'Internet schept ruimte voor een liberale isla
Britse historica belicht geschiedenis Mari abedevaartso"
Geloof Samenleving
1
MAANDAG 7 FEBRUARI 2000
VANDAAG
In Engeland worden vandaag diverse heilige
Richards geëerd, waarvan de eerste (zevende
eeuw) koning werd genoemd en vader was van
drie heiligverklaarde kinderen: Willibald,
Wunibald en Walburga. Omdat hij bezweek aan de vlie
gende koorts en er op zijn graf wonderlijke genezingen
zouden zijn gebeurd, werd hij eeuwenlang voor hulp aan
geroepen door koortslijders. Naast Richard the King, wor
den ook zijn naamgenoten Richard the Bishop (twaalfde
eeuw) en Richard van Chichester op 7 februari herdacht.
De 'Nederlandse' heilige van vandaag was één van de eer
ste asielzoekers. Chrysolius kwam uit Egypte en ontvlucht
te zijn land voor de christenvervolgingen onder de wrede
Romeinse keizer Diocletianus (243-316). In
West-Vlaanderen begon hij weer te preken, en bij het
plaatsje Verlengheben zou hij alsnog door plaatselijke hei
denen zijn vermoord. Zijn relieken liggen begraven in Ko
men (Comins) aan de Leije.
Pastoor Itteren zegent vee
ClSlLL
.tgj
itteren Voor de Brigittakerk in het Limburgse Itteren zegende
de pastoor zaterdag de honden, katten, konijnen en geiten uit
het dorp. Zaterdag was het naamfeest van Brigitta, de be
schermheilige van het vee. foto anp
Uitzendbureau in moskee
amsterdam In de Ayasofïamoskee in Amsterdam-West houdt
uitzendbureau Randstad sinds kort wekelijks een spreekuur.
,,Er komen dagelijks tussen 500 en 600 mensen in de moskee,
onder wie ook werkzoekenden", zegt directeur Haci Karacaer
van de islamitische beweging Milli Görüs Nederland, die in de
moskee kantoor houdt. Voorlopig gaat het om een proef van
drie maanden. Als het aanslaat, komt er een definitieve vesti
ging, zegt Karacaer. Het uitzendbureau schrijft niet alleen werk
lozen in, maar helpt ook bij het schrijven van sollicitatiebrieven
en geeft voorlichting over procedures.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Bedankt: voor Oene, P.J. Teeuw te Veenendaal.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Brakel, C.A. van Dieren te Stolwijk; te Klaaswaal, A.J.
Gunst te Benthuizen; te Poortvliet, M. Karens te Werkendam.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN IN NEDERLAND
Beroepen: te Arnemuiden, J. Roos te Opheusden.
amsterdam anp
Internet biedt vooral jonge moslims in
Europa en Noord-Amerika de ruimte
om een liberale, Westerse vorm van de
islam te ontwikkelen. Doordat mos
lims on line de beschikking hebben
over de gezaghebbende islamitische
bronnen, worden ze minder afhanke
lijk van religieuze leiders.
Dat zei de Britse politicoloog Peter
Mandaville zaterdag in Amsterdam tij
dens een studiedag van het centrum
voor kunsten en wetenschappen Felix
Meritis over islam en internet. „Inter
net opent nieuwe mogelijkheden voor
de ontwikkeling van een islam die to
lerant is en nieuwe generaties aan
spreekt", zei Mandaville, die aan de
Universiteit van Kent in Vanterbury
onderzoek doet naar de manier waar
op het internet het leven van moslims
beïnvloedt.
Er is bijvoorbeeld steeds meer isla
mitische software, die bronnen als de
koran en de tradities van Mohammed
voor iedereen toegankelijk maakt. „Die
bieden gewone moslims de mogelijk
heid hun godsdienst meer in eigen
hand te nemen", aldus Mandaville.
Een andere mogelijkheid van internet
is om per e-mail religieuze kwesties
aan moslimgeleerden voor te leggen.
Chat-rooms geven moslims de kans
anoniem reacties op nieuwe, mogelijk
ketterse ideeën uit te lokken.
De Nederlandse moslim Yassin Har-
tog, coördinator van het project Islam
en burgerschap, had zo zijn twijfels
over het nut van internet voor mos
lims. Het is volgens hem moeilijk te
achterhalen of sites betrouwbaar zijn
en zich op de juiste bronnen baseren.
Hartog gaat te veel uit van het idee
dat er zoiets als een pure, ware islam
bestaat, vond Mandaville. De gedachte
dat kritische oordeelsvorming niet aan
geleerden voorbehouden is, maar tot
de taken van iedere moslim behoort,
wint volgens de Britse politicoloog
steeds meer terrein. „Moslims zijn
steeds rneer in staat zelf te beoordelen
wat goed en slecht is."
De onderzoeker gelooft niets van
verhalen dat het internet fundamenta
listische bewegingen een uitgelezen
instrument in handen geeft om mos
lims te mobiliseren. Hun sites worden
volgens hem vooral bezocht door
mensen die al gelijksoortige sympa-
thieën koesteren. Boven/
de arme moslims die volt
ville het meest gevoelig i
damentalisme, helemaal t
tot internet. Kortom: inter* ^.el
uitstek een middel om eePj'
nale jihad' te ontketenen.)e
De meeste islamitische:."
richt op medemoslims. Bt s
het internet zijn volgens Me'P'
terst zeldzaam. Hij benadFj*
beperkingen van internet
schept ruimte voor nieuwtje'
de islam, maar kan die ni£
tot stand brengen.
Lourdes, een religieus fenomeen mij
den haag gpd
Voor de een is het een oord van
bijgeloof, religieuze kermis en
ongebreidelde commercie, voor
de ander een bron van hoop,
geloof en zelfs genezing. Over
Lourdes, het bedevaartsdorp in
de Franse Pyreneeën, zijn de
meningen al meer dan hon
derdvijftig jaar verdeeld. De
Britse, van oorsprong Joodse
historica Ruth Harris beschreef
de vroegste geschiedenis van
het heiligdom, zonder zich uit
te spreken over de waarheid
van wat - met .Rome, Jeruzalem
en Santiago de Compostela - de
belangrijkste pelgrimsstad is
geworden van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk.
Haar boek, 'Lourdes. Ge
schiedenis van een religieus fe
nomeen', is in alle opzichten
fascinerend. Fascinerend niet
alleen vanwege het onderwerp -
hoe je er ook over denkt:
Lourdes heeft iets intrigerends -
maar ook vanwege de aanpak
die het onderwerp ook voor
niet in religie geïnteresseerde
lezers uitermate verteerbaar
maakt.
Wie op zoek is naar ingewik
kelde theologische duidingen of
psychologische verklaringen,
komt bij Harris bedrogen uit.
Zij is op de eerste plaats histori
ca, geen theologe of psycholo
ge. Zij zoekt niet naar verklarin
gen, maar beschrijft simpelweg
de kettingreactie aan geschrif
ten, discussies, genezingen en
massahysterie die de ervarin
gen van een simpel meisje uit
een Frans Pyreneeëndorp in
het Frankrijk van de negentien
de eeuw teweeg hebben ge
bracht.
Hoe Harris zelf over Lourdes
dacht speelt in het boek slechts
tussen de regels een rol. Zoals
ze zelf ook in een enigszins om
slachtige inleiding opmerkt: ze
heeft geen katholieke apologie
willen schrijven of een antikle
rikale tirade. Haar opzet is juist
Lourdes te ontdoen van alle
vooroordelen, religieus en niet-
religieus, waaronder het bede
vaartsoord in de loop der tijd
bedolven raakte.
Hoewel ze, zelf lijdend aan
een ernstige ziekte, Lourdes be
zocht en onder de indruk
kwam, bleef ze zich altijd een
toeschouwer voelen. „Wat ik
zag, raakte me, maar kon me
niet bekeren." Haar standpunt
bleef dat van de gefascineerde
De Rozenkranskerk in het Franse bedevaartsoord Lourdes, waar jaarlijks miljoenen genezing zoeken.
foto archief
buitenstaander, die - mede on
der invloed van een reeks eer
dere studies naar de Franse cul
tuur in de negentiende eeuw -
geïnteresseerd raakte in de ge
schiedenis van het fenomeen
jaar) nog altijd is.
In een heldere, afgewogen
stijl vertelt Harris het verhaal
van Lourdes. Van het meisje
Bernadette, dat in de met oude
mythes beladen grot van Mas-
dat het huidige Lourdes (goed sabielle, bespoeld door het ri-
voor miljoenen bezoekers per viertje de Gave, een 'witte da
me' zag, van wie de bevolking
van het Pyreneeëndorp al heel
snel geloofde dat het Maria
was. Duidelijk wordt iri dat ver
band ook, dat de verschijnin
gen op zichzelf geen nieuw ver
schijnsel waren, maar een lange
traditie kenden in het geïsoleer
de berggebied tussen Frankrijk
en Spanje.
De streek rond Lourdes ken
de een geheel eigen cultuur en
een diepgeworteld volksgeloof,
waarin christelijke en oude hei
dense elementen een grote rol
speelden. Mede hierdoor wordt
ook de hardnekkigheid begrij
pelijk waarmee de dorpsbewo
ners (veelal heel arme mensen)
de verschijningen tegen inmen
ging van buiten verdedigden:
de Maagd van Lourdes behoor
de aan hen, behoorde de streek,
waar Parijs ver weg was en het
gezag, zowel van de kerk als de
staat, van oudsher werd gewan
trouwd.
Kern van het boek van Ruth
Harris zijn echter niet de Maria-
verschijningen, maar het
sneeuwbaleffect dat zij - na een
wat aarzelend begin- veroor
zaakten in het Frankrijk van de
negentiende eeuw. Een Frank
rijk, verscheurd door de erfenis
van de revolutie, met aan de
ene kant de revolutionairen en
aan de andere kant de conser
vatieven, die streefden naar
herstel van de monarchie en
het gezag van de katholieke
kerk. In deze context kon
Lourdes tot een soort ijkpunt
worden: je was voor of tegen.
De discussies erover liepen
hoog op en verdeelden de intel
lectuele elites. Kranten publi
ceerden over Lourdes, schrij
vers - onder wie ook Zola - kwa
men in het geweer en bestre
den elkaar te vuur en te zwaard.
Volgens Harris was Lourdes
een unieke mengeling van een
herlevend katholicisme in
Frankrijk en een moderne mas
sabeweging, geregisseerd door
de paters Assumptionisten die
na de Franse nederlaag in de
oorlog tegen Duitsland in 1870
en de bijbehorende opstand in
Parijs het volk van Frankrijk een
nieuwe levensvervulling wilden
geven. Die vervulling werd ge
vonden in het organiseren van
nationale bedevaarten per trein
naar het Pyreneeëndorp, rituele
processies en een nieuw accent
op ziekte en lijden die alleen
door middel van het geloof
konden worden overwonnen.
De bedevaart naar Lourdes,
waar ziekte en zieken het beeld
gingen bepalen en waarin ook
vrouwen een prominente rol
kregen toebedeeld, werd een
soort tegenbeweging, een ka
tholiek protest tegen de krach
ten van vooruitgang, liberalis
me en rationeel dese z
Het boek eindigtges
Wereldoorlog. Datoio
zin jammer, omdaïr o
minstens zo intrigion
naar de aanhouderan
kingskracht van Lomp
ze eigen tijd om g
blijft. Aan de andendi|
onmiskenbaar zo dion
1914 Lourdes de votui
kregen die het nuieb
sief pompeuze ;af£
een grote esplanadok
sacraments- en liqvii
en nationale bedevJM
le landen van Europe
Wie er nu komt,acl
tijd de eindeloze 8n
door brancardierstid
karretjes voortgeslfiec
grot die nog slechffivi
nert aan de woeso
waar Bernadette ofin
me' zag. le
Juist de aanwezigtij
zieken en kreupele^ N
nezing vormen nde
kern van iedere dien
Lourdes. Nog altijdor:
vorige eeuw ook êb
wie het onzin vinden
terugkeer naar dekl
wen, voor wie erinïld
ongehoord actuele rei
van het goddelijke iln
Ruth Harris is en'
de permanente di?n
Lourdes naar een ssi
te tillen, in feite dcee
heidsvraag te omzeö'
zamelt feiten, laat ja;
critici aan het woort e
oordeel over aan d« J
aanpak past in dse
schrijving van dezP
zijn sterke aandachfn
geloof, mentaliteit'n
schapsgesch iedenis?c
„Ik wil gelovigen o<
sche context bieden_
lovigen een idee gt
de aantrekkingskÉ?,
Lourdes schuilt", sa
het begin van haar
honderd bladzijden!
hoe groot - ondankj,
ticisme - die aantrel
moet zijn gewees:
meest overtuigde tlï
niet zo'n boeiend—
Lourdes kunnen sfv
deze Britse historica
fg
Ruth Harris: Lourd^
denis van een reli
meen. Uitgeverij A
sterdam. Prijs 59,5(( 1
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met dinsdag.
Finland:
In het algemeen veel wolken en
nu en dan sneeuw, ijzel of regen.
Middagtemperatuur van iets on
der nul in het noorden tot onge
veer 2 graden in het zuiden.
Denemarken:
Maandag enkele buien, ook een
paar opklaringen. Veel wind,
vooral aan zee kans op een wes
terstorm. Dinsdag minder wind,
wel veel wolken en nu en dan re
gen. Maxima omstreeks 8 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Zeer wisselvallig weer met veel
regen, maar ook een paar opkla
ringen. Veel wind en vooral
maandagnacht in Schotland
kans op storm. Maxima van 7
graden in het noorden tot 10 in
het zuiden, dinsdag nog wat
zachter.
België en Luxemburg:
Wisselvallig weer met van tijd tot
tijd regen en tamelijk veel wind.
Maxima maandag rond 9, dins
dag circa 12 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wisselvallig weer met van tijd tot
tijd regen en tamelijk veel wind.
Maxima tussen 10 en 14 graden,
dinsdag nog wat zachter.
Zuid-Frankrijk:
In het zuidoosten droog en zon
nige perioden bij een aantrek
kende Mistral. Elders wolkenvel
den en vooral op het Centraal
Massief en in de Alpen perioden
met regen, sneeuwgrens stijgend
tot 1800 m. Maxima tussen 12
en 17 graden.
Spanje:
Droog en flink wat zon, maar in
het noordwesten meer wind en
bewolking en vooral dinsdag
kans op regen. Maxima tussen
14 en 18 graden, aan de zuid
kust vooral dinsdag lokaal 25
graden.
Portugal:
Droog en flinke zonnige perio
den, maar in het noordwesten
meer bewolking. Middagtempe
ratuur van 14 graden bij Porto
tot circa 20 in het zuiden.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Flink wat zon en droog. Maxima
rond 18 graden.
Marokko:
Westkust: Droog en flink wat
zon, maar ook hier en daar mist
of laaghangende bewolking.
Maxima van 17 graden in mist of
bewolking tot 25 graden bij zon
nig weer.
Tunesië:
Vrij zonnig. Dinsdag in het noor
den toenemende wind en meer
wolkenvelden. Maxima langs de
kusten tussen 17 en 20 graden.
Madeira:
Wolkenvelden en meest droog.
Maxima rond 18 graden.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon en middagtempe
ratuur rond 22 graden.
Duitsland:
Erg wisselvallig weer met van tijd
tot tijd regen, maandag in de
middelgebregten tijdelijk ook
sneeuw. Tamelijk veel wind. In
het noorden vooral dinsdagavond
kans op storm. Maxima ongeveer
10 graden.
Oostenrijk:
Hajf tot zwaar bewolkt en van
tijd tot tijd regen, sneeuwgrens
stijgend tot 1500 meter. Mid
dagtemperatuur in de dalen tus
sen 7 en 12 graden.
Zwitserland:
Overwegend veel bewolking en
om,
bewolkt
onweer
W warmtefront
regen
sneeuw
V koufront
Mdk
opklaringen
hagel
lagedruk
- -
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
1000 hecto pascal
van tijd tot tijd regen, sneeuw
grens stijgend tot 1700 meter.
Aan de zuidflank van het Alpen
massief droger en af en toe zon.
Middagtemperatuur in de dalen
rond 11 graden.
Polen:
Wisselvallig weer met van tijd tot
tijd regen, dinsdagnacht in het
noordoosten kans op natte
sneeuw. Vooral in het noorden
soms veel wind. Maxima van 4
DINSDAG 8 FEBRUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.10 Zon onder 17.38
Maan op 09.40 Maan onder20.59
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.36 17.48 05.09 17.21
Laag 00.55 13.35 00.36 13.16
Weerrapporten 07 februari 07 uur:
graden in het noordoosten tot 10
in het zuidwesten.
Tsjechië en Slowakije:
Wisselvallig met nu en dan regen
en vooral in de bergen veel wind.
Maxima rond 8 graden.
Hongarije:
Geleidelijk toenemende bewol
king en dinsdag kans op regen.
Middagtemperatuur tussen 9 en
14 graden.
Italië:
Barcelona halfbew zw3 14 - 0.0
Berlijn zwaarbew. W2 9 6 00
Boedapest zwaar bew. nw3 10 - 0.0
Bordeaux zwaar bew w3 18 6 1.6
Brussel zwaar bew z3 14 - 1.0
Cyprus halfbew. n2 17 - 0.0
Dublin regen zw4 11 - 0 5
Frankfurt halfbew zl 12 6 0.0
Genève zwaar bew. w.s.0 10 - 0.0
Helsinki zwaar bew w2 -1 -7 2.0
Innsbruck - w2 5-0.0
Droog weer met aardig wat zon.
In het noorden in de nacht en
ochtend kans op mist. Dinsdag
in het noordwesten meer bewol
king en mogelijk wat regen.
Maxima van 9 graden in het
noorden tot 15 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Droog en zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur rond 16 graden.
Griekenland en Kreta:
Istanbul
zwaar bew zw4
6
- 0.0
Klagenfurt
half bew. nw 2
10
0.0
Kopenhagen
half bew w 3
9
7 0.8
Las Palmas
half bew w.s. 0
24
- 0.0
Lissabon
zwaar bew w 2
18
- 0.0
Locarno
half bew w.s. 1
10
- 0.0
Londen
zwaar bew. z3
12
- 2.2
Luxemburg
half bew w.s. 0
10
- 0.1
Madrid
zwaar bew. z2
16
- 0.0
Malaga
zwaar bew. zl
18
- 0.0
Mallorca
licht bew zw2
15
- 0.0
Malta
halfbew nw2
15
- 00
Moskou
sneeuwbui w 2
0
- 0.0
München
zwaar bew z2
10
4 0.0
Nice
licht bew no 2
14
6 -0.0
Oslo
zwaar bew nl
3
- 0.0
Parijs
zwaar bew. zl
14
1 08
Praag
zwaar bew zw4
9
- 0.0
Rome
- 0.0
Split
halfbew. nw3
14
- 0.0
Stockholm
zwaar bew z4
2
- 00
Warschau
zwaar bew nw3
8
7 0.0
Wenen
zwaar bew. nw 4
10
- 0.0
ZOrich
halfbew nl
12
- 0.0
Bangkok
zwaar bew w.s 0
0
0 00
Buenos Aires
halfbew n2
0
0 0.0
Casablanca
zwaar bew nl
18
0 0.0
halfbew. o3
25
0 75 0
Los Angeles
zwaar bew w.s.O
17
13 0.0
New Orleans
zwaar bew. n2
7
3 0.0
New York
half bew nw 5
1
-2 0.0
Tel Aviv
regen zw 4
17
0 01
Tokyo
zwaar bew r»2
0
0 0.0
Toronto
w 5
-2
-15 00
Tunis
half bew n 1
0
0 0.0
Vancouver
zwaar bew zol
1
-2 4.0
Droog
en zonnige
perioden.
Maxima ongeveer 14 graden.
Malta:
Perioden met zon en droog.
Maxima ongeveer 16 graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en flinke zonnige perio
den. Maxima tussen 12 en 17
graden.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres. Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19 30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
LF. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071 - 5323 Ir1
Familieberichten: 023- 53S
023- 5320 216 ?i
Redactie: 071-5321 921 0
Hoofdredactie: 071— 5315<
ADVERTENTIE1
Maandag t/m vrijdag van 83^
071- 5356 230 ïl
RUBRIEKSADVER%
Maandag t/m vrijdag van 83L
071-5143 545
ABONNEMENT?'
bij vooruitbetaling: 3
per maand (acceptgiro) u
per kwartaal (acceptgiro) u
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
het automatisch afschrijven vanl
abonnements- geld, ontvangen
betaling. n
VERZENDING PERf'
Voor abonnementen die per pof''
worden verzonden geldt een toeC
aan portokosten per verschijndata
LEIDSCH DAGBLAD OPCAl£
Voor mensen die moeilijk lezeS
hebben of blind zijn (of een a'S
leeshandicap hebben), iseens.
van het regionale nieuws uit tl
Dagblad op geluidscassette
ectl
k
Auteursrechten voorbe^
Dagbladuitgeverij
m8
Z I
E K
m
N H U I
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezon*
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag. I
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. j
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178. I
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
