t Oudheden ontkent witwassen kunst Een wereld vol harmonie en schitterende kleuren Betovering bij Louis Andriessen f Cultuur Kunst Hj Blikvanger Rushdie publiceert niet over fatwa Violist Manze grote gangmaker in barokconcert ,c 8 FEBRUARI 2000 zijn >entia wil ingrijpend verbouwen eenp inten I de is de erhof de al 9 opent Corbijn-tentoonstelling -EN. De Ierse popzanger Bono opent de overzichtsten- •lling van fotograaf Anton Corbijn in het Groninger Mu- Oe zanger van de groep U2 komt naar Groningen als per- ke vriend van Corbijn. Hij zal dus niet vergezeld worden jn band en evenmin een muzikaal optreden verzorgen, idt het bij een toespraak tijdens de officiële, besloten lg op zaterdag 8 april. Op de overzichtstentoonstelling Corbijn - 25 jaar werk', van 9 april tot 25 juni, zijn niet de grofkorrelige zwart/wit foto's van popsterren uit de ja- en '80 van Corbijn te zien, maar ook platenhoezen, vi- P? >s en modefoto's. Mar van bij 6n \ci Het Haagse theater Diligentia wil voor een bedrag er ssen de 10 en 15 miljoen gulden gaan verbouwen. Som- ia^ rtiesten mijden tegenwoordig het karakteristieke podium ze hun decors niet meer op het toneel kwijt kunnen. Ook s achter het toneel voldoen niet meer aan de eisen van jd, zegt de theaterdirectie. Een woordvoerder bezwoer e n de buitenkant van het monumentale pand aan het Lan- rhout niets zal veranderen. Ook de intieme zaal gaat niet ^chop, maar daaromheen liggen mogelijkheden. De Dili- 8 leiding denkt aan kleedruimtes onder het toneel (dat niet ouwd sinds 1795) en het uitbreken van de zijkanten van dium. Ook wil ze een zogenoemde 'kap': een systeem dat >venaf de decorwisselingen regelt. Een architect gaat de ürinl! illende mogelijkheden onderzoeken. ening Van Gogh voor 360 mille um Een vorig jaar ontdekte tekening van Vincent van is gisteravond voor 360.000 gulden geveild bij het Hilver- i veilinghuis Van Zadelhoff. De richtprijs lag tussen de i en 90.0000 gulden. Het 25 bij 31 centimeter grote kunst- s door de meester gemaakt met potlood en krijt en laat mtal pijnbomen zien. Het is nog onbekend of het werk in •fll 'anc* blijft- Wie de verkoper en koper van het werk zijn, is IjJjekendgemaakt. slicht' in de Leidse Schouwburg Het muziektheaterstuk 'Gaslicht', vooral bekend vanwe- talloze verfilmingen, wordt morgenavond opgevoerd in de braj Schouwburg met muzikale begeleiding van het Escher ïitge ible, dat speciaal voor de voorstelling in Leiden in Barok en i ling speelt. Het stuk wordt ingeleid door Frank Mol, de Bijle onist van 'Gaslicht'. De inleiding begint om 19.30 uur. uwa Hphe blemen bij Groninger Museum ;en icen» Het bestuur van het Groninger Museum moet me maken voor een volledig nieuw bestuur. Dat vindt de Gro- olii e gedeputeerde van cultuur M. de Meijer. Volgens haar Dide het huidige bestuur te lang gezwegen over de financiële ide emen bij het museum. Zowel de provincie als de gemeen- len iningen zijn de afgelopen weken met miljoenen guldens i rni le brug gekomen om de toekomst van het museum veilig n. len. „We moeten nu helemaal schoon schip maken", be- Hoo ikt De Meijer, ind £jg duwe Holly betreurt nieuw nummer n B ukee De weduwe van Buddy Holly heeft verbolgen gerea- lat I op een initiatief van Victor DeLorenzo,*een drummer uit m« aukee, om aan de hand van aantekeningen van haar over- echtgenoot een nieuwe Holly-song te creëren. Buddy ie verongelukte op 3 februari 1959 en DeLorenzo bracht het »tig ner dat hij op basis van Holly's aantekeningen heeft ge ns yen, 'In Dutch' (In de penarie), vrijdag ten gehore ter na- 'leg ihtenis aan de legendarische rockzanger. Maria Elena Hol- irsc in een interview dat ze zich niets herinnert van een num- e otals 'In Dutch'. Volgens DeLorenzo zijn de woorden waarop hi ng is gebaseerd afkomstig van een pagina uit een aante- 5es Dek van Holly dat een kennis van hem op een veiling had cht. Een steeds terugkerend regeltje dat kennelijk als re- bedoeld was, had hij ontcijferd als „You get me in dutch", as niet van plan de song uit te brengen en had alleen ge leld 'uit liefde voor de muziek en geest van Buddy Holly". jsidie Noordwijkerhout voor PENS Leids museum zou meewerken aan verdoezelen illegaal uit Iran gesmokkelde stukken Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden ontkent mee te werken aan het witwassen van zes uit Iran gesmokkel de stukken die te zien zijn op de expositie 'Ritueel en schoonheid, antieke meesterwerken uit het Miho Muse um Japan'. De beschuldiging komt van kunstsmokkelaar en Scotland Yard-informant Michel van Rijn. Van Rijn, die toegeeft ook geen schone handen te hebben, deed zijn uitspraken in de radiodocumentaire Damokles. leiden Caroline van ovERBEEKE verkregen stukken. „Het muse um hecht eraan te benadruk- Oudheden gaf vorige week, ken dat het niet betrokken is bij vooruitlopend op de uitzen- de vermeende illegale verwer ding, al een verklaring over de ving van kunstvoorwerpen uit mogelijke illegaal door Miho de collectie van het Miho Mu seum. Noch exposeert het mu seum willens en wetens objec ten waarvan de herkomst ille gaal zou kunnen zijn." Oudhe den deed navraag bij New Scot land Yard die het museum heeft gemeld dat er geen onder zoek door haar wordt gedaan naar de herkomst van de kunst voorwerpen. Het zou volgens Damokles gaan om zes voorwerpen uit de Western Cave Treasure waaron der de Royal Drinking Set van 800 voor Chr. die door een her der in Iran gevonden zouden zijn. Volgens Van Rijn is de her der vermoord en zijn de voor werpen in het illegale circuit te rechtgekomen. Miho zou de voorwerpen hebben gekocht voor 25 miljoen dollar maar geen bewijs van herkomst - zo geheten provenance - hebben. Iran zou de stukken terug wil len. In de uitzending werden overigens geen bewijzen voor de beschuldigingen geleverd. Wel waren flarden van gesprek ken te beluisteren met Scotland Yard en de cultureel ataché van de Iraanse ambassade in Lon den die niet nader op de zaak ingingen. Ook het Miho ontkent be trokkenheid bij illegale handel. „Je kunt problemen nooit uit sluiten", zo zei de advocaat van het'Japanse museum. „Maar meneer Van Rijn moet eerst maar eens specifiek aangeven om welke voorwerpen het gaat en niet op een schandaaltje uit zijn." Van Rijn maakte in de ra diouitzending ook reclame voor een boek over de kunsthandel - 'een miljardenbedrijf - waar aan hij werkt. Directeur R. Magendans van Oudheden zei vanmorgen over de uitzending:We hebben na vraag gedaan bij de Inspectie Cultuurbezit, de Centrale Re cherche (CRI) en het Miho Mu seum. Allen bevestigden ons dat er geen enkele claim van welke overheid dan ook ligt. De CRI bevestigde ons tevens dat zij niet, formeel noch infor meel, door New Scotland Yard gevraagd is mee te helpen in een onderzoek. Damocles levert geen bewijzen, de als feiten ge brachte informatie is qua volg orde niet helder en naar onze mening is het programma een voorbeeld van buitengewoon suggestieve journalistiek." Henk Helmantel opent reeks tentoonstellingen in Rembrandthuis amsterdam dwukerhout De gemeente Noordwijkerhout geeft 5000 :n subsidie voor de opvoering van de theatervoorstelling vo^S' dat in de maanden april en mei in een bollenschuur It opgevoerd. Het stuk, met in een hoofdrol Jacques Com- deur, gaat over de teloorgang van een bollenkwekersfami- aai )mdat het stuk ook de gemeente Noordwijkerhout in de nwerpers plaatst, besloot de commissie voor welzijn en on tijs gisteravond subsidie beschikbaar te stellen. ng wil fontein $n Doesburg Stationsweg fran^oise ledeboer Het Rembrandthuis in Amster dam is begonnen met een reeks tentoonstellingen met werk van hedendaagse kunstenaars die aansluiten bij de artistieke tra ditie en vaardigheden van de Gouden Eeuw. Het museum hoopt daarmee die traditie le vend te houden en bij te dragen aan inzichten over de werkwij ze van de grote meesters uit die tijd. Als eerste is Henk Helman tel aan de beurt, de kunstenaar die in het Groninger Westerem- den sinds jaar en dag in velerlei variaties stillevens van potten, pannen, kannen, glaswerk, eie ren en groenten op het doek zet. Dat doet hij verbazend knap, maar de met zijn beperk te thema gevulde zaal in Het Rembrandthuis blijkt te veel van het goede. 'Er kwam eens een groep op bezoek waarvan een mevrouw zei: 'Mijnheer, ik kan hier ei genlijk niet tegen; dit staat vol ledig buiten de werkelijkheid. Hier wordt een wereld gepre senteerd die niet bestaat'.' Met deze anekdote begint het inter view met Helmantel van Hans van Seventer in een monografie uit 1998. De kunstenaar moti veerde zich aldus: „Ik heb tegen haar gezegd dat er allerlei men sen zijn in de wereld die ook al lemaal hun eigen taak hebben. Ik zie het als mijn taak om op mijn manier mijn vak uit te oe fenen. Dat is ook weer een stuk van die totale werkelijkheid. Wat ik in beeld breng, staat niet buiten de werkelijkheid maar vormt er een onderdeel van." Dat klopt. De voorwerpen die Helmantel fascineren, verzint hij nooit zelf maar put hij voor al uit de nostalgie opwekkende keukeninventarissen uit vroeger dagen. Hij arrangeert ze tot composities waarin hij zijn ei gen, inderdaad niet bestaande werkelijkheid schept: een visue le wereld vol harmonie, fraaie lichtval en schitterende kleu ren. De kunstenaar hoopt dat mensen zich daar goed bij voe len en er 'in slechte omstandig heden misschien toch hun voordeel mee kunnen doen'. Dat voordeel zou er uit kun nen bestaan dat Helmantel de boze buitenwereld in zijn werk volstrekt buitensluit en zelfs van een dood vogeltje een won der der natuur maakt. Wie van kunst houdt die geen reflectie is van maatschappelijke of inner lijke turbulenties en voor figu ratief vakmanschap valt, vindt in zijn stillevens dan ook alles van zijn gading. Na een dagje stressen thuis een Helmantel boven de bank aantreffen, is een behoefte die inmiddels door velen is vervuld. Het werk van de kunstenaar vliegt als warme broodjes over de toon bank en deze expositie in Het Rembrandthuis zal zijn popula riteit vast en zeker nog een ex tra impuls geven. Helmantel kent zichzelf: „Er zijn wel alleskunners, die genia le figuren heb je, maar daar hoor ik niet bij. Ik moet mij op enkele aspecten concentreren en daar alles uit halen wat er in zit. Ik zie mijn eigen werk als een verlengstuk van een eeu wenlange figuratieve traditie. Gaandeweg is er meer en meer iets Helmantelachtigs ontstaan en ik hoop dat ik nog jaren aan die ontwikkeling kan werken." In vergelijking met Rem brandt, Vermeer, Saenredam, Heda en zijn andere inspiratie bronnen uit de Gouden Eeuw, is Helmantels werk inderdaad een verlengstuk. Het oogt knap, maar de briljante magie van zijn voorbeelden ontbreekt. De expositie 'Clair-obscur. Stillevens van Henk Helman tel' in Het Rembrandthuis (Jo denbreestraat 4, Amsterdam) duurt tot en met 2 april. Ope ningstijden: ina. t/m za. van 10.00 tot 17.00 uur en zo. van 13.00 tot 17.00 uur. pablo cabenda «eidse SP-fractie ziet de esproken Van Doesburg 4 in 'Vierkant in Vierkant' aan de Stationsweg dan it Steneveltpark in de De de door het gemeentebe- aangewezen locatie voor cunstwerk. In een brief de SP het college van B om alsnog met Stichting ant in Vierkant, die zich maakt voor plaatsing van itein in Leiden, te overleg- folgens de SP is het Stene ark een ongeschikte plaats een 'prominent kunst van een 'internationaal md Leids kunstenaar', ds maart vorig jaar is er nodige gesteggel over de >ing van het kunstwerk 'heo van Doesburg. De er- /an Van Doesburg hebben nitiatief van Vierkant in. lant de fontein aangebo- aan de gemeente Leiden het werk wordt geplaatst liet vernieuwde Stations- JL Het kunstwerk is vorige |v speciaal ontworpen voor dergelijke omgeving. De inslocatie is door het colle- fgewezen. Vorige maand Ie cultuurwethouder A. Jtold mee dat het Stenevelt- k de enige geschikte plek is. I die locatie zijn de erven |Van doesburg en de stich- jniet gelukkig. fe SP zou het een historische Öder vinden als Leiden de I op de fontein aan zich jbij laat gaan. De fractie it bovendien dat het college nu toe te kort is geschoten fet overleg met de erven van i Doesburg. De SP wijst ook nhoudelijk argumenten van land. de nieuwe blikvanger van het American Museum of Natural History in New York. In het imposante bouwwerk huist een herbouwd Hayden planetari um. Het gebouw is in zes jaar gebouwd en heeft 210 miljoen dollar gekost. Op 19 februari gaan de deuren open voor het publiek. FOTO REUTERS muziek recensie londen dpa/anp De Brits-Indiase schrijver Salman Rushdie schrijft geen boek over de tien jaar waarin hij zich voor fundamentalistische moslims moest schuilhouden. Dat zegt de auteur in een inter view dat maandag in het Britse dagblad Daily Te legraph verscheen. Rushdie geeft het plan op om zijn dagboekaantekeningen over die periode te publiceren. „Wil ik de fatwa opnieuw om mijn nek hebben? Ik dacht het niet", aldus de 52-jari ge schrijver over het religieuze gebod. Bijna elf jaar geleden, op 14 februari 1989, sprak de inmiddels overleden Iraanse leider Aya tollah Khomeini de fatwa over de schrijver uit. Het gebod komt in feite neer op een religieus doodvonnis. Bijna tien jaar later, in de zomer van 1998, distantieerde de Iraanse overheid zich offi cieel van een geweldadig optreden tegen de con troversiële schrijver. Delen van zijn roman De Duivelsverzen waren volgens Khomeini godslasterlijk. Rushdie leeft ondanks de verminderde dreiging nog steeds on der politiebewaking. De auteur werkt momenteel aan een vierdelige romanserie. Het eerste boek, met de titel 'Boete', gaat over de moordaanslag op de Amerikaanse senator Robert Kennedy in 1968. aad van der ven Concert: Schönberg Ensemble, Asko En semble en Nederlands Kamerkoor o.l.v. Reinbert de Leeuw Werken van Stravins ky, Satie en Louis Andriessen. Gehoord: gisteravond, Philipszaal, Den Haag. Her halingen o.a 8/2 Utrecht (Vredenburg), 9/2 Amsterdam (Concertgebouw) 'De Tijd' (1981) van Louis An driessen bestaat uit lange noten voor vrouwenkoor, strijkers en blazers, doorsneden door korte noten met lange pauzes voor slagwerk en twee piano's. Het komt er op neer, dat die lange en die korte noten geleidelijk naar elkaar toe kruipen. Daar hebben ze ongeveer 35 minu ten de tijd voor. Kan dat boeiend zijn? Inder daad. 'De Tijd' klinkt betove rend, maar niet bedwelmend. Geen akkoord is 'gewoon maar een akkoord'. Stemmen en in strumenten versmelten tot een nieuwe, irreële sonoriteit. En de luisteraar vergeet de tijd. Zo zet 'De Tijd' - dit intellec tuele spel met tempo en timing - de tijd stil. Maar dan moet die luisteraar geen moment wor den afgeleid door tekortkomin gen, die afbreuk zouden doen aan de schoonheid van dit pro ces. Toen dat werk in première ging, dirigeerde Reinbert de Leeuw een ensemble van het Koninklijk Conservatorium, een uitvoering die destijds op de plaat werd gezet. Dat was een verdienstelijke prestatie. De uit voering door het Schönberg Ensemble, het Asko Ensemble en het Nederlands Kamerkoor is veel meer. Die kan perfect en opzienbarend worden ge noemd. In zijn beste werken heeft Louis Andriessen een ge heel eigen klank. Dit is die klank in optima forma, niet ver vormd door elektronica; puur natuur. 'De Tijd' vormt het sluitstuk van een trilogie van grote com posities. 'De Staat' en 'Mauso leum' gingen er aan vooraf. Dit zijn de werken, die Andriessen internationaal beroemd hebben gemaakt, al hebben 'De Staat' en 'Mausoleum' - agressief, met veel harde klappen - altijd meer opzien gebaard dan 'De Tijd'. Juist in dat laatste werk, met die koele klankcombinaties van stemmen en instrumenten, vinden we een verbinding met de late werken van Stravinsky, wiens muziek Andriessen zo dierbaar is. Door Stravinsky's Mis op het programma te zetten, en ook Satie's 'Messe des Pauvres' in een bewerking van Andriessen, had het Schönberg Ensemble zijn jubileumtournee - in ver band met het 25-jarig bestaan - geheel in het teken van de be kende Nederlandse componist geplaatst. Het was goed om ook weer eens Andriessens ingeni euze Satie-bewerking te horen. Hij heeft de orgelpartij voor strijkers herschreven en wel zo, dat op die instrumenten, door dat ze daartoe 'verstemd' wor den, alleen losse snaren klin ken. Dat levert een beetje kale, maar ook broze, enigszins zieli ge klank op, die mooi corres pondeert met de eenvoud en innemendheid van de muziek. Kwaliteiten, die zowel door de instrumentalisten als door het Nederlands Kamerkoor fraai werden overgebracht. muziek recensie li dy van der spek Concert: 'Van de aartsengel, de rode priester en de duivel', barokconcert door Andrew Manze, viool, Richard Eggar, klavecimbel en William Car ter, théorbe. Gehoord: 5/2, Remon strantse kerk. Nieuwkoop. Andrew Manze, Richard Eg gar en William Carter voer den zaterdagavond in de Remonstrantse kerk een waar spektakel op. Wie bij authentieke muziekinstru menten denkt aan slaapver wekkende saaiheid moet zich onverwijld tot dit drie tal wenden. De violist An drew Manze is als een beze ten minstreel, de grote gangmaker, aansteker die de hele boel in lichterlaaie zet. Zijn spel is verbluffend. Hij laat z'n barokviool als het hem belieft schateren, krijsen, kreunen, janken, maar ook allerzoetst zingen, klagen, zeuren, fluisteren. En het belieft Manze omdat de aartsengel Arcangelo Co- relli, de roodharige wereld lijke priester Vivaldi en de 'duivel' Guiseppe Tartini (ooit schreeft hij de duivel- sonate) deze stijl impliciet voorschrijven. In het Italië van de 18e eeuw compo neert men 'retorische' mu ziek die je bijna woordelijk iets te vertellen heeft, over lief en leed, waarheid en bedrog, orde en chaos. En reken maar dat dit trio voordragen kan! In Tartini's Sonate in g, opus één passeren alle aan regels, gebonden uitbeel ding van gevoelens de re vue. De jeugdige Tartini verplaatst zich met huid en haar in Dido's smartelijk lot. En Manze, met direct in zijn kielzog luitist Carter en klavecinist Eggar, brengt een onuitwisbaar ontroe rende legende tot leven. Het samenspel van théorbe/Iuit en clavecimbel is feilloos op elkaar afgestemd, als één prikkelende stem die zich rondom de klank van Man- ze's viool vasthecht. Ook Vi valdi's Sonate in A is een tuin van springende buite lende, dan weer verstilde beelden in de optiek van dit drietal. Het op elkaar inspe len met een goeie dosis zichtbare humor werkt aan stekelijk. Het voorkomt af dwalen. Om bij te komen van al dat extraverte kleurrijke ge weid zijn solostukken inge last voor klavecimbel en théorbe. Beide musici tas ten letterlijk alle mogelijk heden op hun instrument af. Eggar in twee Sonates van Scarlatti. Carter in dan sen van een onbekende componist met een totaal verschillend karakter wat betreft tempo en ritme. Maar 't moet gezegd wor den, Andrew Manze steelt de show waarbij Eggar en Carter naar zijn pijpen dan-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 17