Japanse zonnebloemen echt panning in thrillermusical 'Boevenpak' ommil Foo doet te beschouwelijk Cultuur Kunst Holland Festival presenteert 'neusje' van theater Vierkant tegen vierkant Maarten Mourik overschrijdt grenzen 1 FEBRUARI 2000 "jniskunst tentoongesteld ïllaii liga r tdsli ja- M'oij Dsiti 'x hij ekd gde n- erschillende culturen in heden en verleden, foto ap itein in trek op Internet Zeker 35.000 mensen hebben de Internet-versie van n van de schrijver', het nieuwste boek van Renate bekeken. Vorige week was de tekst 48 uur lang in beschikbaar op zes Internetsites. Het was voor het land dat de gehele tekst van een boek via Internet te as. Volgens uitgeverij Contact zijn de nabestellingen ek door de boekhandel 'boven verwachting'. Een her komst. Dorresteins nieuwste boek is allereerst een voor beginnende schrijvers. De auteur geeft inzicht ocessen en in de volgens haar geheimzinnige wer- tie. Ook de rol van de lezer, 'de enige natuurlijke it van de schrijver', komt aan bod. festival Tripodia afgelast et Rabobank-Korenfestival 2000 gaat niet door. Het geprogrammeerd stond in zalencentrum Tripodia 7 mei is afgelast ondanks het feit dat de voorberei- er gevorderd waren. De manager van Tripodia, Piet oest in december om medische redenen afstand i e organisatie. Het blijkt dat zijn herstel langer gaat verwacht. Zijn voorlichter Lies Mast deelde mee dat ieschikbaar is die de organisatie van hem kan overne- het wegvallen van de organisator spelen ook finan- emen het festival parten. Bedoeling was dat elk koor agen voor een adverteerder in het programmaboek je er dan vijf van de 32 koren waren hierin geslaagd. ter recensie iand zeilstra dele Hoop', cabaretpro- ommil Foo (Mich zien. 10/2, schouwburg. Leiden. Raf hoop' om te den- a een zeer succesvol de eerstvolgende Qj m ijzersterk voor de >men? Zo zou je de g :t nieuwe program- let Vlaamse duo Kom- jennen interpreteren, Lrt al ongetwijfeld niet "r j g zijn. Aan de voor zal het zeker niet bben. Integendeel, wekt de indruk uildig samengesteld ichien zelfs wel iets elijk, waardoor het gram ma op een I /f'a8e wijze te be- I is uitgevallen. begrip in het geheel ing' die als onverza- -ei< instichter fungeert onrust, liefde en egelmatig is sprake st in de mens dat de loo kt. Soms wordt dat teil iwer gespeeld en be- uw oms (meestal in de d ken de gebroeders s daar veel beschou wen aan. Deze - veel- rja komende - rustmo- p den de voorstelling ba te sterk uit balans, f c asie is groot. Wil je Ivo den om daarin mee te gaan, dan moeten deze thea termakers af en toe iets inbou wen, waardoor je weer grip krijgt op het gebodene. Aan vankelijk lukt hen dat nog per fect. In razend tempo schotelen ze ons een eigenzinnige versie van de evolutie voor vanaf de oerknal tot de hedendaagse mens. Daarna zien we God en diens zoon naar het getob der mensen turen, waarna de hoog bejaarde en niettemin verliefde grootvader Walschaerts in de speelscènes figureert. Ook al zijn die associatieve sprongen op zichzelf nog te volgen, de gesuggereerde samenhang zakt toch langzaam maar zeker weg. Dat is jammer, want de kracht waarmee zij hun thea trale fantasie gestalte geven, is een teken van kwaliteit. Zeker het eerste uur van de voorstel ling geef je je makkelijk gewon nen. Het laatste half uur verwa tert de spanning; wat gezegd moest worden is kennelijk in middels ruimschoots gezegd. Of men vervalt in herhaling. De eerste keer hangend aan een hoge installatie een lied vol lief despijn zingen, maakt indruk - de tweede keer in vergelijkbare setting doet meer kwaad dan goed. Dit seizoen hebben Raf en Mich nog circa zeventig voorstellingen te gaan. Dat biedt de mogelijkheid om 'IJde le Hoop' meer nog in balans te krijgen door de overdaad aan artistiek verbeelde beschouwe lijkheid iets te temperen. amsterdam anp Acht smaakmakers in de Belgi sche en Nederlandse theater wereld zijn gevraagd een speci ale voorstelling te maken voor het Holland Festival, dat dit jaar plaatsvindt van 3 tot en met 25 juni. De festivaldirectie wil de huidige hoge kwaliteit van het Nederlandse en Vlaamse thea ter de komende editie van het festival in de schijnwerpers zetten. Voor het prestigieuze festival is een groot aantal bui tenlandse gasten uitgenodigd. Voor deze bijzondere editie zijn zes Nederlandse en twee Belgische theatermakers gese lecteerd. Zes van de acht pro ducties beleven op het Holland Festival hun wereldpremière, twee voorstellingen zijn voor het eerst in Nederland te zien. De producties komen van Jo- han Simons en Paul Koek (Hollandia). Theu Boermans (De Trust), Gerardjan Rijnders (Toneelgroep Amsterdam), Guy Cassiers (RO-theater), Luc Perceval (Het Toneelhuis), An ne Terase de Keersmaeker (Stan/Rosas/Aka Moon) en Alain Platel/Arne Sierens (Les Ballets CdelaB/Victoria). Regis seur Ivo van Hove presenteert een geheel nieuwe voorstelling bij Het Zuidelijk Toneel, in co productie met de New York Theatre Workshop. De voorstellingen zullen plaatsvinden op vier Amster damse podia, de Stadsschouw burg, Theater Bellevue, het TGA Theater en de Zuiverings hal op het Westergasfabriekter- Specialist twijfelt geen moment aan Van Gogh-schilderij Heeft het Japanse verzeke ringsconcern Yasuda in 1987 voor 77 miljoen gul den een vervalsing van een van de Zonnebloemen schilderijen van Vincent van Gogh gekocht? Onder aanvoering van de Franse Van Gogh-onderzoeker Benoit Landais wordt deze vraag met grote stelligheid bevestigend beantwoord door 'deskundigen' die het werk zelfs nooit met eigen ogen hebben aanschouwd. Als voorlopig resultaat van jarenlange studie laat de vooraanstaande Zwitserse kunsthistoricus Ronald Dom in het recent ver schenen jaarboek 1999 van het Van Gogh Museum echter geen enkele ruimte meer voor twijfel: Yasuda heeft geen kat in de zak ge kocht en wie dat nog steeds denkt, ziet spoken. amsterdam francoise ledeboer De discussie over vervalsingen van Van Goghs (op het lijstje van T .andais prijken er vijftien, waaronder de 'Arlesienne' uit het Metropolitan Museum in New York) sleept al een jaar of vijf en leidt met zekere regel maat tot sensationele kranten koppen in binnen- en buiten land over 'specialisten' die het toch echt zeker weten. Wat is er tenslotte spannender dan een miskoop van vele tientallen miljoenen door een bedrijf dat ook 37,5 miljoen gulden schonk voor de nieuwbouw van het Van Gogh Museum? Wie het museum om com mentaar op dergelijke verhalen vraagt, wordt altijd beleefd te woord gestaan door directeur John Leighton, hoofdconserva tor Louis van Tilborgh of hoofd communicatie Rianne Norbart. Maar met name Van Tilborgh, die al vele jaren onderzoek naar Van Gogh achter de rug heeft en de Yasuda-versie wel met ei gen ogen heeft gezien, moet zo langzamerhand behoorlijk ver moeid zijn geraakt van het steeds maar weer opdissen van feiten die door serieuze weten schappers al lang worden on derschreven. •Het definitieve antwoord op de vraag of de Yasuda-versie van de zonnebloemen-serie door Van Gogh is geschilderd of toch een vervalsing is van de Franse tweederangs-schilder Emile Schuffenecker, krijgt de (kunst)wereld pas volgend jaar als het onderzoek naar de rela tie tussen Van Gogh en Gau guin is afgerond. De resultaten worden vanaf september eerst gepresenteerd op de expositie 'Van Gogh and Gauguin: the Studio of the South' in Chicago, een tentoonstelling die vanaf februari 2002 ook in Amster dam is te zien. Vaas met zonnebloemen van Vincent van Gogh. Gauguin verbleef in het na jaar van 1888 een paar maan den bij Van Gogh in Aries met het oogmerk samen te werken, juist in de tijd dat Van Gogh met zijn zonnebloemen-serie bezig was. Deze samenwerking liep uit op een ramp omdat Van Gogh geestelijk instortte. Het staat vast dat Gauguin graag een zonnebloem-schilderij wil de ruilen voor eigen werk, maar volgens Dorn is het daar niet van gekomen. In het Engelstalige jaarboek "Van Gogh Museum Journal 1999' levert Dorn volgens het Van Gogh Museum 'een be langrijke bijdrage aan de voort gaande discussie' over de au thenticiteit van het werk dat momenteel is te zien in het Seji Togo Memorial Yasuda Kasai Museum in Tokio. Om te be ginnen wijst de Zwitserse speci alist, gepromoveerd op een Van Gogh-studie, er de aanhangers van de vervalsingstheorie voor de zoveelste keer op dat ze toch heus geen bewijskracht kunnen ontlenen aan het feit dat Van Gogh in zijn brieven nooit mel ding heeft gemaakt van zeven grote versies, maar slechts van zes. Hij toont overtuigend aan dat de kunstenaar in zijn vele brieven aan zijn broer Theo en anderen, lang niet altijd accu raat opschreef met welk schil derij hij wanneer bezig was. Dat hij het bestaan van de Yasuda- versie niet vermeldde, zegt dan ook niets. Voorts maakt hij helder dat de hele zonnebloemen-serie in kleurtheoretisch opzicht 'een programmatische samenhang' vertoont. Nadat Van Gogh eerst onder meer geel en blauw had 'uitgeprobeerd', voorzag hij de Yasuda-versie van een warme groene achtergrond. Dat maakt het werk tot een vanzelfspre kende schakel in het geheel van de 'oefenstof die hij zichzelf met deze serie had opgegeven. Tenslotte reconstrueert Dorn op basis van compositorische Zelfs de Leidse SP, toch niet haantje de voorste als het om cultuur gaat, pleitte er deze week voorde veelbesproken Van Doesburg fontein 'Vierkant in vierkant' aan de Stationsweg in Leiden te naar De stichting 'Vierkant in Vierkant' en de er ven Van Doesburg ijveren al ge ruime tijd voor plaatsing van de fontein op het Stationsplein. Het college van B en W, aanvanke lijk vierkant tegen de fontein en nu een beetje voor, schiet helaas tekort in het overleg met de stichting en de erven. Als het gaat om wereldberoemde Leidse kunstenaars als Rembrandt of Van Doesburg, dan stellen de gemeentebestuurders alles in het werk om te voorkomen dat ook maar iets in Leiden aan hen herinnert, lijkt het wel. Als er verkiezingen op komst zijn zeggen politici altijd dat ze initiatieven uit de bevolking erg belangrijk vinden, maar is het rode potlood uit het zicht dan valt het kennelijk niet mee een beetje serieus overleg te voeren met gewone burgers. Of het nu gaat om het creëren van een Rembrandtkwartier, de Van Doesburg-fontein of de herbouw van het Van Nelle-complex aan de Aalmarkt, het gemeentebe stuur van deze stad stelt zich zeer aanmatigend op. In het geval van Van Nelle en Van Doesburg reageren de ge meentebestuurders Van Rij en Pechtold op hoge toon dat ze voorkeur geven aan befaamde ontwerpers/architecten van deze tijd. Mij is van die voorkeur ove rigens nooit iets gebleken. Inte gendeel: als ik een aardig ge bouw zie in deze stad, weet ik bijna zeker dat het gemeentebe stuur er niet de hand in heeft gehad. Leiden voert immers geen architectuurbeleid. Wat je dan krijgt is confectie-architec- tuur: rond het Centraal Station (een permanente afbraakbuurt), langs de Schipholweg, in de Leeuwenhoek. Het nieuwe Lei- JAN RIJSDAM den is een bolwerk van sleetse architectuur. Rotterdam, toon aangevend als het gaat om mo derne architectuur, haalde er de neus niet voor op om het ge bouw De Unie te herbouwen. Ik vraag mij af waar Leidse bestuurders dan de preten tie vandaan halen om be faamde ont werpen zo ar rogant ter zijde te schuiven. Toen de Leidse gemeentebe stuurders zich deze week ver drongen rond de gelauwerde Gerrit Komrij moest ik den ken aan diens 'boze oog' over politici. ..Hun zelfoverschat ting is grenze loos. Wat geeft politici het recht zo aan matigend te zijn over iets wat hun pet torenhoog te boven gaat? Op grond waarvan zijn zij het die beslissen over architec tuur, stadsverfraaiing, kunst? Geeft het feit dat er genoeg idio ten bereid bleken aan een rood potlood te likken om er het hok je voor hun naam mee op te vullen ze zelfs bevoegdheden op een terrein waarop ze, zonder rood potlood, alleen maar zou den opvallen door onbenullig heid?" Van verschillende kanten is al betoogd dat Leiden de kans op de fontein 'Vierkant in Vierkant' niet mag laten lopen. ,,Na tach tigjaar weten we in Leiden klaarblijkelijk nog steeds niet wat Van Doesburg voor de mo derne kunst en de architectuur heeft betekend en nog steeds be tekent", zei de Stijldeskundige J. Joosten in deze krant. Kunnen B en W mooi in hun zak steken. De vraag is gerechtvaardigd of het Stationsplein wel de beste plek is voor de fontein. Achter het station, zeg maar het Sta tionsplein van de nieuwe stad, lijkt de Van Doesburg-fontein beter tot z'n recht te komen. Gek genoeg wordt over die locatie nauwelijks gesproken. De Stich ting Vierkant in Vierkant toont zich uitermate onverzettelijk als het gaat om andere locaties. De niet gekozen bestuurders van deze stichting beseffen, denk ik, onvoldoende dat als de fontein er niet komt, omdat behalve het Stationplein in hun ogen geen enkele locatie goed genoeg is, zij niet alleen de ijveraars waren voor de Van Doesburg-fontein maar ook medeschuldig zijn aan het feit dat dit belangrijke kunstwerk aan Leiden voorbij gaat. verbeteringen de ontstaansge schiedenis van de drie vrijwel identieke versies in de National Gallery in Londen, het Van Gogh Museum en het museum in Tokio. Dat Schuffenecker de Yasuda-versie een ruimtelijker effect heeft willen geven door het werk rondom uit te breiden met een eigenhandig geschil derd extra randje staat vast. Volgens Dorn ogen de aarze lend opgebrachte, smoezelige geel-groene verfstreken zo klungelig dat hij zichzelf daar mee te kijk zet als epigoon. Als hij de vervalser van het hele werk zou zijn geweest, zou dat dan ook onherroepelijk aan de kwaliteit van de rest van het werk te zien zijn geweest. Er moet nog wel worden on derzocht of Van Gogh het werk op het jute heeft geschilderd dat Gauguin meebracht naar Arles. Dat materiaal werkt veel moeizamer dan linnen en zou het verschil in aanzien met de andere versies verklaren. Baroque Orchestra laat op gang muziek recensie dit orkest geen probleem. Toch wil geen Brandenburger vóór de pauze stralen. Na het eerste deel is het ook geen overbodige luxe dat de twee violen da braccio (altvio len) eens fiks bijstemmen. Aan klankbalans tussen de diverse instrumenten schort het even eens. Desondanks blijft er veel te genieten, door het flitsende tempo, geraffineerde vioolpar tijen en gedreven spel. Maar na de pauze springt pas echt de vonk over. Koopman is tot in de onderste lagen van zijn ziel kunstenaar, en virtuoos vakman. Hij slaat z'n partij er uit. Met de grootst mogelijke energie en een gigantisch inle vingsvermogen raast hij over de toetsen, laat versieringen waan zinnig ratelen, zorgt voor een ware uitsmijter. Het gezamen lijk coloriet kleurt veel even wichtiger. De warme, tedere klank van de blokfluiten met de eerste viool is zeldzaam mooi. li dy van der spek Concert: Amsterdam Baroque Orchestra O.l.v. Ton Koopman met Brandenburgse Concerten van J.S. Bach Gehoord: 10/2, Stadsgehoorzaal. Leiden. De omgekeerde wereld; een staand orkest, een zittende diri gent. Maar het is verantwoord én functioneel. De dirigent, Ton Koopman, zit, om de eenvoudi ge reden dat hij tevens klaveci- nist is. Het orkest staat naar ou der gewoonte, en dat lijkt niet voor niets. Grotere bewegings vrijheid maakt het mogelijk om intenser, alerter te spelen. Ton Koopman heeft voor vijf van de zes Brandenburgse con certen gekozen (nr. 2 ontbreekt) Als ook nr. 6 geschrapt was had het luisterplezier daar niet onder geleden, integendeel. Drie voor de pauze is gewoon te veel van het goede. Alle vijf concerten stellen grote eisen aan bezetting en techniek; voor ing Jeugdkomedie Amsterdam vanavond in Leidse Schouwburg 1emarie zevenbergen il"6 5V maar gebeuren. Ga je niets- pn :nd bij je tante op bezoek, een detectiveverhaal terecht, met een butler die geen but- j e maffe Schotten (wat hebben 'h eigenlijk onder hun rokje?), ellerige filmster en een werk- 9(J vel verdacht veel op je tante blijkt er ook nog eens een pa- /erdwenen. De Jeugdkomedie m is met deze gegevens aan I igegaan in de thrillermusical 4 ak', vanavond in de Leidse Ier en grote man achter de Jeugdkomedie Amsterdam is bert. Op zijn vierde jaar speel- <1 len kabouter in 'Sneeuwwitje', r s hij zo'n honderd keer te zien A ntjes' en en passant 'liep' hij S( mee in 'Rooie Sien'. Het thea- la letterlijk met de paplepel in- t s Als telg van de oudste theater- Nederland beheerst het to- lles wat daarmee samenhangt van de 58-jarige Hubert. „Mijn opa, Jan Dirk Blaaser, speelde rond 1900 toneel in een tent op de ker mis/ Mijn moeder Riny Blaaser was on der meer de oprichtster van het Amstel- toneel en samen met haar run ik nu de Stichting Jeugdkomedie Amsterdam. Zelf zit ik al 46 jaar in het vak." Het Vak. Daarover raakt hij niet uitge praat*. Grote namen uit het verleden passeren de revue. Anekdotes over zijn rol als matroos in 'De Jantjes'. Maar het verleden laat hij rusten. Na een onfor tuinlijke val in de orkestbak kwam hij in de WAO terecht, met drie beschadigde rugwervels. Niettemin blijft hij actief. Al moet hij af en toe op handen en voeten kruipend van de rugpijn zijn bed op zoeken. De Jeugdkomedie Amsterdam is nu zijn leven. Daar doet hij alles voor. Daarom doet het hem extra pijn als hij naar de toekomst kijkt. Want het voort bestaan van de Jeugdkomedie hangt aan een zijden draadje. „Het is armoe troef. We draaien zon der subsidie. We trekken volle zalen, maar er moet toch geld bij. Afgelopen jaar hebben we zo'n miljoen kinderen bereikt, dus het is niet zo dat we maar wat rommelen in de marge. We hebben keer op keer bij het ministerie van WVC subsidieaanvragen ingediend. Kregen we dit jaar bijvoorbeeld zo'n standaard briefje terug met de mededeling dat we niet voldoende aan landelijke spreiding doen. Terwijl we 120 voorstellingen door het hele land geven. Wat moet je dan nog. We willen zo'n f 2,50 per be zoeker. Ik weet dat er gezelschappen zijn waar 400 gulden per stoel bij moet. Wat vragen wij dan? Ik weet echt niet wat ik nog moet doen. Moet ik huilend op de stoep van het ministerie gaan lig gen? Als we zo doorgaan weet ik niet of er volgend seizoen nog een Jeugdkome die bestaat." „Ik ben ervan overtuigd dat we een belangrijke functie vervullen door de jèugfl naar het theater te trekken. We brengen geen flutstukjes met op het po dium een bordkartonnen decortje, een stoel en wat mensen die hun tekst op zeggen. We proberen ook altijd om jong (zang)talent te vinden. Alles wordt bij ons live gezongen. Het is geen play back-show. We maken geen verschil tussen toneel voor volwassenen en voor kinderen. Dat kunnen we zeggen omdat we ook het gezelschap Comedia met volwassentoneel hebben opgericht. Het gaat erom dat we kwaliteit willen bren gen en daar bezuinigen we echt niet op." „Als je een stuk voor kinderen maakt, moet er een zekere spanningsboog in zitten. Je kunt kinderen niet bezig hou den met alleen maar een verhaaltje. Er moeten leuke verrassingen en onver wachte wendingen plaatsvinden. Van daar dat we altijd muziek en liedjes in de stukken verwerken. Dat breekt. Ver der zitten er kleine verrassingen in het stuk. Een ratje dat over het toneel rent. Een uil die achter een raam wegflad- dert. Poppen van Feike Boschma. En dein natuurlijk de liedjes. Alle teksten voor het stuk zijn geschreven door Ivo de Wijs. Hij heeft nu zijn vijfde produc tie voor ons geschreven. En dat loopt heel lekker. Hetzelfde geldt voor de mu ziek. Die wordt gecomponeerd door Joop Stokkermans. Die man werkt ook al jaren voor ons." muziek recensie susanne lammers Concert: 'Voicemail' van Maarten Mourik. Met Cristiaan van Hemert (viool/contrabas), Alan McLachlan (gitaren) en Martin Demev (piano). Gehoord: gisteravond, De Waag, Leiden Luisterliedjes in onvervalst polder-Nederlands, vrees je als Maarten Mourik met zijn programma 'Voicemail' begint. Maar Mourik (ex-Montezu- ma's Revenge) is veel te intelligent en eigenwijs om zich tot kleffe liefdesliedjes te beperken. Hij doorkruist vele genres en stijlen en overschrijdt nog meer grenzen. Hij zingt Zuid-Afrikaanse poëzie, zoals het simpel door hemzelf begeleidde 't Is al', een gedicht van Ida Gerhardt en veel door hemzelf geschreven werk in het Engels, Ne derlands of Zuid-Afrikaans. Zijn liedjes zijn mu zikaal en tekstueel gevarieerd. Idiote pastiches, bluesy of swingende popsongs of breekbare mi niatuurtjes, waarin subtiel en met veel omwegen een tipje van de sluier van zijn ziel wordt opge licht - Mourik brengt het met een vanzelfspre kend gemak. Zijn stem is niet bloedmooi, wel veelzijdig en het voortdurend wisselen van stemming gaat hem verbluffend gemakkelijk af. In een kek dans liedje zingt hij jaloers over zijn rivaal, in een countrydeuntje beheerst hij het daarbij horende opgewekt-nasale geluid, in een jazzy jaren-twin- tigdingetje croont hij in zijn mooiste Engels. Zijn gebaren zijn simpel, het enige ijdele vertoon is het wisselen van t-shirt na de pauze. De Zuid-Afrikaanse liedjes zijn de fraaiste en ook de aangrijpendste. In het lied waarin hij de zelfmoord van Koenie van der Merwe beschrijft, beperkt hij zich tot een droog, haast documen tair, beschrijven. Het gaat het meer over het Afi i kaanse boerenleven op de 'plaats' dan over emo ties, en juist dat maakt het zo sterk. In 'Die tuin' (wel knoppen, 'maar niks nie groei nie' en 'niks nie bloei nie') roept hij een huiveringwekkend beeld van afzijdigheid en onvruchtbaarheid op. Maar Mourik is ook niet bang om te provoce ren. Zo zingt hij als dove een liedje over een zaamheid en onbegrip, deels in gebarentaal, deels in de typische dictie van mensen die zich zelf niet horen kunnen, en eindigt een sfeerteke ning in een Duits parkje anno 1994 met een op tocht ruim vijftig jaar eerder. Lef toont hij ook, zij het iets minder, met zijn hilarische welgestelden-song 'Fuck the poor' en met zijn seksuele fantasie 'Blow my horn of plen ty'. Het laatste kenmerkt zich bovendien door een wonderlijke, effectieve muzikale inventiviteit: wringende, satirisch expressionistische klanken, een geperverteerd walsje, een liedje waar een oli fant doorheen wandelt. Die grote diversiteit is aangenaam, maar het meest te prijzen is dat Mourik zijn publiek serieus neemt. Wat hij zingt, geeft hij niet onmiddellijk prijs. Ze vragen meer van de luisteraar dan stilzitten en luisteren. Ze willen begrepen worden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 19