Varkens maken plaats voor Afrikaanse meervallen
plinternieuw flexkantoor wacht op bewoners
Aggreko wereldleider in lucht, koeling en vermogen
Economie
Jaarbeurs lonkt naar
uitgever als partner
JjDAG 29 JANUARI 2000
EEL SIMONE VAN PRIEL
terpers voert de meervallen in de kweekbakken. foto cpd cees zorn
vgeverfde bakken staan er in de loods, in elke bak 2,5 tot 5,5 kuub water
b massa Afrikaanse meervallen waarvan voornamelijk de happende
s te zien zijn. Niet te veel herrie maken, want als ze in de stress schie-
ijn ze een dag of twee 'van de eet'. „Varkens kunnen een keer een dagje
er voer, maar met de vissen moet je zeven dagen per week in de weer
zegt Hans Herpers (35), in Vredepeel in De Peel. Hij is varkenshouder
ikweker, maar steeds meer het laatste. Vleesvarkens, zo'n 900, houdt hij
d nog als hobby.
moet je er niet halsoverkop in storten,
maar een kwekerij gefaseerd opzetten. En
niet allemaal paling, want de vraag is be
perkt." Herpers benaderde een visverwer-
kingsbedrijf in het bij Vredepeel gelegen
Overloon en kweekt nu op bestelling meer
vallen van 1.000 tot 1.200 gram. Als filets
verlaten die de fabriek, de meeste worden
naar Duitsland geëxporteerd.
In Herpers' loods maken de kleine meer
valletjes binnen ongeveer zes maanden een
tocht door de bakken. Ze arriveren als ze
ven tot acht centimeter kleine friemels. Ze
krijgen de eerste weken vijf tot zes keer per
dag vismeelkorreltjes te eten. „Zeven dagen
per week, dusjemand die denkt dat hij dit
erbij kan doen, heeft het mis. Dat gaat
niet", zegt Herpers. Na een paar weken
worden de grotere van de kleintjes geschei
den, een proces dat zich in die zes maan
den tijd een aantal maal herhaalt. „Meer
vallen zijn roofvissen, dus anders vreten ze
mekaar op." In de bakken voor meer vol
groeide vissen voeren de beesten zichzelf;
een tikje met de bek tegen een staafje dat is
verbonden aan een 'voederbak' boven het
bassin en er daalt een straaltje korrels neer.
Staatssecretaris Faber van visserij ziet in de
zogeheten aquacultuur een goede manier
om het tekort aan zee- en riviervis aan te
vullen. Kwekers in spe konden afgelopen
zomer dertig procent (deels Europese) sub
sidie krijgen op investeringen in onder
meer apparatuur en bouwkosten. Niette
min toonde Faber zich enkele weken gele
den bezorgd over de 'wildgroei' in de sec
erpers sinds een kleine twee jaar tro-
i vis in Hollandse polder kweekt
mensen verklaren me voor gek"), is
lirecte gevolg van de uitbraak van
tspest in 1997. Zijn 950 mestvarkens
i zeugen moesten uit voorzorg wor-
idood toen op een bedrijf waar Her-
Is bedrijfshulp werkte, de varkenspest
[econstateerd. „Ik was daarvoor al
n het zoeken welke kant het op
met het bedrijf. We dachten na over
idere locatie voor de zeugen. Toen
de pest, we werden preventief ge-
de prijzen gingen onderuit. Het was
luk bij een ongeluk dat we nog niet
n uitgebreid."
wil je met varkens een kleine boter-
ouden, dan moet je je bedrijf flink
ten. En als je al agrariër bent, ga je
i snel iets héél anders doen. Door een
die systemen voor viskweken instal-
lebben we daarom besloten om
allen te gaan kweken. In de loods
een proefinstallatie, in februari 1998
de eerste meervallen gekregen. Dit
idden we 30, 35 ton."
rs heeft voor hij de vis binnenhaalde,
Ie mogelijkheden voor afzet bekeken,
it volgens secretaris Wim van Eijk
Nederlandse Vereniging van Vis-
rs (Nevevi) essentieel is voor het wei
van nieuwe viskwekerijen. „Dat be-
(ken wij altijd: ga pas beginnen als je
veet dat je er een markt voor hebt. Je
Een Afrikaanse meerval. Hans Herpers: „Iemand die denkt dat hij dit erbij kan doen, heeft het mis".
tor. Voor het welzijn van de vissen, het ge
bruik van diergeneesmiddelen en de mi
lieubelasting moeten regels komen om te
voorkomen dat weer een nieuwe vorm van
bio-industrie in Nederland ontstaat.
Naar de vraag hoe vissen zo snel en pijn
loos mogelijk moeten worden gedood, laat
het ministerie verder onderzoek doen. Pa
lingen die in zout worden gelegd om te
'ontslijmen', meervallen die op scherfijs
worden gelegd en daarna nog lange tijd
blijven leven, zijn praktijken die bij dieren
beschermers nogal wat weerstand oproe
pen. Maar, zegt een woordvoerder van het
ministerie, voor je zegt dat dat niet meer
mag, moet er wel een alternatief zijn. Het
probleem is dat je pijn bij vissen niet kunt
zien en moeilijk kunt afmeten. Of, zoals RI-
VO-directeur J. W. Henfling het twee jaar
geleden in een interview zei: 'In Japan is
een favoriet gerecht een vis die zo vers in
plakjes is gesneden dat de kop nog ademt.
Welnu, is die vis dood, omdat de kop los is
van de rest, of levend, omdat de bek en de
kieuwen nog bewegen? De vraag 'wat is
dood' is dus meer een filosofische'. Hans
Herpers over welzijn en doden: ,Tja, vol
gens mij hebben de vissen het hier naar
hun zin. Ze eten tenminste allemaal goed.
En doden doe ik zelf niet, ze gaan levend
naar de fabriek. Ze gaan daar in een trom
mel met ijs en volgens mij zijn ze heel snel
dood. Zodra een meerval onder een tempe
ratuur van achttien graden komt, is hij er
geweest."
Als het woord subsidie valt, reageert Her
pers gestoken: „Dat vind ik helemaal ver
keerd. Dan gaan misschien mensen met vis
kweken beginnen die het eigenlijk alleen
voor het geld doen. Dan is de markt met
een kapot. Het is een gevoelige sector. Vo
rig jaar is de prijs van de meerval onderuit
gegaan, omdat er te veel geproduceerd
werd. Als er dan al subsidie moet komen,
laten ze die dan geven op de afzet." Hij ge
looft evenmin dat er veel ruimte is op (je
viskweekmarkt.Ik ken er hier in de om
trek zo al vijf die het met vis hebben gepro
beerd en het niet hebben gered. De afzet
blijft een moeilijk punt. Er zijn zo'n 25
meervalkwekerijen en maar een stuk of vijf
die er echt van leven".
Volgens Herpers wordt daarbij te makkelijk
gedaan over de ommezwaai van varkens
foto cpd cees zorn
naar vis. „De stallen verbouwen en de put
ten dichtgooien, dat werkt echt niet. Var
kensstallen zijn veel te laag, dan heb je
weer dure pompen nodig. Misschien gaat
het nog wel met steur of siervis."
Herpers gelooft daarentegen wel in de toe
komst van zijn eigen kwekerij. Tegenover
het woonhuis is een enorme loods verre
zen, waar plaats is voor vier kweekinstalla-
ties. Elke installatie kost 250.000 gulden, hij
begint er voorlopig met een. Na twee jaar
soebatten met de gemeente heeft hij voor
de eerste vier jaar een ontheffing gekregen
om de vismest op het land te kunnen lo
zen. „We hebben hier geen riool. Dus over
vier jaar zal ik een zuiveringsinstallatie
moeten bouwen. Dat kost een half mil
joen."
vil bewijzen dat het een succes is'
tiC CPD
opt nog niet storm op het flex-
>r in Heerhugowaard. Maar dat
ïl veranderen weet directeur Wil
ir Meer. Binnen twee jaar zullen
tien kantoren staan in Neder-
flu is het nog even wachten op
Bte flexwerkers op de burelen
brklink Offices. „Ik ga bewijzen
l een succes is."
pische 'slaapstad' typeert Van
:er Heerhugowaard. 's Morgens
en in drommen richting Alk-
n Amsterdam om 's avonds
i de file terug aan te sluiten,
toch raar dat we dat toelaten,
apen komen we door al dat rei-
uwelijks meer toe."
ir Meer zag de oplossing in
;a. Niet zozeer door alle files, als
or de afstanden huren bedrij-
vaak werkplekken dichter bij
is van hun medewerkers. Bin-
n bestaand kantoor huren ze
n, twee of tien bureaus, zodat
edewerkers geen kilometers
loeven te rijden óf stilstaan in
Niet iedereen hoeft namelijk
aanwezig te zijn op het kan-
Baak, account manager bij het
denkt vooral aan 'back-office
s'. „Het werk dat achter de
en gebeurt." Mensen die gege-
loeten invullen, kunnen dat ook
ergens anders doen. Maar ook auto
matiseerders, systeembeheerders of
projectleiders zijn niet aan het hoofd
kantoor gebonden, redeneert Baak.
Ook voor telefonische 'helpdesken'
ziet Van der Meer zijn kantoor als een
oplossing voor het grote verloop. „In
de regio kun je bijvoorbeeld herintre
dende vrouwen aannemen die graag
wijlen werken, maar geen kilometers
willen reizen."
Steeds vaker werken werknemers
thuis. Toch zijn er volgens Van der
Meer werknemers en werkgevers die
thuiswerken net weer te ver vinden
gaan. „Er is veel minder scheiding tus
sen werk en privé. Sommige werkne
mers en werkgevers vinden dit niet
prettig." Hoewel Worklink Offices de
werknemers niet controleert, noteren
ze op verzoek wel werktijden. „Dat ge
beurt in het eigen kantoor ook", aldus
Van der Meer. „Net zoals er regels zijn
over roken, drinken en omgangsnor
men."
Het loopt nog niet storm in Heerhugo
waard met flexibele werknemers.
Sinds de opening eind vorig jaar zit er
nog niemand in de kantoortuin op de
begane grond. Ook boven is het stil.
Houten bureaus met glimmende com
puters staan te wachten om gebruikt
te worden. Voor iets meer dan 1.000
gulden per maand kan een werknemer
aan de slag.
Zes ton heeft Van der Meer geïnves
teerd in het gebouw. „Een onroerend-
goed-man zal niet aan zo'n project be
ginnen", vertelt hij. Ook Van der Meer
zou het gebouw zo in zijn totaliteit
kunnen verhuren. „Een bank wilde al
de complete bovenverdieping huren.
Daar begin ik niet aan. Dan is het bin
nen de kortste keren gewoon een afde
lingskantoor van een of ander bedrijf."
En Van der Meer wil bewijzen dat zijn
visie de juiste is.
Interesse van bedrijven is er, verzekert
hij. „Momenteel voeren we gesprek
ken en komen bedrijven kijken." Van
der Meer: „Ze moeten er bijvoorbeeld
aan wennen dat ze van een groot ge
bouw naar een klein kantoor zullen
gaan. En dat ze sommige collega's niet
zo vaak meer zullen zien." Ook mate
riëlere zaken spelen een rol. „Een aan
tal mensen zal de auto van de zaak
kwijtraken. En dan staan sommigen
toch liever in de file."
Toch blijft hij overtuigd. „Werkgevers
besparen bijvoorbeeld kilometerver-
'goeding. Goed om te weten nu de ben
zineprijs weer omhoog is gegaan." Het
zal even duren, maar bedrijven zullen
er 'kalm aan' achter komen dat ze hun
werkplekken beter moeten spreiden,
meent Van der Meer. „Ze zullen het
merken aan het ziekteverzuim. Men
sen wringen zich in allerlei bochten
om bijvoorbeeld kinderen van de crè
che te halen. Dan kun je beter dicht bij
die crèche werken."
i medewerkers Patty Appelman en Emrico Baak voor
foto cpd phil nijhuis
IECHT GERT ONNINK
itje met opdrachtgevers van ag-
r inverhuurder Aggreko mag er
et vermeldt de ontmanteling
Brent Spar in Noorwegen, de
iwing van de luchthaven Schip
opnamen van de film Titanic in
i, grote sportevenementen als
voetbal en atletiek, de Olympi-
>elen en de Formule I, maar ook
!CT en Verolme Botlek in de
lamse haven, het Pinkpop-festi-
zelfs het veelbesproken tv-pro-
la Big Brother.
sl nende zomer wordt daar Euro
m toegevoegd, het EK voetbal
erland en België. Aggreko levert
en airconditioning. „Het is niet
rootste opdracht", zegt mana-
c rk van Dijk „Maar wel een om
onze naam mee te vestigen."
Begin deze maand sloot Aggreko een
contract met het tv-samenwerkings-
verband FORTO 2000 (NOS, VRT en
RTBF) voor de levering van stroom en
'airco' aan de acht EK-stadions. „We
waren niet de goedkoopste, kregen we
te horen. Wel kwalitatief de beste. Bo
vendien hadden we vestigingen in bei
de landen." In België zetelt Aggreko in
Wilrijk, vlak bij Antwerpen.
.Aggreko staat voor Aggregaten Koop-
mans, de man die 38 jaar geleden in
een boerenschuur ergens in de Alblas-
serwaard met de verhuur begon. Nu
zijn we een aan de Londensê beurs ge
noteerd concern. Het bedrijf kende
vorig jaar een groei van vijftig procent
en telt 120 vestigingen in 22 landen
met in totaal 1.600 werknemers.
„We kunnen grote hoeveelheden ver
mogen, koeling en lucht leveren", zegt
Van Dijk. In Engels jargon noemt Van
Dijk Aggreko een total solution
supplier'. „We zitten overal in: scheep
vaart, entertainment, sport, chemie en
farmacie. In de verhuur zijn we we
reldleider."
Tijdens Euro 2000 staan bij de acht
stadions in totaal 35 generatoren op
gesteld. Eén apparaat kan vierhonderd
huishoudens van stroom voorzien.
„Bij elk stadion komt vijf kilometer ka
bels te liggen." Aggreko zet voor het
EK circa 110 mensen in. De extra
stroom is vooral bedoeld voor de me
dia die veel faciliteiten vergen. De sta
dions zelf zullen van het gewone
stroomnet gebruik maken. „Maar men
wil gescheiden systemen. Voor de ca
mera's en mengpanelen, noem maar
op. Het signaal moet uiteindelijk in het
International Broadcasting Center in
Amsterdam terecht komen, vanwaar
het de hele wereld overgaat."
De verwachting is dat zeker één mil
jard tv-kijkers in 160 landen het EK
zullen volgen. Aggreko mikt nog op ex
tra opdrachten van Euro 2000 voor de
vip-dorpen bij de stadions en de cate
ring. „Wmit daar is ook apparatuur
voor noaig. De eerste generatoren
worden rond 20 mei bij de stadions
geïnstalleerd, op 5 juli gaan de machi
nes weer naar een volgende klus.
Lange tijd maakte Aggreko deel uit van
het Scandinavische megaconcern
Christian Salvesen. Sinds twee jaar is
het Papendrechtse bedrijf zelf een be
kende naam in de City, het financiële
centrum van Londen, waar het in han
den is van onder meer Schotse aan
deelhouders. Van Dijk noemt het suc
ces een voorbeeld van de veelgeroem
de Nederlandse handelsgeest.
„We waren er met de verhuur van ag
gregaten als eerste bij en zitten nu
overal ter wereld. Er wordt niet meer
geaccepteerd dat de zaak ergens stil
komt te staan. Er moet een 'back up'
zijn." Hij noemt als voorbeeld Amerika
en de natuurrampen die dat land nog
al eens teisteren. „Dan moeten er ag
gregaten klaar staan."
Van Dijk geeft aan dat zijn concern
verder wil groeien. De nog altijd stij
gende verkoop van gsm-telefoons,
waarvan het netwerk generatoren no
dig heeft, en het openstellen van de
Europese energiemarkt bieden Aggre
ko grote mogelijkheden. „We gaan
werken aan onze naamsbekendheid,
want daar is nog heel wat aan te verbe
teren."
UTRECHT GPD
Een internationaal opererende
uitgever zou voor de Koninklij
ke Nederlandse Jaarbeurs in
Utrecht een goede partner kun
nen zijn. „Niet om de boel te
verkopen, maar om de continu-
iteit van het bedrijf veilig te stel
len", zegt Ruud van Ingen, top
man van het beursbedrijf.
De verboden fusie met de RAI
was bedoeld om vooral interna
tionaal steviger te staan tegen
over de concurrentie van multi
nationale beursorganisatoren
als Miller Freeman en Reed Ex
hibition Companies. Dat laatste
bedrijf organiseert wereldwijd
twee keer zoveel beurzen als
RAI en Jaarbeurs samen. Bo
vendien is er de concurrentie
van de nieuwe media.
Van Ingen: „Jarenlang was het
organiseren van beurzen in op
zet een vrij simpele aangelegen
heid: je had een hal waar je
standhouders en bezoekers bij
elkaar bracht. Maar computer
en internet hebben een volledig
nieuw platform gecreëerd.
Daarom ook zijn we drie jaar
geleden ons eigen internetbe
drijf gestart. Dan heb je de Eu
ropese eenwording en de enor
me groei van de wereldhandel.
Je moet het blikveld volledig
verleggen. Buitenlandse mark
ten worden steeds belangrijker
en de effecten daarvan gaan
ook aan ons niet voorbij", zegt
Van Ingen.
De Jaarbeurs had zich samen
met de RAI op die wereldmarkt
willen begeven. Maar nu dat
niet mag moet de Jaarbeurs
haar internationale ambities sa
men met een andere partij ont
plooien. Een andere keus is er
volgens Van Ingen niet.
„De markt voor beurzen heeft
zich allang geïnternationali
seerd. Als ik daar niet in meega,
zouden wij onze eigen positie
verliezen. De wereld van de
communicatie ontwikkelt zich
razendsnel. Die ontwikkelingen
kunnen alleen door organisa
ties met voldoende financiële
slagkracht worden gevolgd",
meent de Jaarbeurstopman.
Niet alleen om de beurzen zelf
te organiseren maar vooral ook
om de ontwikkeling van de di
gitale infrastructuur, een com
puternetwerk voor uitwisseling
van informatie. Van Ingen:
„Over een aantal jaren is het
beheer van onze database onze
kernactiviteit - de handel in in
formatie. Ook andere partijen
zijn daar druk mee bezig. Het
organiseren van virtuele beur
zen op internet, daar ligt onze
toekomst. We zitten in zo verrot
veel branches. Daar kun je nog
heel veel mee doen."
Overigens is de Jaarbeurs al een
paar jaar internationaal actief.
Zo wordt samengewerkt met
beursorganisaties in Brazilië,
Turkije en China. In eigen land
gebeurt dat met uitgeverijen
van vak-en hobbybladen (Agra
risch Dagblad, woonbladen), de
showwereld (Endemol bij de
exploitatie van het Beatrix The
ater) of de radio en tv (Megafes-
tatie, Kid's World en Mega-
danceparty's).
Ondanks de opmars van inter
net is het volgens Van Ingen
nog lang niet gebeurd met de
klassieke beurs. „Het gaat uit
stekend met het medium. Iede
re beurs heeft een levenscyclus,
net als de producten in de
schappen van de winkel." Dat
het met sommige vakbeurzen
momenteel wat minder gaat,
heeft volgeps Van Ingen vooral
met de economische conjunc
tuur te maken.
„Het gaat nu in Nederland ex
treem goed. Dan komt het be
drijfsleven niet en massa naar
beurzen. Onze beste jaren be
leefden we toen het in Neder
land slechter ging. Toen kwam
iedereen om zijn orderporte
feuille te vullen. Nu komt men
om aan relatie-marketing te
doen, zijn klanten te treffen en
te informeren."
Daarnaast constateert Van In
gen dat een aantal grote beur
zen in kleinere wordt verknipt
om zich beter op specifieke
doelgroepen te kunnen richten.
„In dat opzicht gaat het prach
tig. Er blijft altijd behoefte aan
persoonlijk contact. En dat
kunnen wij uitstekend organi
seren", aldus Van Ingen.
