee op onderhoud be
spaard wordt, zijn de jaarlasten lager.
Uiteindelijk kunnen de kosten voor de
gehele levensduur van het gebouw
doorslaggevend zijn voor de beslis
sing. Ook al schrijft de wet die afwe
ging niet voor.
Dergelijke afwegingen kunnen
slechts worden gemaakt als er inzicht
is in de financiële positie. Voor een
goede boekhouding zijn twee zaken
van belang: de politieke wil om te
kunnen sturen en een uitvoeringsor
gaan dat er genoegen in schept de
boekhouding 'bij' te hebben. Dat laat
ste kan alleen als er goede middelen
zijn en er vanuit de politiek de druk
van voldoende belangstelling blijft be
staan.
Het moet mogelijk zijn aan het ein
de van de werkdag een volledig over-
Een gemeenteraad kan besluiten om bijvoorbeeld voor het onderwijs duurdere gebouwen neer te zetten. Als daarmee op ondei
houd bespaard wordt, zijn de jaarlasten lager. foto aro^I
zicht te hebben van de financiële
stand van zaken. Als Denemarken dat
zo'n twintig jaar geleden al op lande
lijke schaal kon regelen, dan moet dat
voor gemeentes zeker mogelijk zijn.
Het probleem is dat de traditionele
programma's voor de automatisering
bij de gemeente nog steeds uitgaan
van administreren en niet het be
schikbaar stellen van informatie om te
sturen als hoogste doel erkennen.
Een gemeente die haar boekhou
ding echt wil gaan gebruiken, zal zelf
moeten gaan pionieren. Programma's
voor commerciële administraties
moeten worden aangepast. Ook moe
ten twee begrotingen worden ge
maakt: één volgens de regels waaraan
de gemeentelijke administratie moet
voldoen, die moet worden ingediend
bij de provincie als controlerend or
gaan. En één waarmee de gemeente
raad echt kan sturen. Met goede auto
matisering hoeft dat geen probleem te
zijn.
Uit ervaring weet ik dat er veel
moeilijkheden afkomen op gemeentes
die hun administratie goed willen
gaan gebruiken. Het kan wel, maar de
weg is lang. In Alphen aan den Rijn
hebben we jaren getobd met een ach
terstand in het opmaken van de jaar-
he
rekening. Drie jaar geleden zijn
achterstanden ingelopen. Daarn
voldoet de administratie aan alleifov
telijke eisen.
Nu wordt er hard gewerkt
volgende slag: de administratie
sturingsinstrument. Wij zijn er
niet helemaal. De huidige stand
zaken is echter bemoedigend. Dalge
om wordt er ook gedacht aan een
kenkamer-achtige commissie wa un
door de raad beter moet kunnen cfalc
troleren of het beoogde effect dot
nanciële impulsen daadwerkelijk Üjn
bereikt. iaa
STAN LYCZAK öl
Roetiiiit-rlore mnoton ten (VNO) een EuroDese func-
Bestuurders moeten
dezer dagen op hun tellen
passen als ze iets
declareren. Voor je het
weet staan ze op straat en
weet iedereen van het
overmatige
declaratiegedrag. Wat kan
wel en wat kan niet? Is het
ontbreken van regels het
probleem, of denken
bestuurders maar aan één
ding: declareren,
declareren, declareren?
R. van Schendelen, hoogleraar
politicologie aan de Erasmus
Universiteit in Rotterdam in
de Volkskrant: ,,De uitgaven
die je declareert bij je baas
moeten te maken hebben met
je werk. Maar het werk staat
niet gedefinieerd, dus ook niet
wat functionele uitgaven zijn.
Want als Peper of wie dan ook
24 uur per dag bezig is en hij
komt werkrelaties tegen, dan
moet je ze toch eens een kopje
koffie aanbieden of iets meer. Je
mag dus alles doen wat niet
verboden is. Steekpenningen
aan functionarissen aanbieden
mag niet. Frauderen mag niet."
T. Toonen, hoogleraar be
stuurskunde aan de Universi
teit Leiden: ,,Van Schendelen
heeft gelijk. Sommige mensen
staan nu eenmaal in alles wat
ze doen in dienst van hun
werkgever. Maar soms ontstaat
er een schemergebied. Ik ben
dus voor duidelijke regels.
Vooral het op elkaar botsen van
waarden en normen is denk ik
1 het probleem rondom ondui-
delijk declaratiegedrag."
J. van den Hoek, sectorhoofd
middelen (onder andere fi
nanciën) van de gemeente Val
kenburg: „De minister van bin
nenlandse zaken, niet Peper
maai" Dales nog, heeft destijds
richtlijnen opgesteld. Binnen
1 onze gemeente hebben we af
gesproken dat de collegeleden
niets declareren, maar een on
kostenvergoeding krijgen. Eten
tjes vallen onder de post repre
sentatieve uitgaven van de ge
meente. Die post wordt betaald
uit de gemeentekas. Striktere
regels zijn niet nodig binnen
\J .(/GfBOEKI 2 4. SEP,
685T17
>i- öcj Cju1 &U«/no{/vM«ft£&j cf
.«ï4> 3.5}, S
J/yuO Upi-ld-t-U-ï -f Q^ÜsOl
0} LO-CjP
~Y' 'i3.A/W- sföf
Jiii'ÜTXijiCfci. LU_LD2:lS.j
fM H
J..I I I
Twee decla
raties van de
in opspraak
gekomen mi
nister van
binnenlandse
-IT-ITLl£-^L-zaken Peper.
foto anp
een overzichtelijke gemeente
als Valkenburg. Grotere ge
meentes hebben vaak een on
doorzichtige organisatie. Dan
zijn regels wellicht van belang.
Onze belangrijkheid reikt hoog
uit tot Den Haag. De kosten van
een ritje met de auto daarnaar-
toe vallen te overzien."
T. van Paridon, eigenaar van
Van Paridon accountantskan
toor m Noordwijk: „Ik ben zelf
acht jaar bestuurder geweest en
in al die tijd heb ik slechts vijftig
gulden gedeclareerd, die volle
dig zijn te staven. In mijn huidi
ge functie heb ik voor een paar
bestuurders de declaraties be
handeld. Allemaal waren ze be
hoorlijk terughoudend in hun
declaratiegedrag. Regels hoeven
er niet te zijn om declaratiege
drag vast te stellen. Op elke re
gel is wel een uitzondering en
anders zijn er genoeg mensen
die de regels willen oprekken.
Een parkeerbon of een dineetje
is moeilijk te achterhalen. Maar
een reisje moet toch te verant
woorden zijn. Als je niet zeker
weet of je iets mag declareren,
dan overlegje dat even. Dat lijkt
me heel simpel."
S. Lyczak, wethouder in Al
phen aan den Rijn: „Er komen
twee gevoelens bij me op. Men
sen die een openbare bestuur
lijke functie bekleden, moeten
uiterst voorzichtig zijn met hun
declaraties. Maar in de krant
wordt het nu wel erg overdre-
ven. Wat ik niet zeker weet,
overleg ik eerst. Maar wel met
mijn chef en niet met een ac
countant, want die kunnen al
leen maar optellen en aftrek
ken. Die reactie van Van Pari
don begrijp ik niet. Accoun
tants moeten toch rekenen aan
de hand van regels! Binnen on
ze gemeente hebben we gecon
stateerd dat er geen goede
richtlijnen zijn wat betreft de
claraties. Op korte termijn gaan
we intern overleggen over dui
delijke regels. Het is wel zo, dat
er nu niet te veel wordt gede
clareerd. Ik teken de declaraties
van mijn collega's en de burge
meester tekent die van mij. Die
liggen op vierhonderd gulden
per jaar. Ze betreffen vooral
reiskosten naar wat verdere be
stemmingen."
M. Zonnevylle, burgemeester
van Leiderdorp: „Eén keer in
de zoveel tijd melden we onze
declaraties op een formulier.
Daar vul je de plaats, locatie en
het aantaJ kilometers op in. Bij
alles moet een bonnetje wor
den ingeleverd. De secretaris
kijkt van mij de declaraties na,
en ik die van de wethouders.
Intern vertellen wij alles aan el
kaar, maar soms moet je iets
geheim houden en niet direct
aan de grote klok hangen. Maar
je moet nooit geheimzinnig
zijn. Zes jaar geleden hadden
we een politieke crisis. We heb
ben toen een gedragscode op
gesteld. Nu is er geen reden om
dingen te veranderen. Alles is
transparant."
G. Varkevisser uit Katwijk, stu
dent betuurskunde aan de
Universiteit Leiden: „Ik ben
een oprecht mens en veroor
deel overmatig declaratiegedrag
ten strengste. Als Peper bewust
fraudeert, dan kan het niet door
de beugel. Mocht het uit gebrek
aan regels zijn, dan moet er ge
zorgd worden voor duidelijke
en gestructureerde wetgeving.
Daar moet in staan wat wel en
niet mag. Ik heb ambities om
op nationaal niveau bij een mi
nisterie te gaan werken of even
tueel op Europees niveau. Die
richting volg ik nu met mijn
studie. Ik zal in ieder geval altijd
proberen naar eer en geweten
te declareren. Bij twijfel gewoon
niet doen."
J. van der Sluijs, burgemeester
van Noordwijk: „Ik declareer
alleen mijn kilometers die ik
met de auto rij buiten de ge
meente. Een enkele keer lunch
ik, maar drie keer per jaar is
veel. De bon wordt netjes inge
leverd. Ik bekleed bij de Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten (VNG) een Europese func
tie. In die functie declareer ik
0,0 gulden. Al mijn kosten wor
den door de VNG betaald. Ik
schiet wel alles voor met mijn
privé-creditcard. Binnen onze
gemeente hebben we geen vas
te regels, wel afspraken. De ki
lometerdeclaratie ligt vast. Vo
rig jaar had ik gasten en ik was
er niet zeker van wat ik mocht
declareren, dus dat is overlegd.
De declaraties van bijvoorbeeld
een Eurotop, daar weet ik niets
van. Vaak ben ik dan zelf een
gast. Wie wat betaalt gaat dan
compleet langs me heen."
Een medewerker van restau
rant Latour van Huis ter Duin
in Noordwijk: „Wat zakenlui
uitgeven is heel afhankelijk van
het soort zaken dat ze doen.
Een makelaar die net een huis
van drie miljoen heeft verkocht,
gaat lekker uitgebreid met zijn
klanten eten en drinkt er een
cognacje van honderdvijftig
gulden bij of een fles wijn van
tweehonderd gulden. Als het
een huis van twee ton is, dan
drinken ze gewoon de huiswijn.
Het goedkoopste menu kost bij
ons 81 gulden per persoon.
Dan heb je een voor-, hoofd- en
nagerecht, zonder wijn en kof
fie. Het is in ieder geval zo dat
zakenlui zakelijk méér geld uit
geven dan privé. Bij een ander
restaurant, heb ik een gezel
schap wel eens voor twaalfdui
zend gulden zien opeten."
N. van der Horst, (parttime)
wethouder in Valkenburg: „Ik
declareer praktisch niets, alleen
de ritten met de auto buiten de
gemeente. Voor de rest is er een
onkostenvergoeding. Maande
lijks is die ongeveer 230 gulden.
Nu is dat nog belastingvrij,
maar de belastingdienst stelt
dat nu ter discussie. Als er be
lasting moet worden betaald,
dan gaat het bedrag omlaag en
is het de vraag of alles er nog
wel van betaald kan worden. Er
is momenteel een studie gaan
de naar een andere regeling. Als
we een contract hebben afge
sloten, dan beklinken we dat
een enkele keer wel eens met
een etentje. Maar altijd pas er
na, zodat je geen verplichtingen
naar elkaar toe schept."
HANNEKE VAN BOCHOVE
12 februari stond een
artikel in deze krant over oud
marinier Dick Berts, die het als
één van de weinige journalisten
nodig vond om door te vragen
naar de declaraties van Bram
Peper. Wat mij steeds meer
stoorde aan het stuk was de wat
gegeneerde, lacherige toon over
de 'Don Quichotte van het
Noorden', alsof het hier ging
om een lichtgestoorde queru
lant die we niet serieus hoeven
te nemen.
Terwijl deze man volgens mij
precies heeft begrepen wat de
taak is van de pers. Dat is niet
alleen maar signaleren en wat
honende stukjes schrijven in
rubrieken zoals De Stemming
(die ik overigens met plezier
lees, daar niet van). Dat is voor
al kritisch blijven volgen en
doorgaan tot de onderste steen
boven is en de zoveelste wind
buil, non-valeur en/of zakken
vuller uit de bestuurskamer of
van het pluche is verwijderd.
Goede journalistiek wordt ge
kenmerkt door een groot aantal
slachtoffers onder de hoogste
autoriteiten, niet door te heulen
met die machthebbers. De
Leidse journalistiek heeft het
voor het uitzoeken in een
met zoveelorganisatorischi jt
stedenbouwkundige mis Qe]
met politici wier partij
lang onafgebroken aan
macht is.
De bottomline is altijd
low the money'. Kijk maar
kritisch naar alle grote on
rend-goedtransacties,
rondom het station. Afgelo|
week heeft het
'Over de balk' Leiden terec
kakken gezet met het Trani
um en het Stadsdistributie ür)
trum. Fons Delamarre m(
geconfronteerd met de 1,3 zvv
joen die Leiden aan het
heeft weggegooid, namen de
gemeente zeggen: 'daar hel
we van geleerd'. Wat dan? ms
hebben dat doorgedrukt?
zijn daar beter van
Wat kan daaraan worden
daan, liefst' met terugwerk! jen
kracht en anders voor de
komst? Dat wil ik weten
mijn kr ant lees. jth
Dick Berts is op de goede izc
met zijn bonnenonden hoi
Maar het kan nog veel hike
Laat eens wat zien, pers!
A.F. Simi ;ak
Lei :eu
In het Leidsch Dagblad van 17
februari beschrijft Eric-Jan Ber-
endsen het verloop van een bij
eenkomst voor kandidaten voor
de Algemene Vergadering van
Woningbouwvereniging Lei
den. Een heldere, compacte
weergave van wat er die avond
aan de orde is geweest. Twee
uur samengevat in 400 woor
den, daar kan de lezer zijn
voordeel mee doen.
Maar het gaat mis halverwege
de laatste kolom van het artikel.
De tekst wekt de indruk dat er
die avond ook - plenair - kriti
sche geluiden werden gehoord
van tegenstanders. Dat is niet
het geval geweest, hoewel daar
alle ruimte voor was. Ik zou
graag met tegenstanders in dis
cussie zijn gegaan, om weer
woord te kunnen geven op ar
gumenten. Want die kloppen
veelal niet.
Belangrijk argument dat Ber-
endsen kennelijk uit de mond
van tegenstanders heeft opgete
kend, is dat er sinds 1 januari
een stelsel schijnt te zijn van de
overheid dat de fusie overbodig
maakt. Wat een onzin! Het gaat
hier weer eens over de sp
woordelijke klok en de nog
spreekwoordelijker klepel.
De woningcorporaties
en uitdrukkelijk niet de
heid, hebben een sluitend
sel tot stand gebracht dat
waarborgen dat corpoi
hun vermogen verantwooi
zetten. Als dat niet in hum
woningbezit kan, dan ma<
ders. Maar rustig op je W
blijven zitten is er niet m
Corporaties controleren
daarop.
De fusie tussen WBL. en
taal is juist een gevolg va
stelsel. Bij deze fusie werl
stelsel precies zoals het
is. Met één notariële al
den de vermogens van de
corporaties samengevoegd
en rijk wordt samen welge
Dat is het effect van deze
Want Woningb ouwveren
Leiden verandert verder
het blijft een Leidse wonin
poratie, die binnenkort P<
heet.
Johan de(
directeur Woningbouwve
gingLe
Set
