'Rauw, maar dat was de bedoeling'
Cultuur& Kunst
Noordwijks Straattheater
Festival versterkt organisatie
Vengaboys weigert Exportprijs
Stroef huwelijk van opera en thriller
'Soms wou ik dat ik wat anders kon'
bNDERDAG 10 FEBRUARI 2000
fostnien en Bl0f op bevrijdingsfestivals
ctfrdam Postmen, Blof en de nieuwe danceformatie Project
J00 zijn dit jaar de belangrijkste publiekstrekkers voor de be-
Ijdingsfestivals. De bands worden op 5 mei waarschijnlijk
jjor het land vervoerd met helikopters van de Koninklijke
Ichtmacht. Iedere band geeft op minstens vier plaatsen een
btreden. Het thema van 5 mei 2000 is 'Vrijheid geef je door',
nd up-comedians van de Comedytrain presenteren de festi-
s die naar schatting 600.000 belangstellenden gaan trekken.
rijs voor Van der Keuken
p Francisco 'De Grote Vakantie' van Johan van der Keuken,
Jë tijdens het International Film Festival Rotterdam in premiè-
Tging, is nu al beloond met de Silver Spire Award op het 43ste
n Francisco International Film Festival. De 'airroadmovie' is
t nadat Van der Keuken te horen kreeg dat hij kanker
•eft. Hij ging daarna met zijn vrouw en camera op reis, met de
>od op zijn hielen. Van der Keuken krijgt de prijs tijdens het
itival dat plaatsheeft van 20 april tot 4 mei.
kkoord CAO omroeporkesten
rERDAMDe vakbonden van de omroeporkesten en werkge-
rhet Muziekcentrum voor de omroep (MCO) hebben gister-
ond een principeakkoord bereikt over een nieuwe CAO. De
euwe arbeidsovereenkomst geldt met terugwerkende kracht
or de periode januari '97 tot 1 april 2000. De musici krijgen
n salarisverhoging van 1% per 1 januari 1998. Vanaf 1 januari
hebben ze recht op 3% meer loon. Daarbij krijgen ze een
ücostenvergoeding voor het gebruik van hun instrumenten die
en hoog is als die van de landelijke orkesten. De salarissen
>rden met ingang van 1 januari 2000 opgetrokken tot het ni-
au van de landelijke orkesten. Volgens FNV-bestuurder M.
jthmann komt met het principeakkoord een einde aan het
igstslepende en meest heftige CAO-conflict in de culturele
ctor. Bonden en werkgever lagen sinds mei 1999 met elkaar
erhoop. Er waren werkonderbrekingen. Concerten vielen uit,
ider meer tijdens het Holland Festival in Amsterdam. De on
treden musici gaven ook een protestconcert op de Dam.
ot! ubileumexpositie Fotogroep Katwijk
twuk De amateurfotografen van Fotogroep Katwijk expose-
n tot en met 2 maart in bibliotheek De Kloosterhof in Rijns-
Iji ïrg. De expositie bestaat uit dertig foto's in verschillende gen-
jg. s en stijlen. Ze hebben geen gemeenschappelijk thema, de fo-
ar I 's zijn wel in opmaak en formaat op elkaar afgestemd. De Fo-
[e a groep Katwijk viert dit jaar haar twaalfenhalfjarig jubileum.
[ené Froger in de Kuip
itterdam René Froger geeft op 28 mei een megaconcert in de
jtterdamse Kuip. In verband met het Europees kampioen-
hap voetbal dat enkele dagen later losbarst, staat het concert
:heel in het teken van het Nederlands elftal. Bezoekers van het
meert wordt verzocht zich in het oranje te steken en als op-
I armer voor het concert wordt het publiek vermaakt met het
tl( eezingen van alle grote oranjehits. Bovendien presenteert
oger een speciaal EK-lied, dat al vanaf Koninginnedag r<
atig op radio en televisie te horen zal zijn. Naast Froger zullen
OOtk andere artiesten optreden. Bekend is dat Volumia! de avond
per ient. De voorverkoop van het concert begint aanstaande za-
v rdag om 10.00 uur bij de bekende voorverkoopadressen.
Da
ie, lestolen Picasso's teruggevonden
'en rich Zeven schilderijen van Pablo Picasso die zes jaar
.■jn uit een galerie in Zürich werden gestolen, zijn teruggevon-
;n. Een rechtbank in Zwitserland veroordeelde in 1996 een
witser en drie Italianen voor de diefstal tot gevangenisstraffen
issen vier en vijfeneenhalf jaar, maai- de verblijfplaats van de
instwerken bleef onbekend. De politie van het kanton Zürich
IC :elde gisteren mee dat een familielid van de nu 87-jarige Max
,r' öllag de schilderijen vorig jaar zomer via een bemiddelaar
'F™ eeft opgespoord. Voor zijn inspanningen moest de familie de
P middelaar met twee aquarellen van de Spaanse kunstenaar
italen: Le jeune Cavalier (1906) en Veillard et Fillette (1904).
e galeriehouder, die niet verzekerd was, had de waarde van de
vee schilderijen op 70 miljoen gulden geschat, volgens ken-
ers veel te veel.
Ie
Amsterdam Leden van het Nationaal Ballet tijdens de generale repetitie van het Ballet Violin Concerto van choreograaf Balanchine. In het ka
der van het Stravinsky-festival, dat vandaag van start gaat, worden zes dansvoorstellingen in het Amsterdamse Muziektheater opgevoerd.
FOTO ANP/MARCEL ANTONISSE
Langharige Rieu heeft niet de voorkeur als voorganger
NOORDWUK LESLEY GRIETEN
Het Internationale Straattheater
Festival Noordwijk gaat de or
ganisatie van het evenement
versterken. Voormalig WD-
wethouder Ted lansen wordt
adviseur van het bestuur. Orga
nisator Arno Bos krijgt daar
naast steun van twee stagiaires
van de opleiding culturele en
maatschappelijke vorming. Bo
vendien wordt de financiële on
derbouwing van het festival ste
viger zodat in de toekomst fi
nanciële tegenvallers kunnen
worden opgevangen. Het festi
val, dat afgelopen seizoen
60.000 mensen trok, wordt dit
jaar gehouden op 12 en 13 au
gustus.
Ondanks het grote succes van
het straattheaterfestival ont
stonden er afgelopen tijd finan
ciële problemen voor de orga
nisatie. Een deel van de deelne
mende artiesten kreeg hun gage
voor het optreden in augustus
vorig jaar niet uitbetaald, on
danks herhaalde toezeggingen
van Bos dat het geld snel zou
worden overgemaakt. Bos: „Het
probleem was dat ondanks toe
zeggingen die wijzelf kregen,
ons geld ook niet op tijd bin
nenkwam. Daardoor was het
niet mogelijk de artiesten op
tijd te betalen."
Afgelopen week zouden alle
artiesten hun gage hebben ont
vangen. Om te voorkomen dat
dit jaar opnieuw betalingspro
blemen ontstaan en het festival
wederom in opspraak komt,
zijn volgens Bos nu duidelijke
afspraken gemaakt. „Dit jaar
houden we een deel van de toe
gezegde subsidie- en sponsor
gelden achter de hand, zodat
we een reserve opbouwen. Bo
vendien wordt tijdens de ko
mende edities bezuinigd, onder
meer door het deels in eigen
hand houden van de horeca.
De organisatie hoopt verder
op een eenmalige financiële in
jectie van verschillende cul
tuurfondsen om geluids- en be-
lichtingsapparatuur te kopen,
zodat de kosten van het festival
structureel omlaag kunnen.
„Kopen is goedkoper dan hu
ren. Bovendien kunnen andere
culturele organisaties in Noord
wijk tegen kostprijs van deze
apparatuur gebruik van ma
ken", aldus Bos.
Dit jaar wordt het Noordwijks
Straattheater Festival net als vo
rige jaren gehouden in augus
tus.
In 2001 verhuist het festival
naar begin juli, zodat kan wor
den ingespeeld op de opening
van het badseizoen. In die pe
riode is veel meer mogelijk met
sponsors en met arrangemen
ten, omdat de hotels aan het
begin van het zomereizoen nog
niet zijn volgeboekt.
louis du moulin
Alweer een primeur voor de
Vengaboys. zij net een wat con
troversiële. De razendpopulaire
partypopformatie weigert als
eerste Nederlandse act de jaar
lijkse Exportprijs van de Stich
ting Conamus voor de beste
platenverkopén over de grens
in het voorbjje jaar. „Wij ne
men alleen publieksprijzen
aan", aldus zangeres Kim na
mens het hitgevoelige geestes
kind van dj Weissel van Diepen
en diens rechterhand Dennis
van den Driesschen. De Export
prijs is weliswaar gebaseerd op
verzamelde afzetcijfers, maar
wordt toegekend door het be
stuur van de Stichting Con
amus.
De Vengaboys zeggen voorts
geen zin te hebben om bij de
feestelijke uitreiking, tijdens het
Gouden Harpen Gala 2000 op
maandag 21 februari in de Am
sterdamse RAI, op te treden
voor een 'stel oude mannen in
grijze pakken'. Ook vindt de
groep het een bezwaar dat de
Exportprijs de afgelopen drie
jaar ging naar André Rieu en
diens Johann Strauss Orchestra.
Een langharige- man met
voorliefde voor vioolmuziek is
nu niet echt onze voorkeur als
voorganger," meent Kim.
Het afzien van de onder
scheiding kan niet los worden
gezien van de gedragscode van
de Vengaboys die ook minimale
contacten met de serieuzere
Nederlandse media inhoudt. Zo
hield de groep in november
jongstleden tot veler verbazing
de vaderlandse pers op grote
afstand bij het gala rond de
MTV Awards in Dublin, waar ze
als een van de genomineerden
van de partij was. Verzoeken
om interviews worden al sinds
de oprichting (ongeveer drie
jaar geleden) steevast afgewe
zen.
De Vengaboys scoorden het
voorbije jaar in vele landen gro
te singlehits met 'Boom, Boom,
Boom. Boom' en 'We're Going
To Ibiza'. Op dit moment is de
groep andermaal in de Neder
landse hiüijsten vertegenwoor
digd met 'Kiss (When The
Sun....)'.
Voor het Gouden Harpen Ga
la 2000 betekent de weigering
een enorme domper, omdat de
Stichting Conamus met deze
prijzenregen juist een zo breed
mogelijk publiek wil bereiken.
Vandaar de samenwerking met
de TROS op televisie en radio.
Wie dit keer in aanmerking
komt voor de Gouden Harpen,
waarmee al sinds 1962 verdien
stelijke carrières in de lichte
muziek worden bekroond, is
nog niet bekendgemaakt. De
winnaars van de aanmoedings-
prijs de Zilveren Harp zijn al
wel prijsgegeven: Dysack, Ferry
Corsten en André Manuel
Krang.
theater recensie
Sabine van den Berg schrijft trilogie over geterroriseerde kinderen
stijlbloem of de troost van een
beeldspraak.
je kunt de verhalen ook los
van elkaar beschouwen, maar
terugkerende details wekken de
indruk dat het om één en het
zelfde meisje gaat. Met nadruk
stelt Van den Berg dat haar ver
halen niet autobiografisch zijn,
maar duidelijk is dat ze wat be
treft de onderdrukking van haar
hoofdpersoon uit ervaring put.
Toch is het boek geen trap na
en koestert ze geen wrok tegen
haar vader. Ze is zelfs heel mild.
„Als je vanuit de vaderfiguur
zou schrijven, krijg je een heel
andere waarheid. Ik vind dat er
in het algemeen te weinig aan
dacht is voor mensen uit de di
recte omgeving van transseksu-
elen, dat zeker. Maar ik voel me
geen slachtoffer. Iedereen is
slachtoffer van zijn orhgeving.
Dat was mijn vader ook. Ik heb
dit boek niet uit wrok of woede
geschreven, helemaal niet. Dat
neemt niet weg dat ik een ge
compliceerde verhouding heb
gehad met mijn vader - en nog
steeds heb. Het is niet mijn va
der, het is nu een vrouw. Hoe je
het ook wendt of keert, je raakt
wel je vader kwijt en krijgt er
een onbekend iemand voor te
rug. In mijn geval juist in een
periode, tussen mijn twaalfde
en zestiende, dat je een vader
wilt waar je tegenop kunt kij
ken, een vader met status."
„Zij is nu rond de zestig. Ik
ben blij dat ze in deze tijd de
kans heeft gekregen haar aard
te volgen. Honderd jaar geleden
had zoiets tot zelfmoord geleid
en hadden we nooit geweten
wat er aan de hand was. Het is
mooi dat het in deze tijd kan.
Het heeft mij wel mede ge
vormd natuurlijk. Daar ben ik
blij om, want ik heb daar wel
mijn thema aan te danken."
Sabine van den Berg, geboren
in Leiden (1969) is journaliste
en schrijfster. Ze publiceert met
regelmaat verhalen in het lite
raire tijdschrift vol vrouwenlite
ratuur Lust Gratie, waarvan
ze ook redactielid is. Bovendien
schrijft ze in Elie Wonen en Vil
la d'Arte. Sinds jaar en dag
zwoegt ze op eigen werk. „Ik
heb eerder boeken geschreven.
Ze liggen allemaal in een la te
verstoffen. Ik denk dat ik die
eerdere boeken nodig heb ge
had om dit boek te kunnen
schrijven."
Ze wist dat ze ooit haar grote
thema bij de kop moest pakken.
„In het science-fiction boek
spelen louter Barbie-mannen.
Ze hebben geen gevoel. Niet
voor niets. Ik was er nog niet
aan toe om over gevoelige za
ken te schrijven. Nu wel, ik wil
de een boek met gevoel en
sfeer. Daar was moed voor no
dig. Ik moest bij bepaalde ge
voelens gaan zitten door terug
te kruipen in de huid van een
kind van twaalf."
De verhalen gaan door merg
en been. „Rauw, maar dat was
ook de bedoeling. Het is kaal en
eenzaam in de wereld van het
meisje. Het kind moet in haar
eentje zien te roeien met de rie
men die het heeft. De stijl weer
spiegelt dat."
Sabine van den Berg: De naam
van mijn vader. 128 blz., f.
29,90. Gebonden. Uitgeverij
Vassallucci
Tom Sol (libretto) naar een toneelstuk van Patnck Hamilton. Di
rigent: Rolf Buijs. Muziek Escher Ensemble. Gezien: gister
avond, Leidse Schouwburg.
Een nieuwe Nederlandse kameropera, dat maken
we niet vaak mee. Het zou mooi zijn als de huidi
ge operahype in zijn kielzog meer van het soort
initiatieven kan laten opbloeien als 'Gaslicht'.
Pianist Frank Mol schreef daarvoor de muziek en
zanger Tom Sol het libretto. Uitgangspunt was
een thrillerachtig psychologisch drama uit 1938
van Patrick Hamilton, wiens toneelstukken onder
meer werden verfilmd door Alfred Hitchcock.
Destijds speelde een jonge Ingrid Bergman in
'Gaslight', nu zijn het vijf klassiek geschoolde
zangers die samen met de muziek van Frank Mol
de spanning erin moeten houden.
In 'Gaslicht' is de vuige charmeur Paul (Frans
Fiselier) geobsedeerd door de diamanten van
tante (Charlotte Riedijk). Die werkt echter niet
mee, maar tegen, wat haar fataal wordt. Daarom
stort Paul zich op haar nichtje Stella (Irene Maes-
sen), een welopgevoed kind van goede wil, dat
niet bestand is tegen zoveel mannelijke resultaat
gerichte aandacht. Maar de diamanten liggen
niet voor het oprapen. Paul doorzoekt alle hoe
ken en gaten van het huis. Als hij op zolder het
gaslicht hoger draait, gaat het raar doen in de
huiskamer. Daar ligt Stella, rijkelijk voorzien van
morfine, want Paul wil haar zo murw maken dat
ze uiteindelijk gek verklaard kan worden om zo
zijn sluwe gang te kunnen gaan. Uiteindelijk
komt boontje om zijn loontje door Stella s helde
re momenten en hel optreden van neef Arthur
(Bernard Loonen), die haar altijd al beminde, en
dokter Van Houwen (Mare Pantus).
Wie de opera gaat zien en horen, doet er goed
aan de loop van het verhaal goed in het hoofd te
hebben, want makkelijk te volgen is hel niet. Dat
komt door allerlei subtiliteiten, zijpaadjes en te
rugblikken, maar ook doordat het Escher Ensem
ble het gezongen woord vaardig begeleidt, zij het
vaak met een volume dat de zangers en hun tekst
nogal in de schaduw zet. De groep bestaal uit
een strijk- en een saxofoonkwintet en zet direct
vanaf het begin expressief in Het muzikale idi
oom is vaak in de hoek van de onbestemde drt i-
gmg te vinden, en het ensemble is vrij homogeen
van opbouw.
Ondanks veel sfeervolle en spannende passa
ges was wat meer variatie aan mij wel besteed g<
weest. De zangers doen intussen erg hun be
Frank Fiselier is de meest verstaanbare, en Chai
lotte Riedijk steelt de show met een soort van
halfgerapt jodelnummer. Ook Irene Maesscn
zingt mooi, al lijdt ze onder de passiviteit van
haar personage. Een stralende aria zit er niet in.
Veel drama ook niet: het valt niet mee met de
personages mee te leven. De wetten van de thril
ler en die van de opera laten zich niet makkelijk
samen op het toneel zetten.
Komrij draagt voor uit eigen werk
LEIDEN SABINE VAN DEil BERG
„Schrijven is prettig; maar soms wou ik dat ik
wat anders kon Een van de laatste zinnen die
Gerrit Komrij gisteravond uitsprak in het Aca
demiegebouw waar hij daags na de ontvangst
van zijn eredoctoraat een openbare lezing gaf.
Die bestond vooral uit het voordragen uit ei
gen werk: „Een feestelijke potpourri van oud
en nieuw, proza en poëzie, van een tekstje dat
ik op mijn twintigste schreef tot een gedicht uit
het jaar tweeduizend."
Voor aanvang wacht een menigte lezers op
het moment dat de deuren openzwaaien. Pro
fessor Ton Anbeek introduceert de kersverse
doctor „Straks staat hier de meest gelauwerde
literator van nn. Maar misschien is het een
hart onder de riem van iedereen die moeizaam
en hijgerig probeert de zangberg te beklim
men, om zich te herinneren dat Komrij's talent
vroeger niet direct overal werd gezien. Recen
senten hadden moeite zijn poëzie te plaatsen.
Kees Fens deed het af als studentenpoëzie. Iets
wat hij later overigens terugnam. De auteur
zette zijn critici op het verkeerde been, want
hij schreef speelser, burlesker en grilliger dan
zij gewend waren." Hij haalt zijn nederigheid
ten opzichte van de literatuur aan, dat Komrij
ooit zei: „Je kunt dichten leren. Geef me een
klas met honderd leerlingen en na een jaar
dichten er drie zoals ik." En zijn werklust: hij
schreef immers televisiekritieken, romans en
toneelstukken naast al die dichtbundels.
Voor het eerst leest Komrij voor uit zijn laat
ste bundel met 52 sonnetten die eerder op de
voorpagina van het Algemeen Dagblad ver
schenen. „Een boekje zonder een enkele wit-
pagina", zegt hij er nog schertsend bij: „Want
dat tikt aan bij dichters Hij heeft genoeg stof
tot schrijven. Nog steeds. Net als vroeger. Over
zichzelf in het gedicht 'Het Komrij-wezen' dat
zo begint: „Er is een fabeldier dat Komrij
heet.." Een wezen dat hij omschrijft als ren
beetje sullig, maar met een stem. Fn hij dicht
over de gedichten zelf: waarvan de laatste regel
volgens hem van niets de eindconclusie is
Hij draagt met vaart voor. Duidelijk, hen
beetje zangerig ook. Zijn stem volgt het dwin
gende ritme van de strofen. Alleen tussen
regels door is er tijd voor adempauze. In twee
zinnen tovert hij je in het gedicht 'EUenbogen
werk' het gruwelijke beeld voor ogen van de
snelle zakenman: „Van opwinding beslaat zijn
brillenglas/ als hij nog een gaatje zoeken mag."
In zijn overvolle agenda.
Tot slot leest hij wat proza over 'haat' („nel
zo vitaal als liefde, niet te verwarren met dom
heid of afgunst") en 'walging' („elke onsterfi
Lijkje dichtregel die de wereld een ander aan
zien gaf, is ontstaan op pakweg 55 centime k:
van een hoop strontWant hij gaat geen ran
zige onderwerpen uit de weg en noemt de/,
graag bij naam. De toehoorders zullen cr niet
mee zitten, ze luisteren eerder gu tigei en 1
chen zich rot.
Na al dit dichterlijk geweld wil hij nog iel
kwijt over de vraag die hem ztj vaak is gesteld
dat hij er dol van wordt, maar die hij te belang
rijk vindt niet te beantwoorden: of literatuur
nog wel een functie heeft in deze tijd. „Vooi
mij heeft de literatuur zo'n grote functie dai i
me dit nooit afvraag. Voor mij is het zo belang
rijk als ademen of eten. Maar er zijn natuurlijk
zat mensen die nooit de weg zullen vinden
naar het hogere boekentuintje dat literatuur
heet. Helaas. Ik snap dat ze me deze vraag stel
len omdat ik schrijver ben. Maar aan schoen
makers, boeren of koningen zal zo'n vraag
nooit gesteld worden." En daarom wenst hij
soms dat hij iets anders kon. Ais hij de avond
met 'Angst' besluit, ben je blij dat hij zijn pen
nog altijd durft op ie pakken „Heel argeloo
begin je een gedicht/ een S.O.S. uit een ver r
radijs..,"
