Eindsprint
Belgische
illegalen
Buitenland
Wiranto krijgt handen vol aan Timor-zaak
Spanning loopt hoog op in Zuid-Libanon
Bijeenkomst vrijheidsstrijders
Nixon noemde Willy
Brandt dom en lui'
Rusland hoopt op keerpunt in Tsjetsjenië
Britse regering wil 'statiegeld' Aziaten
'Spanje heeft procesgang Pinochet getorpedeerd'
ANDAG 31 JANUARI 2000
ancering Endeavour gaat toch door
pe Canaveral De NASA heeft besloten de voor vandaag ge
ïnde lancering van het ruimteveer Endeavour niet uit te stel-
l Eerder was dat nog onzeker, nadat in het zusterschip Dis-
very bij een routinecontrole een defect in de hoofdmotor was
tdekt. Met dit defect is de Discovery zes keer de ruimte in ge-
ïurd. De kwaal was zó erg dat de motor eigenlijk naar de
n. iroothoop had gemoeten, aldus NASA. Het defect had ervoor
Dleinnen zorgen dat een van de motoren uitviel tijdens de klim
n de shuttle naar een baan om de aarde, aldus NASA, met een
licovolle noodlanding of erger tot gevolg. Onderhoudsmon-
urs zijn daarom drie dagen bezig geweest om de Endeavour te
iderzoeken op defecten die mogelijk over het hoofd gezien
juden zijn, maar hebben niets gevonden.
Wantoestanden bij Britse eerste hulp
fjDEN* Op de eerste-hulpafdelingen van Britse ziekenhuizen
terst grote chaos. Een 71-jarige vrouw moest in een ziekenhuis
Londen 49 uur op een wagentje blijven liggen voordat een
ts naar haar omkeek. Een 73-jarige vrouw met een gebroken
ien lag er eveneens bijna twee dagen op een brancard. Een
[derzoek van de vereniging van gemeentelijke GG en GD's
ft nieuw voedsel aan de ongerustheid onder de Britten over
•d) gezondheidszorg. Enkele dagen geleden bleek dat 70 procent
n hen zich ernstige zorgen maakt. Voor het eerst sinds pre-
ier Blair in mei 1997 aantrad, gaf meer dan de helft van de
itten zijn regering een onvoldoende, mede omdat zij volgens
In de problemen in de gezondheidszorg onvoldoende aan-
Vooral in het zuidoosten van Engeland is het met de op-
ig van patiënten slecht gesteld.
aurkse politie vindt opnieuw lijken
- jANBUL» De Turkse politie heeft dit weekeinde opnieuw zes
ichtoffers opgegraven van de militante moslimbeweging Hez-
illah. Twee lijken werden zaterdag gevonden in een tuin in
In voorstad van Istanbul. Gisteren werden in Diyarkabir vier
^en ontdekt in een kelder. Daarmee komt het totale aantal lij-
|n dat de afgelopen twee weken door heel Turkije is
p op 46. De meeste slachtoffers - bijna allemaal Koerden
p gemarteld en beroofd voor ze werden omgebracht. De poli-
heeft een ware klopjacht geopend op Hezbollah. Dit lijkt de
.^Jlitante beweging niet te stoppen. Eén van de mannen die in
jflyarkabir werden gevonden, was nog geen twee dagen dood.
^2 Turkse Hezbollah (Partij van God) heeft geen banden met de
=iijknamige organisatie in Libanon. Ze streeft naar een streng
n amitische staat. Het motief voor de moorden is onduidelijk.
lienstplichtige Rus veroorzaakt drama
?skou Een Russische dienstplichtige die wilde deserteren
ieft gisteren vijf mensen doodgeschoten en daarna zelfmoord
fleegd. Volgens de Russische televisiezender NTV doodde hij
vijftal omdat hij hun auto wilde stelen voor zijn vlucht. In
handschoenenkastje van de wagen vond de politie een af-
jieidsbriefje van de 18-jarige soldaat, waarop hij in slordig
4Vidschrift zijn excuses aan zijn moeder aanbood. Volgens een
^ordvoerder van het leger had de jongen zijn grenspost bij de
iclave Kaliningrad, tussen Polen en Litouwen, zaterdag verla-
■*^i, met medeneming van zijn machinegeweer. NTV suggereer-
i dat de jongen zichzelf had doodgeschoten om de slechte be-
indeling in het Russische leger te ontvluchten.
lommelding in nieuwe metro Athene
hene» De politie van de Griekse hoofdstad Athene heeft giste-
n na een valse bommelding verscheidene drukke stations van
i nieuwe metro enige tijd moeten ontruimen. De politie vond
en explosieven en stelde de ondergrondse weer open voor
ibliek. De metro was op het moment van de anonieme bom-
elding stampvol met duizenden mensen die het nieuwe trans-
rtmiddel wilden uitproberen. Sinds de metro zaterdagmor-
n openging voor publiek hebben circa 1,8 miljoen mensen -
igeveer de helft van alle inwoners - een rit gemaakt met de
etro. De ondergrondse is in het weekeinde gratis.
ritse zwaardmoordenaar gearresteerd
eltenham De Britse politie heeft gisteren een 49-jarige man
ngehouden en aangeklaagd wegens moord en poging tot
Dord. Het zou gaan om de man die vrijdag met een zwaard
n kantoor van de Liberaal Democraten was binnengedron-
n, en daar een medewerker van een Brits Lagerhuislid ver-
Dordde. De politicus zelf, Nigel Jones, raakte gewond. Hij ver-
t het ziekenhuis gisteravond. Volgens Britse media is de ver-
ichte een werkloze waterbouwkundige, die in psychische
lod was geraakt nadat hij zijn huis was uitgezet omdat hij de
potheek niet langer kon aflossen. De man wordt vandaag
orgeleid.
loord-Koreaanse delegatie naar VS
)skou Noord-Korea stuurt uiterlijk eind maart voor het eerst
n delegatie van hoge vertegenwoordigers naar Washington,
it maakte het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken
iteren bekend. De VS hebben het communistische Noord-Ko-
vorige maand uitgenodigd. In mei 1999 was de Amerikaanse
id-minister Perry op bezoek in de Noord-Koreaanse hoofd-
d Pyongyang. De relatie tussen de VS en Noord-Korea kwam
vig onder dmk te staan toen het Aziatische land in augustus
98 een proef deed met een raket, die over Japan heenvloog en
rvolgens in zee terechtkwam. In'september beloofde Noord-
rea dergelijke raketproeven voorlopig te staken in ruil waar-
or Washington verlichting van de economische sancties in
t vooruitzicht stelde.
ma's Elian als heldinnen ontvangen
Ivana» De grootmoeders van Elian Gonzalez, het 6-jarige Cu-
lantje dat de inzet is van getouwtrek tussen zijn vader en ove-
le familieleden in Cuba en familieleden in de VS, zijn gisteren
ruggekeerd op Cuba. De oma's hadden hun kleinkind in de
bezocht, en gepoogd hun kant van de zaak aan de Ameri-
anse bevolking duidelijk te maken. Hoewel het hen niet lukte
ït de jongen terug te keren, werden ze als heldinnen ontvan-
In, onder meer door de Cubaanse leider Fidel Castro. Hon-
rdduizenden Cubanen hadden zich opgesteld langs de route
n het vliegveld naar het centrum van Havana. De ontvangst
n de oma's werd rechtstreeks op de televisie uitgezonden,
[lgens de oma's zal Elian nooit gelukkig kunnen worden in de
„Het is een Cubaanse jongen. Hij heeft een vader, vier
potouders en een hele familie op Cuba", zei een van hen.
jakarta theo haerkens
correspondent
De Indonesische
Wiranto doet er volgens zijn ad
vocaten verstandig aan ontslag
te nemen als minister. De voor
malig opperbevelhebber en mi
nister van defensie en tegen
woordig coördinerend minister
voor politieke zaken en veilig
heid wordt genoemd in het rap
port dat de Indonesische On
derzoekscommissie voor de
schending van mensenrechten
in Oost-Timor vandaag publi
ceert. Volgens Muladi, de voor
malige minister van justitie die
deel uitmaakt van Wiranto's ad-
vocatenteam, zal de zaak voor
de viersterrengeneraal 'erg ge
compliceerd zijn' en is het be
ter dat hij niets anders aan het
hoofd heeft.
De commissie houdt Wiranto
'moreel' verantwoordelijk voor
de terreur voor en na het refe
rendum waarin de Oost-Timo-
rezen massaal voor onafhanke
lijkheid kozen. Pro-Indonesi
sche milities ontketenden met
steun van Indonesische militai
ren een orgie van geweld die
honderden mensen het leven
kostte en dorpen en steden vol
komen vernietigde. Daarnaast
werden honderdduizenden
Oost-Timorezen naar West-Ti-
mor overgebracht, waar velen
van hen nog steeds in kampen
zitten.
Behalve Wiranto wordt in het
rapport nog een handvol topge-
neraals genoemd en verder
tientallen andere officieren. Zij
wijzen echter alle verantwoor
delijkheid af en houden het er
op dat alleen individuele mili
tairen misstappen hebben be
gaan, maar dat er geen voorop
gezet plan was voor systemati
sche vernietiging.
De generaals hebben zich ver
zekerd van de beste advocaten
in het land. Onder hen bevindt
zich behalve ex-minister Mula
di de prominente mensenrech
tenadvocaat Adnan Buyung
Generaal Wiranto. foto ap
Nasution. Dat hij deze taak op
zich heeft genomen, wordt hem
door zijn voormalige mede
standers niet in dank afgeno
men. Nasution vindt dat ook
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De spanning in het zuiden van Libanon is
gisteren hoog opgelopen na de moord op
kolonel Akel Hashem, ondercommandant
van het 'Zuid-Libanese Leger' (SLA), de
pro-Israëlische militie in het gebied. Has
hem kwam om het leven bij een bomaan
slag door de islamitische verzetsbeweging
Hezbollah.
De dood van Hashem betekent een ern
stige slag voor Israël en voor het SLA. Dat is
toch al gedemotiveerd, nu Israël heeft be
sloten zijn leger aanstaande zomer uit Li
banon terug te trekken. De Israëlische rege
ring heeft Syrië gewaarschuwd Hezbollah
in de hand te houden. Ze vermoedt dat het
Libanese verzet zijn acties opvoert op bevel
van Damascus, om Israël te bewegen tot
concessies in het vastgelopen onderhande
lingsproces.
Volgens Israëlische defensie-experts was
de aanslag op Hashem tot in de kleinste
bijzonderheden voorbereid. Het hele inci
dent werd van nabij op video vastgelegd
door Hezbollah. Een Libanees televisiesta
tion zond de band later uit.
Het Israëlische leger heeft alle zeilen
moeten bijzetten om te voorkomen dat
woedende SLA-leden onmiddellijk zelf
wraak namen, zoals in het verleden. Op
zo'n wraakoefening volgt meestal een ra-
ketaanval van Hezbollah op doelen in Isra
el. Kort na de aanslag bombardeerde de Is
raëlische luchtmacht daarom doelen in
Zuid-Libanon. Die actie was mede bedoeld
om het SLA van een eigen wraakneming af
te houden.
generaals recht hebben op ver
dediging en die opvatting leid
de ertoe dat hij werd uitgesto
ten uit een advocaten-collectief
dat hij eerder zelf hielp oprich
ten.
Politiek ligt de kwestie uiterst
gevoelig. De Indonesische rege
ring wil laten zien dat het haar
ernst is met de bescherming
van de mensenrechten. Schul
digen hoeven niet op clementie
te rekenen. Maar de regering
wil evenmin toegeven aan de
publieke druk om met het ge
hate leger af te rekenen en alle
militairen tegen zich in het har
nas te jagen.
De VN volgt de zaak met argus
ogen en wil een internationaal
tribunaal. De organisatie heeft
kennelijk te weinig vertrouwen
in de Indonesische rechtspraak.
Indonesië vindt dat een niet te
accepteren vernedering en
meent ook dat dit contra-pro
ductief is en zal leiden tot ex
treem nationalisme en vreem
delingenhaat.
hamburg anp
De Amerikaanse oud-presi
dent Richard Nixon en zijn
veiligheidsadviseur Henry Kis
singer vonden de Duitse
bondskanselier Willy Brandt
'dom. lui en een alcoholist'.
Dat blijkt uit nog niet gepubli
ceerde bandjes die Nixon van
zijn gesprekken met Kissinger
liet maken, en die het Duitse
blad Welt am Sonntag heeft
gepubliceerd.
Brandt, van 1969 tot 1974 de
eerste sociaal-democratische
bondskanselier van de Bonds
republiek, is vooral bekend
geworden door zijn Ostpolitik
het verbeteren van de betrek
kingen met de communisti
sche landen in Centraal- en
Oost-Europa. De bandjes
stammen uit 1971, toen
Brandt een informeel bezoek
aan de Verenigde Staten
bracht om Nixon en Kissinger
over die Ostpolitik te informe
ren.
Voor hun gesprek met
Brandt zei Nixon tot Kissingen
„Grote God, als hij Duitslands
hoop is, dan heeft Duitsland
niet veel hoop." Kissinger was
het daarmee eens. Beide Ame
rikanen hadden ook grote kri
tiek op de tafelrede die Brandt
hield. Nixon vond dat de Duit
ser Brandt 'een verdomd
schandelijk beeld' van onder
meer de oorlog in Vietnam
had geschetst
Verder nam de president
het de bondskanselier zeer
kwalijk dat die met geen
woord over de gastvrije ont
vangst in het Witte Huis had
gesproken. „Ik prijs de buiten
landse leiders toch ook in al
mijn toespraken, en dan krijg
je stank voor dank. Deze snui
ter is ons veel verschuldigd",
aldus Nixon. Het ontging de
media overigens volledig dat
het tussen Nixon en Brandt
niet erg boterde. Zij berichtten
dat beiden 'het volledig met
elkaar eens waren geweest'.
Eenmalige 'saneringbeëindigd
Belgische illegalen hebben afgelopen weekeinde in een
eindspurt het aantal aanvragen voor een verblijfsvergun
ning verdubbeld. Minister Duquesne van binnenlandse
zaken schat het totaal aantal verzoeken na een eerste tel
ling op 20.000 tot 25.000. Gisteren kwam na drie weken
een einde aan de eenmalige actie van de Belgische rege
ring om illegalen een legale status te geven.
wallay khee Een jonge Karen-soldaat staat in de houding tijdens een jaarlijkse bijeenkomst van de Karen Nationale Unie (KNU). De KNU vecht
tegen de junta van Myanmar, het voormalige Birma. Vorige week hield een afsplitsing van de KNU, het Gods Leger, een ziekenhuis in buurland
Thailand gegijzeld. foto ap apichart weerawong
brussel marc peeperkorn
correspondent
Afgelopen vrijdag lag het aantal
aanvragen nog op 10.500. Vele
illegalen wachtten tot het aller
laatste moment om zoveel mo
gelijke bewijzen te verzamelen
over hun verblijf in België. Du
quesne sprak van een geslaagde
'sanering' van het illegalenpro-
bleem. Gemeenten hebben nu
vier weken de tijd om alle dos
siers te onderzoeken, waarna zo
snel mogelijk het besluit over
legalisering valt. Illegalen wier
aanvraag wordt afgewezen
wacht een directe uitwijzing.
De eenmalige actie is vrijwel
zonder incidenten verlopen.
Van politieke zijde werd aan
vankelijk rekening gehouden
met vijftig- tot zeventigduizend
aanvragen. Vluchtelingenorga
nisaties noemden dit van meet
af aan overdreven.
De regularisatie vloeit voort
uit het paarse regeerakkoord
van afgelopen zomer. Enerzijds
wordt onder liberale druk het
asielbeleid aangescherpt (stren
gere controle, snellere uitzet
ting), de groenen en de socialis
ten kregen hiervoor de eenma
lige 'sanering' terug.
De aanvragers moeten kun
nen aantonen dat zij al mini
maal zes jaar in België verblij
ven, danwel op andere wijze
een 'duurzame band' met het
land hebben. Juist omdat de il
legalen steevast al hun sporen
hebben uitgewist, is dat een
moeilijke zaak. Vluchtelingen
organisatie Open Grenzen de
monstreerde daarom gisteren
voor verlenging van de aan-
vraagperiode. Minister Duque
sne noemde dit 'onwerkbaar en
onbetaalbaar'. Hij sprak tevens
de vrees uit dat extra tijd 'hefti
ge reacties onder de Belgische
bevolking' zou oproepen.
Gedurende de drie aanvraag-
weken verscherpte de Belgische
politie de grenscontroles om de
komst van nieuwe illegalen te
gen te gaan. In totaal werden
circa vierhonderdduizend wa
gens gecontroleerd. Ruim vijf
tienhonderd mensen zonder
verblijfspapieren alsook enkele
mensensmokkelaars zijn vol
gens de rijkswacht aangehou
den en uitgewezen.
MOSKOU Rtr-DPA-ANP
De Russische opmars in de
Tsjetsjeense hoofdstad Grozny
verloopt uiterst langzaam. Maar
Moskou put hoop uit de over
gave van tientallen rebellen, die
dit weekeind^ hun wapens zou
den hebben neergelegd.
De Russische woordvoerder
voor Tsjetsjenië, Jastrzjemski,
verklaarde zaterdag dat in to
taal zo'n 95 rebellen in de op
standige republiek het bijltje er
bij neer hadden gelegd. Giste
ren meldde de commandant
van de Russische troepen in
Tsjetsjenië de overgave van
zo'n 128 rebellen. Onduidelijk
is of dat aantal nog boven op de
95 man komt van zaterdag.
De bronnen spreken zich
daarnaast tegen. De leider van
de pro-Russische milities in
Tsjetsjenië, Gantamirov, zei gis
teren dat de afgelopen 24 uur
zo'n zeventig strijders de wa
pens hadden neergelegd. Vol
gens Gantamirov ging het niet
om de harde kern van goedget-
rainde rebellen maar om jonge
mannen die gedwongen waren
om tegen de Russen te vechten.
De overgaves waren volgens zo
wel Jastrezjemski als Gantami
rov een teken dat er een 'psy
chologisch keerpunt' was geko
men binnen de gelederen van
de rebellen. De Tsjetsjenen zelf
ontkenden dat er ook maar een
strijder de wapens had neerge-
legd.
londen anp
De Britse regering begint dit
jaar met een proefproject om
bezoekers uit India, Pakistan
en Bangladesh een borgsom
van 10.000 pond (36.000 gul
den) te vragen. Op deze ma
nier wil Londen voorkomen
dat de Aziaten hun visum ge
bruiken om in Groot-Brittan-
nië te blijven.
De Indiërs, Pakistanen en
Bengalezen die ervan worden
verdacht dat ze in Groot-Brit-
tannië willen blijven, moeten
de borgsom al betalen als zij in
hun land een visum aanvra
gen. Wie Groot-Brittannië niet
verlaat vóór de dag dat het vi
sum verloopt, verliest het geld.
De Britse regering reageert
op de groei van het aantal ille
galen in Groot-Brittannië.
Vanuit de Conservatieve partij
is aangedrongen op maatrege
len om buitenlanders die zich
illegaal in het land willen vesti
gen te ontmoedigen. Als de
proef slaagt, zullen ook inwo
ners van andere landen bij een
bezoek aan Groot-Brittannië
een borgsom moeten betalen.
Critici, zoals het Labourpar-
lementslid Jeremy Corbyn, be
schuldigen de regering van
discriminatie. De arme inwo
ners van de drie betrokken
landen kunnen Groot-Brittan
nië zo nooit meer bezoeken.
Corbyn sluit ook niet uit dat de
proef in strijd met de wet is.
Met de slimme, gratis software "Internet KostenBeheersing". Daarmee
geeft u iedere gebruiker een limiet om te internetten. Limiet bereikt?
Verbinding verbroken! Zo houdt u de Internet-kosten van iedereen
thuis simpel onder controle. U kunt het gratis programma op cd-rom
ophalen bij Pjrimafoon of snel en simpel downloaden van Internet:
Vanaf de eerste dag dat de Chileense
ex-dictator Augusto Pinochet op ver
zoek van de Spaanse onderzoeksrech
ter Garzon in Londen werd aangehou
den, heeft de Spaanse regering geroe
pen 'geen standpunt' te hebben in de
zaak van de ex-dictator. Vandaag
spreekt het Britse Hooggegerechtshof
zich uit over het verzoek van mensen
rechtenorganisaties om het medische
dossier van Pinochet in te zien. Als dit
verzoek verworpen wordt, kan Straw,
de Britse minister vqn binnenlandse
zaken, Pinochet vrijlaten. Gemor in
Spanje, want inmiddels wordt de dubi
euze rol van de regering Aznar in de
zaak Pinochet steeds duidelijker.
BARCELONA HENK VAN DEN BOOM
Surf naar www.kpn-telecom.nl k'p'r
CORRESPONDENT
De oppositie in het Spaanse parlement
beschuldigt de regering ervan het proces
tegen Pinochet te hebben 'getorpe
deerd'. Ook juristen zijn van mening dat
de opstelling van de Spaanse regering de
doorslag heeft gegeven voor de vrijlating
van Pinochet.
Een van de particuliere aanklagers die
optreedt namens de Spaanse hoogleraar
Marcos Roitman (slachtoffer van de Chi
leense dictatuur) heeft een aanklacht te
gen minister van buitenlandse zaken,
Abel Matutes ingediend. De bewinds
man heeft zich, zo luidt de beschuldi
ging, onttrokken aan het gezag van justi
tie. Matutes heeft op voorhand aange
kondigd dat zijn regering niet in beroep
zal gaan tegen geheimhouding van het
medische rapport dat door Engelse art
sen over Pinochet is opgesteld. Onder
zoeksrechter Garzon heeft om open
baarmaking van deze verklaring ge
vraagd. De Spaanse ambassade in Lon
den heeft dat verzoek weliswaar keurig
overgebracht aan de Britse regering,
maar Matutes had eraan toe laten voe
gen dat de Spaanse regering niet in be
roep zal gaan. indien Straw de open
baarmaking zal weigeren.
Daarmee wordt Londen door de Spaan
se regering geen strobreed in de weg ge
legd om Pinochet op medische gronden
vrij te laten. In Spanje worden overigens
ook vraagtekens geplaatst bij de op
rechtheid van minister Straw. De krant
El Pais publiceerde gisteren de briefwis
seling tussen de Britse minister en de
advocaten van Pinochet. Hieruit blijkt
dat het geheimhouden van de medische
gegevens een initiatief is van Straw zelf.
Het is niet, zoals hij heeft gezegd, ge
beurd op verzoek van de advocaten van
Pinochet. Dit lijken futiliteiten, maar in
deze beslissende fase van de zaak-Pino-
chet zijn ze van doorslaggevende bete
kenis, aldus Spaanse juristen.
Wie nog mocht twijfelen aan de neutra
liteit van de Spaanse regering werd ein
de vorige week door de minister hoogst
persoonlijk uit de droom geholpen door
een paar onbeholpen uitspraken in een
televisie-interview. „Spanje", aldus Ma
tutes, „is niet het geschikte land om een
dergelijk proces te voeren, gezien de
spanningen en emoties die dat zou op
roepen. We onderhouden nauwe ban
den met Chili en de andere Zuid-Ameri
kaanse landen. Met een dergelijk proces
zouden we ons internationale prestige
verliezen."
Matutes is een van de zwakke posten
binnen de ploeg Aznar. Hij heeft al aan
gekondigd dat hij na de verkiezingen
van 12 maart niet terug zal komen.
Alle verklaringen over onpartijdigheid
ten spijt: in Spanje wordt de vrijlating
van Pinochet gezien als een een-tweetje
tussen de regeringen Blair en Aznar. De
vriendschap tussen de rechtse Aznar en
de socialist Blair wordt in de Spaanse
media altijd breed uitgemeten en draagt
bij aan dit soort verdenkingen. De apo
theose in de zaak-Pinochet had overi
gens voor de Spaanse regering niet op
een beter moment kunnen komen. De
recente moord door de ETA op een ko
lonel van het leger heeft de aandacht
van het publiek flink afgeleid van de
voormalige dictator.
