'Indiaanse spiritualiteit heeft de natuur als tempel
'Voor talloze vergrijpen schrijft Hij de doodstraf voor'
Geloof Samenleving
ZATERDAG 29 JANUARI 2000
VANDAAG
29
Hij staat nog op de heiligenkalender: Johannes
de Milddadige. Maar hij is eigenlijk nog nau
welijks bekend. Uit het oog, uit het hart, is het
waarschijnlijk, want bij zijn leven, van circa
550 tot 619 na Christus, moet dat anders zijn geweest. Zijn
functie, patriarch van Alexandrië, gaf hem natuurlijk al het
nodige aanzien. Maar het was zijn buitengewone vrijgevig
heid ten opzichte van de armen die hem grote faam gaf.
Hagiograaf Jacques de Voragine uit de dertiende eeuw be
steedt daarom veel aandacht aan hem. Maar Johannes de
Milddadige is in de loop der eeuwen in het vergeetboek
geraakt. Hij wordt op zijn feestdag, 29 januari, door nog
maar een handjevol mensen herdacht.
o r» Twee heilige wouwen staan vandaag op de
*5" Roomse kerkelijke kalender: Aldegonde uit de
zevende eeuw en Martina die in de derde eeuw
leefde. Er veranderde veel in de vierhonderd
jaar tussen de Romeinse Martina en de Belgisch/Franse
Aldegonde: het Romeinse rijk viel uit elkaar, het christen
dom kwam op. Maar wat niet veranderde was dat veel
vrouwen werden uitgehuwelijkt. Trouwen uit liefde was er
meestal niet bij. Zowel Martina als Aldègonde werd ge
dwongen een huwelijk aan te gaan. Beide vrouwen weiger
den. Aldegonde nam de benen en werd kloosterzuster. La
ter stichtte ze zelf kloosters. Martine had de pech dat de
heidense keizer Alexander Severus een oogje op haar had
laten vallen. Haar afwijzing van de keizer werd Martines
dood. Ze had één troost: tijdens de folteringen die ze
moest ondergaan, beschermde de Heilige Geest haar zo
danig dat ze geen pijn of angst voelde.
Kopten geven politie schuld bloedbad
cairo Koptische christenen in Egypte beschuldigen de politie
ervan verantwoordelijk te zijn voor het bloedbad in El Kosheh,
dat begin dit jaar aan negentien christenen en twee moslims het
leven kostte. Volgens de kopten heeft de politie te weinig ge
daan om het geweld tegen te gaan. Dat staat in het tijdschrift
van de koptische christenen. Hoofdredacteur van het tijdschrift
is paus Shenouda III, hoofd van de Koptisch-Orthodoxe Kerk in
Egypte. De rellen in El Kosheh braken op 2 januari uit na een
ruzie tussen een koptische en islamitische winkelier. Bij de ge
vechten kwamen 21 mensen om het leven. De kopten verwijten
de autoriteiten de zaak in de doofpot te willen stoppen.
Rechter geeft Molukse kerken gelijk
utrecht De Kerkvoogdijraad van de Molukse Kerken (KVR)
heeft bestuurslid P. Papilaja voldoende inzage gegeven in stuk
ken die hij wenste te zien. Het betreft papieren over de investe
ring van 50 miljoen gulden in een project van Engelse en Zwit
serse oplichters. Dat heeft de rechter in Utrecht uitgesproken in
het kort geding van Papilaja tegen de KVR. Papilaja, die namens
de Nood Gemeente in Leerdam in het bestuur zit, heeft al lan
ger problemen met zijn medebestuursleden. Voordat hij in het
bestuur kwam, had de KVR 50 miljoen gulden geïnvesteerd in
een uiterst dubieus project. De Amerikaanse regering heeft be
slag gelegd op dat geld, dat op een bankrekening in New York
stond. Volgens Papilaja werd hem inzage in cruciale stukken
onthouden. De KVR voerde aan dat Papilaja alle stukken had
mogen inzien in het archief.
Filmprijs voor Journey to the Sun
geneve De Konferentie van Europese Kerken (KEK) heeft de
John Templeton-filmprijs dit jaar toegekend aan de film Jour
ney to the Sun van de Turkse regisseuse Yesim Ustaoglu. De
thema's van de Turks-Nederlands-Duitse productie zijn racis
me en de problemen van de Koerdische bevolking in Turkije.
Aan de prijs is een geldbedrag van 7000 Zwitserse frank (6000
gulden) verbonden. De uitreiking van de onderscheiding is zon
dag 13 februari in een kerk tijdens het Internationale Filmfesti
val van Berlijn.
Vertelling over prins Siddharta
leiden De Leidse boeddhistische monnik Zeshin van der Plas
vertelt komende zondag in zencentrum Suiren-ji aan de Hoge-
woerd in Leiden het verhaal van het leven van prins Siddharta.
De monnik probeert het 2500 jaar oude verhaal op eigentijdse
wijze te vertolken. De vertelling in het pand aan de Hogewoerd
162 begint om twee uur 's en de toegangsprijs bedraagt vijf gul
den.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Aangenomen: naar Katwijk aan Zee (wijkgemeente Ichthus), J.B. Alblas
te IJmuiden-West.
GEREFORMEERDE KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Eemdijk, K.F. Dwarshuis, kandidaat uit Zwolle.
Indianen worden vaak ten
onrechte afgeschilderd als
gebrekkig sprekende bar
baren. Theoloog en verha
lenverteller Peter Vermaat
uit het Friese Slappeterp
ging op zoek naar hun spi
ritualiteit. Hij wijdde een
cursus en een solotheater
voorstelling aan de natuur
volken.
LEEUWARDEN GPD
Indianen hechten aan de plek
waar iets is gebeurd en wester
se christenen worstelen veel
met de vraag of iets waar is ge
beurd. Het is een van de ver
schillen waarop Vermaat stuitte
bij zijn zoektocht naar indiaan
se spiritualiteit. Hij gaf er drie
cursusavonden over in het Ti
tus Brandsmahuis in Leeuwar
den. Ook wijdt hij er de voor
stelling 'Raafmens vertelt' aan.
Religie van indianen is ruim
telijk gebonden. Zij gaat over
bergkammen, bronnen, rotsen
en rivieren. Hun grond is gewij
de grond, waar ze ook voor wil
len vechten. Hun godsdienst
speelt zich niet af in een kerk of
tempel, maar in de natuur.
Christelijke bekeerders kwa
men juist met een tijdgebonden
geloof en cultuur. Zij hadden
een agenda, 24 uur in een et
maal en een in de tijd uitgezette
religie: in den beginne schiep
God de hemel en de aarde, toen
kwam de zondeval, verderop in
de tijd Jezus' verzoenende werk
en uiteindelijk Zijn weder
komst.
Indianen geloven volgens
Vermaat, dat alles om hen heen
heilig is en geladen met Yvakan
tanka', goddelijke kracht. „Zij
Eeuwwisseling in Puerto Iguaz in Venezuela. Bij de ceremonie werd, om de natuur te beschermen, geen vuurwerk afgestoken.
de Noord-Amerikaanse tak,
door Karl May geromantiseerd.
„Alleen daar al zijn een paar
honderd verschillende stam
men, talen en culturen. De rijke
culturen van Maya's en Azteken
van Zuid-Amerika zijn nog een
verhaal apart. Het is jammer
dat indianen blanken zijn afge-
hebben erg veel eerbied voor
het alledaagse. Wat onze ge
loofsbeleving betreft, kunnen
ze eigenlijk alleen goed uit de
voeten met de heilige geest, die
waait waarheen hij wil. Met die
geest hebben wij juist het
meeste moeite."
Somige historici menen dat
de indianen, jagersvolken die
aanvankelijk achter mammoets
en later bizons aan gingen, uit
Siberië afkomstig zijn. Met het
droogvallen van de Beringstraat
moeten ze ooit in Noord-Ame-
rika terecht zijn gekomen en af
gezakt zijn tot in Zuid-Amerika.
Vermaat heeft zich beperkt tot
schilderd als primitief en ach
terlijk. Kijk maar naar hoe ge
brekkig sprekend ze in films
meestal worden opgevoerd."
Peter Vermaat noemde zijn
cursusserie 'Is God rood?' Hij
verwijst daarmee naai' de indi
aan en theoloog Vine Deloria,
die zich in zijn boek 'God is red'
afzette tegen het christen
Deloria beschrijft hoe i
schaafd' gemaakte indi 1
met kortgeknipt haar co 01
teerden, dat Jezus en zijn v)L
lingen aan het laatste av
maal afgebeeld worden
lang haar. Een andere inci r,
quentie noemt hij de chri;
ke boodschap van vrede, t( 8
indianen juist met zoveel jj
logszucht zijn geconfrontei
De verhalenverteller
echter ook dat indianen i
tenen niet botweg mogen
kenen op de gruwelen vai/
voorbeeld de kruistochten
dianen hebben zich even
schuldig gemaakt aan mei
offers en martelingen."
Deloria haalt Jezus aan
laatste echte christen. Hi
schrijft hem als een ine 1
een niet-blanke van arme J
Eif, die zich in de woestijn
bergtoppen terugtrok om c
sioenen te wachten, geen
spaarde en hebzucht en
matisme veroordeelde.
„Voor indianen zijn dr< cjc
en visioenen van groot bean
Ze vasten om in trEince t
men en op die manier iets
de toekomst te weten te koe^
Opvallend is ook dat de gri
zende wonderen van Jezus
verwant zijn met sjama
sche verhalen uit Siberië, d
kermat van de indianen.-,(
Ongeveer de helft va
overgebleven paar miljoe^
dianen is aangesloten b^(
Native American Church ,e
twintig jaar geleden officië^
kenning kreeg in Noord-A^
ka. „Ze hebben moeite m
pretenties van het christeli
loof", weet Vermaat. „Ze
den het niet beleefd ver
van anderen niet mooi o
waar te noemen."
Compassie. Daar viagen de mannen om die door
de reclamejongens van Benneton als fotomodel
zijn gebruikt. Vanaf de billboards kijken zij ons
aan. De witte man met het spaarzEime blonde
haar en de vragende rimpels in zijn voorhoofd.
De zwarte man met de bril op het voorhoofd. Ge
zichten van kwetsbare, intelligente mannen. Als
het er niet onder stond, zou je niet weten dat het
om ter dood veroordeelde criminelen gaat. Het
gebrek aan 'misdadigerstrekken' doetje twijfelen
aan de juistheid van het vonnis dat over hen is
geveld.
De Benneton-fotograaf wil twijfel zaciien aan de
vonnissen, zodat er ruimte komt
voor de gedachte dat wij allen
mensen zijn. Benneton maakt
kleren voor iedereen, dus ook
voor ter dood veroordeelden.
Ik voel me ongemEikkelijk bij deze
mm foto's. Zouden deze mannen ook
^9 mijn compassie oproepen als het
dubbelportretten waren? De ter
LU dood veroordeelde samen met
zijn slachtoffer? Want ik neem
U4 aan dat deze mannen een moord
op hun geweten hebben. Mis
schien een moord die ik of u ook
gepleegd zou kunnen hebben,
maar toch een moord.
Iedere sidra - het bijbelgedeelte
□L van de week - wordt aangeduid
<met het belangrijkste eerste
woord in de beginzin. De sidra
van deze week is vernoemd naar
Jithro, de schoonvader van Mo-
TS zes. Jithro is geen nakomeling
van Jakob en dus geen jood, maar
Hkomt uit Midian, waar hij priester
is. In Jithro staan de Tif n Woor
den, zoals ze in het Hebreeuws heten. De Tien
Geboden.
Alle aandacht gaat doorgaans uit naar de Tien
Woorden, door velen als het hart van de bijbelse
ethiek beschouwd. Immers, God zelf geeft met
zijn Tien Uitspraken richtlijnen voor het leven.
Maar voor het denken over een
reclamecampagne waarin ter
dood veroordeelden figureren is
het eerste stuk van de sidra Ji
thro ook heel bruikbaar.
Nadat Jithro van Gods bevrij
ding van het joodse volk uit
Egyptische knechtschap heeft
gehoord zoekt hij Mozes op om
alles uit diens eigen mond te
horen. De volgende dag, na hun
gesprek, spreekt Mozes recht in
de conflicten die hem worden
voorgelegd. Tot verbijstering
van Jithro staat het hele volk om
Mozes heen en behandelt hij al
le zaken zelf. Van de woege och
tend tot de late avond bepaalt
Mozes aan de hand van Gods
weiten wie er gelijk heeft, in
grote ztiken en in burenruzies.
De zorgen die Jithro zich maakt klinken door in
de manier waarop hij Mozes toespreekt: „Watje
doet is niet juist. Je zult afgemat raken, jij en het
volk, want de zaak is te zwaar voor je; je kunt het
niet alleen af." Mozes, die door het joodse volk
uiteindelijk als de grootste onder ^1 zijn leiders
zal worden beschouwd, luistert naar de oplos
sing die zijn niet-joodse schoonvader aandraagt.
'Degelijke mannen die God vrezen, mannen van
waarheid, die eigenbaat haten' moet Mozes kie
zen en aanstellen als oversten over duizenden,
over honderden, over vijftigtallen en over tiental
len. Alleen de meest ingewikkelde zaken moet
Mozes zelf behandelen.
Met een beetje kwade wil zou je bij deze zeer ver
doorgevoerde trapsgewijze rechtspraak aan het
sociale controlesysteem van de nazi's kunnen
denken, die ook met opzichters over kleine en
grotere sociale eenheden werk
ten.
Met een beetje goede wil zou je
je kunnen afvragen of de bur
ger meer vertrouwen zou heb
ben in het recht als straten en
buurten 'godvrezende, waar-
heidslievende en onbaatzuchti
ge' mensen hadden die bemid
delden in conflicten. (Waar je
die mensen vandaan zou moe
ten halen, laten we even bui
tenbeschouwing)
Zouden burenruzies minder
lang voortslepen? Zouden mis
handeling en vernedering in
het gezin minder lang voortdu
ren? Zou treiteren minder vaak
tot moord binnen de familie
voeren? Zou er meer consensus
zijn over hoe mensen in vrede,
fatsoenlijk en met respect moeten leven? Of zou
de sociale controle nog verstikkender zijn?
En hoe zou het met de doodstraf gaan? De massa
is vaak wraakzuchtiger dein de rechters. Dat was
al zo in bijbelse tijden. God Zelf is trouwens ook
een hardhEindige jongen. Voor talloze vergrijpen
schrijft Hij de doodstraf voor.
Maar de rabbijnen (die feitelijk juristen zijn) zijn
minder onbekookt. In iedere strafzaak moeten er
minstens twee getuigen zijn die met eigen ogen
hebben gezien dat het misdrijf werd gepleegd.
Dat is bij zaken waar de doodstraf kan worden
uitgesproken niet anders. Verder zijn er strik;
regels wie als getuige kan optreden en wie n
En verder, als de doodstraf wordt uitgesprol
zijn er vier mogelijkheden: steniging, verbra
ding, ophanging en wurging. Bij steniging n f
ten de getuigen de eerste sténen gooien. Als I
dat weet, bedenk je je wel twee keer voordat
niEind van een halsmisdrijf beschuldigt.
Een van de Tien Geboden is het verbod om
moorden. Dus niet, zoals meestal verkeerd t
taald, een verbod om te doden. Een andere
verbod om een valse getuigenis af te leggen.B
niet, zoals meestal verkeerd vertaald, het veil
om te liegen. God geeft aan dat zowel moord
als het afleggen van een valse getuigenis de k
reldorde ondermijnt.
En juist daar gaan de cEimpagnes tegen de dF
straf over: wat zijn de getuigenissen waard ir
die gevallen waEirin de doodstraf werd gegetfc
Al in de tweede eeuw was de meerderheid vl
rabbijnen tegen de doodstraf en er wordt ze||
beweerd dat de doodstraf zelden werd uitgel
ken. Het sanhedrin, het gerechtshof met zevj|
rechters dat veertig jaar vóór de vernietiging
de Tweede Tempel in het jaar 70 ophield te §1
staan, moest in de ogen van de grote rabbiji^
niet te veel doodstraffen uitdelen als het e
peet wilde afdwingen.
Een uitspraak uit de Misjna, een basistekst
het jodendom die even belangrijk is als de b
luidt: Een SEinhedrin dat een keer in de zeve||
een man ter dood brengt wordt een moordllj
sanhedrin genoemd. Rabbi Eliazar ben Azai
zegt: „Zelfs bij een keer in de zeventig jaar."b
bi Tarfon en Rabbi Akiwa zeiden: „Als wij inL
sanhedrin hadden gezeten, zou er nooit een
doodstraf zijn uitgedeeld." Maar, waarschuil
Rabbi Shimon ben Gamliël: „Zo zou het aanf
moordenaars zijn vermeerderd."
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Denemarken:
Zaterdag regen en kans op wes
terstorm. Zondag minder nat en
winderig en een enkele opklaring.
Zaterdag temperaturen rond 8
graden, zondag circa 5.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Veel bewolking en perioden met
regen of motregen. Vooral in het
noorden kans op een wester
storm. Zondag minder wind en
een enkele opklaring. Tempera
tuur tussen 7 graden in Noord-
Schotland en circa 12 in het zui
den.
België en Luxemburg:
Veel bewolking en perioden met
regen, in de Ardennen zaterdag
nacht mogelijk nog sneeuw. Za
terdag veel wind. Temperatuur
rond 9 graden, in de Ardennen
oplopend van 2 naar 7 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Veel bewolking en perioden met
regen of motregen, in het oosten
zaterdagnacht en -ochtend nog
kans op sneeuw. Vooral zaterdag
veel wind. Temperatuur oplopend
naar 10 tot 13 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag bewolkt en af en toe
(mot)regen, vooral in de heuvels
en bergen eerst sneeuw. In het
zuidoosten zonnige perioden bij
een aantrekkende Mistral, bon
dag ook elders enkele opklarin
gen. Maxima oplopend naar 9 tot
15 graden.
Spanje:
Droog en perioden met zon.
Landinwaarts plaatselijk mist.
Maxima oplopend tot ongeveer
14 graden, aan de zuidkusten tot
dichtbij 20.
Portugal:
Droog en vooral zaterdag perio
den met zon. Maxima oplopend
naar ongeveer 15 graden.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Droog en flinke perioden met zon.
Maxima oplopend naar 17 gra
den.
Tunesië:
Perioden met zon. In het noorden
toenemende wind en bewolking
en kans op een bui. Maxima van
15 graden in het noorden tot 19
in het zuiden.
Madeira:
Af en toe zon maar ook kans op
een fikse regen- of onweersbui.
Aantrekkende wind. Maxima op
lopend naar 20 graden.
Duitsland:
Overwegend bewolkt en perioden
met regen, in het zuiden en zuid
oosten eerst kans op sneeuw en
ijzel. Vooral zondagnacht veel
wind en aan zee kans op storm.
Temperatuur oplopend naar 7 tot
10 graden.
Oostenrijk:
Zaterdag toenemende wind en
bewolking, gevolgd door sneeuw
of ijzel, beneden 1200 meter
overghaand in regen. Tempera
tuur in de dalen oplopend tot on
geveer +5 graden.
Zwitserland:
Bewolkt, vooral in de bergen veel
wind en perioden met sneeuw,
beneden 1200 meter overgaand
in regen. Eerst ook kans op ijzel.
Aan de zuidflank van het Alpen
massief droog. Temperatuur in
het laagland oplopend naar 10
graden.
Tsjechië en Slowakije:
Zaterdag eerst nog droog en enke
le opklaringen. Verder veel wind
en bewolking en perioden met re
gen, eerst ook kans op sneeuw en
ijzel. In de bergen boven 1200
meter veel verse sneeuw. Tempe
ratuur oplopend tot naar 3 tot 6
graden.
Italië:
Perioden met zon en op de mees
te plaatsen droog. Maxima oplo
pend naar 10 tot 15 graden, in
het noorden iets minder zacht.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon en vrijwel oe-
vral droog. Maxima oplopend
naar 11 tot 15 graden.
Malta:
Nu en dan zon en waarschijnlijk
droog. Zondag toenemende wind.
Middagtemperatuur omstreeks
15 graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en zonnige perioden. Maxi
ma van 10 graden aan de Turkse
westkust tot 15 aan de zuidkust
en op Cyprus.
ZONDAG 30 JANUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.24 Zon onder 17 .21
Maan op .03.19 Maan onderl2.44
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 11.00 23.56 10.33 23.29
Laag 06.24 18.45 06.05 18.26
MAANDAG 31 JANUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.23 Zon onder 17.23
Maan op 04.22 Maan onderl3.15
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 12.15 00.00 07.03 23.48
Laag 07.30 «19,35 19.16 23.41
Weerrapporten 28 januari 16 u
Bordeaux
onbewolkt
half bew
Sneeuw
Klagenfurt
Kopenhagen
half bew
01
ZW 5
0 -13 00
4 3 0.3
bewolkt
onweer
warmtefront
Las Palmas
Lissabon
licht bew
ZW5
NO 2
18 13 0.0
12 7 0,0
regen
ff*
koufront
Londen
half bew.
Z01
ZW5
5 -7 0.0
5 -1 0.0
Mm
opklaringen
hagel
L
lagedruk
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
licht bew.
half bew.
licht bew.
ZW4
NI
NW2
02
1 -5 0.0
9 3 0.0
16 8 0.0
16 3 0.0
mist
zonnig
windrichting
19 temperatuur
H
-1000-
hogedruk
luchtdruk in
hecto pascal
Sneeuw ZW 2
Warschau
Wenen
half be
Buenos Aires li^ht bew.
Casablanca half bew
Johannesburg half bew.
Los Angeles licht bew
New Orleans
New Vork
Tel Aviv
Vancouver onbewolkt
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 5i
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 11
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstri
het automatisch afschrijven var
abonnements- geld, ontvangen 1,- koi
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binne
worden verzonden geldt een toeslag va
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEB
Voor mensen die moeilijk lezen, slech
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een
van het regionale nieuws uit het Leid!
Dagblad op geluidscassette beschikba
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, G
K
N H U I Z EK
N0 2 18 9 0.0
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum. 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
