voer oorlog om vrede met mezelf te hebben'
Mensenlief
dienst van componisten in wie wij geloven'
Tobé maakt feest
van zwanenzang
scp
Leiden Regio
vol]
Advocaat Kick Jurriëns uit Noordwijk heeft nog nooit gezag of macht geaccepteerd
y int J betraP Je niet °P omfloerst
om epHij zegt de dingen zoals hij ze
enen >elt- En Publidteit schuwt hij al
tischp't-Publiciteit is de kern van de
ms ftAts juridische procedures niet
Bene vielpen, zoek ik de pers op, want
benaiat ik gelijk heb. zal ik het krij-
emetPttt ™et iinksom' dan lukt het
ïieui
„"jechtsom.
die ni^bij, een rebel, zegt hij van
■die vasthoudendheid inmn
•et ik niet. Mijn vader kon je als
.genieur bij het ministerie van
eder geval niet zo omschrijven,
jnschap van rebellie zit wel
mijn karakter ingebakken. Ik
>it macht en gezag geaccep-
lentiële momenten ga ik de
t alleen dan heb ik vrede met
l is geboren in Nijmegen. Hij
:te van vier kinderen en werd
dexe zoon naar het Sint Domini-
„Ik heb een zeer de-
Daiolopleiding genoten, want ik
over vijfjaar HBS gedaan. Ik
intrigf onmogelijk, vooral toen ik de
ouderan de katholieken in de gaten
an Lol op een gegeven moment was
d om gehannes op school zat en
ander, diploma maar eens te halen,
r zo dioment kreeg ik ook goede rij
de votuurlijk wel van het Dominicus
!t nuieb de opleiding op een open-
ize afgemaakt."
lanadokte de 'grote vrijheid'. Hij
Üc vinden bij de Koninklijke Mari-
„Dat was zo'n beetje de
club van Nederland, maar ik
om in zo'n keurig uni-
en en het opende de weg naar
dierstiden en mooie vrouwen. Het
fascinerend. Ik had eerder
echtevet dan m'n rijbewijs. Het va-
woelsoms leuk, maar soms ook
oóend. Het hield je maar uit het
le vrouwen vandaan."
vezigtijd beleefde hij als helikopter-
peleiï Noordpool. „Het was de tijd
n nde Oorlog, maar iedereen wist
re dien zat. Prachtig toch, een beetje
iltijdorse fjorden achter de Russen
ok cb echt met tranen in m'n ogen
vinden. Voelde me een kind van
dek had wel het mooiste beroep
erinjld, kreeg geld toe en m'n
ook nog gepoetst. Zag de
iln een jonge walvis en m'n man-
is en vanuit de helikopter een slof
dim een kruik jenever in de toren
en assische onderzeeër. Wild ver-
e dee. Je zocht de dode hoek van de
mzeo'n duikboot op, met de heli er
{aan hangen en gooien maar."
er een abrupt einde aan die pe-
n df Jurriëns een officier van de
n dse marine ('Ergens in een kroeg,
dez Portugal') de waarheid had ge-
lachfnerikaanse militair zei proble-
iteit'n geweten te hebben omdat hij
enisïorlog in Vietnam een aantal os-
gen odgeschoten. Hierdoor was het
?den
In Neerlands Postduiven
Orgaan adverteert mr. K.
Jurriëns uit Noordwijk als
Advocaat van de Duiven. Als
'fervent duivenliefhebber én
uitstekend advocaat' is de
toevoeging in de annonce in
het postduivenblad. Maar
Jurriëns is vooral bekend als
koeien- en wateradvocaat.
Vervuild slib, verontreinigde
modder, ondergelopen
velden, hij loopt er net een
stapje harder voor. Zijn
betrokkenheid met kweker
Piet van den Berg in Lisse is
groot. „Die man is
stukgemaakt door de
overheid. Ik zal die vlerken
van het waterschap op de
knieën krijgen. Op essentiële
momenten ben ik bereid de
oorlog in te gaan, want
alleen dan heb ik vrede met
mezelf."
gehele dorp in een economische malaise
terechtgekomen.
„Ik begreep daar niets van. Ik zei hem dat
hij die opdracht had moeten weigeren als
Jiij dat niet met z'n geweten had kunnen
rijmen. De volgende dag-moest ik bij de
hoogste baas komen. Was daar al behoor
lijk boos over, want ik begreep niet waar ie
zich mee bemoeide. Ik legde hem wel ge
duldig uit dat als puntje bij paaltje komt ik
de norm bepaal. Dat kwam uit de grond
van m'n hart en dat vind ik nog steeds. Ie
der normaal mens weet toch dat hij beve
len niet zomaar moet opvolgen."
Deze zienswijze werd de beroepsmilitair
niet in dank afgenomen. Hij werd binnen
een week van boord gehaald en naar de
psychiater gestuurd. „Ik werd niet voor gek
verklaard, maar heb wel zelf mijn ontslag
aangeboden. Omdat ik volgens het contract
nog een paar jaar te gaan had, ben ik die
laatste jaren overal en nergens gedumpt.
Eerst nog als eerste officier op een fregat
waar ik flink orde op zaken heb gesteld en
later op een mijnenjager. Dat laatste vond
ik echt niks, want ik had tenslotte in de top
van de westerse defensie gewerkt. Het gaf
me wel de gelegenheid mijn studie rechten,
waarmee ik al een tijdje bezig was, af te
maken."
Solliciteerde nadat hij de dienst had verla
ten en zijn studie had afgerond bij een Rot
terdams advocatenkantoor. „Ik heb een
ongebruikt stel hersens in de aanbieding",
was z'n 'reclameslogan'.
Leerde daar het 'lezen en schrijven' van de
advocatuur en werd vervolgens hoofd juri
dische zaken bij het Gemeentelijke Haven
bedrijf van Rotterdam.
Vooral het Rijnproject, het saneren van het
baggerprobleem in Rotterdam, gaf hem
enorme voldoening. „Het begon in die tijd
duidelijk te worden wat de gevolgen van
waterverontreiniging zouden zijn. We
mochten twaalf miljoen verspijkeren. Ik
heb toen met de bazen van de meest ver
vuilde industrieën in Nederland, Duitsland
en Frankrijk afspraken gemaakt en goede
resultaten bereikt. En geleerd hoe belang
rijk de publiciteit is. Ik had vriendjes bij
Greenpeace en vond het zelf ook maat
schappelijk relevant dat dit probleem werd
aangepakt. En ik heb het altijd leuk gevon
den om een beetje tegen het establishment
aan te schoppen."
Het aanpakken van de Duitse captains of
industry noemt hij een prachtig wapenfeit.
„We wilden doordringen tot de koppen van
de besluitmakers van de echt grote indu
strieën. Op een gegeven moment waren we
het binnen ons team eens over de strategie
hoe we die mannen moesten aanpakken.
Uiteraard rechtstreeks, maar dat had aan
vankelijk geen succes. We probeerden het
via de omweg van hun gezin. Niet via hun
vrouwen, want daar waren ze al mee uitge
praat, maar via hun kinderen. We hebben
toen veel geld van die twaalf miljoen gesto
ken in een campagne op Duitse scholen.
De boodschap was dat de Rijn heel vies
was en dat de industrie daar de schuld van
was. Als een kind van zo'n captain dat thuis
aan de orde stelt, gaat zo'n man nadenken,
was onze gedachte. Dat bleek in de praktijk
ook te kloppen, maar het duurde natuurlijk
wel jaren."
Op een gegeven moment was het project
min of meer afgerond en kon Jurriëns, die
kantoor houdt in Lisse, met een riante af
vloeiingsregeling vertrekken. „Ik krijg tot
m'n 65ste tachtig procent van mijn salaris.
Nu, daar hoefde ik geen drie seconden over
na te denken, want daardoor was ik finan
cieel onafhankelijk en kon ik m'n oude vak
weer oppakken."
Strafzaken, faillissementen en arbeids- en
familiezaken zag hij niet zo zitten. „Ali
mentatiezaken met gescheiden moeders
met drie kinderen die iedere dag huilend
opbellen of er al nieuws is van die schoft
van een kerel, hebben niet m'n grootste in
teresse." Neen, waterzaken, daar loopt hij
het vuur voor uit z'n sloffen. Vervuild slib,
verontreinigde modder, koeien die sterven
nadat ze vervuild slootwater hebben ge
dronken, ondergelopen polders. Daar legt
hij z'n ziel en zaligheid in. „En ik heb er
verstand van."
Zoals de zaak met kweker Piet van den Berg
uit Lisse. „Dit is het meest tragische verhaal
dat je maar kunt bedenken." Deze Lissese
kweker zag in enkele jaren zijn florerende
bedrijf naar de knoppen gaan, nadat het
waterschap De Oude Rijnstromen in het
begin van de jaren negentig het waterpeil
in de Zilkerpolder had verhoogd.
„Ik zal de bestuurders, die liegen en bedrie
gen, zelfs voor de rechtbank, op de knieën
krijgen. Die arrogante, domme vlerken van
het waterschap zullen op een dag bakzeil
halen", zijn uitspraken die niet in een boze
bui uit z'n mond komen, maar die hij keer
op keer poneert. In zijn pleidooien schrijft
hij over 'veelvuldig onrechtmatig handelen'
van het waterschap en het 'arrogant vol
harden' in verkeerde opstellingen en het
niet bij 'machte zijn om te leren van ge
maakte fouten'.
Daarnaast laat hij geen middel onbeproefd.
Behalve rechtszaken, ook in hoger beroep,
liet hij onlangs beslag leggen op de reke
ning van het waterschap ('Was echt hart
stikke leuk, iedereen daar over de rooie') en
spant nu weer een kort geding aan tegen de
Raad van Rechtsbijstand ('Nog nooit ge
beurd'). Dit is het orgaan waar Jurriëns als
advocaat z'n geld vandaan moet krijgen,
omdat Van den Berg inmiddels volledig
aan de grond zit.
„Maar ik laat Van den Berg niet zakken, die
man is door de overheid naar de bliksem
geholpen en zijn vrouw is door al die ellen
de ziek geworden. Dit voormalig succesvol
le en trotse kwekersechtpaar moet nu be
delen bij diezelfde overheid die hen kapot
heeft gemaakt. Daar lig ik wakker van en
daar voel ik me bij betrokken. Nou en! Ik
ben door die betrokkenheid niet minder
professioneel bezig. Tot nu toe heeft Van
den Berg van de rechter vrijwel steeds gelijk
gekregen, maar hij heeft pas een deel van
het geld binnen en daarmee heeft hij net de
schulden kunnen betalen die zijn voortge
komen uit zijn faillissement. Ik gun dit
echtpaar een behoorlijke oude dag. Zolang
die mensen nog energie hebben om door
te vechten, heb ik het zeker..."
.7 FEBRUARI 2000
LIDY VAN DER SPEK
Concert: 'Die Schöpfung' door Cappella
pro Cantibus o.l.v Theo Tobé, m.m.v.
Djoke Winkler Prins, sopraan, Liduin
Stumpel, alt, Robert Getchell, tenor,
Charles van Tassel, bariton, Theo Goed
hart, davecimbel en het Randstedelijk
Begeleidings Orkest. Gezien: gistermid
dag. St. Willibrorduskerk, Oegstgeest.
Evenals Theo Goedhart enkele
maanden geleden gaat nu ook
Theo Tobé zijn kamerkoor
verlaten. „Tot groot verdriet
van de koorleden", aldus
Geert Zaaijer, één van de ze
ven tenoren die Capella pro
Cantibus rijk is. „Maar als je
gaat verhuizen naar het oos
ten van 't land zit er niet veel
anders op."
Het koor hoopt onder een
nieuwe dirigent het niveau te
handhaven, wellicht te verho
gen. Laten we het voorlopig
houden op 'handhaven'. Want
Cappella pro Cantibus zong al
overtuigend, maar deze keer
in Tobé's zwanenzang 'Die
Schöpfung'. van Haydn extra
geïnspireerd en stralend, alle
droefheid ten spijt. Er zijn dan
ook uitstekende solisten en
een door en door betrouw
baar Randstedelijk dat zo licht
als een veer alle kleuren van
de schepping oproept. De
klank én samenklank van zin
derende Ruiten, geweldige
pauken, ruisende violen en
stralend 'klaroen'geschal wer
ken geweldig!
De bariton Charles van Tas
sel en de sopraan Djoke Wink
ler Prins zingen het weliswaar
superromantische duet 'Mit
dir erhöht sich jede Freude'
hartbrekend mooi. Indruk
wekkend hoogtepunt is ook
'Nun ist die erste Pflicht er-
füllt' gezongen door Charles
van Tassel, voorafgegaan en
ondersteund door een spran
kelende clavecimbel en cello.
Sfeervol en bewogen zingt de
tenor Robert Getchell 'Aus Ro-
senwolken bricht der Mor
gen'. Uitspraak, articulatie en
betrokkenheid zijn bij deze
drie solisten optimaal.
Cappella doet de rest.
JGeurzuiver en vlinderlicht
zijn de achtergrondkoren. Dy
namisch en gloedvol de grote
koren en het imponerende
slotkoor. Er wordt in een aan
stekelijk levendig tempo ge
zongen. De contrasten zijn
zinvol en smakelijk gekozen.
Natuurgeweld wordt nergens
loodzwaar of schreeuwerig.
Tobé kiest voor een verfrissen
de vitale romantiek, Haydn
overigens ook. Van deze eens
gezindheid krijg je een kick.
De scheidende dirigent maakt
van zijn zwanenzang een be
hoorlijk feestje!
Cultuurcoryfeeën willen impasse
rond Filmmuseum doorbreken
AMSTERDAM
ANP
Enkele tientallen coryfeeën uit
de Nederlandse kunst- en cul
tuurwereld willen 'een commis
sie van goede diensten' om de
impasse rond de vorming van
het Instituut voor de Beeldcul
tuur te doorbreken. Zij willen
dat staatssecretaris Van der
Ploeg (Cultuur) zo'n commissie
instelt. Het bestuur van het
Filmmuseum in Amsterdam
besloot onlangs niet te verhui
zen naar Rotterdam en zelf
standig te blijven. Cultuurcory
feeën als Chris Dercon (direc
teur Boymans van Beuningen),
filmmaker Fons Rademakers en
publicist Jan Blokker vinden dat
door dat besluit zowel de toe
komst van het Instituut voor de
Beeldcultuur als van het Film
museum in gevaar zijn. Zij vra
gen in een brief Van der Ploeg
de discussie 'te verheffen boven
de rivaliteit tussen Amsterdam
en Rotterdam en boven per
soonlijke meningsverschillen.'
igskend Schönberg Ensemble wil met zijn tijd meegaan
se!'
tfc'
1 sfv£N
rica
igin een studenten
jaar later een interna-
rejj,kende groep musici:
- AJberg Ensemble. Het
j 5C met veel ernst en
de twintigste-eeuw-
van de vader van de
tsmuziek tot Louis
a en Steve Reich. Het
.^ds vaker samen met
Éisembles, een schaal-
a die niet door alle
wordt toegejuicht,
moeten de ontwikke-
a", zegt dirigent Rein-
euw.
235chönberg Ensemble
zijn 25-jarig
?ijd voor jubileumfes-
Jf andere vrolijke uit-
j - zo de doorgaans
s.jiusici daar al behoefte
ïn hebben - is er niet.
El%i het nog nooit zo
,8id.
:N1errot Lunaire' is het 25
ien allemaal begon-
uitvoering van die He
us was voor een aan-
iten van het Koninklijk
de reden om
te komen. Ze gingen
andere stukken
instuderen. Dat
pof::e wilden. Als ze maar
toeen orkest hoefden te
laatste was in de ja-
o^tig - vrijheid, blijheid -
musici het schrik-
s een galeislaaf deel
■"4 van het grote symfo-
ii de Jong, al bijna 25
«Jarinettiste in het en-
kan zich die anti-or-
•jjming nog goed herin-
riedereen wilde in die
ermuziek spelen. Of
sr barokmuziek." De
jgn van het Schönberg
waren heel infor-
i beetje kneuterig, zegt
veet nog dat we eens
concert naar Emmen
dreigde het optre-
door te gaan doordat
nig kaarten waren ver
ten zijn we met borden
iet concert werd aan-
ld de straat op gegaan,
en toch nog gespeeld."
die ontwikkeling doorgaat."
Op één Hjn met De Leeuw zit
altvioliste Susanne van Els, op
volgster van Henk Guittart. Ook
het jongste Üd van het Schön
berg Ensemble, moeder van
vier kinderen en in haar vrije
tijd ook nog gemeenteraadslid
van Veenendaal, stelt zich als
doel 'met de componisten mee
te gaan'. „Dat is een duidefijke
constante in het werk van het
Schönberg Ensemble. Wij stel
len ons in dienst van de com
ponisten in wie wij geloven. Dat
doen we met hart en ziel. Moe
ten we dan eens in een grote
groep spelen en moeten onze
instrumenten elektronisch wor
den versterkt, dan is dat geen
enkel probleem. Wat niet weg
neemt, dat ik ook graag kamer
muziek speel. Anders was ik wel
in een orkest gegaan."
Sinds 1981 wordt het Schön
berg Ensemble gesubsidieerd.
Met 1,2 miljoen per jaar is de
groep het door het rijk hoogst
gehonoreerde ensemble temid
den van onder meer het Asko
Ensemble, De Volharding, het
Nieuwe Ensemble en het Ne
derlands Blazers Ensemble. Via
docenten schoolmuziek aan de
conservatoria in Amsterdam en
Den Haag wordt er met diverse
scholen samengewerkt. Direc
teur Rosita Wouda hoort wel
eens, dat de musici altijd zo
ernstig kijken. Lacherig: „Niet
alleen van scholieren trouwens.
Het is zelfs de koningin opge
vallen. Dat zei ze al in 1986 na
dat we in India een concert
hadden gegeven in verband
met een koninklijk bezoek. Dus
het wordt waarachtig tijd dat
we daar iets aan gaan doen. En
misschien moeten de musici
ook iets vlotter gekleed gaan.
Maar ik kan niet zeggen, dat we
daar elke dag mee bezig zijn."
Jubileum tournee Schönberg
Ensemble, met medewerking
van Asko Ensemble en Neder
lands Kamerkoor. Muzikale
leiding: Reinbert de Leeuw.
'Messe des pauvres' van Satie
(bewerking Louis Andriessen),
Mis van Stravinsky en 'De Tijd'
van Louis Andriessen. 7/2 Den
Haag (Philipszaal), 8/2 Utrecht
(Vredenburg), 9/2 Amsterdam
Concertgebouw)
Al spoedig ging het Schön
berg Ensemble de grens over.
In Gent werd een concert gege
ven in het kader van het Festi
val van Vlaanderen. De recen
sent van het dagblad De Gente
naar schreef: 'Wat die erg jonge
groep, voor het podium aange
kleed als schooiers, daar pres
teerde, was bewonderenswaar-
dig'.
Waarom het Schönberg En
semble heet zoals het heet? Ja
renlang bleef de groep zich on
der leiding van Reinbert de
Leeuw - die al snel vaste diri
gent werd - concentreren op
Schönberg en diens leerlingen,
wier muziek een kwart eeuw
geleden hier nog helemaal niet
zo op prijs werd gesteld.
Mede dankzij gastdirigent
Oliver Knussen worden nu
meer en meer moderne Ameri
kaanse stukken (Steve Reich,
John Adams etc.) gespeeld,
evenals hedendaagse Britse
composities. Reinbert de Leeuw
richt zich meer op tobberige,
mysterieuze muziek uit Oost-
Europa (Oestvolskaja, Goebaid-
oelina). En op geniale zonder
lingen als Kagel en Vivier.
Altviofist Henk Guittart was
degene, die zijn medestuden
ten, steeds weer opporde. Aan
hem was het te danken, dat de
samenwerking ook nadat hij en
zijn collega's het conservatori
um hadden verlaten niet verwa
terde. Jarenlang regelde hij ook
in zakelijk opzicht alles. Samen
met Reinbert de Leeuw stelde
hij de programma's samen. En
hij reisde naar Amerika, deed
research in het Schönberg-in
stituut in Los Angeles en keerde
terug met onbekende partitu
ren, die de familie Schönberg
hem had toevertrouwd.
Henk Guittart en Reinbert de
Leeuw vormden de as van het
Schönberg Ensemble tot hal
verwege de jaren tachtig. Kort
nadat Guittart de 3M-prijs had
gekregen voor onder meer zijn
aandeel in het artistieke succes
van het Schönberg Ensemble
kwam het tot een breuk. Altvio
list en dirigent konden niet
meer door één deur. Guittart
verliet het Schönberg Ensemble
samen met zijn zus, eerste vio
liste Janneke van der Meer. De
breuk leidde er toe, dat het
Schönberg Kwartet - het viert
volgend jaar zijn 25-jarig be
staan - zelfstandig werd.
Zowel violist Wim de Jong als
fluitist Govert Jurriaanse, ook
afkomstig uit het Residentie Or
kest, ondergaan de schaalver
groting van het Schönberg En
semble met gemengde gevoe
lens. De Jong: „Ze zeggen dat
het onvermijdelijk is, maar dat
geloof ik niet. Kijk naar het
Nieuw Ensemble, een kleine
groep met een eigen identiteit.
Een ensemble ook met een lei
der, die op zoek gaat naar
nieuw repertoire dat op die be
zetting is afgestemd. Dit sei
zoen is het bij het Schönberg
Ensemble allemaal wel erg
groot géwordén. Volgend sei
zoen wordt het iets minder om
vangrijk, heb ik begrepen.
Reinbert de Leeuw: „Wij zijn
geen strijkkwartet, dat kan put
ten uit een enorm repertoire.
Wij zijn een fexibel ensemble,
dat zich aanpast aan de ontwik-
Het Schönberg
Ensemble.
FOTO GPD
keling. Ik beschouw alles wat
niet tot het repertoire van het
symfonieorkest behoort als ons
terrein. Veel naoorlogse com
ponisten hebben stukken voor
grote bezetting geschreven, die
voor een symfonieorkest prak
tisch gesproken ondoenlijk zijn.
Dan praat ik over partituren
waarvoor een orkest de helft
van de strijkers naar huis zou
moeten sturen en vervolgens
tientallen blazers zou moeten
inhuren. Zo werkt dat natuur
lijk niet. Maar door samenwer
king van diverse ensembles -
het woord fusie wil ik daarbij
niet gebruiken - kunnen zulke
stukken wel worden gespeeld."
Toch zegt ook Reinbert de
Leeuw het verleden van het
Schönberg Ensemble niet te ne
geren. „We bUjven ook muziek
in kleine bezetting spelen. Ik
streef naar een goede balans.
Maar we kunnen niet afzijdig
blijven bij wat er nu gecompo
neerd wordt. Als belangrijke
componisten opera's schrijven,
dan kunnen wij niet aan de
kant blijven staan. Ik denk dat
