'De stadskerk moet een soort winkel zijn
Kerken gaan te rade bij Klaas Wilting en Joop van
Geloof Samenleving
'Beeld van islam op Balkan miskent veelvormighei»
VRIJDAG 18 FEBRUARI 2000
979
VANDAAG
18
Bernadette Soubirous, een 14-jarig boeren
meisje uit het Pyreneeëndorp Lourdes, zag op
18 februari 1830 voor het eerst een verschij
ning van 'een dame in het wit'. Ze zou dit tafe
reel nog menigmaal mogen aanschouwen. De dame in het
wit zei niet veel, behalve dat ze vereerd wilde worden, dat
ze een bron zou laten ontspringen en dat Bernadette voor
zondaars moest bidden. Achterdochtige plaatsgenoten en
kerkelijke autoriteiten vroegen Bernadette naar de naam te
vragen van de verschijning.Lk ben de onbevlekte ontvan
genis", kregen ze ten antwoord. Toevallig had de paus drie
jaar daarvoor voor het eerst het dogma van de onbevlekte
ontvangenis uitgesproken. En daarmee was het lot van
Lourdes bezegeld. Het werd één van de belangrijkste be
devaartsoorden ter wereld. Bernadette moest desondanks
nog lange tijd onderzoeken en vernederingen slikken,
voordat ze erkenning kreeg. Ze stierf op 35-jarige leeftijd
aan tuberculose. Sommigen herdenken haar op haar sterf
dag, 16 april. Maar meestal wordt de datum van de eerste
verschijning als feestdag beschouwd.
Martinitoren in de steigers
'Goliath had oogproblemen'
be er sheva» De reus Goliath heeft als gevolg van een oogafwij
king het onderspit tegen David gedolven. Dat is de mening van
de neuroloog Vladimir Berginer, hoogleraar aan de Ben-Goe-
rion Universiteit in Israël. Volgens Berginer leed de reus waar
schijnlijk aan acromegalic. Dat is een door een tumor veroor
zaakte stoornis in de hypofyse die tot groeistoornissen leidt. De
ziekte gaat vaak gepaard met oogproblemen. Daardoor heeft
Goliath de steen waarschijnlijk niet eens zien aankomen. Vol
gens de bijbel mat kampvechter Goliath zes el en een span, om
gerekend ongeveer drie meter. De voorzover bekend langste
man ter wereld, de beroemde reus Robert Wadlow uit het Ame
rikaanse Ringling Brothers Circus, was slechts dertig centimeter
korter. Ook hij leed aan acromegalic.
Paus betreurt verbranden van ketter
Vaticaanstad Paus Johannes Paulus II betreurt het zeer dat de
Rooms-Katholieke Kerk op 17 februari 1600 de Italiaanse filo
soof Bruno op de brandstapel levend heeft verbrand. Maar de
kerk beschouwt hem nog steeds als een ketter. De opvattingen
van Giordano Bruno zijn volgens de paus op fundamentele
punten 'onverenigbaar' met de christelijke leer. „In overeen
stemming met het geldend recht hebben leden van de Inquisi
tie een oordeel uitgesproken dat onvermijdelijk tot een gruwe
lijke dood moet hebben geleid." Vrijdenkers hielden gisteren
een manifestatie tegen religieuze onverdraagzaamheid op de
Campo dei Fiori, waar 400 jaar geleden Brunos brandstapel
stond. Bruno deelde de opvatting van Copernicus dat de zon en
niet de aarde het middelpunt van de wereld is. Naar zijn me
ning was het universum oneindig. Ook pleitte hij voor de gelijk
waardigheid van man en vrouw.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Giessen-Nieuwkerk
en Neder-Slingeland (wijk.oost)
(parttime). L. Lammers, kandi
daat uit Giessenburg; te Niehove-
Oldehove (parttime), mw. R. For-
tum-Reijntjes, kandidaat uit Gro
ningen. die dit beroep heeft aan
genomen.
Bedankt: voor Lienden, Joh. Post
te Oldebroek.
Toegelaten en beroepbaar: J.M
den Hertog, Goilberdingerstraat
39.4101 BN Culemborg; A.N.
van der Wind, Dorpsstraat 117,
6741 AD Lunteren; mw. A.H.
Kosterman. Molenstraat 8, 9331
CH Norg; mw. W. Fischer-Har-
togsveld, Badhuisstraat 15,7553
TN Hengelo.
Toegelaten en niet beroepbaar:
J.A. van den Berg, Hoogeweg 2,
9746 TN Groningen; C.M.A. van
Ekns, Jacob Cremerstraat 35,
6821 DB Arnhem; G.A. Trouw
borst. Croesestraat 88bis A.
3522 AH Utrecht.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Hoofddorp, J.J. Ta-
nis te Middelburg.
amsterdam anp
De islam op de Balkan is veel minder eenvormig
dan in het Westen wordt gedacht. Tussen Bosni
sche en Albanese moslims bestaan bijvoorbeeld
van oudsher grote tegenstellingen. Daardoor uit
te het recente nationalisme zich in Bosnië dan
ook anders dan in Kosovo.
Dat zei de cultureel antropoloog dr. G. Duij-
zings in een lezing over de islam op de Balkan in
het Amsterdamse centrum voor kunsten en we
tenschappen FelLx Meritis. „Het is eigenlijk pas
sinds de oorlog in voormalig Joegoslavië dat het
Westen beseft dat er ook nog zoiets bestaat als
een groep 'Europese' moslims in een continent
dat meestal vereenzelvigd wordt met het chris
tendom", zei Duijzings, die vorig jaar promo
veerde op een proefschrift over religie en identi
teit in Kosovo.
Veel West-Europeanen constateren met verba
zing dat de moslims op de Balkan meer ontwik
keld en minder fanatiek zijn dan die in bijvoor
beeld het Midden-Oosten. Dat illustreert volgens
Duijzings indirect het algemene westerse beeld
van de islam als een godsdienst die de Europese
beschaving bedreigt. Dat beeld is eigenlijk een
milde vorm van de 'islamofobie' die het Servi
sche nationalisme kenmerkt, betoogde de docent
aan de universiteit van Londen.
In werkelijkheid vertoont de islam op de Bal
kan een grote verscheidenheid, aldus Duijzings.
Tussen de Bosnische moslims en de islamitische
Albanezen gaapt een diepe kloof. De eerstge-
noemden hebben vaak net zulke diepgewortelde
vooroordelen over de 'achterlijke' Albanezen als
de Serviërs. „Het is een van de ironieën van voor
malig Joegoslavië dat Bosnische moslims, toen
de oorlog nog niet was begonnen, eerder een hu
welijkspartner accepteerden die van Servische of
Kroatische huize was dan een Albanese geloofs
genoot uit Kosovo."
De islam in Bosnië is van oorsprong orthodox
er dan die in Albanië en Kosovo. De sjiietisch ge
oriënteerde Albanezen gebruikten in hun strijd
voor onafhankelijkheid van het soennitische Ot
tomaanse rijk een zelfde soort historische mythe
over een verloren veldslag als de Serviërs. Koso-
varen wierpen later een soortgelijk zelfbeeld van
onderdrukking, lijden en verzet in de ,rf
de dominante Bosnische islam.
Het hedendaagse nationalisme kreeg ij
als reactie op de Servische anti-islamitisc e(,
een godsdienstige kleur, terwijl het Ko 1U]
verzet tegen de Servische overheersing u
gend a-religieus is gebleven. De Kosovj
wachtten hun heil dan ook niet van de
sche wereld maar van het Westen. „Dai
waarschijnlijk mede toe geleid dat de K;
de westerse steun kregen die de moslim;
nië hebben moeten ontberen."
De lezing maakte deel uit van het pre atil
ropa onder de halve maan' van Felix"
de Europese Culturele Stichting over de (80
Europa.
Dominee en drugshulpverlener Hans Visser in proefschrift:
jos van der meer
De kerk in de grpte stad moet
zich niet beperken tot de rol
van 'EHBO-club van Jezus',
vindt de Rotterdamse dominee/
drugshulpverlener Hans Visser.
Hij wil een meer gevarieerde
kerk: „De hervormde Paulus-
kerk van waaruit ik werk, richt
zich op de gesjochte mensen in
die stad. Maar de kerk kan meer
zijn: een winkel met een aan
bod dat is aangepast aan de di
verse groepen stadsbewoners."
Dominee Visser promoveert
donderdag 24 februari aan de
Universiteit Utrecht tot doctor
in de godgeleerdheid. Zijn
proefschrift 'Creativiteit, weg
wijzing en dienstverlening'
schetst een model voor een
stadskerk als sociale beweging.
Hij beschrijft hoe steden zich in
de loop der eeuwen hebben
ontwikkeld, hoe hij in het ver
lengde daarvan tot zijn kerkmo-
del is gekomen en hoe de kerk
kan overleven in de postindu
striële steden van nu.
Grote inspirator voor Visser
was de socioloog Manuel
Castells. Deze Spanjaard, van
dezelfde leeftijd als Visser (57),
ontwikkelde zich na zijn studie
in het Parijs van de roerige ja
ren zestig tot marxistisch stads
socioloog. Maar hij vertrok naar
de Verenigde Staten, liet de
klassenstrijd los en ontwikkelde
een eigen theorie. Visser: „Hij
stelt dat zich in steden sociale
bewegingen ontwikkelen die
vechten voor het behoud van
de stad en er een zin aan ge
ven."
Castells noemt de feministi
sche, burgerrechten- en milieu
beweging. „Maar ik besefte dat
ook de kerk daartoe kan beho
ren", zegt Visser. „Dat was een
optimistische gedachte. Want
Dominee Hans Visser: „Als de kerkgebouwen te duur zijn gaan we verder in een garage."
de stad is geen noodlot; ze is
wat mensen ervan maken. Dat
was een heel nieuwe kijk. Want
de kerk denkt doorgaans nega
tief over de stad: die staat in
haar ogen voor de hel. voor
desintegratie, eenzaamheid, el
lende, verloedering."
Hij bouwde een model waar
in fle kerk arme drommels op
vangt en zich richt op mensen
uit dure buurten, en op alle wij
ken en mensen tussen die twee
uitersten in: „De stadskerk
moet een soort winkel zijn,
zonder traditionele leden; die
van alles 'in de aanbieding'
heeft: praatavonden in een ca-
fé-achtige setting, cultuur, in
formatie via Internet. Ze werft
vrijwilligers voor de drugshulp
verlening; de dakloze moet
weer een mens worden. Of ze
beheert in Utrecht een van de
zes hostels voor junks die de
gemeente daar de komende ja
ren opzet. De kerkgebouwen
kunnen we, als ze te duur zijn,
afstoten; gaan we verder in een
garage. Wel moet je altijd zor
gen dat je hier of daar een ka
thedraal laat "voortbestaan. Zo'n
gebouw doet het altijd goed;
met kerst en zo."
Wat de praktische uitvoer
baarheid in de weg kan staan, is
de 'verprivatisering van men
sen', vreest Visser: „Men trekt
zich 't liefst terug in bewaakte
wijken met slagbomen ervoor.
.JSC
Voetbalvandalen, d jsj(
junks: weg ermee, v. en
mensen. Ze kiezen voc 0L
eks en doen inkopen j;0!
net, en komen zo min jge
in de openbare ruimtt ,ea
les leidt tot een intolef
menie ving."
Zo is een kerk onts
zich enerzijds richt
slachtoffers van maat
lijke wantoestanden ei jfjJ
zijds EO-achtige groej ujs
vat. Daar tussenin ziti
Visser: „De kerk is een
gelijk instituut en kom
de verf als 't gaat om«
leeft in de samenle
stadskerk dekt gewoo: 01
gehele christenheid,
geen bezwaar tegei 9g
evangelische groepen
doen of het christent
loos is, maar de kerk
houdelijk beter aan dt ief
moeten evangelisch
pen opvattingen over
thanasie of de positiizan
vrouw achter ons late le
mee trek je veel men eer
Die begrijpen daar nik efoi
Als de kerk erin sla;
sen te helpen bij het v )ER
bewaren van hun ei{
teit, kan ze het ook
komst redden in de st de
Visser: „Nu gaat ze hie tot
op de fles als gevolg
denken. We zullen o
groepen levensvatbaa >ER
maken en er zorg voo
dragen dat mensen
kunnen. Mijn advies
kerk van nu is:
niet op. Biedt zorg,
voor belangen en pe..
mensen en situaties a
de mens is op zoek na
tra's. De een draait
muziek op zondagnu.y.
ander volgt een new
sus; als kerk moeten w
te biedea hebben."
driebergen anp
De Amsterdamse politiewoordvoerder Klaas Wil
ting, oud-Journaallezer Joop van Zijl en Tweede
Kamerlid Femke Halsema van Groen Links beho
ren tot de buitenstaanders, die deze week kerk
leiders hun verhaal vertellen over de oorzaken
van de kloof tussen kerk en samenleving. Zij
doen dat in Dalfsen op de tweede Belmontconfe-
rentie, een bijeenkomst die is georganiseerd door
de Evangelische Alliantie.
„Die kloof is meer aan onszelf te wijten dan
aan omstandigheden buiten ons", zegt coördina
tor Gerard van der Schee. De bedoeling van de
conferentie is dat de kerken agendapunten voor
de komende tien jaar krijgen aangereikt, opdat
het evangelie van Jezus Christus meer ingang
vindt in Nederland.
EO-presentator Andries Knevel leidt een speci
ale editie van zijn programma Het Elfde Uur,
waarin Wilting, Van Zijl, Halsema alsmede D66-
Kamerlid Boris Dittrich en de socioloog Pim For-
tuyn hun visie op de kloof geven. Verder komen
onder anderen voorzitter ds. Teun van der Leer
van de Evangelische Alliantie en directeur Vin-
cenza La Porta van Youth for Christ aan het
woord.
Ruim 325 kerkleiders, evangelisten en predi
kanten hebben zich aangemeld voor de 'strategi
sche' conferentie 'Uitgedaagd door de kloof. Die
is een vervolg op de bijeenkomst overl an|
Belmontdocument 'Van pretentie nai ne|
tie'.
Het Belmontberaad, genoemd naar
in Lunteren, is erop gericht om als 1 |en
christelijke organisaties een positieve b js
leveren aan vragen van onze tijd. Daai
den leidinggevenden uit evangelische
matorische kerken en organisaties uil
voor beraad en ontmoeting.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Finland:
Rustig en meest bewolkt
at en toe sneeuw, 's Middags meest lich
te. in het noorden ook matige vorst.
Denemarken:
Vrijdag toenemende bewolking, gevolgd
door sneeuw, later ook regen In de loop
van zaterdag vanuit het noorden opkla
ringen. Maxima iets boven nul.
Engeland, Schotland, Wales, Ierland:
Vrijdag half tot zwaar bewolkt en vooral
in het noordwesten enkele buien, Zater
dag droger en wat meer zon. Maxima van
6 graden in het noorden tot 10 in het
zuidwesten.
België en Luxemburg:
Vrijdag regen, voorafgegaan door
sneeuw. Zaterdag half lot zwaar bewolkt
en nu en dan een bui Maxima rond 7
graden, in de Ardennen vooral vrijdag
kouder.
Noord- $n Midden-Frankrijk:
Vrijdag bewolkt en regenachtig, in het
oosten eerst sneeuw Zaterdag half tot
zwaar bewolkt en een enkele bui. Maxi
ma oplopend naar 7 graden in het oosten
en 12 in het zuidwesten.
Zuid-Frankrijk:
Vrijdag vanuit het westen regenachtig.
Zaterdag half tot zwaar bewolkt en vooral
in de heuvels en bergen enkele buien,
maar in het zuidoosten zonnig en winde
rig. Maxima tussen 8 en 15 graden.
Spanje.-
Langs de Golf van Biskaje vooral vrijdag
nog wolkenvelden en kans op wat regen
Verder droog en veel zon Maxima van 14
graden in het noorden tot 24 plaatselijk
in het zuiden.
Portugal:
In het noordwesten eerst nog enkele wol
kenvelden. Verder veel zon Maxima aan
zee tussen 16 en 21 graden
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Droog en vooral vrijdag flink wat zon.
Maxima ongeveer 18 graden.
Marokko:
Westkust; hier en daar enkele wolkenvel
den. Verder veel zon. Droog. Maxima van
17 graden onder bewolking tot 23 bij
veel zon.
Tunesië:
In het noorden soms veel wind. Verder
wolkenvelden en vrijdag een enkele bui.
Zaterdag droog en flink wat zon. Middag-
temperatuur van 14. graden aan de
noordkust tot 17 in het zuiden, zaterdag
circa 20 graden
Madeira.-
Wolkenvelden, ook perioden met zon en
droog. Maxima rond 17 graden.
Canarische Eilanden:
-Zonnig, aan de noordkant van de eilan
den ook wolkenvelden, maar droog. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 21 graden.
Duitsland:
Vrijdag geregeld zon en overwegend
droog, maar in de loop van de dag vanuit
Elke daq een beetje vakantie
"De gebruiken van de
stenen kruiken zijn hier op Cyprus j
wel heel bijzonder. Kijk morgen
middag maar om 16.45 uur naar j
Vakantie-TV op SBS6."
VAKANTIEWIN
Vn'JjrrnnHfry
het westen sneeuw Zaterdag overwe
gend bewolkt en enkele buien, boven
800 meter met sneeuw. Maxima tussen
2 en 6 graden.
Oostenrijk:
Vrijdag in het zuiden vrij zonnig, in het
noorden mogelijk nog wat sneeuw. Zater
dag overwegend bewolkt en van tijd tot
tijd sneeuw, in de dalen ook regen. Maxi
ma in de dalen tussen 2 en 5 graden.
Zwitserland:
Vrijdag eerst enkele opklaringen, daarna
bewolkt en van tijd tot tijd sneeuw, in de
dalen vaak regen. Aan de zuidflank van
het Alpenmassief droger en geregeld Amsterdam regen
zon. Maxima in de dalen rond 5 graden, De Bilt sneeu'
bij Locarno ongeveer 10. oeeier
Polen: Ee Je
Veranderlijk bewolkt en kans op wat rinHhnuon
sneeuw of regen. Maxima iets boven het n"°'
vriespunt.
Tsjechië en Slowakije:
Af en toe zon. maar ook kans op wat
sneeuw of regen. Maxima iets boven het
vriespunt.
Hongarije:
Geregeld zon en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur ongeveer 4
graden.
Italië:
Vrijdag op de meeste plaatsen droog en
vooral in het noorden zon. Zaterdag veel
wind en bewolking en enige tijd regen.
Maxima tussen 6 en 11 graden, op Sicili
13, zaterdag 16 graden.
Corsica en Sardinië:
Vrijdag droog en vooral eerst nog zon. Za
terdag bewolkt en enige regen, vooral
langs de westkusten ook veel wind.
Maxima rond 14 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrijdag veel wind en wolken en perioden
met regen, ook kans op onweer. Zaterdag-
geregeld zon, in de avond in het westen
opnieuw wind en regen. Maxima dalend
naar circa 11 graden.
Malta:
Winderig weer met afwisselend zon en
wolken en kans op een bur. Maxima vrij
dag rond 13. zaterdag ongeveer 16 gra-
ZATERDAG 19 FEBRUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.49 Zon onder 17.58
Maan op 17.46 Maan onder07.56
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.18» 15.31 02 51 15.04
Laag 11.05» 00.00 10.46 23.41
Weerrapporten 18 februari 07 uur:
wind temp neersl
Den Helder
Rotterdam
Twente
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
O L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
Kopenhagen
Las Palma?
csa
bewolkt
ZtpEs'
onweer
W warmtefront
regen
sneeuw
f koufront
mm
opklaringen
hagel
l_ lagedruk
mist
windrichting
H hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
1000 hecto pascal
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma.t/m/ vr. 18.00—19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur. 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer dé Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M ven der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
t(
TELEFAX
Advertenties: 071-5323 50!
Familieberichten: 023- 5317
023-5320216
Redactie: 071-5321 921 Mi
Hoofdredactie 071-53159!
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30|71g;
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTEH
Maandag t/m vrijdag v,
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging Gel
het automatisch afschrijven v;
abonnements- geld, ontvangen
betaling.
VERZENDING PER PO lv
Voor abonnementen die per post(
worden verzonden geldt een toesl arti
aan portokosten per verschijndag
LEIDSCH DAGBLAD OP CASS Bu'
Voor mensen die moeilijk lezen
hebben of blind zijn (of een and
leeshandicap hebben), is een if rd
van het regionale nieuws uit hel
Dagblad op geluidscassette be*f
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken I
in ll
DEP
den.
Turkije en Cyprus:
Vrijdag veel wind en bewolking, perioden
met regen en kans op onweer. Zaterdag
iets rustiger en enkele opklaringen
Maxima van 13 graden bij de Dardanel-
len tot 17 op Cyprus en in Zuidoost-Tur-
kije, zaterdag frisser
Luxemburg
Madrid
Malaga
Malta
21 16 0.0 ™lce
16 11 0.0 05,0
8 -3 0.0 Par|ls
9 5 2.0 P™8
Buenos Aires hall bew
Casablanca licht bew
Johannesburg zwaar bew.
Los Angeles half bew.
New Orleans zwaar bew.
New York zwaar bew.
1 0.0 Toronto
9 0.0
10 0.0
10 0.0
18 0.0
-2 0.0
6 0.0
1 0.0
-12 0.0
9 7.0
-2 0.0
Z I E K E N H U
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonde
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
