U
De toekomst in de hand
Transposia ontgroeit de kinderschoenen
Ontdek het heelal
Lacen op de snelweg
Multi Media
u p
t 6
<§j> c
TERDAG 29 JANUARI 2000
lw60
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN JAN VAN DER NAT
Palm V is mooi, maar vooral uiterst functioneel
Hm
e Verenigde Staten heeft
een illegale race bestaan,
reat American Road Race,
rbij de deelnemers probeer-
om dwars door het norma-
irkeer heen een bestem
ig zo snel mogelijk te berei-
imet een flink opgevoerde
onenauto. Het spreekt van
dat de Amerikaanse High-
Patrol zeer gespitst was op
inrekenen van deze wegpi-
i. Het ontsnappen aan de
ie was dan ook een van de
igingen van de race. Te-
/oordig is het met alle con-
vanuit de lucht vrijwel on-
elijk geworden om langdu-
legaal te gaan racen, dus de
ebber moet het met een
28 rwieltje achter de PC doen.
zo realistisch, maar wel
der gevaarlijk voor de ra-
-- en de medeweggebruikers
|lolstrekt legaal.
dex komt de eer toe om
het eerst een dergelijk spel
e PC te hebben uitge-
ht. Inmiddels zijn we toe
de derde versie van A2 Ra-
Europa Tour geheten. Het
is behoorlijk populair in
rland, wellicht omdat de
ïstreerde automobilist in
dichtbevolkte land altijd
;en keer uit de band wil
ngen op de zo door files ge-
ei de vaderlandse snelwe-
11 Dit keer heeft het spel niets
r met de A2 te maken, want
»aat om de snelwegen in
Hand en Duitsland. Er zijn
lalve karakteristieke land-
a ppen en gebouwen uit die
en te zien. En het heeft wel
pm tegen de Big Ben of te-
3ajtle Brandenburger Poort op
Ksen.
principe van A2 Racer is
t veranderd: de coureur
nt in een eenvoudige auto,
l'9yo hard mogelijk en ver-
I daarmee geld om een be-
auto te kopen. Schadevrij
n is belangrijk, maar bot
en zijn soms niet te vermij-
Jammer dat schade aan de
auto's, afgezien van een afne
mend percentage dat de status
aangeeft, nog steeds niet te zien
is. Wat dat betreft kan Davilex
nog wel wat leren van de ma
kers van Carmageddon. De be
sturing en de wegligging zijn
wel verbeterd. Het spel ziet er
leuk en kleurig uit en het is nu
ook mogelijk om een kortere
weg te zoeken over ruig land
schap, waardoor het allemaal
nog wat pittiger wordt. De poli
tie is nog steeds erg vriendelijk
tegen ronduit misdadige wegpi-
raten: een wegversperring staat
meestal zo opgesteld dat je er
botsend en duwend net langs
kan.
Stedenrace
Pride Interactive uit Ede vond
het tijd worden dat Davilex wat
concurrentie kreeg en brengt
nu zijn eigen versie van het fe
nomeen snelwegscheuren, de
Stedenrace, op de markt. De
Stedenrace blijft in de Benelux
en er kan uit 23 routes worden
gekozen. Er kan tegen de klok
worden gereden of tegen een
concurrent. Vaak is het een
kwestie van zo snel mogelijk
een afslag halen. Ook bij de Ste
denrace kan in het donker en
bij slecht weer worden gereden.
Maar over het algemeen is het
spel toch wel van mindere klas
se dan A2 Racer III. De auto's
en het landschap zien er niet zo
fraai uit en de besturing van de
auto is wat minder prettig: je
kijgt soms het idee dat je de
weg bestuurt in plaats van de
auto. Pluspunt is dat het spel
ook op tragere computers nog
wel goed draait. En de gratis ijs-
krabber en het wegenkaartje
die bij de Stedenrace zitten zijn
natuurlijk altijd meegenomen.
Min. systeemeisen A2 Racer II:
Pentium 166,16 Mb Ram,
Windows 95/98, 3D-kaart aanbe
volen. Stedenrace: Pentium 166,
32 Mb Ram, Windos 95/98. Bei
de spellen kosten 49,95 gulden.
Beschikbaar gesteld door Davilex
en Mind Multimedia.
JAN VAN DER NAT
Voor de meeste gebruikers is
het een veredeld adresboekje,
soms de vervanger van de nor
male agenda en een enkele keer
zelfs een elektronisch aante
kenboekje. Organizers worden
ze vaak genoemd, maar in de
computerwereld zijn namen als
handheld, palmtop of personal
digital assistent (pda) gebruike
lijker. De eenvoudigste uitvoe
ringen kosten een paar tientjes
en worden in toenemende ma
te cadeau gegeven bij een
abonnement op een blad of iets
dergelijks. De functies zijn ech
ter beperkt. Mijn eerste organi
zer was niets meer dan een te-
lefoonklappertje met als leuk
extraatje een speakertje. Num
mer opzoeken, het speakertje
tegen de telefoonhoorn hou
den, knopje indrukken en het
nummer werd automatisch ge
draaid. Het leek een revolutio
naire uitvinding, maar wie de
zakcomputers van nu ziet...
De prijzen liggen dan ook wel
iets anders. Voor een behoorlijk
handheld (met toetsenbordje)
of palmtop (invoer via scherm)
ben je een bedrag kwijt van
rond de duizend gulden.
Maar...dan heb je ook wel iets
(letterlijk) in handen. Wij test
ten de afgelopen tijd de Palm V
van 3Com, de nieuwste in Eu
ropa verkrijgbare versie van het
bedrijf dat al heel lang dergelijk
apparaatjes op de markt brengt.
Anderen hebben inmiddels ge
tracht de kunst af te kijken en
de Cassiopeia van Casio, de Ae
ro van Compaq en de Jornada
van HP vertonen dan ook op
vallende gelijkenissen. Maar in
de groep 'platte organizers'
neemt Palm een unieke plaats
in. Vooral omdat 3Com er geen
toeters en bellen aan wil han
gen, die alleen maar als lokker
tjes dienen en nauwelijks func
tioneel zijn. De toevoeging van
een tekstverwerker is bijvoor
beeld uiterst betrekkelijk. Voor
het maken van langere teksten
zijn palmtops niet echt ge
schikt. Ook een kleurenscherm
ontbreekt, omdat dat alleen
maar mooi is, maar niets toe
voegt.
Minicomputertjes zijn echter
vooral geschikt voor het maken
van wat aantekeningen, een
memo of een kort briefje. Tekst
kan op de door zijn mooie be
huizing chique ogende Palm V
op twee manieren worden in
gevoerd: met de zogenoemde
styluspen via een 'toetsenbord-
je' op het beeldscherm en
handgeschreven. Dat laatste
vereist wat oefening, want het
apparaat herkent alleen een be
paald handschrift, maar de ka
rakters daarvan zijn simpel te
leren.
Een handheld of palmtop is
vooral bedoeld voor onderweg
en dus moet er een goede uit
wisseling mogelijk zijn met de
desktop-pc. De Palm V heeft
die. Via het meegeleverde doc-
kingstation (de 'craddle') zijn
gegevens heel simpel uit te wis
selen met de grote pc. Op die
manier zijn ook via het internet
allerlei extra programma's bin
nen te halen. Van een simpel
spelletje om de tijd te doden tot
en met een kaartje van het me
trosysteem van Parijs. Via een
(overigens behoorlijk prijzig)
modem kun je met de Palm V
ook overal internetten en
e-mailen. Dat lijken niet be
paald toepassingen, die mas
saal zullen worden gebruikt.
Maar dat is een veronderstel
ling die niet te onderbouwen is.
In de computerwereld gaat al
les zó snel, dat wat nu buitenis
sig lijkt, morgen heel normaal
kan zijn. Met de Palm V ben je
in elk geval een stukje op die
toekomst voorbereid.
Prijs: 999 gulden. Informatie:
020-3469545 of www.palm.com
Internet Hotspots
Het is algemeen be
kend dat Internet
voor een belangrijk
deel een erotisch
karakter heeft. Het
nieuwe blad Inter
net Hotspots van
uitgever Peter Mul
ler springt daar gre
tig op in. Het blad
staat bol van (via
chatboxen ontsta
ne) relaties, erotiek
en seks. Blikvanger
van deze maand is
zangeres/actrice
Jennifer Lopez, de
populairste vrouw
op Internet op dit
moment. Maar ook
aandacht voor bij
voorbeeld Marie
Claire, een journa
liste die een boek
schreef over liefde
op Internet. Handig
is de speciale uitneembare webgids met 1350 adressen van
websites. Dat zijn overigens niet alleen adressen van erotische
websites: het gaat over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Internet Hotspots kost 6,95 gulden en ligt in iedere kiosk.
FRANK BUURMAN
Iedereen die tijdens een onbe
wolkte nacht naar de lucht
heeft gekeken zal zich wel eens
hebben afgevraagd hoe het zou
zijn om een ontdekkingstocht
te maken langs al die mysteri
euze sterren. Helaas is dat al
leen mogelijk in Star Trek, Star
Wars of vergelijkbare science
fiction-avonturen, of meer seri
eus via een sterrenkundige pro
gramma op de computer. As-
tronomieprogramma's zijn er
in diverse soorten. Sommigen
zijn heel toegankelijk en een
voudig in het gebruik, zoals
Skywatching, andere zijn bijna
wetenschappelijk, zoals Red
Shift en Sterrenkunde A-Z.
Red Shift van softwarehuis Ma-
ris Multimedia is nog steeds het
beste wat er momenteel op de
markt is. Deel III is al een tijdje
uit, maar wordt door uitgeverij
Academie Service nu in een Ne
derlandstalige versie op de
markt gebracht. Maris laat zien
dat je soms taaie wetenschap
pelijke kost op een aantrekkelij
ke manier op de computer kan
weergeven. Red Shift behandelt
sterrenkunde zeer serieus, maar
heeft het allemaal zo fraai ver
pakt met animaties en uitge
kiende menu's dat het een ple
zier wordt om met het pro
gramma te werkqn.
Het gebruik van het planetari
umgedeelte is zeer simpel. Met
speels gemak projecteert de ge
bruiker allerlei sterrenkaarten
op het scherm, nadat is geko
zen voor de locatie van de
waarnemer. Wie dus het ster
renbeeld Zuiderkruis wil zien
gaat op het Zuidelijke Halfrond
staan. Dat je ook kan
kiezen in welk jaar je de
sterrenbeelden en as
tronomische verschijn
selen wil zien (bijvoor
beeld in het jaar 0, de
geboorte van Christus)
is niet ongewoon, wel
dat je zelf video's kan
gaan maken van je rei
zen door ruimte en tijd.
Zo kan je een video
maken van een zonsverduiste
ring in het begin van onze jaar
telling. Die was zo indrukwek
kend voor de twee legers die op
een antiek slagveld tegenover
elkaar stonden dat ze besloten
de strijd te staken.
Red Shift III bevat diverse inter
actieve rondleidingen: een reis
door het zonnestelsel, een tocht
door de diepe ruimte, en een
zoektocht naar buitenaards le
ven. Verder aandacht voor ont
wikkelingen in de ruimtevaart.
Zo is ook de recente tocht van
de Marsverkenner Pathfinder
opgenomen. Daarnaast bevat
het programma ook een com
plete encyclopedie: alle begrip
pen uit de astronomie of bij
voorbeeld namen van sterren
kunnen met bijbehorende illu
straties worden opgezocht.
Spectrum
Het is voor andere bedrijven
niet eenvoudig om iets op de
markt te brengen dat de klasse
van Red Shift benadert. Ster
renkunde A-Z van Spectrum
Software is in feite een pure en
cyclopedie: een verzameling
van begrippen met illustraties,
door journalist Govert Schilling
bij elkaar gebracht. Het aspect
multimedia is wat onderbelicht,
Creative en Apple
want het aantal animaties is be
perkt. Ook ontbreekt een plane
tariumgedeelte: het is wel mo
gelijk een kaartje van een ster
renbeeld op te roepen, maar
dat lijkt gebaseerd op een echte
foto van de nachtelijke hemel
en zo'n kaartje is te donker om
er veel mee te kunnen begin
nen.
Sterrenkunde A-Z biedt wel een
prima database, met veel infor
matie die onderling verbonden
is met hyperlinks. Wie belang
stelling heeft voor pure astro
nomische informatie kan met
het relatief goedkope program
ma prima uit de voeten. Wie de
nachtelijke hemel wil bestude
ren is echter beter uit met Sky
watching, dat perfect is voor
beginners, of het geavanceerde
Red Shift III.
Min. systeemeisen: Beide pro
gramma's werken goed op een
Pentium met 16 Mb Ram onder
Windows 95/98. Red Shift III kost
119,95 gulden en Sterrenkunde
A-Z kost 42,95 gulden. Beschik
baar gesteld door Academie Servi
ce en het Spectrum.
Het bedrijf Creative Labs. bekend van de Soundblaster geluids
kaart en vele andere multimediale toevoegingen voor de PC,
gaat zich voor het eerst in zijn bestaan op de Apple richten: met
name de nieuwe iMac en G-serie. De populariteit van de nieu
we gekleurde Apples heeft daar alles mee te maken. Zo zal de
Soundblaster Live! geluidskaart, een nieuwe standaard voor de
digitale muziek, in een iMac-uitvoering op de markt worden ge
bracht. De apparaten van Creative Labs die voor de USB-poort
geschikt zijn, zoals webcamera's, zullen voor de Apple worden
aangepast. De iMac beschikt net zoals de moderne PC's over
USB-poorten. Informatie: www.creative.com
Babylon in nieuwe versie
Het populaire Israëlische vertaalprogramma Babylon is onlangs
in een nieuwe versie verschenen. Zoals gebruikelijk bij nieuwe
versies is het programma weer verder verbeterd. Behalve het
vertalen van Engelse woorden op websites naar allerlei andere
talen, waaronder Nederlands, kan Babyion nu bijvoorbeeld ook
razendsnel allerlei valuta omrekenen. Daarbij wordt gebruik ge
maakt van de meest actuele wisselkoersen, mits het programma
on-line wordt gebruikt, of in het geval dat de software regelma
tig wordt opgefrist, iets dat overigens vrijwel automatisch ge
schiedt. Het nieuwste Babylon is nog steeds helemaal gratis en
kan worden opgehaald op Internet, www.babylon.com
Griezelen met F13
De Amerikaan Stephen King is de onbewiste koning van het
horror-genre. Over zijn kwaliteiten kun je twisten, maar hij is
veruit de best verkochte auteur van griezelverhalen. Zijn nieuw
ste boek heet F13 en legt een directe connectie met computers.
F13 is een functieknop die op de PC niet bestaat (op de Apple
overigens wel). King gaat ervan uit dat het onbedoelde gebruik
van deze geheimzinnige knop leidt tot allerlei verschrikkingen
voor de computergebruiker. Een zekere Dink Eamshaw is daar
verantwoordelijk voor. Om
een voorproefje te geven
zijn bij het boek allerlei
spelletjes gevoegd, waarin
kakkerlakken, piranha's,
zombies en andere griezels
een belangrijke rol spelen.
Wie stalen zenuwen heeft
kan een kijkje nemen op
www.frightware.com
Belgisch bedrijf richt zich nu ook op volwassenen
N
Ie naam Transposia hoort,
nmiddellijk een verbin-
naar computerprogram
voor kinderen. Het Belgi-
bedrijf maakt al een aantal
furore met toppers als
li Fish, Putt-Putt en Blinky
inds enige tijd richt men
n Gent echter ook op ou-
doelgroepen. Bijvoorbeeld
elbare scholieren met de
Edison. De nieuwste loot
e boom wordt gevormd
een programmagroep on-
e naam Familiespel. Twee
yen daarvan liggen inmid-
n de winkel: Quizzy 2 en
inde van Europa. Twee
zen dat Transposia vol
wassen is geworden.
De titel van het eerste program
ma komt wellicht wat vreemd
over, want als dit tot een nieu
we reeks behoort, waar is dan
in vredesnaam Quizzy 1? Wel,
de verklaring is heel simpel: die
is er ooit geweest, maar werd
niet uitgebracht door Transpo
sia, maar in 1995 al door Area
Production. De naam verklapt
natuurlijk alles van de inhoud:
een multimediale quiz. En die
is bepaald niet eenvoudig. Ze
ker niet voor Nederlanders. De
vragen zijn namelijk voor een
niet onbelangrijk deel geënt op
Vlaanderen en zeker op litera-
tuurgebied zullen veel 'Noor
derlingen' erg veel moeite heb
ben met de vragen. Bovendien
blijkt de bedenker van veel vra
gen een fanatiek liefhebber van
stripverhalen, want om de ha
verklap kom je een opgave te
gen, waarbij de titel van een be
paald album moet worden ge
geven. Vrijwel zonder uitzonde
ring zijn die stripboeken af
komstig uit de stallen van Willy
Vandersteen en consorten en
aangezien de kennis daarvan
bij de gemiddelde Nederlander
niet veel verder reikt dan Suske
Wiske, kun je die vragen beter
overslaan.
Op meer punten is het schijfje
niet zo geschikt voor de Neder
landse markt, maar omdat niet
alle vragen beantwoord hoeven
te worden om een ronde verder
te kunnen komen is het vaak
toch wel te doen. Bij de ant
woorden reageert het program
ma volgens zeggen in veel ge
vallen op 'het klinkt als...',
waarbij een vrijwel goed ant
woord met bijvoorbeeld een
foute spelling (kwis in plaats
van quiz) wordt goedgerekend.
Maar we kwamen ook situaties
tegen, waarin een goed ant
woord werd afgekeurd om een
wel heel flauwe reden. Zo gaven
we een keer het antwoord
'House of the Rising Sun' (het
nummer van The Animals) en
werd dat afgekeurd, omdat het
'THE House of the Rising Sun'
moest zijn. Dat is dus wel heel
kinderachtig...
Europa
De Ronde van Europa is een to
taal ander programma, al zit er
ook veel 'quizzerigs' in. Het is
echter een van de meest veelzij
dige programma's, die sinds
lange tijd in het genre 'voor alle
leeftijden' verschenen. Behalve
een quiz met soms simpele
multiple-choice vragen, soms
opdrachten op tijd, is het ook
een adventure, zitten er behen
digheidsspelletjes in en is het
op vele fronten zeer educatief.
Wij Nederlanders kunnen na
melijk nog heel wat leren van
de Vlamingen. Want u zult bij
de groenteboer hier niet krijgen
wat u hebben wilt, als u om een
alligatorpeer vraagt. Tenzij de
man De Ronde van Europa
kent en weet dat het om een
avocado gaat...
Van orgine is het een Zweeds
spel, dat in het land van her
komst onder de naam 'Back
packer' zeer populair is. De
naam 'Backpacker' maakt veel
duidelijk. Je trekt als het ware
met een rugzak door Europa en
moet overal zelf voor zorgen. Je
krijgt wat startgeld en daar
moet je het mee doen. Kom je
tekort, dan moet je een baantje
zoeken of een gekocht souvenir
elders weer verkopen en liefst
met winst. Reizen doe je op een
manier die het budget toelaat:
per bus, boot, vliegtuig, trein.
Een leuk onderdeel is de moge
lijkheid om je eigen steden toe
te voegen aan de 41 bestaande.
Met eigen foto's en aan de
hand van een eenvoudige inter
face is een stad of een dorp toe
te voegen. Binnenkort opent
Transposia een speciale websi
te, waarop eigen plaatsen kun
nen worden aangeboden en
worden gedownload. Als dat
gaat lopen kan De Ronde van
Europa voortdurend worden
ververst en blijft het leuk om te
spelen.
Min. systeemeisen: PC 486 DX
66Mhz of Mcintosh 68040, sys
teem 7.1, 20 Mb vrije ruimte op
de harde schijf, Windows 95 of
hoger. Prijzen: Quizzy 2 34,90
gulden en Ronde van Europa
59,90 gulden.
voordraadsel
ZONTAAL: 1. Waterkering; 5. ten opzichte van; 7. soort kleding;
ide lengtemaat; 12. dwaas; 14. bezittelijk vnw.; 15. kleine wig;
eer in Canada; 19. voegwoord; 20. muzieknoot; 21. International
ïffic Association; 23. deel van een boom; 25. thans; 26. Chinese
/aar; 28. Frans lidwoord; 31. rarekiek; 33. vod; 34. Palestijnse
dings-organisatie.
ICAAL: 2. Keurmerk; 3. hoofd; 4. Griekse zuilengang;
insoort; 6. voorzetsel; 8. meerling; 9. wie zwemt;
ïgspeelplaat; 12. rivier in Thailand; 13. rivier in de Ardennen;
ilgewas; 16. een beetje; 18. mollgngang; 22. uitroep van pijn;
iwoord; 27. schrijfvloeistof; 29. afgunst; 30. ratelpopulier;
iksterm; 32. buisverlichting,
ising van vrijdag:
Dntaal: 1Bezems; 4. Saturnus; 6. wals; 8. doek; 9. speelveld,
aal: 1. Bas; 2. zetel; 3. Mars; 5. steels; 6. wesp; 7. soes; 8. dove.
Z£&, f&U£P£L,
Ivoeso J£ MXVT
IriA/v Al-PAT Z/rZeSEAJ jP
ÉT
Jfe V
f A/01S, £&&.'J*ré£Z£tU> j
ZfT/*r I
w'
