ZATERDAG 29 JANUARI 2000
EORGE W. BUSH, REPUBLIKEIN
DNSERVATIEF MET WILDE JEUGD
George Walker
Bush is de groot
ste kanshebber
voor de Republi
keinse nomina
tie. Volgens veel
opiniepeilingen
is hij zelfs de
grootste favoriet
om uiteindelijk
president te wor
den. Bush, die
als gouveneur
van Texas mate
loos populair is,
heeft zijn naam
mee. Hij is de
van George Bush, die van 1989 tot en met 1992
esident van de Verenigde Staten was. Bush, die
•stijds een grote rol speelde in de campagne van
jn vader, behoort tot de rechterflank binnen de Re-
ïblikeinse partij. Hij pleit voor 'compassionate
inservatism', een conservatieve politiek met het
irt op de goede plaats, zoals hij het zelf omschrijft,
j wil de rol van de centrale overheid beperken, het
dividu een grotere verantwoordelijkheid geven, en
t traditionele gezin in ere herstellen. Bovendien
?eft hij ingrijpende belastingverlagingen aangekon-
gd.
ish jr. mag dan ver voor liggen in de opiniepeilin-
n, hij kan nog niet achterover gaan leunen. Het
oet hem verontrusten dat zijn voorsprong in Iowa
et zo groot was als hij van tevoren inschatte. Bush
ijgt van zijn kiezers ook steeds meer kritiek te ho-
i. In debatten met zijn tegenstanders doet hij het
ak slecht en kiezers klagen dat ze niet weten waar
ash politiek gezien staat. Zo weigert hij bijvoor-
|eld concrete uitspraken te doen over abortus. Vol
tas critici praat Bush te veel in de ruimte,
ids eind vorig jaar wordt ook aan de intelligentie
n Bush getwijfeld. Hij belandde onvoorbereid in
n quizje over buitenlandse politiek. Maar op de
lag naar de namen van leiders van enkele landen
het nieuws (Tsjetsjenië, Pakistan, India en Tai-
m), wist Bush alleen de naam van de president
|n Taiwan te mompelen.
)ren op de molen voor een Democratische rivaal.
Gore zei in een interview: „Onlangs sprak ik nog
Oetkir Soeltanov -de premier van Oezbekistan,
als je weet- en hij vroeg me: 'Ben je niet vergeten
n verjaardagskaartje te sturen aan Hamed?' -daar-
2e bedoelde hij vanzelfsprekend de premier van
inesië, Hamed Karoui. Mijn god, dacht ik toen.
ïlemaal vergeten. En ik had het net nog over hem
had met Ion Sturza, de premier van Moldavië." v
aar misschien wel veel schadelijker voor het imago
n Bush zijn de blijvende geruchten over vermeend
ugsgebruik. Bush heeft al toegegeven dat hij een
ilde jeugd' heeft gehad, waarin hij onverantwoor-
:lijke dingen heeft gedaan. Maar hij weigert te zeg-
n of hij in het verleden cocaïne heeft gebruikt. 'Ik
b sinds ik politiek actief ben geen drugs gebruikt'
iet enige dat hij kwijt wil.
AL GORE, DEMOCRAAT
EEN LEVEN IN TEKEN VAN POLITIEK
„Ik heb maar één
boodschap. We
zijn nog maar
net begonnen",
riep Al Gore af
gelopen maan
dag, nadat hij de
caucus in Iowa
ruim had gewon-
nen. Gore was zo
i enthousiast dat
'eek alsof hij al
zeker was van de
-JWDemocratische
^^B nominatie tot
presidentskandi-
daat.
Albert Arnold
Gore (51) is zijn
hele leven al bezig met de politiek en is nu naar ei
gen zeggen klaar voor het grote werk. Toen hij gebo
ren werd, was zijn vader senator van Tennessee. Go
re jr. werd voor diezelfde staat in 1976 gekozen in
het Huis van Afgevaardigden. In 1988 stelde hij zich
kandidaat voor het presidentschap, maar hij verloor
in de voorrondes van Michael Dukakis. Tot grote
verrassing van iedereen koos Bill Clinton in 1992 Go
re als zijn running-mate. De twee lijken immers veel
op elkaar (babyboomers, zuiderlingen, een vrouw
met eigen carrière) terwijl de presidentskandidaat
normaal gesproken een tweede man met een andere
achtergrond kiest, om zo veel mogelijk stemmen te
trekken.
Maar de samenwerking werd een succes. Gore heeft
zich goed kunnen profileren tijdens Clintons ambts
termijn. Meer dan ooit een andere vice-president
deed, heeft Gore zich met belangrijke zaken bezig
gehouden. Hij roerde zich actief in de buitenlandse
politiek en bij milieu-aangelegenheden. En belang
rijker nog, na acht jaar Clinton-Gore gaat het Ameri
ka economisch goed. Gore probeert dit in zijn cam
pagne te benadrukken.
Maar het feit dat Gore onder Clinton heeft gediend,
kan ook tegen hem werken. Veel Amerikanen heb
ben genoeg van de huidige president en zijn Lewins-
ky-schandaal. Ze willen nu een leider die daar ver
van af staat. Gore heeft Clinton altijd verdedigd. Ten
tijde van het schandaal prees hij de president om
zijn moed dat hij de affaire had toegegeven. Om de
kiezer niet af te stoten, is Gore nu van toon veran
derd, hij probeert steeds meer afstand te nemen zijn
voorganger. Gore, getrouwd met Tipper en vader
van vier kinderen, vindt de wijze waarop Clinton zijn
vrouw bedonderde onvergeeflijk en benadrukt dat
hij zijn eigen waarden naar Washington zal meene
men. Hij verhuisde van Washington naar Tennessee.
Weg uit het machtscentrum, terug naar het volk.
Maar het grootste obstakel van Gore op weg naar het
Witte Huis is zijn eigen houding. Hij komt over als
een houten klaas. „Moet iedereen worden gedwon
gen om een acteur te worden", vroeg hij zichzelf in
dit kader af. Toch deed Gore vier jaar terug een goe
de poging toen hij het publiek op de Democratische
conventie tot tranen toe roerde, toen hij vertelde dat
zijn zus ooit aan longkanker was gestorven.
- WDelaware
5/8 I South Carolina,
Arizona,
19-22©Michigan
pebr Virginia, Washington
29 'Super Tuesday'
California, Connecticut
-4^*v Georgia, Maine,
Maryland,
Massachusetts,
Missouri, New York,
Ohio, Rhode Island,
Vermont
South Carolina,
Colorado, Utah,
Wyoming, Arizona
14 Florida, Louisiana,
Mississippi, Oklahoma,
-jTennessee, Texas
I Illinois
r^ÏJeSot\. Republikeinse
c°. Conventie
}Ylt-V
Philadelphia
Democratische
fjüO Conventie
Los Angeles, California
Labor Day
Traditionele
- begindag van
de campagne
BILL BRADLEY, DEMOCRAAT
POPULAIR DANKZIJ SPORTCARRIÈRE
Achttien jaar lang
was hij Senator voor
de staat New Jersey.
Toch zijn er maar
weinig Amerikanen
die zullen opgeven
van de politieke
prestaties van Bill
Bradley. Hij is vooral
bekend als
sportheld. De Ame
rikanen kennen
Bradley van de gou
den Olympische me
daille, die hij in 1996
met het Amerikaanse basketbalteam won. En van de
twee kampioenstitels die hij met zijn ploeg de New
York Knicks behaalde.
Nu is de 56-jarige Bradley naast Al Gore de enige an
dere kandidaat die voor de Democratische nomina
tie strijdt. En met succes. Gore leek een paar maan
den geleden nog de gedoodverfde favoriet, maar de
laatste tijd lijkt dat te veranderen. Bradley mag dan
wel in Iowa verloren hebben, in de opiniepeilingen
voor de voorverkiezing in New Hampshire (die veel
belangrijker dan Iowa wordt geacht), staat Bradley
op een, zei het lichte, voorsprong.
Het deert Bradley niet dat hij een groot deel van zijn
populariteit aan zijn sportcarrière dankt. Diezelfde
carrière heeft een groot deel van zijn politieke denk
beelden gevormd. Als één van de weinige blanke
spelers bij de New York Knicks leerde hij veel over de
verhouding tussen blank en zwart in Amerika. „Als
je straks bij mij als president een wit voetje wilt ha
len, moet je laten zien hoe jij in je leven de verstand
houding tussen blank en zwart hebt bevorderd, want
daar ga ik mensen op beoordelen", aldus Bradley op
een verkiezingsbijeenkomst.
Het is dezelfde problematiek die Bradley er toe
bracht Democraat te worden. In 1964 werkte hij nog
voor de Republikeinse presidentskandidaat William
Scranton. Tijdens Senaatsdebat over de Civil Rights
Act, over de gelijke behandeling van zwart en blank,
besloot Bradley Democraat te worden.
Het verschil in opvattingen met Gore bevindt zich
vooral op het gebied van de buitenlandse politiek.
Bradley is in tegenstelling tot Gore tegen ingrijpen
van Amerikaanse troepen in het buitenland. Hij
vindt dat dat soort zaken vooral door de Verenigde
Naties moeten worden gedaan en dat Amerika alleen
moet bijspringen als het land zelf gevaar loopt.
Mocht Bradley president worden dan moet hij daar
wel iets heel belangrijks voor opofferen: zijn privacy.
Bradley heeft in zijn memoires geschreven dat alleen
ziekelijk privégedrag, zoals het slaan van je vrouw,
belangrijke informatie voor het publiek is. Persoon
lijke eigenaardigheden hebben volgens Bradley niets
van doen met geschiktheid voor het presidents
schap.
Of Bradley de hartritmestoornissen waar hij aan lijdt
ook als een persoonlijke eigenaardigheid ziet, is niet
bekend. Feit is wel dat de kiezers het niet waarderen
dat Bradley daar zo stil over is. „Hij doet wel alsof
het niets is, maar ik heb dezelfde kwaal én ik weet
dat het wel degelijk vervelend is", zei een kiezer vori
ge week, die om deze reden besloot toch maar op
Gore te stemmen.
PAT BUCHANAN, REFORM PARTY
CONSERVATIEVE NATIONALIST
De kandidatuur van
de 61-jarige Pat
I Buchanan is omstre
den. Afgelopen okto
ber verruilde hij
noodgedwongen de
'grand old party', de
partij waar hij altijd
lid van was geweest,
voor de Reform Par
ty. Buchanan zag in
dat hij bij de Repu
blikeinen geen kans
maakte op de nomi-
natie en bij de Re-
form Party was er
nog geen echte kan
didaat. Toch zijn ze bij de Reform Party niet echt blij
met Buchanan en nog minder met zijn standpunten.
Buchanan is een nationalist. Hij steekt niet onder
stoelen of banken dat Amerika en de Amerikanen op
de eerste plaats komen. Hij vindt dat de Verenigde
Staten zich van het politieke wereldtoneel moeten
terugtrekken en alleen de eigen belangen moeten
behartigen. Zijn opvattingen doen erg denken aan
het 'eigen volk eerst' waar extreem-rechtse partijen
zich populair mee proberen te maken.
Buchanan heeft wel vaker dingen gemeld die aan ex-
treem-rechts doen denken. Hij noemde Hitier een
'zeer moedig individu' en betwijfelde of de Duitsers
echt honderdduizenden joden in kampen als Tre-
blinka vermoord hadden. In zijn onlangs verschenen
boek A republic, not an empire schreef hij dat het
stom was dat Amerika zich met de Tweede Wereld
oorlog bemoeid had, omdat het land helemaal niet
werd bedreigd. De campagne van Buchanan in 1996,
toen hij een gooi deed naar de Republikeinse nomi
natie, liep een deuk op toen bleek dat een van zijn
naaste adviseurs banden had met racistische partij
en als Ku Klux Klan.
Naast nationalistisch is Buchanan een aartsconser
vatief. Hij past met zijn denkbeelden in het rijtje van
de Republikeinse conservatieven Bauer, Keyes en
Forbes. Denkbeelden die niet echt bij de Reform
Party horen. Een van de kopstukken van de partij,
Jesse Ventura, pleit juist voor legalisering van drugs,
meer rechten voor homo's en is een voorstander van
abortus.
Vier jaar geleden verraste Buchanan de Republikei
nen door de belangrijke voorverkiezingen in New
Hampshire van Dole te winnen. Het bleef echter bij
die ene stunt. Ook nu maakt Buchanan vrijwel geen
kans op het presidentsschap, maar kan hij wel een
cruciale rol in de verkiezingen gaan spelen. De oude
president Bush heeft bij herhaling gezegd dat hij de
presidentsverkiezingen in 1992 verloren heeft, om
dat hij veel stemmen kwijtraakte aan Ross Perot, de
oprichter van de Reform Party. De jonge Bush maakt
zich hier ook zorgen over. Als Bush jr. het uiteinde
lijk tegen Buchanan moet opnemen, kunnen veel
rechtse aanhangers van de Republikeinen wel eens
op Buchanan stemmen. Door het Amerikaanse kies
stelsel is dit positief voor de Democratische presi
dentskandidaat.
.AN KEYES, REPUBLIKEIN
VARTE RELIGIEUS-RADICAAL
De enige zwarte
kandidaat is bij
voorbaat al kans
loos. De 49-jarige
radio-talkshow
presentator Alan
Keyes is het wel
gewend. Hij deed
in 1996 al een
gooi naar de Re
publikeinse no
minatie. Zonder
succes. Hij pro
beerde twee
keer, in 1998 en
1992, in de Se
naat terecht te
men. Ook zonder succes. Keyes lijkt veroordeeld
politiek op de achtergrond. Hij werkte onder
agan op het ministerie van buitenlandse zaken en
5 diplomaat bij de Verenigde Naties,
uiterlijk altijd verongelijkte Keyes voelt zich on-
gewaardeerd. Hij heeft het gevoel dat mensen
:t naar hem willen luisteren. In 1996 ging hij vier
gen in hongerstaking omdat hij niet met de ande-
Republikeinen mee mocht debatteren. Nu verwijt
de pers, dat die hem te weinig aandacht schenkt,
beschuldigde de media zelfs van discriminatie,
ch lijkt de lage populariteit van Keyes weinig met
criminatie te maken te hebben. Volgens een
arte belangenorganisatie is Amerika best wel rijp
Dr een zwarte president, maar is Keyes gewoon
t de goede man. Zijn ideeën zijn te religieus-radi-
1.
'es behoort inderdaad tot de rechterkant van de
lublikeinen. Vandaar dat deze man het goed deed
de caucus van Iowa, de staat waar veel christelijke
zers wonen. Met zijn scherpe redevoeringen is hij
iefd bij de gelovigen in de Verenigde Staten. „Het
mij eerlijk gezegd geen fluit schelen of u mijn
ndpunt inzake abortus deelt of niet. En weet u
arom? Omdat geen ander standpunt verenigbaar
net de wil van God."
arom speelt Keyes ook een belangrijke rol in de
)rverkiezingen. Met zijn standpunten bindt hij de
"istenen aan zijn partij. Hoe meer stemmen Keyes
alt, des te meer de uiteindelijke presidentskandi-
at rekening moet houden met zijn standpunten
de kiezers niet kwijt te raken.
GARY BAUER, REPUBLIKEIN
EEN GELOVIGE FAMILY-MAN
'Een overheid kan
een natie nooit zo
vormen als een fami
lie dat kan'. Met deze
wijsheid probeert de
53-jarige Gary Bauer
de kiezers op zijn
hand te krijgen. Bau
er is een 'family-
man'. En dat niet al
leen, Bauer is een
zeer gelovige 'family-
man'. De oud-advi
seur van Ronald
Reagan zorgde er de
afgelopen tien jaar voor dat de conservatieve Family
Research Council, waar hij voorzitter van is, van een
hobbyclubje tot keiharde lobby-organisatie uitgroei
de.
Niet voor niets liet Bauer zich vorige week op een
begraafplaats interviewen. Bij het graf van een pas
geboren babytje dat in een vuilnisbak gevonden is,
noemde hij babymoord een gruwelijke misdaad. De
huidige arbortuspraktijken zijn vergelijkbaar met de
holocaust. Bauer belooft de kiezers dat hij arbortus
binnen drie a vier jaar afschaft als hij president is.
En om de christelijke moraal van de toekomstige ge
neratie te bevorderen, zullen de Tien Geboden in al
le klaslokalen worden opgehangen. „Bent u wel ge
lukkig in een land waarin je wel de Amerikaanse vlag
mag verbranden, maar niet de Tien Geboden op
school mag ophangen. Bent u nog blij met uw land,
waarin de pil en condooms worden uitgedeeld op
scholen. Waardoor onze kinderen zich nu gedragen
als hitsige beesten in een schuur, zonder enige re
strictie."
Een ander 'hot item' van Bauer is de evolutietheorie.
Die mag niet langer onderwezen worden. „Dat de
huidige politici in Washington denken dat ze van de
apen afstammen, moeten zij weten. Ik weet zeker
dat ik ergens anders vandaan kom."
'Zij die zonder zonde is, werpe de eerste steen' sprak
Jezus Christus in de Bijbel. Bauer heeft zijn mond
vol van mooie familiewaarden, maar raakte een paar
jaar geleden zelf in opspraak. Hij moest een glazen
deur in zijn kantoor aanbrengen, omdat het gerucht
ging dat hij nogal veel tijd met een campagnemede
werkster in zijn kantoor doorbracht.
Alhoewel Bauer populair is bij de rechtse achterban
heeft eigenlijk geen kans om de Republikeinse nomi
natie te winnen. Op spotprents wordt hij daarom af
gebeeld als een muis mei een katapult. In het schiet
wapen zit een bijbel waarmee de muis een olifant
(het symbool van de Republikeinen) probeert aan te
vallen.
STEVE FORBES, REPUBLIKEIN
EEN ZAKENMAN IN POLITIEK
I De 52-jarige For-
j bes is de enige
j van de Republi
keinse kandida
ten die geen po
litieke ervaring
heeft. Het is dan
ook niet verwon
derlijk dat hij in
I zijn campagne
benadrukt dat
'de enige die
echt iets kan ver
anderen in Was
hington een out
sider moet zijn'.
Die opvatting
lijkt succesvol te
zijn. Zakenman
Forbes komt in
de opiniepeilingen steeds dichter bij George Bush.
En Forbes kan als geen ander campagne voeren. Hij
aasde in 1996 al op de Republikeinse kandidatuur en
zijn campagne werd toen de 'negatiefste campagne
in de Amerikaanse geschiedenis' genoemd. Hij pro
beerde zijn tegenkandidaten met leugens en halve
waarheden zwart te maken.
Forbes is de zoon van Malcolm Forbes, de exentrie-
ke miljonair-uitgever die in in 1990 overleed. Zijn va
der richtte het succesvolle zakenblad Forbes op,
waar Steve nu hoofdredacteur van is.
Tegenstanders van Forbes beschuldigen hem ervan
de presidentskandidatuur te willen kopen. De schat
rijke Forbes is de enige die de hele campagne uit ei
gen zak betaalt en hij schroomt om zijn aanhangers
gratis kaartjes voor partijbijeenkomsten te geven.
Gezien zijn rijkdom is het niet verwonderlijk dat For
bes in zijn verkiezingsprogramma vooral aandacht
heeft voor de economie. Zo is hij voor de versoepe
ling van het belastingstelsel en voor algehele belas
tingverlaging. Ook moet de Amerikaanse handel
meer gestimuleerd worden.
Maar ook op het religieuze vlak laat Forbes van zich
spreken. Hij preekt moeiteloos mee met zijn oppo
santen Keyes en Bauer. Op een kerkelijke bijeen
komst reageerde hij onlangs woedend op de legali
sering van abortus. „Het is het meest moordzuchtige
besluit dat het hooggerechtshof ooit heeft geno-
John McCain, Republikein
Leven in dienst van het land
John Sidney McCain
is na Bush de groot
ste kanshebber op de
Republikeinse nomi
natie. Hij deed het
weliswaar slecht in
de Iowa caucus,
maar dat zegt niets.
McCain heeft name
lijk bijna geen cam
pagne gevoerd in de
ze staat, hij zet alles
op New Hampshire
waar hij Bush een ge
nadeloze klap hoopt
toe te brengen. Het
levensverhaal van de 63-jarige McCain is er een van
een oorlogsheld. Hij weet dit tot in den treure te be
nadrukken. McCain is de beste man voor de 'job'
omdat hij zijn hele leven al in dienst heeft gesteld
van het land. Als zoon van een marinier kwam hij al
vroeg met het leger in aanraking en ging als piloot
naar Vietnam.
Zijn vliegtuig werd in 1967 door een raket getroffen
en McCain werd gevangen genomen. Niet lang daar
na werd zijn vader admiraal van de Amerikaanse
troepen in Vietnam. Toen de Vietnamezen daar ach
ter kwamen, besloten ze hem als ruilmiddel voor
Vietnamese gevangenen aan te bieden. McCain wei
gerde echter uit de gevangenis te vertrekken, omdat
andere krijgsgevangenen al langer vast zaten. Uitein
delijk kwam hij pas aan het einde van de Vietnam-
oorlog in 1973 vrij.
Nadat McCain uit het leger was afgezwaaid, stortte
hij zich in de politiek. Hij werd in 1982 voor de staat
Arizona tot lid van het Huis van Afgevaardigden ge
kozen, in 1987 werd hij voor diezelfde staat Senator.
Held of niet. Het verleden van McCain is niet brand
schoon. Begin jaren '90 raakte hij betrokken bij het
schandaal rond de 'Keating 5'. Vijf senatoren moes
ten toen voor de ethische commissie van de Senaat
verantwoording afleggen voor hun hulp aan de frau
derende bankier Charles Keating. McCain had enke
le malen vakantie gevierd in het huis van de bankier
in het Caribisch gebied. De onderzoekscommissie
bekritiseerde het beoordelingsvermogen van McCa
in, maar nam geen verdere stappen.
Een ander heikel punt is het stuklopen van zijn eer
ste huwelijk. McCain heeft toegegeven dat zijn
vrouw van hem scheidde, omdat hij vreemd ging. En
zijn tweede vrouw, met wie hij twee kinderen heeft,
bekende jarenlang medicijnverslaafd te zijn.
Mensen in zijn omgeving grijpen zijn oorlogsverle
den aan om het mislukte huwelijk te verklaren. 'He
laas liep het huwelijk, net als dat van veel andere
Vietnamveteranen stuk', staat er in McCain's biogra
fie. Tegenstanders gebruiken datzelfde oorlogsverle
den om de geschiktheid van McCain in twijfel te
brengen. Daarom heeft McCain zijn medische dos
siers vrijgegeven en daarin staat dat hij psychisch ge
zond is.
DONALD TRUMP, REFORM PARTY
OUTSIDER ZONDER ERVARING
De grootste outsider
van alle kandidaten
is ongetwijfeld Do
nald Trump. Deze
schatrijke onroe-
I rendgoedmagnaat
heeft geen enkele po
litieke ervaring. Re-
den voor tegenstan-
^B ders om te zeggen
dat Trump alleen
I maar meedoet voor
zijn eigen naamsbe
kendheid.
Trump is bekend van
I zijn torenhoge ge
bouwen, zoals de
Trump-tower in de New Yockse wijk Mdnhattan. Op
het moment wil Trump de hoogste bewoonde wol
kenkrabber van de wereld bouwen. Het 72 verdie
pingen tellende gebouw moet naast het hoofdkwar
tier van de Verenigde Naties in New York komen te
staan. Maar Trump is vooral bekend van zijn liefdes
leven. Hij is al meerdere malen getrouwd en ge
scheiden van mooie fotomodellen.
Trump was eigenlijk lid van de Republikeinen, maar
heeft dit lidmaatschap inmiddels opgezegd. Hij pre
senteert zich nu als een liberaal in morele kwesties
en een conservatiefin economische zaken. Het is
niet verwonderlijk dat hij als rijke zakenman pleit
voor belastingverlaging.
Een paar jaar geleden had Trump misschien nog een
kleine kans gemaakt bij de verkiezingen. De even
eens steenrijke Perot behaalde in 1992 verrassend
twintig procent van de stemmen bij de presidents
verkiezingen. Toen ging het echter economisch
slecht met de Verenigde Staten. Perots plannen voor
economische hervorming vielen in goede aarde. Nu
gaat het Amerika echter economisch voor de wind.
Dat maakt de kans dat Trump de voorkeur krijgt van
het volk praktisch nihil.
Of hij wel de voorverkiezing binnen zijn partij wjnt,
hangt af van de machtsstrijd die er bij de Reform
Party woedt. Kopstuk Jesse Ventura is een groot fan
van Trump. De oprichter van de partij, Perot, is ech
ter niet weg van hem en heeft zijn voorkeur (nood
gedwongen) voor Buchanan uitgesproken.
