'Monopolies vragen om streng toezicht
Roofvogels slaan vleugels uit in Nederland
Kassa voor de
arbeidsinspecteii
Binnenland
Veel medisch specialisten
voelen zich 'opgebrand'
DINSDAG 22 FEBRUARI 2000
OPD Geassocieerde Pei
'S-GRAVELAND
HELMA VAN DEN BERG
De lange wachttijden voor
de Nederlandse ziekenhui
zen maken niet alleen pati
ënten zieker. Het is ook één
van de belangrijkste oorza
ken van psychische proble
men en burn-out-verschijn-
selen onder medisch speci
alisten. Dat stelt internist en
bestuursadviseur j. de
Bruijn (52) uit 's-Graveland.
Steeds meer medisch speci
alisten worden afgekeurd
omdat ze zijn opgebrand.
Volgens een 'voorzichtige
schatting' van De Bruijn
loopt veertig procent van de
specialisten rond met een
gevoel van 'waar doe ik het
eigenlijk voor?' „Artsen wil
len en kunnen mensen naar
behoren helpen, maar zij
moeten door bezuinigingen
van de overheid nee verko
pen en mensen op wacht
lijsten plaatsen, terwijl elke
ratio hiervoor ontbreekt. De
dokters lopen stuk op een
alles overheersend gevoel
van onmacht."
De Bruijn geldt onder
zorgverzekeraars en zieken
huisbesturen als de Neder
landse goeroe op gebied van
burn-out-preventie en be
handeling. Zijn organisatie
Top Executive Care geeft
hiervoor trainingen. De
Bruijn: „Vroeger was de
specialist een zelfstandig
ondernemer die in een zie
kenhuis werkte. De arts die
mensen beter kon maken.
Nu is dezelfde dokter als
personeelslid voor een stan
daardsalaris door het zie
kenhuis ingehuurd en
wordt hij of zij in de rol ge
duwd van lastig element.
Overheid en zorgverzeke
raars maken over de bud
getten afspraken met elkaar.
Maar de dokter wil vooral
mensen beter maken en
roept dat er bijvoorbeeld
honderd kunstheupen meer
nodig zijn en dat er meer
geld nodig is. De dokter is
nu dus vooral degene die de
afspraken verpest."
De organisaties van zie
kenhuizen, het ministerie
en de verzekeringen hebben
volgens De Bruijn één ding
gemeen: „Zij beschouwen
de dokter als standaardme
dicus die standaardpatiën-.
ten behandelt, standaard -
werk doet in standaard tijd
tegen standaardkosten. En
ook dat past niet in de we
reld.en ambities van artsen.
Zij willen mensen helpen,
goed helpen. Daarvoor gel
den nu eenmaal geen knel
lende standaardafspraken."
Ook in status is de arts
van zijn vroegere voetstuk
gevallen. Tot voor kort voel
den mensen zich afhanke
lijk van de kennis van de
hoog opgeleide medici. Ge
zondheid en welzijn lagen
in handen van de arts. Nu is
hun kennis bereikbaar via
internet en cd-rom. Genees
kunde lijkt geen kunst meer,
maar een wetenswaardig
heid waar mensen zich in
de spreekkamer op beroe
pen. De Bruijn: „De patiënt
vraagt tegenwoordig aan de
arts of hij wil leveren wat op
internet staat. Zo wordt de
dokter een doorgeefluik in
medische vaardigheden.
Maar het lastige is, dat de
arts tegelijk wel voor alles'
verantwoordelijk blijft. Als
het niet goed gaat, wordt de
dokter op zijn of haar des
kundigheid aangesproken."
Dat alles maakt volgens
De Bruijn dat de medisch
specialisten tegen hun gren
zen aanlopen. „Van hard
werken, lange dagen ma
ken, wordt geen arts ziek.
Wel van de conclusie dat je
werk er eigenlijk niet toe
doet. Dat je werk zo'n slecht
imago heeft, dat je op een
feestje niet meer durft te
zeggen dat je internist of
chirurg bent. Als je op dat
punt bent gekomen, dan
lukt werken echt niet
meer."
Staatssecretaris wil teugels woningcorporaties aantrekken
Een politicus zit niet op zijn
post om vrienden te maken.
Volgens die stelregel is Johan
Remkes, kettingroker en
staatssecretaris voor volks
huisvesting, een uitstekende
politicus. Vorige week kreeg
hij de Tweede Kamer boos, de
verhuurders en de huurders.
Eerder al hepen de bouwbe
drijven, projectontwikkelaars
huizenkopers en makelaars te
hoop tegen het bouwbeleid op
de Vinex-locaties, de nieuw
bouwwijken aan de randen
van de steden. Volkshuisves
ting is een terrein dat veel
emoties oproept en daar kan
de staatssecretaris, geboren en
getogen nuchtere Groninger,
goed mee overweg. „Ik slaap
elke nacht heel goed."
PEET VOGELS EN LIANNE SLEUTJES
Voor zijn imago was het huur-
conflict van de afgelopen
maanden niet best. Hij was de
liberale staatssecretaris die
huurders meer wilde laten be
talen dan de Tweede Kamer.
„Zo'n discussie is in de publie
ke opinie niet te winnen", zegt
WD'er Johan Remkes, staatsse
cretaris van volkshuisvesting.
„Maar ik kan in een zaal vol
huurders mijn verhaal verdedi
gen." En de woningbouwcor
poraties zijn gewaarschuwd. Hij
wil de teugels aan trekken.,,Ik
verwacht van hen geen ap
plaus."
Vorige week pakte het oeverlo
ze debat over de huurverhoging
voor hem uit als een overwin
ning. Hij heeft cijfermatig het
minste toegegeven. De staatsse
cretaris wilde aanvankelijk een
huurverhoging van 4,5 procent
toestaan, de Kamer zette in op
het inflatiepercentage dat nu
2,2 procent bedraagt. De partij
en landden op maximaal 3,8
procent.
„Ik heb water bij de wijn ge
daan, maar binnen aanvaard
bare proporties. Naar buiten
toe leek het: Remkes wil de hu
ren zoveel laten stijgen. Maar ik
laat niet alles over aan de cor
poraties of de particuliere ver
huurders. Ik doe alleen geen za
ken die ik gelet op de historie
niet kan verantwoorden. Je
moet betrouwbaar zijn als over
heid."
Bij de verzelfstandiging is over
eengekomen dat de overheid
een bandbreedte zou voorstel
len voor de huurverhogihg
waarbinnen de woningbouw
verenigingen mogen variëren.
Dan kunnen zij de huur van
een gewilde woning procentu
eel meer laten stijgen dan van
andere. Ze voorkomen daarmee
leegstand en zorgen toch dat ze
voldoende geld binnen krijgen
om rond te komen.
De woningbouwverenigingen
moeten de komende jaren tien
tallen miljarden guldens inves
teren in het opknappen van de
naoorlogse stadswijken. Dat
geld kan niet allemaal door de
zittende huurders worden op
gebracht door de huren maar
steeds verder te verhogen. De
kerntaken van de corporaties
zoals de staatssecretaris die
ziet, huisvesting voor die men
sen die dat zelf niet kunnen,
zorgen voor ouderenwoningen,
dak- en thuislozen huisvesten
en het bevorderen van de leef
baarheid van de woonomge
ving, zijn per definitie onrenda
bel. „Om al die taken uit te
kunnen voeren, moet je elders
geld verdienen. Dat gebeurt on
der andere door de verkoop van
huurwoningen. Nu zijn er dat
zo'n 20.000 per jaar, maar wat
mij betreft worden er dat
50.000."
Toch kunnen de corporaties,
die met elkaar zo'n 2,3 miljoen
woningen beheren, de financie
ringsbehoefte niet alleen dek
ken door de verkoop van hun
bezit, begrijpt ook Remkes. „Ik
wil daarom de corporaties meer
vrijheid geven om inkomsten te
verwerven. Dat kan door de
ontwikkeling van koopwonin
gen in een hogere prijsklasse
dan tot nu toe. Of door parkeer-
gelegenheden of een winkel
centrum te bouwen en te ex
ploiteren. Zolang ze maar niet
zelf de winkels uitbaten. Wat
wel en wat niet mag is een grijs
gebied. Voor mij ligt de grens
bij de woonomgeving, dus geen
industrieterreinen beheren bij
voorbeeld."
Remkes maakt zich geen illu
sies dat er een duidelijk af te
bakenen grens is. „Met de cor
poraties hou je altijd een dis
cussie over een grijs vlak. Er
komt meer ondernemersvaar
digheid bij de corporaties en
die zoeken de grenzen op. Daar
ben ik positief over. Van mij
hoeven ze niet alleen woningen
te beheren."
Remkes huldigt duidelijk de li
berale opvatting die bij een
WD-er past. Maar al te goed is
buurmans gek. De woningcor
poraties zijn vaak monopolis
ten en daarom is een goed toe
zicht van het grootste belang.
Remkes wil dat de corporaties
hun sociale doelstellingen, die
ze vast moeten leggen in pres
tatie-afspraken met de gemeen
ten, ook daadwerkelijk uitvoe
ren. Die afspraken gaan onder
andere over de hoeveelheid so
ciale huurwoningen die de cor
poraties aanbieden en de hoog
te van de huren.
De corporaties moeten wat
Remkes betreft ook veel meer
afgerekend worden op hun
prestaties. „Je kunt je zelfs af
vragen of de corporatie nog wel
nodig is. Je kunt de sociale taak,
het huisvesten van de zwakke
ren in de samenleving, ook via
concessies verdelen. Corpora
ties en marktpartijen kunnen
dan inschrijven op projecten en
de degene met het beste voor
stel komt, krijgt de concessie. In
de nota Wonen, die eind maart
zal verschijnen zal het conces
sie-experiment al naar voren
komen."
Ook op het terrein van de
nieuwbouw voor koopwonin
gen is er het nodige aan de
hand. De bouwbedrijven en
projectontwikkelaars, de make
laars en de Vereniging Eigen
Huis, allemaal klagen ze over
de eenvormige en dure nieuw
bouwwijken die nu verrijzen op
de Vinex-locaties. Remkes is het
deels met de kritiek eens.
„Maar ik wil het beeld wel nu
anceren. De ene Vinex-locatie
is de andere niet en de mensen
die er wonen zijn over het alge
meen tevreden."
Toch ziet de staatssecretaris in
dat de vraag naar meer variëteit
en ruimere huizen met grotere
tuinen gehonoreerd moet wor
den. „Op korte termijn kan ik
daar niet veel meer aan doen.
Tot 2005 ligt alles vast. Voor de
periode daarna, tot 2010, wil ik
dat er meer rekening wordt ge
Staatssecretaris Remkes: „Ik heb water bij de wijn gedaan, maar binnen aanvaardbare proporties."
FOTO GPD C£|y(
houden met de wensen van de
bewoners. Er komt binnenkort
een stevig gesprek op regionaal
gemeentelijk niveau. Daar moet
het besef doordringen dat er
niet gebouwd wordt voor de
mensen die nu staan ingeschre
ven, maar voor de doorstro
mers. Als de gemeenten niet
willen meewerken, kan ik des
noods de financiële arran
menten met hen herzien,
ik ga er van uit dat we er|
menlijk wel uitkomen.'
'Lik-op-stuk' bij negeren risico op we
Een valk voor het Muiderslot. Nog nooit ging het zo goed met de Nederlandse roofvogels.
Schiermonnikoog beginnen te broeden, waar
door deze opportunist zijn vleugels nu over heel
Nederland heeft uitgeslagen.
De vogels blijken steeds minder schuw te wor
den. Sperwers broeden tegenwoordig zelfs mid
den in dorpen en steden. Een paartje heeft zich
aan de Herengracht in Amsterdam genesteld. Vo
rig jaar legden sperwers eieren midden in Den
Haag, Rotterdam, Bleiswijk en Vlaardingen, waar
ze zich tegoed deden aan mussen, mezen en me
rels.
Sommige roofvogels breiden zich uit richting
Randstad. Jongen van haviken verlaten Oost-Ne
derland, omdat daar nog weinig houtduiven zijn
om te eten. Die duiven zijn in aantal gedaald, nu
veel boeren van graan op maïs zijn overgestapt.
De ongeveer 1800 haviksparen eten graag hapjes
van 100 a 400 gram en pakken daar wegens de
voedselschaarste nu meer sperwers, valken en
Nog nooit ging het zo goed met de Nederlandse
roofvogels. Dankzij de vele veldmuizen, de be
langrijkste prooi van vogels zoals buizerds en val
ken was 1999 een nieuw succesjaar
Volgens de werkgroep Roofvogels Nederland be
gint de aanplant van bossen in Nederland zijn
vruchten af te werpen. „In Flevoland is dat nu
mooi te zien. Tien jaar nadat daar bossen zijn ge
plant, zagen we er buizerds en haviken, waar
vroeger zee was. Prachtig", zegt R. Bijlsma, lid
van de werkgroep.
De buizerd is volgens hem de succesvolste roof
vogel van de eeuw. Het aantal broedparen steeg
in 25 jaar van 1650 (een laagterecord) naar bijna
10.000 (een hoogterecord). Buizerds zijn sinds
tien jaar ook in Zeeland en sinds twee jaar ook op
buizerds. Hun eetlust is zo groot dat het aantal
boomvalken binnen tien jaar is gezakt van 2000
naar 750 paar. In bossen waar haviken leven, ko
men nog amper boomvalken voor. Ze zoeken
steeds vaker hun toevlucht tot hoogspannings
masten.
Volgens de roofvogelexperts vormen sommige
soorten een uitzondering op de opmars. De
blauwe kiekendief bijvoorbeeld broedt alleen nog
op de Wadden. Van zijn soortgenoot, de grauwe
kiekendief werden vorig jaar slechts 34 paartjes
geteld. Hun nesten, allen in Groningse graan- en
luzernevelden, worden beschermd om te voorko
men dat landbouwwerktuigen ze abusievelijk
platrijden.
Met de zeldzame slechtvalk gaat het steeds beter.
Vorig jaar werden zes paren geteld, waarvan er
vijf voor veertien jongen zorgden: het hoogste
aantal in de 20e eeuw. Hun terugkomst is mede
FOTO ANP KOEN SUYK
te danken aan vrijwilligers die nestkasten ophan
gen op 100 meter hoogte, op lange schoorstenen.
De slechtvalken komen ook uit Duitsland, waar
ze worden gefokt.
De experts beklagen zich erover dat roofvogels
nog steeds worden belaagd door mensen. In
1999 was het opnieuw goed mis, vindt de werk
groep roofvogels. De vrijwilligers constateerden
veel vergiftigd aas in Noord- en Oost-Nederland.
Vooral in Friesland werden volgens hen traditio
neel grootscheeps roofvogeleieren uit nesten ge
haald. Voor het eerst werd een zwarte wouw ver
giftigd. Dit gebeurde in de Achterhoek.
Bij Nijeholtworde in Friesland werden 33 roofvo
gels in een eendenkooi gevangen en gedood. Op
een kooi in Terschelling werden enkele vogels
vergiftigd. „In beide gevallen zijn de daders ge
pakt en vervolgd. Beiden waren afkomstig uit de
jachtwereld", aldus de werkgroep.
ALKMAAR KAREL BECKMANS
Geen helm gedragen op een
bouwplaats? Al eerder gewaar
schuwd? Dat wordt dan 500
gulden boete, voor de werkne
mer wel te verstaan. Toch weer
vergeten dat lijstje te maken
met alle mogelijke risico's die
zich kunnen voordoen in een
bedrijf? Dat is dan 2.000 gulden
boete, binnen zes weken te vol
doen aan de arbeidsinspectie.
De inspecteur gaat met zijn be
keuringenboekje rond.
Sinds 1 november is de nieu
we Arbo-wet van kracht. De ar
beidsinspectie kan nu zelf boe
tes opleggen aan bedrijven, on
dernemers en ook werknemers
die niet voldoen aan de eisen.
Voorheen was daarvoor een
gang naar de rechter nodig.
Er is een lijst met vaste be
dragen voor geconstateerde
overtredingen. Twee voorbeel
den. Een ernstig ongeval niet
gemeld aan de inspectie: 2.000
gulden boete. Leerling-bouw
vakkers niet begeleid op de
werkplek: 100 piek boete. Van 1
november tot 25 januari heb
ben de arbeidsinspecteurs 257
boetes uitgeschreven. In 17 ge
vallen werden bedragen boven
de 10 mille gevorderd. Zwaar
der weegt waarschijnlijk dat in
100 gevallen bedrijven tevens
het werk tijdelijk moesten sta
ken.
Arbeidsinspecteur ben je ze
ven dagen in de week, zegt in
specteur K. Hulspas. Net als
zijn 413 collega's in het land, is
ook Hulspas zo'n inspecteur
die op een zondags fietstochtje
of autoritje af en toe in zijn ach
terhoofd opslaat hetzelfde ritje
nog eens te doen op maandag
of dinsdag, omdat hij onveilige
situaties vermoedt. „Je houdt
altijd een vinger aan de pols.
Maar ik kan pas ingrijpen als ik
me legitimeer als inspecteur.
Dus die zeven dagen aan het
werk, dat gaat niet helemaal
op."
Hulspas is al ruim 20 jaar in
specteur in Noord-Holland.
Vooral de bouw geniet zijn inte
resse. Groot of klein maakt voor
hem geen verschil. Al zullen de
grote bedrijven denken dat ze
vaker gecontroleerd worden.
„Grote bedrijven hebben meer
werk om handen, dus is de
kans dat je daar langskomt ook
groter. Over klachten zegt dat
nog niks. Het zijn meestal de
kleine bedrijven waar je veel
bei
et-
het
meer moeite moet doem lig
de regels te laten ra
Brandschoon is geen enl^Q
drijf. Bij grote bedrijven
het ook nogal wie de uitv iei
is, de een neemt meer
dan de ander."
Er zijn bedrijven die v
co's zelfs een spel van
Ze houden een schone
van veiligheidsmaatregel ooi
terwijl ze ondertussen
ken riskeren om kosten
sparen. Hulspas verhaaeo
het geval van 'schone ed
dat hem overkwam biet
groot bouwproject. Bijna kei
fijks kwam hij er langs
naar huis. Niks op aan
ken, dacht hij steeds,
goed uit'.
„Tot ik een keer langs
terkant van het project de
Werken ze aan de vo we
keurig met alle bescher
maatregelen, staan ze
achterkant verdorie in hi nar
te kont te werken. Niks V! tt
wel een krakkemikkige
en nog meer gebreken,
het hele werk laten stil mu
De aannemer vond hit ge
sport om te bezuinigen
ten voor veiligheidsman
len. 'Je hebt me te pakkt izi
hij nog. Werd een dur de
voor hem, want een
stilleggen van een groot jjj
dat loopt in de papieren.'
Niet elke ondernemer
met bezoek van de insp ië 1
Grommende honden, d put
de taal en zwaaien met
pijpen: Hulspas is het aljzi;
wel eens tegengekomen
niet dagelijks, hoor." Et ere
dreigd is hij ook wel een itte
die situatie hanteert
vaste richtlijnen. Weggigd
zo nodig terugkomen
politie.
Met zeven miljoen pt
informanten mag de arb sng
spectie zich een van de g Ie F
netwerken noemen. Eet
super Big Brother. De
teurs kurinen een boe »ri
maximaal een ton op et E
Volgens FNV Bondgenol na
len vooral grote bedrijv Ie
bedrag lachend betalen
veranderd riskante situafrde
de werkvloer laten
„Maar dan vergeten ze
inspecteur ook stilleggit ver
het bedrijf kan vordereltv
vendien riskeer je dat zo in 1
kend wordt, bijvoorbeelt bij
krant, en zo'n publicatie en
schandpaal kan opdr
kosten".
,o»
