Doormodderen met Thorbeckiaanse
constmcties uit 1848 is zelfmoord
Leuk geprobeerd, deze poging om aan nieuwe bouwgrond te komen
Lezers over Rijnstad
Hopelijk een
eerste aanzet
tot effectiviteit
Naam Leiden laten verdwijnen
onbegrijpelijk en onverstandig
Bizarre arrogantie van wethouder Van Rij
'Van Rijstad': schijnoplossing voor schijnprobleem
Plan in een ander jasje om
Valkenburg in te pikken
ZATERDAG 29 JANUARI 2000
De naam kon niet fantasielozer,
maar het idee is goed. Er is
geen alternatief, het Pavlov-nee
uit het koor der randgemeenten
ten spijt. Er is haast geen maat
schappelijk terrein dat al niet
regionaal georganiseerd en be
langrijker, beleefd wordt. Of het
nu gaat om mobiliteit, werkge
legenheid, recreatie, onderwijs,
politie en brandweer, gezond
heidszorg, water- en energie
voorziening, zorg en cultuur, er
is geen ontkennen en ontko
men aqn: op deze terreinen be
staan geen gemeentegrenzen
meer. Waar dat nog wel zo is,
fungeren ze als nodeloze bar
rières.
Met bijna 5300 inwoners per
vierkante kilometer heeft Lei
den (na Den Haag) de meest
compacte agglomeratie van Ne
derland, wat tot heel specifieke
problemen leidt op de woning
markt, het stadsonderhoud,
mobiliteit en het leefklimaat.
Wie prijs stelt op ruimte, geld
en auto, koopt zich vrij en ver
huist naar de randgemeenten,
maar blijft functioneel gewoon
'lid' van de regio.
Burgemeesters voeren de ei
gen identiteit van Oegstgeest en
Valkenburg hoog in het vaandel
om Leidse woningzoekers (Val
kerhout) af te wenden. In feite
worden lokale lasten door rijke
gemeenten op arme centrum
gemeenten afgewenteld. Het
beroep op eigen identiteit ver
dwijnt gezwind zodra de echte
Warmonder een avondje uit wil
naar de Leidse Schouwburg,
zijn dochter op het Stedelijk
Gymnasium zou willen aan
melden, een haring eten op 3
oktober of zich een heuppro
these laten aanmeten in het
Leids Universitair Medisch
Centrum. Zo zijn er natuurlijk
veel meer voorbeelden te ge
ven, ook van het omgekeerde,
maar de nettoverdeling holt ou
de centrumgemeenten uit en
bevoordeelt randgemeenten.
Landelijk en Europees is het
verzet tegen de negentiende-
eeuwse gemeente potsierlijk.
Alleen grote gemeenten vinden
gehoor in Den Haag en Brussel
voor problemen. Wie kibbelt en
onderling geen vuist maakt,
wordt overgeslagen bij de ver
deling van fondsen en Europe
se vleespotten. Grote bestuurlij
ke eenheden hebben eigen lob
byisten in Brussel en slepen re
giosubsidies uit het vuur. En
dat geldt even goed voor min
der in geld uit te drukken 'prij
zen' zoals het oplossen van ver
keersknelpunten, aanwijzing
van groene zones, of aanslui
ting op het NS-intercitynet.
In dat spel past geen gejere
mieer a la 'Valkenburg is boos
op Leiderdorp' of 'Katwijk loopt
weg uit overleg met Leiden'. In
een nieuwe bestuurlijke con
structie, waarin de regio het uit
gangspunt is, zijn natuurlijk
volop mogelijkheden om pu
blieke taken te decentraliseren
en hoeven deelburgemeesters
zich over hun baan geen zorgen
te maken. Doormodderen met
Thorbeckiaanse constructies
uit 1848 is politieke zelfmoord.
ARCHIEFFOTO TACO VAN DER EB
Welke stad hoort er in het vol
gende rijtje niet thuis: Den
Bosch, Roermond,Tilburg, Lei
den? Inderdaad, onze eigen
sleutelstad. Niet omdat de an
dere steden meer gezellige car
navalsvierders hebben, maar
omdat ze gelegen zijn tussen
een aantal kleine dorpen en
buurtschappen, die ze schaam
Situatie nu is
beter dan een
opgesplitste
supergemeente
Beleidsmatig heb ik de ge
meente Leiden niet echt
hoog zitten. Recent liep de
raad (voorlopig) enige mil
joenen mis omdat men niet
in staat was een gedegen
beleidsnota aan de minister
te overhandigen vanwege
het grotestedenbeleid. De
reactie hierop was dat men
dit op korte termijn wel
voor elkaar kon krijgen.
Waarom kan het in tweede
instantie wel, zo vraag je je
af.
Wat Leiden nu wil, is in
mijn ogen doodgewoon
landje-pik. Natuurlijk wil
een stad zijn inwoners pas
sende woonruimte kunnen
bieden en Leiden zit duide
lijk aan de grenzen van zijn
mogelijkheden. De manier
waarop dit plan wordt ge
lanceerd, getuigt echter
niet van goed overleg op
basis van gelijkwaardig
heid.
De reacties van de diver
se burgemeesters maken
duidelijk dat de meesten
bereid zijn om op basis van
gedegen overleg te praten
over zaken die alle betrok
kenen aangaan. Infrastruc
turele zaken zoals wegen
en openbaar vervoer, bij
voorbeeld. Maar ik kan me
ook andere zaken voorstel
len, die men in goed we
derzijds overleg kan berei
ken, zonder de eigen iden
titeit te verliezen.
Ik heb het onderhuidse
gevoel dat men gebruik wil
maken van de - verouderde
- ideeën van minister Pe
per. Ik vind deze meneer
een gelijksoortige kwaliteit
hebben als onze eigen wet
houder Van Rij: weliswaar
de indruk wekken dat je
een echte democraat bent,
maar ondertussen vanuit je
eigen machtspositie je ei
gen plan trekken. Dat gaat
mij net een beetje te ver.
Gemeentes die feitelijk al
met elkaar 'vergroeid' zijn,
zouden wellicht samen
kunnen gaan, mede omdat
toewijzing van gelden door
de 'wet van de grote getal
len' in het voordeel kan
werken. In die context zou
den bijvoorbeeld Leiden en
Oegstgeest kunnen fuseren.
Alle andere genoemde ge
meentes liggen ofwel geo
grafisch, ofwel door na
tuurlijke grenzen, mijns in
ziens te ver van Leiden om
zinvol samen te gaan. Ik
ben daarom net zo ver
baasd over dit Rijnstad
plan als de burgemeesters
van de betrokken gemeen
ten.
Ik hoop van harte dat
Leiden leert om met de col
lega's te communiceren
over gezamenlijke belan
gen op alle mogelijke ter
reinen. Een supergemeente
zal toch moeten worden
opgedeeld in deelgemeen
ten: dan vind ik de huidige
situatie beter. Omdat dan
toch de betrokkenen vanuit
een positie van zelfstandig
heid kunnen praten.
teloos aan hun eigen grondge
bied kunnen toevoegen.
Arm, tragisch Leiden. Om
ringd door gemeenten die bijna
allemaal net zo sterk en krach
tig zijn als zijzelf, wil het maar
niet lukken om de lege bouw
terreinen van de omringende
gemeenten binnen zijn ka
dastrale grenzen te trekken. En
omdat het versneld doordraai
en van grondstoffen en groene
gebieden maar al te vaak wordt
verward met economische
groei, moest er een nieuw plan
op tafel komen. Plak alles aan
elkaar tot een monsterlijk ge
drocht, Rijnstad geheten.
De grootste giller is hierbij
wel het bestaan van de stuur
groep Krachtige Gemeenten. In
zijn voorzichtige poging bijna
een zevende van de provincie
naar zijn grondgebied toe te cij
feren, wil Leiden vooral niet de
indruk wekken erop uit te zijn
de andere gemeenten te over
schaduwen. Ja, men stelt met
een voor zichzelf in een aantal
deelgemeenten uiteen te laten
hakken. Nee hoor, wij zijn niet
op macht uit, kijk maar! Hoezo
krachtige gemeente?
B en W van Leiden, geef het
nou gewoon toe; deze stad is te
klein voor annexaties, maar ze
ker te klein om als een losse
verzameling wijkjes voort te be
staan. Leuk geprobeerd, deze
poging om aan nieuwe bouw
grond te komen. Maar probeer
het gewoon onder ogen te zien.
De grenzen zijn bereikt. Tot
hier en niet verder. Het is op.
Wees liever trots op je oude,
eerbiedwaardige stad met zijn
boeiende historie, respecteer de
relatieve rust die een middel
grote provinciestad te bieden
heeft. Wees blij dat er gelijk
waardige gemeenten tegen je
grenzen rusten, dat kan in de
toekomst eerder een bescher
mende dan een belemmerende
factor blijken.
Ook hier geldt: in de beper
king toont zich de meester.
Dat Leiden met Rijnstad de
Zuid-Hollandse matras duchtig
opschudt, is mij duidelijk. Dat
blijkt wel uit de subjectieve
commentaren van een aantal
burgemeesters en wethouders,
zoals die zaterdag in het
Leidsch Dagblad waren te le
zen. De ene smoes klonk nog
geloofwaardiger dan de 'volgen
de. Doel: lijfsbehoud en ego
tripperij.
Een politicus is iemand, die je
in zulke mooie bewoordingen
naar de hel wenst, dat je niet
kunt afwachten er te komen.
Na Rijnstad, met of zonder Lei
den, zou er voor vele B's en W's
geen plaats meer zijn in de po
litieke herberg. Moeten ze ge
woon weer aan het werk!
Wellicht is het zinvol na te
gaan, hoeveel wij met z'n allen
betalen aan de salarissen aan
voornoemde bedreigde dier
soorten. Laten we dat geld ge
bruiken voor themanummer 1
in Nederland: de openbare or
de. En laten we alle overtollige
B's, W's en G's (gemeentesecre
tarissen en gemeenteraadsle
den) omscholen tot meer blauw
op straat.
Het is van de gekke dat aller
lei echt belangrijke taken zijn
geregionaliseerd, terwijl je op
elke straathoek een gemeente
huis tegenkomt. Hopelijk is dit
de eerste aanzet tot wat in de
grote wereld effectiviteit wordt
genoemd.
Een verontruste hartekreet van
een inwoonster van Leiden.
Wat moet de Leidse burger wel
niet denken van de Leidse poli
tiek die rondom de stad 'landje
pik' wil spelen, de naam Leiden
wil laten vallen en een nieuwe
naam Rijnstad wil invoeren?
(Lekker verwarrend met de
nieuwe Utrechtse woonwijk
Leidse Rijn, trouwens).
Al jaren wordt in de Leidse
politiek gesproken (en gelukkig
ook in vele gevallen gedeeltelijk
gerealiseerd) over: 'Leiden op
de wereldkaart zetten','Leiden-
promotie' en 'Leiden Museum-
stad'. Nationaal en internatio
naal is Leiden bekend als (oud)
industie-textielstad, universi
teitsstad (Boerhaave en andere
beroemde wetenschappers, on
der wie Nobelprijswinnaars),
het verblijf van de Pilgrim-
fathers, de schilders Rem
brandt, Gerard Dou, Jan Steen
en Jan van Goyen en de schitte
rende collecties in de musea,
die zich kunnen meten met in
ternationale collega's. En actu
eel: de Von Siebold-collectie.
Er is ongetwijfeld nog meer
op te sommen. Vele steden
zouden zich zo'n visitekaartje
wensen. Leiden is ook nog één
van de oudste steden van Hol
land. De naam Leiden laten
verdwijnen is daarom onbegrij
pelijk en onverstandig.
Samenwerking met omlig
gende gemeenten op velerlei
gebied is nuttig en werkt (hope
lijk) efficiënt, maar mag niet ten
koste gaan van de naam en
identiteit van de stad Leiden en
de andere gemeenten die 'wor
den opgeslokt.
Van Rij en collegegenoten be
staan het om de lokale autono
mie en daarmee de lokale de
mocratie van hun buurgemeen
ten om zeep te willen helpen
ten behoeve van het oplossen
van een Leids schijnprobleem.
Dit schijnprobleem is een door
Van Rij zelf in het leven geroe
pen werk-woonspiraal.
In de afgelopen tien jaar zijn
achtereenvolgens de bedrijfs
terreinen Roomburg en de
Leeuwenhoek volgebouwd. In
middels ligt de Oostvlietpolder
alweer klaar om bebouwd te
worden met bedrijven. En nog
is het voor Van Rij niet genoeg!
De nieuwe bedrijfsterreinen
trekken voor een groot deel
nieuwe bedrijven aan, die ge
deeltelijk worden bemand door
mensen van buiten de Leidse
regio. Gevolg: deze mensen
gaan een huis zoeken in of bij
Leiden. Er is een tekort aan wo
ningbouwlocaties, roept Van Rij
vervolgens. Niet logisch toch,
zo'n beleid?
ARCHIEFFOTO WIM DIJKMAN
Met verbazing heb ik geluisterd naar het in
terview met wethouder Tjeerd van Rij dat
werd uitgezonden via Radio West. Het ge
sprek ging over de annexatie van zo'n der
tien buurgemeenten door Leiden. Van Rij -
wie heeft er niet van hem gehoord? - is ini
tiatiefnemer van dit plan.
Mijn verbazing gold vooral de bizarre ar
rogantie die Van Rij tentoonspreidde. Het
volledig voorbijgaan aan de belangen van
de andere gemeenten. De gesprekspartner
was in dit geval de burgemeester van Rijns
burg., Arie van der Lee. De steekhoudende
argumenten van deze burgervader gingen
bij Van Rij het ene oor in en het andere uit,
waarbij je je kunt afvragen wat er dan tus
sen die oren zit.
Onophoudelijk gaf Van Rij aan dat de be
treffende gemeenten blij moesten zijn met
de visie en de onbegrensde mogelijkheden
die hen door hen] werden aangedragen. De
hooghartigheid van Van Rij kende geen
grenzen en hij was zozeer overtuigd van
zijn eigen gelijk dat de mening van anderen
er voor hem niet toe deed. Terwijl hij in ei
gen gemeente toch voldoende infrastructu
rele problemen zou kunnen oplossen.
Probeer maar eens op een normale ma
nier te parkeren in de binnenstad, of in een
wijk als de Stevenshof. De middenstanders
in de binnenstad zouden voor Van Rij pitti
ge gesprekspartners kunnen zijn. Nee, me
neer Van Rij, doe eerst maar eens uw eigen
huiswerk en haal hier een voldoende voor
en laat het dicteren van anderen - in dit ge
val de omliggende gemeenten - gewoon
achterwege.
S.Y. Grondel,
Leiden.
Dit is nu echt weer een voor
beeld van hoe de dames en he
ren politici uit 'de grote stad'
menen dat zij even de boel
moeten regelen. Je ziet het bij
alle grote steden: Rotterdam,
Den Haag, Utrecht, Eindhoven.
Ook burgemeester Deetman
van Den Haag heeft zo'n hou
ding naar omliggende gemeen
ten. Zo van 'ik begrijp jullie
bezwaren, maar toch krijg ik
lekker mijn zin'.
Wethouder Van Rij van Lei
den zou wat dit betreft een
broer van Deetman kunnen
zijn: dezelfde houding, dezelfde
arrogantie, maar toch ook wel
een goed bestuurder. Ik noem
dat 'de arrogantie van de
macht'.
Het afschuwelijke van wet
houder zijn in een 'grote stad' is
dat je gaat zweven; je komt los
van de grond. Zoveel macht
werkt karaktervormend. Ze ver
geten bijna wie hen heeft geko
zen en namens wie ze iets mo
gen zeggen. Ze vergeten bijna
Anschluss
De territoriale eis tot Anschli
van de regiogemeenten aan
Groot Leidsche Rijk, die de
stuurders in de Breestraat n
nen te kunnen stellen, getu
van een arrogantie die duidel
maakt dat sommige mens ei
absoluut niets hebben gelede
van de geschiedenis.
Is er in Leiden geen straat
naar Marinus van der Lubb^ei
vernoemd?
Rauw
Een vreemd en naar het
voorkomt ondoordacht vo
stel. Het komt, net als die en
me hagelstenen in Spanje, ra
op het politieke dak vakken.
Koos van Arkel (RPF/GF
Alphen aan den R 0j
Vooroordelen):
Het plan Rijnstad van
meente Leiden is het bewijs
de vooroordelen die bij veel
woners van omliggende
meenten ten aanzien van de
woners van de sleutelstad
den.heersen, in elk geval op
stuursniveau niet geheel on
grond zijn.
Prullenbak
Eén grote stad? Blij te lezen
alle gemeenten tegen de Lei
plannen voor herindeling zij
Peper was burgemeester
Rotterdam en kreeg 't niet v
elkaar. Rotterdam stond op
achterste benen en wilde
Wil hij het nu met Leiden
omliggende gemeenten prc)v
ren?!
Iedere gemeente heeft zijr
genheid en zijn specifieke
blemen. Géén samenvoejj
dus, wél goede samenwerktl
Ik vind dat Leiden, dat de
liggende gemeenten n
heeft, wel erg hoog van de tc
blaast. De problemen zu
mijns inziens eerder toe dar
nemen. Gooi die utopie ma;
de prullenbak.
Zonde
Geboren en getogen in Lei
vraag ik mij af. Waai' blijft
den als universiteitsstad? Er
lakenstad? Waar blijft Lei
als de stad van dé Hortus B
nicus? Waar blijft Leiden
hofjesstad (uniek in de wert^
En waar blijft Leiden als 3 o
berstad?
De musea, de mooie grac
en nog veel meer; dat is Lei
De toerist komt naar Leide
niet naar Rijnstad. Zonde
de vele, vele uren van verg
ren. Die kun je beter best;
aan besturen.
Efficiency
Het Leidse voorstel venR,
het, omwille van efficiency,
mindering van de versnipp
gemeentelijke bureaucratie
zovoorts, om zo snel mof'
gerealiseerd te worden.
et
wat ze eigenlijk nog binnen hun
eigen gemeentegrenzen moe
ten doen. De mening van de
burger is in deze kennelijk niet
meer relevant. Terwijl een refe
rendum over dit onderwerp na
tuurlijk uitkomst zou bieden.
Verder is het plan Rijnstad
gewoon een plan in een ander
jasje om vliegveld Valkenburg
in te pikken. Het staat natuur
lijk heel democratich en nobel
om van jezelf te zeggen dat Lei
den dan maar wordt opgeheven
en met anderen op te gaan in
een nieuwe gemeente Rijnstad.
Maar toch zal het centrum van
de macht wederom in het oude
Leiden komen te zitten.
Nee, laat Leiden eerst maar
zijn eigen stad goed op orde
krijgen. Wij werken dan nog wel
even door met het Samenwer
kingsorgaan Duin- en Bollen
streek, want daar wordt op al
lerlei gebied al intensief samen
gewerkt.
L. Zwitser,
Katwijk.
Rijnstads ontz
Het ontzet van Rijnstad!
universiteit van Rijnstad? D
Leiden in last.
Ron Ruy
Rijnstad uh... Le
Arrogant
Zoeterwoude let op uw zal
beschouw het Rijnstadpla
een verkapte poging van L(
om toch zeggenschap te ki
over de Grote Polder. We z f
dan zien dat deze binne
kortste keren wordt i
bouwd, of het nu nodig
niet.
De grens van het Groene
wordt ongemerkt opgeschi
Het enige goede van het pl
dat Leiden zichzelf opheft,^
kunnen ze ook niet meer
rogant doen.
Samenwerken is prima,
niet ten koste van de klein
meenten waar het bestuu^
goed functioneert.
Peter A.H. Kl
Zoeterw;
