Racen voor studiepunten
TV
WEER
Hackers op internet
Film over leven Johnny Cash
DINSDAG 15 FEBRUARI 2000
COM
E N T A A R
Op de effectenbeurzen in binnen- en buitenland is al enige tijd
sprake van een internetgekte. Bedrijven die ook maar de geringste
connectie hebben met het wereldwijde web kunnen rekenen op
een ongekende belangstelling van beleggers. Dat het meestal gaat
om ondernemingen die nog nimmer één cent winst hebben ge
boekt, doet er kennelijk niets toe. De stormloop heeft ertoe geleid
dat inmiddels flink wat lucht is gepompt in deze sector. De angst
van beleggers om de boot te missen, speelt daarbij een niet onbe
langrijke rol.
Het perspectief dat zich binnen enkele jaren een gigantisch nieuw
handelskanaal zal ontwikkelen met nooit gedroomde omzetten
staat in schril contrast met de kritiek van degenen die de overtui
ging aanhangen dat het allemaal bitter zal tegengevallen. Kortom
voor de beursspeculant is en blijft het voorlopig balanceren op het
slappe koord tussen hoop en vrees.
Dat labiele evenwicht werd dezer dagen verstoord door een ken
nelijk goed georganiseerde groep hackers in de VS die pogingen
onderneemt om de internetkip voor ze echt gouden eieren begint
te leggen naar de slachtstraat te leiden. Het hoe en waarom blijft
gissen. Speculanten la baisse (het gokken op koersdalingen) kun
nen achter de acties zitten, maar er zou ook sprake kunnen zijn
van subversief optreden van concurrenten. Zelfs wordt rekening
gehouden met het optreden van maffia-achtige organisaties in
binnen- of buitenland.
Het lamleggen van belangrijke sites bewijst dat het fenomeen in
ternet zelfs in de VS, waar de helft van de bevolking al on line is,
toch nog in de kinderschoenen voortsurft. En dat de ontwikkeling
naar de volwassenheid gepaard gaat met flinke groeistuipen. Om
dat er inmiddels zeer aanzienlijke geldstromen mee gemoeid zijn
die zelfs op internationale beurzen schokgolven veroorzaken, is
het zaak de risico's niet te bagatelliseren.
De persoonlijke bemoeienis van de Amerikaanse president Clinton
en het inschakelen van veiligheidexperts zijn veelzeggend. Dit be
wijst dat in de VS het besef doordringt dat het niet slechts gaat om
een stelletje cyberfreaks dat er behagen in schept zaken in het
honderd te laten lopen.
Het horloge van mijn vader
'Tussen kunst en kitsch'is een al jaren bestaand programma. Het
patroon ervan is bekend. Mensen slepen oude dingen, waarvan zij
hopen dat ze een bom duiten waard zijn, naar een stel experts en
die keuvelen er dan even ernstig over om tot slot met een bedrag op
de proppen te komen. Het is altijd leuk om de aanbrengers dan
'tsjonge, tsjonge' te horen mompelen.
Ik zou wel eens willen weten hoe de de percentages rommel en
waardevolle stukken zich tot elkaar verhouden op zo'n kijkdag,
maar dat hoor je nooit. Je krijgt vrijwel altijd het opmerkelijke en
waardevolle te zien. Logisch, maar toch.
De A VRO zond gisteren materiaal uit dat bij vorige gelegenheden
was blijven liggen, maar toch de moeite waard bleek om ons alsnog
voor te zetten. Wat zich ontrolde, was de gebruikelijke processie van
bizarre zaken: een grote parel in vreemde setting, een schilderij dat
een kras bedrag waard was, een Shirley Temple-achtige pop, een
stokoud boek over landhuizen aan de Vecht.
Ik keek maar met een half oog. Tot er opeens een zakhorloge 'close'
in beeld kwam. Het bleek gemaakt door een geniale Fransoos in
lang vervlogen dagen en volgens de expert was het een fortuin
waard.
Ik voelde dat mijn handen vochtig werden en dat mijn nekharen
overeind gingen staan. Wijlen mijn vader had precies zo 'n ding be
zeten! Oh, ik herinner het me nog goed. Op zondag had hij zijn zon
dagse pak aan en in zijn vestzak zat dan aan een mooie ketting dat
horloge. Daar keek hij dan op en zei tot mijn moeder: 'Vrouw, het
eten kan worden opgedaan'. Dat kon je toen nog zeggen als man.
Prachtige tijden waren dat.
Maar waar had hij dat horloge nou toch gelaten? Nu ik eraan te
rugdenk, droeg hij het het zeker al de laatste twintig jaar van zijn
leven niet meer. En het was ook zo'n man die als iets stuk was het
gewoon wegkieperde.
Diepe teleurstelling nam bezit van mij. Voor dat genoemde fortuin
had ik mijn wederhelft met goud kunnen behangen en samen had
den we maandenlang riant op de Bahama's kunnen potverteren.
Maarzon ik het hebben verkocht?Ach nee. Zoals de meeste mensen
bij tussen 'kitsch en kitsch' wel graag willen weten of iets veel waard
is. maar niet de indruk wekken het dan te willen verzilveren.
In de keuken beland voor thee. viel mijn oog op een behoorlijk be
jaarde suikerschep. Ik moet toch maar eens naar die lui toe.
'Februari is lentemaand geworden'
Gisterochtend heeft het op ver
schillende plaatsen een beetje
gevroren. In onze regio meldde
Bloemendaal een laagste tem
peratuur van -1,5; in het bin
nenland werd het op sommige
plaatsen dik -3 graden. De win
ter heeft zich inmiddels weer
'hersteld' van het thermische
dipje. Vanochtend was het al
weer een graad of 7.
De periode rond half februari is
doorgaans de koudste van de
winter of beter gezegd was de
koudste want als we naar de
trendtemperatuur kijken is er
toch wel het één en ander ver
anderd. Klimaatanalist Van
Mourik uit De Bilt rekende uit
dat de lineaire temperatuur in
februari over het tijdvak 1951 -
1980 opliep van 2,0 graden aan
het begin van de maand tot 2,8
graden aan het einde. Geduren
de de laatste twaalf jaar is dat
beeld drastisch gewijzigd.
Thans begint de gemiddelde
temperatuur op het niveau
waai deze in het verleden ein
digde: 2,8 graden en in de slot
fase van de sprokkelmaand zit
ten we nu op het niveau van 5,2
graden. ,,Met wal gevoel voor
overdrijving zou je kunnen zeg
gen dat februari een lente
maand is geworden," aldust
Van Mourik.
Vandaag is het opnieuw zacht
weer geweest; de komende da
gen levert het kwik een paar
graden in. Morgen en donder
dag wordt het omstreeks 5-6
graden. Onder invloed van een
depressie, die van IJsland naar
de Noordzee trekt, is er sprake
van een 'verkouden' boven
lucht. Op 5 kilometer hoogte
vriest het 30 tot 35 graden.
Daardoor destabiliseert de at
mosfeer hetgeen tot uiting
komt in buien die van onweer,
hagel en smeltende sneeuw
vergezeld kunnen gaan. De
wind waait morgen uit het wes
ten en neemt aan de kust op
nieuw toe tot krachtig of hard.
Ook op donderdag kunnen er
nog enkele buien vallen met
soms een winters karakter. t
Omtrent de ontwikkelingen
tegen en tijdens het week
einde zijn de atmosfeer
modellen het oneens maar
één ding lijkt
duidelijk: de
kans op vorst
periode is zo
goed als uitge
sloten. De Duitse
computers sturen
zelfs aan op een
zeer zachte slot-
week van februar
Raceteams van HTS Autotechniek ultieme vervulling jongensdroom
Een wegrace-motor met een topsnelheid van ver boven de tweehonderd kilometer per uur, een
dragracer met 550 pk aan boord en een rally-wagen waar hoofdprijzen mee in de wacht worden
gesleept: het zijn niet de meest alledaagse leermiddelen. Op de HTS Autotechniek van Arnhem
behoren ze echter tot de vaste inventaris. De school, de enige in zijn soort in de hele Benelux,
heeft drie raceteams die aan landelijke wedstrijden deelnemen. ,,Ik weet dat er mensen bij het
team zitten die niet naar deze school zijn gekomen voor de opleiding," zegt de pr-man.
De HTS Autotechniek in Arn
hem heeft in totaal drie race
teams: een motorrace- een ral
ly- en een dragraceteam. Ze
vormen niet alleen de vervul
ling van een jongensdroom, ze
hebben ook een duidelijke
waarde voor de school. Als visi
tekaartje van de hts, maar ook
als plek waar de studenten het
geleerde meteen in praktijk
kunnen brengen.
De werkruimte van de race
teams heeft een zeer toepasse
lijke naam: De Jongensdroom.
Want hoe kun je het anders be
titelen wanneer je, als onder
deel van je studie, deel kunt uit
maken van een raceteam dat
landelijk en af en toe zelfs in
het buitenland uitkomt in ech
te, officiële wedstrijden?
Een team bestaat uit een flink
aantal leden die allemaal hun
eigen taak hebben. Uiteraard is
er een coureur en zijn er een
aantal monteurs. Maar er zijn
ook studenten die zich bezig
houden met het ontwerpen van
nieuwe onderdelen of met het
werven van sponsors. „Dat be
tekent overigens niet dat wij al
leen maar achter een bureau
zitten", stelt Rink Brummelhuis
(18), bij HART (HTS Autotech
niek Rally Team) belast met de
promotie. „In een raceweekend
hebben we allemaal een overall
aan."
Binnen de teams wordt zeer
professioneel gewerkt aan de
snelheid en de betrouwbaar
heid van de machines. Vooral
het motorteam werkt innova
tief. „We hebben een systeem
bedacht waarbij de olie circu
leert door de holle buizen van
het frame", legt Boudewijn den
Boer (20), verantwoordelijk
voor de styling van de motor,
een Yamaha ééncilinder van
681 cc, uit. „Daardoor hebben
we geen carter, geen olietank
en geen oliekoeling meer nodig.
Het schept ruimte en het spaart
gewicht." Ook heeft het team
zelf een 'quick-shift-systeem'
ontwikkeld. „Dat is een snufje
waardoor je de koppeling niet
meer hoeft te gebruiken bij het
schakelen. Je kunt bij het op
trekken zo doorschakelen, met
vol gas erop", aldus Jordy Hof-
fer, vice-voorzitter en hoofd
techniek. „Zo'n systeem is wel
te koop, voor duizend gulden,
maar wij hebben het zelf ont
wikkeld, voor een kwart van de
19£
op
De werkplaats van de raceteams van HTS Autotechniek. „Eén keer in de week hebben we hier de vaste sleutelavond." foto gpd hans broekhui-
kosten. En het levert nog stu
diepunten op ook.
Tijdens het gesprek wordt er in
de werkplaats druk gesleuteld
aan de Renault Mégane Coupe
van het rallyteam. Er is aan de
motor gewerkt en die moet er
vandaag weer in gehangen wor
den. Over anderhalve week
staat de eerste race weer op het
programma. Voorzitter Bart
Voermans roemt vooral de
teamgeest binnen HART. „Een
keer in de week, op woensdag,
hebben we teamvergadering,
met daarna de vaste sleutel
avond. Dan ontbreekt er nie
mand. Iedereen voelt zich bé
trokken bij de auto. Onlangs
hebben we getraind op het Eu
rocircuit in Valkenswaard. Nor
maal gesproken zien de mon
teurs en andere teamleden de
auto niet rijden, omdat de klas
sementsproeven bij een rally
meestal ergens in een of ander
bos gehouden worden. In Val
kenswaard rijd je echter op een
circuit. Je zag de koppies glun
deren, telkens wanneer de auto
langskwam. Iedereen was blij
dat hij weer reed, na een winter
sleutelen." De grote betrokken
heid heeft resultaat: het team
werd vqrig jaar in acht wedstrij
den een keer eerste en twee
keer tweede in zijn klasse.
Het jongste team houdt zich
bezig met een minder bekende
vorm van autosport: dragra-
cing. De sport is overgewaaid
uit Amerika, waar jongens in
grote auto's al in de jaren vijftig
wedstrijdjes hielden wie het
eerst weg was bij het stoplicht.
Deze sprintwedstrijden zijn uit
gegroeid tot een vorm van au
tosport met weinig fantasie
maar des te meer pk's. Auto's
met megamotoren leggen van
uit stilstand zo snel mogelijk
een afstand van vierhonderd
meter (een kwart mijl) af. „Wij
rijden in een Pontiac GTO met
een Chevrolet motorblok met
een cilinderinhoud van 7,7 liter.
Het vermogen ligt rond de 550
pk", vertelt voorzitter Barry Ui-
terweerd (19) van het HTS
Dragracing Team. Ter vergelij
king: de gemiddelde Opel Ka
dert moet het met een pk'tje of
60 doen.
De meeste dragaces in Neder
land worden op een voormalig
vliegveld in Drachten gehou
den. „Als we een raceweekend
hebben, gaan we op vrijdag aan
het begin van de avond weg.
We rijden naar Drachten en
bouwen onze tenten op", ver
telt Uiterweerd. „Op zaterdag is
de kwalificatieraining. Daarna
wordt er aan de auto gewerkt,
vaak tot 's avonds laat. Op zon
dag volgt de race. Telkens twee
tegen elkaar, wie verliest ligt er
uit. Na de race de prijsuitrei
king en zondagavond laat zijn
we weer thuis."
Schiet er bij al dat racen eigen
lijk nog wel tijd over voor de
studie? „Ach, je moet prioritei
ten stellen in het leven, niet?",
is het laconieke commentaar
van Bart Voermans van HART.
„De meeste mensen van de ra
ceteams zitten in het eerste of
tweede jaar. Dan heb je de
meeste tijd", voegt zijn collega
Rink Brummelhuis toe. „Maar
ik weet dat er ook mensen bij
ons team zitten die niet naar de
hts gekomen zijn voor de oplei-
ding."
MENNO POLS
Clown Capi
'kapot' na®
diefstal bi
>pe
„Ik ben er helemaal
van, doodziek. Ik we 'a
niet hoe het nu verd
moet." Karei Meijne rl.e'
bekend als de clown
zit in zak en as. Die\
vandoor gegaan me jtC
busje, waarin al zijn
zaten. „Ik ben alles I
moet al mijn voorste
gaan afzeggen", ven
taal ontredderde An
mer, die net een afs; eer
gemaakt met Menm !n e
„voor televisie-opn< 'en'
Die kan hij wel vergi aer
vorige week vrijdag
werd gestolen. „Met p"
in. Een antiek draaii
het slagwerk, mijn ti3
m'n versterkers, een
bala-percussieset, n -
clownspak, de popp an'
met alle poppen en sta
buten voor m'n vuu en
heb alleen m'n tornt
conga's nog," aldus
clown, die her en den
treedt met zijn diere ei&
heeft hij nog wel, „n
van mijn dieren zijn
ziek geworden. Mijn tl(
heeft longsontstekin
niks meer. En Harrii
pony die ik altijd alli on'
kunstjes laat doen, z11 v
een koliek in zijn da
Het ene moment wa ,.zl'
kerngezond, het anc
ment zakte hij door 1
nen heen. Hij bleek or2
worminfectie te heb 11 r
kuur had 'ie al gehat
omdat het een slapj i
is, kunnen parasiete
overleven. Ik heb H;
na dood in de tuin g a
de dierenarts heeft li ?sï
op de been geholpei
hij moet in beweginj a.?'
dus ik wilde hem vri '1
dag uitlaten. Toen zt 81;
m'n vrachtwagen we1Vc
Het had allemaal no a&
kunnen zijn, geeft C
„Stel je voor dat ik d
een voorstelling had [1(
Dan had ik al mijn d
vast ingeladen en w;
die kwijt geweest. Er 'e<
beesten maken de vi n-
ling. Als ik in een suj !ts
optreed, staat de bolir.'
kassa, loopt het paai1
een tas om de nek te J
len, stuur ik de eende r
rechts de gangen doi
speelt de kip mee in
penkast."
Bij de politie is de M lil
409bestelbus (kentel
BF) inmiddels als ge
geregistreerd en op I m
pees opsporingsnet j 01
„Met de spullen die sf
ten, kunnen ze niks,
alleen voor mij van x
Nu ik die kwijt ben, t
gewoon failliet, ik ka
meer." n,
ind
Het levensverhaal van country-
and -westernlegende Johnny
Cash wordt verfilmd. De film
maatschappij van Sony heeft
James Mangold aangetrokken
voor het schrijven van een
script en het maken van de
film. Dat meldt het Britse
Showbizzpersbureau WENN.
Cash, geboren op 26 februari
1932, verkocht in zijn vijf de
cennia durende loopbaan als
muzikant meer dan 50 miljoen
platen. Opgegroeid in een zeer
arme boerenfamilie in Arkans
as, kampte hij later met drank
en drugsproblemen. In zijn
jeugd verloor hij twee broers.
De weinig opbeurende beginja
ren kregen midden jaren '50
een positieve wending.
In 1956 scoorde 'The Man In
Black' zijn eerste grote hit met I
walk the line. Daarna werd
Cash een wereldster, die ging
samenwerken met Bob Dylan
en in de Verenigde Staten zijn
eigen tv-show kreeg. Na zware
tegenslag in het midden van de
jaren tachtig (zijn platenmaat
schappij zegde het contract na
dertig jaar op en hij kampte
met gezondheidsproblemen)
en een openhartoperatie in
1988, maakte hij een sterke co
meback in de jaren '90. De al
bums American Recordings
(1994) en Unchained (1996)
werden zeer positief ontvangen.
De laatste jaren is de gezond
heid van Cash er niet op voor
uit gegaan. Hij lijdt aan een
aandoening vergelijkbaar met
de ziekte van Parkinson en hij
had verschillende keren long
ontsteking.
foto anp hans paul
Mysterieuze ijsklompen neergelegd door lolbroek
De Rijksuniversiteit Groningen heeft het mys
terie opgelost van de ijsklompen die vorige
week in onder meer Groningen werden gevon
den.. Volgens onderzoekers Marsman en Jur-
riens zijn de klompen neergelegd en niet, zoals
werd gedacht, van grote hoogte naar beneden
gevallen.
Marsman en Jurriens hebben negen ijsklom
pen onderzocht. Er werden er twee gevonden
in Groningen en Joure. In Hoogeveen, Veen-
dam, Haren, Almere en Zoutkamp werd er een
gevonden.
In twee van de gevonden ijsklompen is een
roosterstructuur ingevroren. Dat duidt volgens
de onderzoekers op herkomst uit een vrieskist.
Een geraadpleegde leverancier van onder meer
koelkasten heeft de onderzoekers laten weten
dat de ijsklompen vermoedelijk in een oude
Zanussi-diepvriezer hebben gezeten.
Jurriens is ervan overtuigd dat de ijsklompen
zijn neergelegd door lolbroeken. Een vergelij
king tussen de geografische ligging van u
vindplaats en de aanwezigheid van een ra
route, wees uit dat sommige klompen v
gevonden op plaatsen waar vliegverkee e
maal niet overheen komt. 1(j
De Groningers stellen nu een onderzoe jn
naar een ijsklomp die in mei 1998 uit d(
kwam vallen in Leersum. Dat ijs sloeg k
een dak, de brokstukken kwamen versp l'
de voortuin terecht. Het ijs is sindsdien 0|
waard. De onderzoekers vermoeden da j~j
dit geval gaat om bevoren water uit vliej n(
tanks. ls
Volgens Jurriens moet er ook in de toeki n
serieus gekeken worden naar de herkor^
ijsklompen. In Spanje zijn vijftig ijsklon
gevonden, waarvan er twaalf uit de lucli (,e
gevallen zonder dat de herkomst precie K
kend is, aldus Jurriens. ,e
Porno als katalysator
De videorecorder is - onder andere - een Nederlandse uit
vinding, dat wil zeggen, het allerbeste videosysteem
7 de begindagen was van Philips. Video 2000
heette het en het werkte prima. Daar zouden ze
ker kopers voor te vinden moeten zijn. meende
Philips. Maar wie Het was een prijzig appa
raat, en wie zou er daadwerkelijk zoveel geld er
over hebben De marketing-afdeling
n Philips besloot het apparaat met veel
reclame te gaan slijten aan welgestelde
mensen met een drukke baan. Dus met
veel geld, maar met weinig tijd om
televisie te kijken. Juist die mensen
zouden volgens Philips graag de
door hen gemiste programma 's op
video willen terugzien, en dat mocht
best wat kosten.
De Japanners pakten het slimmer
aan. Zij kw amen op de markt met een
goedkoper, en technisch minder sys
teem. Hun idee was dat juist wat minder
rijke mensen een grote behoefte aan sta
tus hebben, en het bezit van een nieuwe
uitw'nding zou hun die verlenen. De Japtm-
ners kregen van hun klanten massaal ge
lijk en op het moment dat in voldoende
huishoudens een Japanse VHS-videore-
JUSTUS VAN OEL
corder stond, gebeurde nog iets anders, dat eigenlijk nie
mand had voorzien: de porno-industrie explodeerde. Ach
teraf simpel te verklaren, want nu kon porno eindelijk thuis
bekeken worden en was de gang naar ranzige achterafbio-
scopen niet meer nodig. Het wassende aanbod aan viesvi
deo 's stimuleerde de verkoop van recorders, en andersom.
Porno was de katalysator van een tecluiische revolutie.
En dat gebeurt opvallend vaak. Voor slinune telefooncen
trales bijvoorbeeld, die verschillende tarieven voor ver
schillende nummers mogelijk maakten: het waren de
06-sekslijnen waarmee die vernieuwing voor het eerst lo
nend bleek. Later, met internet, gebeurde krek hetzelfde.
Het internet werd bedacht door een natuurkundige die via
de telefoon met anderen computer-informatie wilde uit
wisselen over elementaire deeltjes. Een mondiale uitwisse
ling van geslachtsdelen kon onze natuurkundige niet voor
zien, maar juist die zorgde voor een massale toeloop naar
internet, voor dalende prijzen en een lawine aan technische
verbeteringen.
U hoeft niet blij te zijn met porno, maar realiseer u dat
zonder porno uw gewone telefoonrekening hoger zou zijn
en uw software en uw videorecorder duurder. Zelfs de prijs
van klassieke muziek is dankzij porno gedaald: porno
maakte internet, internet schiep een enonn gratis muziek
aanbod. en dat drukt de winkelprijzen van legale cd's.
Of neem China en andere dictaturen. Geen machthebber
kan zich veroorloven internet buiten de deur te houden: dat
geeft prestige-verlies en geurt naar achterlijkheid. Maar
als internet eenmaal binnen is. kan iedere rebelse journa
list voor een paar telefoontikken illegaal een virtueel dag
blad beginnen dat door honderdduizenden gelezen kan
Dankzij porno, en haar bastaardkind internet, is de wereld
onherstelbaar veranderd. Het is een curieuze paradox:
ponio. mikpunt van censuur door de eeuwen heen, maakte
van het internet een massaproduct en sindsdien is censuur
plegen moeilijker dan ooit. De prijs die wij daarx'oor beta
len is de aanwezigheid van een niet te beteugelen collectie
smerigheid, in te zien via elke computer in de wereld. Batig
saldo of niet?
Of nóg iets anders: vorige week had ik op deze plaats een
verslag gepland van mijn bezoek aan een parenclub, maar
de dienstdoend redacteur besloot u tegen mij. en mijzelf te
gen mijn vrouw in bescherming te nemenIVas dat terecht
of niet? Hoe geschokt zou u geweest zijn? Het venelende
van zo 'n discussie is dat u f dat nooit zouden kunnen we
ten Tot nu toe. Want tussen censuur en onwelkome shock
effecten loopt inmiddels een veilige derde weg: internet.
Via www.justusvanoel.nl krijgt u deze week twee columns
voor de prijs van één. Eenmalig: Gratis. Met deze waar
schuwende inleiding vooraf. En vrees niet voor vieze plaat
jes, dut gaat zelfs mij te ver.
MENSELL
De 103-jarige JOSEFIfi
GRETE, de oudste Mex|
heeft haar debuut g
soap-actrice. De afgeloi
gen zijn de eerste opnaj
haar gemaakt voor 'Sieij
amaré' (Ik zal altijd varl
den). Volgens Negretefl
late roeping haar „nieul
ingeblazen" en voelt z#
jong, „als een tienermejni
Volgens de regisseur wf
jaarde zeer professional
eerste opnames. Zij waf
in het leven naaister.
cent van 'Siempre te anj_
medelijden met de eent
de vrouw en vroeg de scl
van het draaiboek een ff
haar te verzinnen.
XU LI, een 17-jarige sci,
de Chinese stad Jinhuaf
ke dag van zijn moederf
dat hij de beste leerling!0
klas moest zijn. Na eeni
tentamen werd het henf
toen zijn moeder weer ei
dat hij minder moest vol
en meer moest leren. Hl
een hamer en sloeg haal
aldus de Chinese politii
