'Israël gaat
snel praten
met Syrië'
België opent jacht op Cresson
Soeharto zit nu echt in het beklaagdenbankje
Buitenland
Helft passagiers gekaapt toestel vraagt asiel
Bezoek NAVO-topman
aan Rusland gaat door
11 FEBRUARI 2000
raai wil dat Wiranto opstapt
De commandant van de Indonesische landmacht,
Sudarto, vindt dat minister van veiligheid Wiranto
reden. Sudarto is de eerste hoge militair die in het
ir stelling neemt tegen de oud-legerchef. Hij zei van-
ndat de grondwet president Wahid het recht geeft minis-
ffenoemen en te ontslaan. Wahid zei eerder vandaag dat
f i conflict met Wiranto de steun van hoge generaals
Ij Tegen. Sudarto's uitspraken lijken daarvan het eerste
'iranto staat onder grote druk om op te stappen, sinds
I senrechtencommissie hem medeverantwoordelijk
ïoemd voor het bloedbad in Oost-Timor van vorig jaar.
weigert vooralsnog echter te gaan.
itië zet eerste stap richting NAVO
Kroatië wil lid worden van het NAVO-programma Part-
3 voor Vrede. De nieuwe centrum-linkse premier Ivica
il het officiële verzoek daartoe volgende week indienen.
,'ring tot het Westen is een van de belangrijkste punten
jondgenootschap van zes voormalige oppositiepartijen
overleden president Tudjman. Na diens dood won de
ige oppositie de parlements- en de presidentsverkiezin-
nieuwe regering heeft beloofd alle verplichtingen
as internationaal recht te vervullen, die Tudjman gere
st zich neerlegde. Daartoe behoort ook de terugkeer
ervische vluchtelingen. Honderdduizenden Kroatische
zijn onder het Tudjman-bewind op de vlucht geslagen.
ida werkt weer met tribunaal
Iwanda hervat de samenwerking met het Rwanda-tribu-
ïet Tanzaniaanse Arusha. Dat zei vice-president Ka-
steren. De betrekkingen tussen Kigali en het hof ver
den eind vorig jaar, na het besluit van het tribunaal tot
van Jean-Bosco Barayagwiza, die van volkerenmoord
irdacht. Barayagwiza had volgens de Kamer te lang zon-
n'L
rtrn iele aanklacht in voorarrest gezeten. Rwanda weigerde
nklaagster Carla Del Ponte daarop een visum. Rwanda
ijn standpunt, nadat de aanklager een verzoek tot her
van de uitspraak in de zaak-Barayagwiza had ingediend.
:oek wordt op 22 februari behandeld. Het VN-tribunaal
eld na de volkerenmoord in Rwanda, die in 1994 aan
»r 800.000 Tutsi's en gematigde Hutu's het leven kostte.
krijk voert hoger beroep in
let Franse parlement is gisteren unaniem akkoord ge-
p''I -t de invoering van een hoger beroep in strafzaken voor
ïtbank met jury. Daarmee komt een einde aan een tra-
teruggaat naar de Franse Revolutie in 1789. Toen vond
geen rechter een hoger gezag mag hebben dan een jury
jers. Tot nu toe was alleen beroep mogelijk om techni-
órmeel-juridische redenen. Ook kon een rechtszaak
heropend als er nieuw bewijsmateriaal was. Verder
oordeelden nog de hoop op presidentiële gratie. Ook in
vorden zaken voortaan overigens voor een jury behan-
het een kleinere. Het ontbreken van een beroepsmoge-
tegen veroordelingen door een jury was een schending
J opese rechtsregels.
5H gewonden bij botsing in België
ij een botsing tussen een vrachtwagen en een bus zijn
ond een man gedood en tientallen mensen gewond ge-
et ongeluk gebeurde op een provinciale weg tussen de
i ie plaatsen Diksmuide en leper. In de Bus zaten leerlin-
een hotelschool, die op weg waren naar een bioscoop
ijk. De touringcar reed van achter in op een vrachtwa-
aanhanger. De 45-jarige chauffeur van de bus kwam
leven. Een van de gewonden verkeert in kritieke toe-
cht andere zwaargewonden werden eveneens overge-
iaar een ziekenhuis. De 32 leerlingen die lichte verwon-
opliepen, werden in de buurt opgevangen. De oorzaak
ongeluk is vooralsnog onduidelijk.
oepeling embargo valt goed
Servische oppositieleiders hebben gisteren positief
ierd op het Amerikaanse en Europese besluit het lucht-
ibargo tegen Joegoslavië op te heffen. Zij voorspelden
iaatregel de democratische krachten zal steunen, en het
'an president Milosevic verder zal isoleren. De Ameri-
minister van buitenlandse zaken Albright zei woensdag
achter een inititatief van de Europese Unie staan om
tod op commerciële vluchten op Servië op te heffen,
politieke en economische druk op het regime verder te
iven. Albrights Britse ambtgenoot Cook zei dat de op-
van het embargo, die Waarschijnlijk maandag ingaat,
maanden moet gelden.
ouri: Benetton misleidde ons
De Amerikaanse staat Missouri neemt juridische stap-
;en Benetton wegens het gebruik van foto's van vier ter-
ïroordeelden in de jongste reclamecampagne van het
ise kledingmerk. Volgens het openbaar ministerie van de
eeft Benetton zich onder valse voorwendselen toegang'
aft tot de vier veroordeelden. De gevangenisautoriteiten
toestemming hebben verleend de .vier te bezoeken, om-
netton ze voorhield dat het een project betrof dat ge-
>rd werd door de Nationale Associatie van Strafpleiters,
den interviews met de vier veroordeelden worden ge
ls voor het tijdschrift Newsweek. In plaats daarvan werden
en interviews gebruikt in de omstreden campagne. Vol-
let OM in Missouri zijn gevangenissen en gedetineerden
i fedoeld voor commercieel gebruik.
r der Voice of America in Europa
gton De uitzendingen van de Amerikaanse overheid op
ders Radio Free Europe/Radio Liberty en Voice of America
opa. ooit een belangrijk wapen in de strijd tegen het com-
z" me, worden verminderd. Het geld dat daardoor vrijkomt,
rden gebruikt voor uitbreiding van de programma's voor
Azië. De ingreep houdt verband met 'nieuwe priori-
van het einde van de Koude Oorlog, aldus de
De vermindering van het aantal uitzenduren gaat ook
van de werkgelegenheid. Er staan 51 arbeidsplaatsen
:ocht. Er komt een einde aan de uitzendingen in het Kro-
Bulgaars, Roemeens, Slowaaks, Hongaars, Tsjechisch en
Daarnaast komen er uitzendingen bij in dertien talen,
nder zes in Afrika.
LONDEN HARM HARKEMA
CORRESPONDENT
De Britse politie heeft 21 men
sen gearresteerd op verden
king van kaping of betrokken
heid daarbij van het Afghaanse
vliegtuig dat sinds zondag op
de Londense luchthaven
Stansted stónd. De kaping
werd gisterochtend zonder
bloedvergieten en in kalme
sfeer beëindigd. Van de 151
passagiers, allen Afghanen,
hebben er 75 asiel aange
vraagd.
Hoewel de politie nog steeds
geen mededelingen heeft ge
gaan over het motief, wijst al
les erop dat de kapers alleen
uit waren op politiek asiel. Be
richten dat zij behoorden tot
een grotere groep van dertig
tot veertig vrienden en familie
leden lijken te kloppen, nu zo
veel inzittenden zijn gearres
teerd.
Britse politici zijn als de
dood dat de kaping navolging
gaat vinden bij anderen die
naar het Westen willen vluch
ten. De regering-Blair deed gis
teren met zo hard mogelijke
uitspraken dan ook zijn best
om een aanzuigende werking
te voorkomen. Minister van
binnenlandse zaken Straw zei
zijn uiterste best te zullen doen
om alle inzittenden zo snel
mogelijk terug te sturen. Hij zei
ook tot het uiterste te zullen
vasthouden aan het adagium
dat het kapen van een vliegtuig
niet loont.
Groot-Brittannië heeft echter
internationale verdragen on
dertekend die het land ver
plichten een asielverzoek in
behandeling te nemen. Het
land zou als een geschikt toe
vluchtsoord beschouwd kun
nen worden op grond van een
vorige kaping die in 1996 op
Stansted eindigde. De zes Ira
kezen die toen een Sudanees
passagierstoestel hadden ge
kaapt, bleken asielzoekers die
waren gevlucht voor Saddam
Hussein. Zij zijn nu nog ver
wikkeld in asielprocedures.
TOKYO ANP
Het bezoel^van secretaris-gene
raal Robertson van de NAVO
aan Moskou lijkt volgende week
gewoon door te gaan. De Russi
sche minister Ivanov van bui
tenlandse zaken zei vandaag in
Tokyo dat hij verwacht Robert
son woensdag te ontmoeten.
Eerder deze week tekende het
persbureau Interfax uit militai
re en diplomatieke bronnen op
dat Rusland weinig heil zag in
het bezoek. De voorstellen
Ramp in Hongarije door Roemeens gif Na Amerikaanse bemiddeling
Het overleg tussen Israël en Syrië zal spoedig worden
hervat. Dat meldde vanochtend de Israëlische radio, op
gezag van 'Israëlische diplomatieke bronnen'. De berich
ten lijken gebaseerd op de indruk die de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, Madeleine Albright, de
afgelopen dagen heëft gekregen in telefoongesprekken
met haar Syrische collega Farouk al-Sharaa.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Volgens medewerkers van Al
bright zijn beide partijen bereid
te komen, maar er is nog geen
datum afgesproken. Syrië zal in
ieder geval de uitkomst willen
afwachten van besprekingen in
de internationale commissie
die toezicht uitoefent op de na
leving van het 'Druiven der
Gramschap-akkoord', genoemd
naar de operatie die Israël in
1996 tegen Libanon uitvoerde.
De overeenkomst bepaalt on
der meer dat Israël en de isla
mitische verzetsbeweging Hez
bollah geen aanvallen mogen
uitvoeren die zijn gericht tegen
de burgerbevolking of vanuit
bevolkingscentra. Israël heeft
gisteren duidelijk gemaakt dat
het de spelregels wil wijzigen.
Het eist het recht onmiddellijk
terug te slaan met aanvallen op
Libanons infrastructuur, als
Hezbollah zijn bezettingstroe
pen in Libanon aanvalt vanuit
bevolkingscentra.
De commissie vergadert van
daag in het VN-hoofdkwartier
in het Zuid-Libanese Nakura.
Naast Israël zijn de leden
Frankrijk, de Verenigde Staten,
Libanon en Syrië. Bovenaan de
agenda staat een bespreking
van de vijandelijkheden van de
afgelopen dagen. Frankrijk, Li
banon en Syrië beschuldigen
Israël van een flagrante schen
ding van het akkoord van 1996,
met zijn aanvallen op onder
meer elektriciteitscentrales in
Libanon. Israël zal antwoorden
dat het de acties heeft uitge
voerd na schendingen door
Hezbollah, die beschietingen
zou hebben uitgevoerd vanuit
Libanese dorpen.
De commissie heeft in het
verleden vastgesteld dat beide
partijen in Libanon de overeen
komst van tijd tot tijd schen
den, al hebben Israël en zijn Li
banese bondgenoten van het
Zuid-Libanese Leger dat vaker
gedaan dan Hezbollah. Israël
kan het akkoord niet eenzijdig
wijzigen, en het is onwaar
schijnlijk dat de andere com
missieleden zullen instemmen
met de eis. Daarom spreekt Is
raël niet van een verandering,
maar van een 'andere interpre
tatie'.
waarmee Robertson zou willen
komen om de banden met
Moskou aan te halen, zouden
'niet constructief genoeg' zijn.
Rusland bevroor de relatie
met de NAVO toen vliegtuigen
van het bondgenootschap Joe
goslavië begonnen te bombar
deren in de oorlog om Kosovo.
De westerse kritiek op het mee
dogenloze Russische optreden
in de opstandige deelrepubliek
Tsjetsjenië veroorzaakt grote ir
ritatie in Moskou, en heeft de
relatie er niet beter op gemaakt.
Politie bespreekt
fraudezaak met
president Israël
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Israëlische politie heeft gis
teren gesproken met president
Ezer Weizman en met Edouard
Saroussi, de multimiljonair van
wie hij in de jaren tachtig hon
derdduizenden dollars heeft
ontvangen. Het gesprek met de
president werd gehouden in de
officiële residentie in Jeruza
lem. De politie wilde niet zeg
gen of het ging om een formeel
verhoor, waarvan de informatie
eventueel kan worden gebruikt
in een rechtszaak, maar dat lijkt
wel het geval.
Over de inhoud zijn geen me
dedelingen gedaan, maar het
dagblad Ha'aretz meldt van
daag op gezag van 'bronnen in
het ministerie van justitie' dat
de politie niets heeft gevonden
dat wijst op omkoping. Het is
mogelijk dat de president wel
officiëel zal worden beschul
digd van belastingontduiking
en van het overtreden van een
wet die overheidsdienaren ver
biedt giften aan te nemen. Zon
dag wil de politie opnieuw met
hem praten.
De politie sprak gisteren ook
met Weizmans vrouw, Reuma,
en met zijn persoonlijke mede
werker, Arieh Shumer. Beiden
hebben geld ontvangen uit een
fonds dat werd beheerd door
een met de president bevriende
advocaat. Saroussi stortte zijn
'gift' - naar verluidt 470.000 dol
lar - in dat fonds. De in Zwitser
land wonende miljonair is de
afgelopen twee dagen in een
hotel in Zurich aan de tand ge
voeld door twee inspecteurs
van de Israëlische politie, in ge
zelschap van een Zwitserse col-
lega.
De politie wil precies weten
wat zijn relatie met Weizman
was en of het geld misschien
eerder een betaling was dan
een gift. Weizman heeft in het
begin van de jaren tachtig korte
tijd gewerkt als adviseur voor
Saroussi, die onder meer in wa
pens handelde.
Schoonmakers halen uit de vervuilde Hongaarse rivieren al dagen duizenden dode vissen, zoals deze kar
pers.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
FOTO REUTERS LASZLO BALOCH
CORRESPONDENT
De Hongaarse rivieren Szamos
en Tisza zijn ernstig vervuild
met het zeer gevaarlijke gif cya
nide, dat afkomstig is van een
goudmijn bij het stadje Baia
Mare in buurland Roemenië.
De ministers van milieu van
beide staten kwamen gisteren
voor spoedoverleg bijeen, maar
weten eigenlijk niet hoe de cri
sis moet worden aangepakt.
Het zal mogelijk nog weken
duren voordat de omvang van
de milieuramp echt duidelijk
wordt, omdat de twee rivieren
deels met ijs zijn bedekt. Mi
lieudeskundigen vrezen dat er
jaren overheen gaan voordat de
flora en fauna in de Tisza en de
Szamos hersteld zijn. De Hon
gaarse televisie lat al dagen dra
matische beelden zien van do
de vissen in het rivierwater.
De ramp is het gevolg van
een ongeval op het terrein van
een goudmijn. Daar liep op 30
januari een opvangbekken voor
chemisch afval over na hevige
regen- en sneeuwbuien. Via een
zijriviertje belandde een deel
van het chemisch afval in de
Szamos en vervolgens in de Tis
za.
Hoeveel gif er in het milieu
terecht gekomen is, staat nog
niet vast, maar wel dat het om
een zeer aanzienlijke hoeveel
heid moet gaan. Roemeense
deskundigen maten vorige
week vlakbij de goudmijn con
centraties van 7.800 milligram
cyanide per liter water, ofwel
78.000 maal het maximum toe
laatbaar geachte niveau van 0,1
milligram per liter. Het gebruik
van cyanide is in de Europese
Unie verboden.
Volgens Karoly Pinter, hoofd
natuurbeheer van het Hongaar
se ministerie van landbouw,
heeft de vervuiling geleid tot
een enorme aanslag op de vis
stand in Centraal-Europa. Na
tuurbeschermers vrezen zelfs
dat sommige zeldzame en be
dreigde vissoorten geheel zijn
uitgeroeid.
De ramp heeft ook geleid tot
zorgen over de drinkwatervoor
ziening in sommige Hongaarse
regio's. De centraal-Hongaarse
stad Szolnok, die drinkwater uit
de Tisza betrekt, heeft de inlaat
voor de spaarbekkens van de
watervoorziening tot nader or
der gesloten. De Hongaarse re
gering heeft alle mensen die
aan de rivieren wonen gewaar
schuwd voorlopig geen vis te
eten, en ervoor te waken dat
huisdieren en vee niet uit de ri
vieren drinken.
Hongarije overweegt een
schadeclaim in te dienen bij
Roemenië, maar die lijkt op
voorhand weinig kans op suc
ces te maken. De bestaande
verdragen over samenwerking
op milieugebied tussen de twee
landen voorzien niet in financi
ële schadeloosstellingen. De
Roemeense regering wil de
mijnonderneming, een Roe
meens-Australische joint-ven
ture, aansprakelijk stellen voor
alle schade. De Roemeense au
toriteiten hebben het bedrijf
enkele dagen geleden al tot na
der order stilgelegd.
Justitie wil opheffing onschendbaarheid oud-commissaris
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
De Belgische justitie heeft de jacht geopend op
de Franse oud-premier en voormalig Europees
Commissaris Edith Cresson. Gisteren maakte een
woordvoerder van de Europese Commissie be
kend dat onderzoeksrechter Van Espen heeft ge
vraagd om de opheffing van de onschendbaar
heid van Cresson, voor de periode dat zij in de
commissie-Santer zetelde (1995 tot 1999). Van
Espen wil Cresson ondervragen over mogelijke
fraude, schriftvervalsing en vriendjespolitiek.
Cresson stond aan de wieg van een financieel
schandaal, dat maart vorig jaar uiteindelijk tot de
val van de voltallige commissie-Santer leidde. De
Franse krant Libération onthulde eind 1998 dat
de commissaris een bevriende tandarts, Berthel-
ot, aan allerlei fictieve maar zeer lucratieve op
drachten had geholpen. Tevens woonde zij enige
tijd met Berthelot op hetzelfde adres. Binnen de
Europese Commissie werd druk op Cresson uit
geoefend om terug te treden, maar de Fran^aise
wilde daar niet van weten. Zij wist zich tot het
laatst gesteund door de Franse regering en presi
dent Chirac.
Ook de Nederlandse ambtenaar Paul van Bui
tenen, voorheen werkzaam bij de dienst van
Cresson, bracht belastende informatie naar bui
ten. De anti-fraudedienst Olaf van de Europese
Commissie opende intussen in alle discretie een
onderzoek. De resultaten daarvan werden vorig
jaar doorgespeeld aan de Belgische justitie. Blijk
baar zijn de aanwijzingen van fraude hard ge
noeg om een verzoek tot opheffing van de on
schendbaarheid te rechtvaardigen.
Volgens de Commissie zal snel worden beslist.
,,Het is een complexe zaak, maar we willen deze
kwestie niet nodeloos lang laten aanslepen", zei
woordvoerder Faull. Justitie wil Cresson vooral
ondervragen over haar financiële relaties met
tandarts Berthelot, zei de Belgische justitie-
woordvoerster Germonprez gisteren. Formeel is
Cresson nog niet in staat van beschuldiging ge
steld.
Berthelot publiceerde enkele flinterdunne on
derzoeken naar de relatie tussen mondziekten en
aids, en toucheerde daarvoor circa drie ton. Een
onafhankelijke panel van experts concludeerde
dat de rapporten 'niet de geringste relevantie'
hadden. Ook werd vastgesteld dat de tandarts in
zijn professionele carrière 'nog geen spoor van
wetenschappelijk werk' had nagelaten. De Com
missie heeft Berthelot gevraagd zijn wedde terug
te storten, maar tot dusverre heeft de tandarts
nog niet op dat verzoek gereageerd.
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
De voormalige Indonesische president
Soeharto wordt nu officieel verdacht van
corruptie op zeer grote schaal, en is ge
dagvaard. Hij moet zich maandag op het
kantoor van de procureur-generaal mel
den om te worden verhoord. Dit heeft
een woordvoerder van justitie in Jakarta
gisteren bekendgemaakt.
Soeharto wordt verdacht van corruptie,
vriendjespolitiek en handjeklap. Vooral
zijn zes kinderen en een kliek van zaken
vrienden profiteerden ervan en werden
steenrijk. Het weggesluisde geld wordt
geraamd op zo'n 80 miljard gulden. De
familie bezit nog steeds grote aantallen
bedrijven, stukken land ter gezamenlijke
grootte van België, kunst, juwelen en
baar geld. Maar door slecht beheer zou
een groot deel tijdens de economische
crisis verloren zijn gegaan.
De vroegere Indonesische leider zal met
name worden ondervraagd over de mo
nopolies. Zo gingen alle kruidnagelen
die in Indonesië werden geproduceerd
door de handen van zijn jongste zoon
Tommy, die ook subsidies opstreek voor
de zogenaamd in Indonesië geprodu
ceerde Timor-auto. Oudste dochter Tu-
tut beheerde alle tolwegen. Verder wor
den Soeharto vragen gesteld over mis
bruik van fondsen van een handvol lief
dadigheidsinstellingen die hij zelf be
heerde.
De advocaten en de familie van de in
middels 78-jarige Soeharto hebben grote
bezwaren tegen een verhoor van de
voormalige sterke man. Hij zou ernstig
verzwakt zijn, als gevolg van een hartin
farct in juli vorig jaar en bloedingen in
de buik een maand later. Volgens hen
wordt het zijn dood als hij zich teveel
opwindt. De procureur-generaal schat
dat anders in, en meent dat het met de
gezondheid van de ex-generaal, die het
laatste half jaar niet meer in het open
baar is gezien, juist steeds beter gaat.
„We hopen dat hij maandag komt opda
gen."
Persoonlijk heeft de tweede president
van Indonesië niet veel te vrezen. Zelfs
zijn eer is niet meer in het geding, want
er zijn maar weinig mensen in Indonesië
die nog in zijn onschuld geloven. Abdur
rahman Wahid, de huidige president,
liet al eerder weten de oude baas niet
achter de tralies te willen zien. Zijn kin
deren en zakenvrienden daarentegen
hebben heel wat meer te vrezen, en hoe
ven niet op clementie te rekenen.
Een eerder halfslachtig corruptieonder
zoek van Habibie, de door Soeharto per
soonlijk aangewezen opvolger, leverde
niets op en werd kort voor diens aftre
den afgesloten. Procureur-generaal
Ghalib, die met het onderzoek was be
last, deed geen serieuze poging Soeharto
aan te pakken. Hij liet de voormalige
machthebber wel enkele keren horen,
maar daar werd steeds uitdrukkelijk bij
gesteld dat het slechts een vooronder
zoek betrof. Soeharto, die na afloop
steeds breed lachend verscheen, was
geen verdachte. Uiteindelijk moest Gha
lib zelf aftreden wegens corruptie.
De situatie is nu heel anders geworden,
en dat verklaart de grote weerstand van
de advocaten en familie van Soeharto.
Zodra er bewijzen op tafel komen zitten
zij ook volop in de problemen. Overi
gens gaat de huidige regering er niet
vanuit de zaak snel te kunnen oplossen.
Soeharto heeft onder Habibie veel tijd
gehad sporen uit te wissen. Geld dat in
het buitenland mogelijk onder andere
namen is ondergebracht, laat zich bo
vendien maar moeizaam opsporen. Veel
commentatoren houden de bevolking
voor dat meer dan tien jaar zoeken naar
de weelde van de voormalige president
Marcos van het buurland de Filippijnen
maar bitter weinig heeft opgeleverd.
