n
Menselijk leed in de
sardientjesklasse
WEER
Bonnetjes Peper
Het Gesprek van de Dag
'Big Brother nrk
reële kans in ÉL
14
VI
Nieuwe oproep van
met groot liefdesvei
DINSDAG 8 FEBRUARI 2000
=BRU/
COMMENTAAR
Minister Peper weigert ondanks een rechterlijk bevel inzage te ge
ven in de declaraties die hij als bewindsman heeft ingediend. En
ook de Noord-Hollandse commissaris van de koningin Van Keme-
nade verzet zich, met zijn gedeputeerden, tegen het geven van in
zage in bonnetjes, rekeningen en creditcardafschrijvingen. De Wet
openbaarheid van bestuur (WOB) staat dezer dagen in het brand
punt van de belangstelling. De eerste politici reppen al over een
wetswijziging. Dat is een onzalige gedachte.
De WOB werd ooit gezien als de laatste nog ontbrekende regeling
in onze democratie. Burgers kregen in 1980 de gelegenheid be
stuurlijke besluitvormingsprocesssen te doorzien. Daartoe werd
alle informatie die bij de overheid in documenten is neergelegd, in
beginsel voor iedereen openbaar. Er zijn wel flink wat uitzonde
ringsbepalingen, maar het uitgangspunt is helder. Rechters plegen
daar ook zwaar aan te tillen.
Journalist D. Berts heeft de afgelopen jaren menig bestuurder
schrik aangejaagd met het verzoek om inzage in bonnetjes. Het
loopt de spuigaten uit, stelde premier Kok afgelopen vrijdag na de
ministerraad. Kok is het er dan ook roerend mee eens dat minister
Peper bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in
beroep is gegaan tegen de rechterlijke beslissing waarin de be
windsman werd gedwongen inzage te geven in zijn declaraties.
Hoog tijd dat de hoogste rechter zich over de kwestie buigt, aldus
de premier.
Dat is een merkwaardige opstelling. Al in 1993 kwam de Raad van
State in een vergelijkbare zaak met een uitspraak. Uiteindelijk
werd de gemeente Haarlemmermeer na een juridische procedure
gedwongen de redactie van Haarlems Dagblad inzage te geven in
de declaraties van de toenmalige burgemeester Van Duist. Later
volgden elders uitspraken in vergelijkbare zaken. En terecht: het
gaat hier immers om het besteden van gemeenschapsgeld.
Wie nu roept dat de WOB er alleen is voor de hoofdlijnen en niet
door details, miskent de inhoud van de wet. En wie, zoals premier
Kok, klaagt dat er onder journalisten een WOB-hype is, kan zich
beter afvragen of dat misschien te maken heeft met de hardnekki
ge weigerachtigheid van sommige overheidsfunctionarissen infor
matie te geven, die openbaar hoort te zijn.
't Is uit met het overspel
Van plan om overspel te plegen? U bent de eerste niet. Overspel be
staat al eeuwen, vertelden ze ons gisteravond bij SBS6.
Tot zover geen nieuws.
Maar tegenwoordig ligt overal de privédetective met zijn cameraatje
op de loer. En als die het even laat afweten is er altijd nog de bevei
ligingscamera. Een beetje lekker onbespied uit de broek gaan is er
gewoon niet meer bij, zeiden ze in de nieuwe serie Overspel. Ook
niet in de parkeergarage. Het is me wat.
Met camera's maak je beelden en beelden kun je uitzenden op tele
visie. En beelden van seks, of een vermoeden daarvan, vertonen ze
graag bij de comerciële zenders. Het was dus een kwestie van wach
ten voordat er een serie zou komen over detectives die overspelige
echtelieden op de hielen zitten. Al metal heeft het nog lang ge
duurd.
Maar gisteravond was het dan zo ver. Om het geheel een documen-
taire-achtig tintje te geven werden twee privé-speurneuzen ten tone
le gevoerd. De Nederlander heette natuurlijk 'mijnheer Jansenen
sprak tot ons meteen onzichtbaar gemaakt gezicht en een Donald
Duck-stem. Zijn collega uit Amerika heette Bob Brown. Vooreen
beetje dommigheid gaan ze niet uit de weg daar bij SBS.
Van de bedrogen mannen en vrouwen kregen we alleen schaduwen
te zien. Van de bedriegers werd consequent het gezicht weggefilterd.
De 'daad', voor zover bedreven, werd gefilmd dooreen kier in de
gordijnen of door het raampje van een auto. Je kon hooguit overspel
vermoeden, maar volgens de commentaarstem luidden alle filmpjes
die we te zien kregen het einde in van ooit bloeiende relaties.
We zagen een man, van wie verteld werd dat hij dominee was, in
een topless-bar, waar hij dollarbiljetten in de jarretelgordel van een
verder niet gekleed meisje schoof. De gemeente was geschokt bij het
zien van de beelden. „Nu is het tijd voor de dominee om op de
biechtstoel te gaan zitten.
Een vrouw die heel veel moeite deed om onbetrapt haar man te be
driegen, werd gefilmd terwijl zij zich op het toilet omkleedde en een
pruik opzette.Filmen op het toilet! Is er dan niets meer heilig",
schreeuwde de commentaarstem.
Nee. Niets is meer heilig. Ze filmen maar raak. En ze zenden het nog
uit ook.
Mocht u van plan zijn om overspel te plegen, denk er goed over na.
Maar laat u niet weerhouden door de camera's. Die worden voor
alsnog alleen in Amerika gebruikt. Daar haalt SBS die filmpjes van
daan.
Depressies maken de dienst uit
Het exploiteren van een ijsbaan
is de laatste jaren bepaald geen
lucratieve bezigheid. Voor het
derde opeenvolgende jaar blij
ven de ijsbanen door gebrek
aan natuurijs gesloten. Voor
veel ijsclubs, die vaak kosten
nog moeite sparen om zich op
het winterseizoen voor te berei
den, zou zo'n lange periode
zonder schaatsijs wel eens de
doodsteek kunnen betekenen.
Alleen wanneer men er in slaagt
om de ijsbaan 'multifunctio
neel' te maken, zodat ook in
andere jaargetijden van de
baan gebruik gemaakt kan wor
den, zijn de ijsclubs in staat om
het hoofd boven water te hou
den.
Het is overigens niet de eerste
keer dat we met zo'n serie
schaatsloze winters geconfron
teerd worden. Eind jaren tach
tig bleven de ijsbanen ook drie
seizoenen achtereen gesloten.
De kans op de vorming van na
tuurijs blijft ook de komende
tijd klein. Depressies maken de
dienst uit en wanneer zij dat
niet doen hebben we te maken
met hogedrukgebieden met een
warmbloedig karakter.
Morgen draait het vooral om
veel wind. Tussen een complex
gebied van lage barometerstan
den boven het noorden van Eu
ropa en een snel stijgende
luchtdruk boven de Britse ei
landen worden grote drukver
schillen verwacht. Dat resul
teert in de kustgebieden in een
west tot noordwesterstorm,
windkracht 9. Over land is de
wind krachtig tot hard. Verder
vallen er enkele buien. Deze
kunnen van hagel en zware
windstoten vergezeld gaan. In
het oosten is er ook kans op on
weer. De temperaturen zijn
maximaal 6-7 graden enkele
graden lager dan vandaag.
Donderdag volgt een nieuwe
storing met regen en wind.
Daarna wordt het rustiger weer
en nemen de neerslagkansen
af; een verdienste van een
gordel van hogedruk boven
het Europese vasteland.
Gisteren heeft het in de late
middag opnieuw flink
regend. In Hoofddorp
viel in totaal (in
clusief gister
nacht) 9, in
Nieuw-Ven
nep 6 mm. Gis
terochtend wa
ren er eerst nog
flinke opklarin
gen. De tempera
turen liepen op tot
maximaal 8-9 graden.
Hoogleraar Mintzberg neemt vliegwereld op de hak
Voor management-goeroe Henry Mintzberg moet vliegen een gruwel
zijn. De Canadese hoogleraar ergerde zich zo aan de luchtvaartwereld
dat hij er een boekje over schreef: 'Waarom ik zo de pest heb aan vlie
gen'. Het is humoristische tirade geworden tegen het gedoe bij het in
checken, overboekte vluchten, babbelzieke piloten, stewardessen die
leuren met koopwaar en de culinaire poespas van de business-class. De
bekende management-professor heeft in werkelijkheid helemaal geen
hekel aan vliegen, zo gaf hij onlangs toe bij de presentatie van het boek
op Schiphol. Mede tot zijn eigen stomme verbazing vindt Mintzberg
vliegen eigenlijk fantastisch. „Het zijn vooral de grote bureaucratische
luchtvaartmaatschappijen die ik haat."
Mintzberg vliegt vaak voor zijn
werk op en neer tussen Canada
en Parijs. Tijdens de lange
vluchten en vele loze uren op
luchthavens begon hij zijn er
gernissen over de absurdisti
sche rituelen in de luchtvaart
wereld op te schrijven. Hij ba
seerde zijn ervaringen vooral
op Air France en Air Canada (in
het boek aangeduid als Air Gal
lia en Air Kanuk), maar die
staan model voor veel lucht
vaartreuzen.
Vooral het gebrek aan 'mense
lijke' behandeling van de passa
gier stoort Mintzberg. Hoewel
het personeel meestal glim
lacht, is de reiziger volgens hem
niets meer dan een bepaald
nummer in een bepaalde cate
gorie. En wie wil vliegen, moet
zich volgens Mintzberg ook nog
eens als vee laten opdrijven.
Reizigers worden op onover
zichtelijke vliegvelden van de
ene rij naar de andere gestuurd,
voor instap kaarten, controle
van bezittingen en paspoort.
Het vliegtuig blijkt niet zelden
van een hele andere terminal te
vertrekken. Bij overboeking kun
je van boord worden gegooid.
Het gereedstaande toestel kan
heel anders zijn dan verwacht,
namelijk van een 'partner' van
de geboekte maatschappij.
In het vliegtuig zitten reizigers
op elkaar als sardientjes in een
blik. Mintzberg herdoopt de
economy class daarom in 'sar
dientjesklasse'. De pechvogels
in deze afdeling van opgetrok
ken knieën betalen ook nog
eens vele malen meer dan hun
buurman, want de tarieven-
jungle is ondoordringbaar. Die
zelfde buurman zit natuurlijk
met zijn elleboog in de weg.
Maar ook de dure 'vertroetel-
klasse' (business class) is geen
pretje. De bedoeling van het
In de rij in de vertrekhal en vervolgens als een sardientje in blik in het vliegtuig.
vriendelijke personeel is en
blijft om de reiziger zo veel mo
gelijk geld uit de zak te kloppen.
Mintzberger wordt permanent
lastig gevallen met drankjes,
hapjes, reclame en mededelin
gen terwijl hij behoefte heeft
aan rust.
Een record behaalde een bab
belzieke gezagvoerder die tij
dens een vlucht van Manches
ter naar Parijs via de luidspre
kers maar liefst 25 mededelin
gen deed, oftewel één per drie
minuten. Dan zijn er nog de
stewards en stewardessen die
als moderne straatventers hun
belastingvrije sigaretten, drank
en horloges proberen te slijten.
Het gevecht om de goedbeta-
lende zakenman is ontaard in
een orgie van paté de foie gras
en champagne waarmee vlieg
maatschappijen elkaar de loef
afsteken. Maar Mintzberg blieft
geen opgewarmd vlees en vis
met pretentieuze namen meer,
hij wil gewoon goed eten. Des
noods een eenvoudige lasagna.
Als hij tijdens een vermoeiende
nachtvlucht eindelijk alle gan
gen achter de kiezen heeft, staat
het ontbijt al klaar.
Erg diepgravend zijn de obser
vaties van Mintzberg bepaald
niet en sommige grappen zijn
flauw. Het met flink wat over
drijving geschreven boekje kan
moeiteloos worden gebruikt
om de tijd te doden bij het
Eerste dubbele
handtransplantatie
Hij kan weer vrolijk wuiven,
dankzij de eerste dubbele
handtransplantatie die mon
diaal werd uitgevoerd. De
Fransman Denis Chatelier
(33) raakte zijn beide han
den en zijn onderarmen
kwijt bij het lanceren van
een zelfgemaakte raket in
1996. Een internationaal
team van medici opereerde
hem in januari gedurende
17 uur, met verbluffend re
sultaat. „Hij is in perfecte
conditie en kan zelfs zijn
vingertoppen weer bewe
gen", aldus Jean-Michel
Dubemard, de chirurg die
de operatie leidde.
FOTO REUTERS
Een aardige stad
Haarlem is een stad zonder grote gebaren en
ook een stad zonder opvallende excentriciteit
details. Het straatbeeld loopt over van re-
f delijkheid en lijkt geschapen te zijn voor en
I r door generaties van redelijke mensen. Niet
X door het grote geld, dat Venetië en Amster-
dam uit de grond stampte. Het is een
stad die nooit de armoede en stag
natie kende die Brugge en Damme
bevroor in de tijd. In Haarlem
heersten nooit heersers die ker
ken platmaakten voor boule
vards, er was geen tsaar om
middenin een moeras zijn ge
droomde Sint Petersburg neer te
zetten.
Haarlem is een gemiddelde, het
resultaat van de talloze verstandi
ge afivegingen door de eeuwen
heen. Haarlem is wat je krijgt als
alles heel lang 'best wel goed'gaat,
zonderal te veel natuurrampen en
immigratiegolven, zonder visionairs en
rauwdouwers. En dat alles is natuur
lijk een groot geluk geweest, zeker
voor de vorige bewoners. Nee, geen
piramides op de Grote Markt, be
smeurd met het bloed van tienduizen-
JUSTUS VAN OEL
radi
lek na
gte wa
In de twee dagen dat hij in Los Angeles rondliepen to
'kop op vijf verschillende kanalen voorbijkomen nog
CNN." Hij werd van hot naar haar gesleept, "$iat dar
dio uit", en iedereen wilde met hem praten, "\oe nie
journalist tot radiojoumalist." John de Mol, be(it pas
het programma Big Brother, heeft eind vorige vj
Verenigde Staten goede zaken gedaan met dev
BB aan een van de grootste televisiestations va*»3
CBS. Endemol, waarvan De Mol bestuursvooit
Big Brother niet alleen produceren, maar ookzjBouw
Dat BB in ons land veel stof heeft doen opwaai gen o
opgemerkt gebleven bij de Amerikanen. De Airlen in
pers gunde De Mol in de dagen dat hij in de verdi
geen seconde rust. „Ik heb vele tientallen intert van c
geven, omdat het programma hier zeer 'hot' isiandef
hier wel al langer bezig met programma's als Hict gec
Now or never. Da's allemaal prachtig. Maar quaatste
waarde heeft Big Brother absoluut veel meer ina de u
Amerikanen hebben het Nederlandse program
gevolgd en als ik het goed weet in te schatten,
een reële kans om te scoren. En als het inderda oP<>
willen ze alles hebben wat wij maken."
„Wat ik ook erg opmerkelijk vind, is dat de Ampaken
totaal anders reageert op de komst van Big Broppen
Nederland destijds. De pers hier in Amerika is iïnkeli
vooringenomen, hoewel ze op zichzelf wel kritiss. De
sommige onderdelen van het programma ooke, dat
tekeningen plaatsen." jkenv
Binnenkort komt er een hele batterij Amerikaaifcvegge
ten naar Nederland om delen van Big Brother li
om met eigen ogen te zien wat BB in de Nederl
leving heeft losgemaakt. Ook staat hen een bezJctai
ten aan het BB-huis in Almere.
Endemol wil overigens in de VS een huis neerze ANV
delijke gelijkenissen vertoond met het huis inA&V) D
denk alleen dat de inrichting wat anders wordt »en ir
kaanser." pdet
Ook het bedrag dat de kandidaten uiteindelijk b dat d
nen, zal aanzienlijk hoger liggen dan de 250.001 gaat i
winnaar Bart eind december verleden jaar ontv jularo
one million dollarshow op televisie zijn ze in Apverle
niet meer onder de indruk. Komende woensdajpgenv
CBS gesprekken over het bedrag dat kan wordei
maar ga er maar vanuit dat dat niet te vergelijk*
250.000 gulden."
De komende maanden wordt er „via tienduizei
regionale televisiestations overal in de Verenigd
clame gemaakt voor BB. Er wordt een heel marl
omheen gebouwd. Dat is ook niet zo verwonde^ t
gaat het in prime time uitzenden."
FOTO RON RICHEL
wachten op een vertraagde
vlucht.
Toch is zijn klaagzang niet
overbodig. De luchtvaart teert
nog te veel op de glamour en
romantiek van vroeger, terwijl
de branche zich heeft ontwik
keld tot een vorm van massa-
vervoer met een hoop gedoe er
omheen. Dat gedoe mag best
een beetje minder.
RICHARD MOOYMAN
'Waarom ik zo de pest heb aan vlie
gen', Henry Mintzberg. Scriptum Pu
blishers (Schiedam), 19,90 gulden.
Met nieuwe posters heeft een
Tsjech gisteren zijn dramati
sche pogingen voortgezet om
zijn voormalige vriendin Marie
terug te krijgen. Al sinds januari
maakt de onbekende man via
posters in de metro heel Praag
deelgenoot van zijn liefdesver
driet.
De onbekende man kondigde
begin dit jaar in totaal twaalf
liefdesbrieven aan. Hij is net
klaar met zijn tweede, die op
105 A3-posters is afgedrukt.
Daarin roept de ongelukkige
Marie opnieuw op bij hem te
rug te keren.
„Elke cel in mijn lichaam
schreeuwt om liefde", staat er
in de openbare liefdesbrief te
lezen. De kans is groot dat Ma
rie inmiddels n
man samenleefijaans
je dan niets me$ dez
kantie herinnerf'
onbekende haaf
lijkt niet te kunnen vil
er niet meer daf
is overgeblevenen vo
Ironisch schrijftporb*
zijn plotselinge jj
media van over ft;
over de actie bef
voelt zich daardhogs
man", maar schizijn
„Hoe teleurgestf
een toen ze ervof
de actie een iets? 0\
rige medewerken
mebureau schui
MENSELIJK
Kroonprins WILLEM-
ALEXANDER brengt van 29
februari tot en met 8 maart
een bezoek aan enkele Afri
kaanse landen. Zo bezoekt
hij in Kenia drie projecten
van de hulporganisatie Fly
ing Doctors Nederland. Dat
heeft de Rijksvoorlichtings
dienst gisteren bekendge
maakt. Het bezoek aan Mid
den- en Zuidelijk Afrika staat
in het teken van waterbe
heer. In Zimbabwe woont de
prins een waterseminar bij
en in Namibië neemt hij een
kijkje bij enkele waterprojec
ten. Ook in Zuid-Afrika zal
de prins een bezoek brengen
aan een waterproject, in de
omgeving van Kaapstad.
den slaven. Hier is kalmpjes aan een aardige stad bij
elkaar gesprokkeld. Want Haarlem is enorm aardig.
En met opvallend veel aardige restaurants. Geen the
aters met allure, geen excentrieke homoparades: nee.
restaurants. Aardige restaurants in aardige straatjes.
Voor mij, als Amsterdammer, was dat aardige ook
het eerste dat mij, in 1973, aan Haarlem opviel. Ik
zag opeens huizen met twee bouwlagen en vaak ook
een pannendak, met dan een zelfgeknutselde dakka
pel daarin. Dat soort aardige huizen kende ik hele
maal niet in mijn Amsterdam. Dit waren huizen van
de mensen zelf, dacht ik onmiddellijk, niet van die
armoedige huuretages zoals in Amsterdam-Oost.
Fundamenteel iets anders. Haarlem stond vol met
huizen van de mensen zelf, die daar graag wilden
wonen en die hun trap niet hoefden te delen, en zelf
een tuin hadden. Haarlem is voor mij synoniem ge
worden met tivee etages. En met zelf een huis hebben.
Het rijkere zuiden, bij de hout, heb ik onbewust al
tijd tot Heemstede gerekend, waar het inderdaad
naadloos in opgaat. Haarlem-Noord hoorde voor mij
bij Beverwijk. Haarlem was voor mij alle huizen van
twee bouwlagen die niet in Haarlem-Noord stonden,
zo omschrijf ik mijn eerste indruk van die stad het
best.
Wat me er (inmiddels 27 jaar en een millenium later)
aan opvalt is de indrukwekkende woekering aan ver
keerslichten, verkeersdrempels, verhoginkjes, verla-
ginkjes, zuiltjes en richtingbordjes waarmee het
stadsbestuur op letterlijk elke straathoek van zijn or
ganisatietalent getuigt. Het is bestuurders eigen om
ijver te verwarren met visie, maar zoveel ijver lijkt
mij als buitenstaander nu ook weer niet nodig. Geen
stad die stad wil heten, kan zonder een zekere chaos,
het botsen van grote en kleine gedachten in welke
vorm dan ook, gebrek aan voorspelbaarheid geeft een
stad energie.
Maar als het 'nuin Haarlem van iets getuigt is het
van een enorme obsessie met controle. De rotte tand
jes worden niet gekoesterd. Stedelijk onkruid wordt
al uit de grond getrokken voor het heeft kunnen
bloeien. Het is aanharken en bijpunten en nooit de
dood of de gladiolen. Een stad zonder gekkigheid of
spilzucht, gewoon gewoon en gewoongezellig.
Ik zeg u: de jaren vijftig zijn in Haarlem nooit opge
houden, ze hebben zich weliswaar ieder decennium
keurig gehuld in nieuwe vormen, maar Haarlem is
in essentie altijd Haarlem anno1950 gebleven. En
geen architect die er ooit iets aan heeft kunnen - of
mogen - veranderen. Er is trouw voortgeborduurd op
dat beroemde monumentale treinstation en op die
overdadig monumentale katholieke kerk aan de
Leidsevaart, alsof per 1950 alle grote daden al defini
tief waren verricht. En vanaf die dag was het woord
aan die lage huisjes van mensen zelf met zelfgefreu-
belde dakkapel.
De Amerikaans
STEVEN SPIEI
moet een nieri-
bij een medisc
derzoek een jo|c
heid' was ontdjen v
voudige Oscar-pder
derging de op<
Cedar-Sinai-ziezijn
Los Angeles. D^iste
van onder meeflefs
Private Ryan.S'bezi;
en Jurassic Pa'jliciti
thuis van de insdeei
een woordvoer*; de
studio DreamVij me
id ei
Bijna 40 procerief
Duitsers heeftPe
geprak bij hefflpei
den het niet erF1
tenshuis aardafen
groente met eelijk
brei worden ve® ee
dreigt een verv.aron
manieren, consndh
hoofdredactricitingi
schrift Stil &E^ont:
Etiquette). Heil
vroeg ruim dui:^
over hun eetge>l
correct gedrag*
nog voor 74,3 i.
langrijk. HettiikV
de aan de hand
derzoek de TaftKÜL
Hitparade 201
de eerste plaal
langrijkste rej
smakken. Daar.^
„niet met devc™ ,L
ten" en „pasb?: r}1(
iedereen zijn elf^S
kregen". Hoofdr v
INGE WOLFF*1 co
voor een teloorg®? n
felmanieren, di: e(
beeld voor sollijk
volgen kan heb'
kandidaat voor*™!
positie die zich.
naamd ongedwT
niet weet te ged]
de nieuwe baan|F*£
gevallen wel ve^ere
illii