Koplopers moeten EU redden
Kandidaten VS schieten nu met scherp
'Sancties helpen Milosevic'
Buitenland
Capitool in de kou
Thoenes werd
van dichtbij
neergeschoten
Europese Unie en Israël
bezorgd over Oostenrijk
JNDERDAG 27 JANUARI 2000
luitsland vervoert weer kernafval
in» Duitsland heeft het verbod op het vervoer van kernafval
•ls opgeheven. Het Bureau voor Nucleaire Veiligheid heeft
ïr goedkeuring gegeven aan vijf railtransporten vanaf drie
erncentrales. Volgens het bureau is het eerste transport pas
r een halfjaar te verwachten. De transporten kwamen me-
1998 stil te liggen, toen bleek dat er radioactiviteit was vrij-
fkomen van treincontainers met kernafval. De lekkages waren
itstaan bij het in- en uitladen. Milieugroeperingen zijn fel te
il het transport van kernafval. De komende dagen praat
ondskanselier Schroder met de grootste vier energiebedrijven
t een stapsgewijze vermindering van het aandeel van kern-
irgie in Duitsland.
ndianenvolkeren in Brazilië ontdekt
jilia Antropologen hebben in het Braziliaanse regenwoud
»ee nog onbekende indianenvolken ontdekt. Ze leven in het
ichtbeboste gebied nabij de grens met Peru. Een Braziliaanse
ï- ichting die zich het lot van de indianenvolken aantrekt heeft
it bekendgemaakt. De nederzettingen van beide volken zijn
bo muit een vliegtuig waargenomen. Het gaat om relatief grote
exi Dipen, met mogelijk zo'n tweeduizend inwoners. Ze leven aan
e oevers van een rivier en zijn grotendeels naakt. Ze beschik-
)en en over stenen wapens. Er is nog geen direct contact geweest
hat issen onderzoekers en de indianen. Eerder stierven leden van
iei sïsoleerde indianenvolken aan relatief onschuldige aandoe-
!N( ingen na contacten met de buitenwereld.
loycot van Doema brokkelt af
tskou Twee van de drie politieke partijen die weigeren te
luik rgaderen in het Russische parlement, de Doema, hebben gis-
1 ren aangekondigd hun boycot te zullen beëindigen. De her-
irmingsgezinde partijen Jabloko en de Unie van Rechtse
achten willen hun zetels weer innemen. Het gematigde Va-
rland-Heel Rusland heeft nog geen besluit genomen. De drie
icties protesteren tegen de opvallende overeenkomst die de
jmmunistische Partij en het pro-regeringsblok Eenheid eerder
IS ze maand sloten, to.en de Doema voor het eerst na de parle-
)98 entsverkiezingen bijeen kwam. De parlementaire crisis begon
jde verkiezingen van de gematigde communist Seleznjov tot
I wrzitter van de Doema. Daarop verlieten de parlementariërs
1 in de drie fracties uit protest tegen de 'achterkamertjespoli-
3 ïk' de zittingszaal.
,pj lieuwe verdachten moord op Arkan
lgrado De politie in Joegoslavië heeft de namen openbaar
van twee nieuwe verdachten van de moord op militie-
ider Arkan. Ze is op zoek naar de Serviërs Dragan Nikolic en
ilan Djurici. Zaterdag werden al drie verdachten aangehou-
I n in verband met de moord. De politie blijft het houden op
n afrekening in het criminele circuit. Arkan, het pseudoniem
■J inZeljko Raznatovic, werd op 15 januari doodgeschoten in de
bby van een hotel in Belgrado. De militieleider en gangster
f(j ?rd gezocht door het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Zijn
ilitie zou verantwoordelijk zijn voor oorlogsmisdaden in Kroa-
Bosnië en Kosovo. Insiders vermoeden dan ook dat de
oord politiek gemotiveerd was.
luid-Afrika verbiedt discriminatie
'TAPHet Zuid-Afrikaanse parlement heeft gisteren een
aangenomen die bijna elke vorm van discriminatie ver-
Ükdt! maar toch omstreden is. Mensen die" besmet zijn met het
G isvirus HIV mogen namelijk nog worden achtergesteld. De
et verbiedt wel discriminatie op grond van geslacht, seksuele
lorkeur, burgerlijke staat, etniciteit, sociale klasse, kleur, leef-
d, handicaps, religie, geweten, cultuur, taal en afkomst. De
ds- en HIV-clausule werd na landurig debat geschrapt, vooral
aandringen van verzekeringsmaatschappijen. De wet zou
ïn anders verplichten levensverzekeringen af te sluiten voor
ensen met HIV of aids. Gezien het enorme aantal HlV-geïn-
cteerden in Zuid-Afrika, zou dit hun einde hebben betekend.
linister weg wegens vliegaffaire
ilun De minister van financiën van de West-Duitse deelstaat
ordrijn-Westfalen, Heinz Schleusser, is gisteren wegens de
ire rond gratis vliegreizen afgetreden. Zijn positie was on-
udbaar geworden, nadat hij dinsdag had moeten toegeven
a hij over een paar trips had gelogen. Schleusser (63), een so
l-democratische coryfee, had altijd ontkend dat hij zijn
fendin had meegenomen. De affaire met door een bank be-
blde vliegreizen is het tweede grote schandaal dat Duitsland
Jzig houdt. Het is tot nog toe overschaduwd door het zwart-
Idschandaal van de CDU, maar omdat ook president Rau be
lleken is bij de affaire, kan het een schandaal van de eerste or-
Iworden. Ook Rau heeft als premier van Noordrijn-Westfalen
eer dan veertig gratis vliegreizen gemaakt.
lair: Ontwapening IRA is verplicht
nden De Britse premier Blair heeft de IRA gisteren gemaand
isnel mogelijk zijn wapens in te leveren om een dreigende po-
ïeke crisis in Noord-Ierland te voorkomen. Blair zei dat de
itwapening van het Iers Republikeins Leger een verplichting'
volgens het verdrag van Goede Vrijdag, dat in 1998 werd ge-
ïten. De protestantse unionisten hebben gedreigd zich uit de
ille Noord-Ierse regering terug te trekken, als de IRA niet bin-
in enkele weken begint met de ontwapening. Het Britse blad
lily Telegraph berichtte gisteren dat de Britse regering zich er-
i voorbereidt de Noord-Ierse autonomie na slechts twee
aanden te moeten terugdraaien, als de protestanten zich in-
daad uit de regering terugtrekken. Londen zal de regering
moeten schorsen.
Grootmoeders ontmoeten Elian
De oma's van het Cubaanse jongetje Elian hebben giste-
in Miami een ontmoeting met hun kleinzoon gehad. Zij
Ten Elian in het huis van de rector van de katholieke univer-
:it. De Cubaanse grootmoeders en de Amerikaanse familie
Elian wilden elkaar op neutraal terrein ontmoeten. Elian's
oeder en stiefvader zijn eind november verdronken tijdens
m vlucht naar de VS. De zesjarige Elian overleefde de tocht en
tblijft sindsdien bij een oudoom. De Amerikaanse familie van
ian wil de jongen in de VS houden. De oma's kwamen afgelo-
n week naar de VS om te lobbyen voor de terugkeer van Elian
iar Cuba. Elian's vader woont daar nog. De Amerikaanse im-
ïgratiedienst INS besliste eerder dat Elian terug moet naar Cu-
De Amerikaanse familie van de jongen vecht dat besluit aan.
Landen in de Europese Unie die hun beleid versneld op
elkaar afstemmen, moeten de hele EU vooruit helpen.
Alleen met dit systeem van koplopers is een Unie met
straks 28 lidstaten nog bestuurbaar, meent de Europese
Commissie. Als iedereen voortdurend op de traagste
moet wachten, komt er te weinig van de grond.
brussel marc peeperkorn
correspondent
De commissie wil de mogelijk
heid van 'versterkte samenwer
king' eind dit jaar opnemen in
een nieuw Europees Verdrag.
Gevaar voor een tweedeling in
de Unie is er volgens de Com
missievoorzitter Prodi niet. Een
kopgroep mag pas van start
gaan als minimaal eenderde
van de EU-landen meedoet.
Volgens Prodi zijn dergelijke
clubjes op alle terreinen denk
baar: milieu, asielbeleid, defen
sie en belastingzaken. De elf
landen die reeds besloten de
euro in te voeren, gelden als
lichtend voorbeeld. De meeste
regeringsleiders wezen eind vo
rig jaar de mogelijkheid van
kopgroepen nog af.
De commissie, het dagelijks
bestuur van de EU, presenteer
de gisteren haar ideeën om de
Unie gereed te maken voor de
komende uitbreiding met der
tien kandidaat-lidstaten. Hoe
wel de eerste nieuwkomers pas
vanaf 2004 zullen aanschuiven,
moet de EÜ reeds dit jaar intern
orde op zaken stellen. De huidi
ge EU-instituten en werkwijzen
dateren veelal nog uit de jaren
vijftig, toen de Unie zes leden
telde.
De mogelijkheid van kop
groepen is één van de oplossin
gen die de commissie aan
draagt. Daarnaast dient er
grondig gesnoeid te worden in
het aantal zaken waarover iede
re lidstaat een veto heeft. Be
slissen met gekwalificeerde
meerderheid (meerderheid van
de lidstaten én van de EU-be-
volking) moet de regel worden.
Op een vijftal essentiële terrei
nen - waaronder nationale be
lastingen - behoudt ieder land
zijn vetorecht.
Over haar eigen toekomst
bleef de commissie verdeeld.
Voorzitter Prodi en verantwoor
delijk commissaris Barnier (in
stitutionele hervorming) willen
het dagelijks EU-bestuur ook
na uitbreiding tot het huidige
aantal van twintig personen be
perken. Bij toerbeurt komt ie
der land aan bod. De meerder
heid van de commissie verkiest
evenwel handhaving van het
systeem dat ieder land een
commissaris levert.
Washington Delen van de Amerikaanse oostkust werden eerder deze week geteisterd door zware sneeuwval. Zo kwam er in Washington zo'n dertig centimeter naar beneden.
Gisteren klaarde het op, en konden de wandelpaden rond het Capitool worden vrijgemaakt. Overheidsdiensten en scholen waren door het slechte weer twee dagen dicht.
FOTO REUTERS KEVIN LAMARQUE
sydney anp
De Nederlandse journalist San-
der Thoenes, die op 22 septem
ber vorig jaar in Oost-Timor
werd vermoord, is van dichtbij
neergeschoten. Thoenes kwam
om door een schot in de borst,
zo blijkt uit een definitief on
derzoeksrapport dat justitie in
Australië heeft vrijgegeven.
Er waren volgens onder
zoeksrechter Greg Cavanagh
drie autopsies nodig om tot dit
oordeel te komen. In het defini
tieve rapport staat verder dat
Thoenes (30), die als corres
pondent voor de Financial Ti
mes in Jakarta werkte, op 21
september achterop een motor
door een buitenwijk van Dili
reed. Hij en zijn chauffeur Flo-
rinda Araujo werden tegemoet
gereden door drie gewapende
motorrijders in uniformen van
het Indonesische leger. Araujo
probeerde te ontkomen. In de
achtervolging schoten de aan
vallers, waardoor de motor op
zijn kant viel. Alleen de chauf
feur wist te ontkomen.
België: Vrijlating
Pinochet onwettig
londen harm harkema
correspondent
De Britse minister van binnen
landse zaken Jack Straw han
delt 'onwettig en irrationeel' als
hij de Chileense oud-dictator
Pinochet vrijlaat zonder dat
diens tegenstanders de medi
sche achtergronden kennen en
de mogelijkheid hebben gehad
in beroep te gaan. Dat betoog
de advocaat Presily Baxendale,
die optreedt namens de Belgi
sche staat, gisteren voor het
Britse Hooggerechtshof.
België en zes mensenrecht-
ennorganisaties hebben be
zwaar gemaakt tegen het door
Straw geuite voornemen om Pi
nochet op humanitaire gron
den vrij te laten. Medisch on
derzoek door vier artsen, in op
dracht van Straw, heeft volgens
de minister aangetoond dat de
84-jarige oud-dictator niet
meer in staat is om een straf
proces te doorlopen. Straw wei
gert echter het medische dos
sier vrij te geven waar de oppo
nenten van Pinochet om heb
ben gevraagd. Hij stelt dat die
stukken alleen naar buiten kun
nen worden gebracht met toe
stemming van Pinochet zelf. Pi
nochet weigert die toestem
ming echter te geven. De High
Court komt wellicht vandaag
nog tot een uitspraak.
Blix gaat missie
VN in Irak leiden
ruswuk anp
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties heeft Hans BILx
aangewezen als hoofd van de
nieuwe ontwapeningscommis
sie voor Irak, Unmovic. De
Zweed was de enige kandidaat
die de goedkeuring kon weg
dragen van alle vijftien leden
van de raad.
Blix wordt door diplomaten
geprezen om zijn discretie,
doeltreffendheid en openheid.
Hij beschikt volgens de Veilig
heidsraad over de benodigde
ervaring om Unmovic te leiden,
en hij weet waar hij aan begint.
Tot aan zijn pensionering in
1997 leidde hij zestien jaar het
Internationaal. Agentschap voor
Atoomenergie (IAEA) in Wenen.
Daar hield BILx zich intensief
bezig met de kernramp in
Tsjernobyl, de nucleaire drei
ging van Noord-Korea, kern
energie en -afval, atoomsmok
kel en het akkoord tegen ver
spreiding van atoomwapens. Al
jaren voor het uitbreken van de
Golfoorlog onderzocht het IAEA
het atoomprogramma van Irak.
Na de oorlog stuurde BILx zijn
mensen opnieuw naar Irak om
te werken aan de vernietiging
van de Iraakse massavernieti
gingswapens.
boedapest hans gertsen
correspondent
De Servische oppositie is zwaar teleurgesteld
over het besluit van de Europese Unie om de
sancties tegen Joegoslavië niet op te heffen of te
verlichten. Volgens de oppositie speelt de EU
met het onverkort handhaven van de sancties het
regime van Slobodan Milosevic juist in de kaart.
De oppositie, die al geruime tijd pleit voor het af
schaffen van de sancties, voelt zich bovendien
door de EU enigszins voor schut gezet. De door
het regime van Milosevic gecontroleerde media
lieten de afgelopen dagen niet na nog meer zout
in de wonden te wrijven. ,,De EU prijst de ver
enigde Servische oppositie de hemel in, maar
verwerpt tegelijkertijd alles waar men om
vraagt", aldus het dagblad Politika in een cy
nisch commentaar.
Het besluit de sancties vooralsnog niet op te hef
fen of te verlichten, werd maandag in Brussel ge
nomen door de ministers van buitenlandse za
ken van de EU. Dertien van de vijftien lidstaten
waren bereid de sancties te verlichten of op te
heffen, maar Nederland en Groot-Brittannië
voelden daar niets voor.
De Nederlands-Britse redenering dat de situatie
in Joegoslavië niet wezenlijk verbeterd is en dat
er dus geen aanleiding zou zijn voor het maken
van een gebaar, stuit bij de Servische oppositie
slechts op onbegrip. ,,De sancties werken ave
rechts en dat weet iedereen in Brussel. Ze straf
fen niet het regime, maar de bevolking van Ser
vië", zei Zoran Zivkovic gisteren.
Deze burgemeester van Nis en tevens één van de
belangrijkste oppositieleiders, rekende maandag
op een gebaar vanuit Brussel. ,,De EU heeft de
oppositie maandenlang haast gesmeekt de rijen
te sluiten. Begin januari hebben we dat gedaan,
maar de beloning blijft achterwege", aldus Zivko
vic. „We hebben het gevoel dat we voor schut
staan", voegt hij er aan toe.
Diverse andere Servische oppositieleiders rea
geerden in vergelijkbare termen. „Regeringen die
tegen het opschorten van de sancties zijn, steu
nen daardoor het regime. Het regime overleeft
slechts omdat het constant beweert dat de Euro
pese Unie en het westen het Servische volk willen
vernietigen", aldus Ivan Kovacevic, de woord
voerder van de Servische Vernieuwingsbeweging
(SPO). Kovacevic en veel andere oppositieleiders
in Belgrado zijn er van overtuigd dat Milosevic'
socialisten en zijn partners, de ultra-nationalis
ten van Vojislav Seselj en de neo-communisten
van YUL (Joegoslavisch Verenigd Links), bang
zijn voor het opheffen of opschorten van de
sancties. „Een land dat totaal geïsoleerd is, is veel
makkelijker te controleren. En alles wat er mis is,
kun je fijn op het conto van het westen schrij
ven", aldus Kovacevic.
wenen-stockholm DPA-AFP-Rtr
Lidstaten van de Europese Unie
en Israël zijn verontrust over de
mogelijke deelname van de ex
treem-rechtse FPÖ aan de vol
gende Oostenrijkse regering.
Gisteren zette de partij de coali
tiebesprekingen met de conser
vatieve ÖVP voort.
Volgens de Zweedse premier
Persson past het programma
van Jörg Haiders FPÖ niet bij de
waarden van de EU. „Dat is niet
alleen verontrustend voor Oos
tenrijk, maar voor de hele
Unie." Volgens de Franse mi
nister van buitenlandse zaken
Védrine plaatst Oostenrijk zich
in een 'zorgwekkende situatie'
als extreem-rechts op het rege
ringspluche komt.
Een woordvoerder van de
Duitse regering zei begrip te
hebben voor de heersende be
zorgdheid over de dreigende re
geringsdeelname van de leider
van de extreem-rechtse partij,
en in Italië reageerden vooral
linkse parlementariërs uiterst
verontrust op de ontwikkelin
gen in Wenen. De felste reacties
kwamen van Israël. Premier Ba
rak sprak van 'een uiterst ver
ontrustende ontwikkeling voor
joden in de hele wereld'. Oud
premier Peres vergeleek de
gang van zaken met de manier
waarop Hitler in 1933 in Duits
land aan de macht kwam. Mi
nister van buitenlandse zaken
Levy zei dat Israël zijn haar am
bassadeur in Wenen terugroept
als Haider in de regering komt.
De FPÖ haalde bij de parle
mentsverkiezingen in oktober
1999 ruim 27 procent van de
stemmen. Zij staat bekend om
haar omstreden standpunten
over bijvoorbeeld asielzoekers
en buitenlanders. Haider prees
de afgelopen jaren ondermeer
de 'werkgelegenheidspolitiek'
van het Derde Rijk. Ook gros
siert hij in opmerkingen waarbij
buitenlanders worden geassoci
eerd met criminaliteit. SS-sol-
daten noemde hij 'slachtoffers'.
washington john wanders
Met VoordeelNummers Nederland belt u uw 10 favoriete telefoonnummers binnen
Nederland voortaan met 10% korting (max. 1 mobiel nummer). Bel gratis 0800-0429
en volg de simpele instructies. De eenmalige administratiekosten (f 10,-) worden op uw
telefoonnota in rekening gebracht. U hebt al 3 voordeelnummers? Dan kunt u ze nu
gratis uitbreiden naar 10. U betaalt dus niet opnieuw de eenmalige administratiekosten.
correspondent
De strijd om het Amerikaanse presi
dentschap wordt venijniger. Tijdens
een televisiedebat in New Hampshire
schilderde de Democratische kandi
daat Bill Bradley zijn partijgenoot Al
Gore vannacht af als 'een systemati
sche leugenaar'. De vijf overgebleven
Republikeinse kandidaten klonken in
hun onderlinge debat eveneens scher
per dan voorheen.
Het was de laatste gelegenheid voor de
kandidaten om zich te richten tot de kij
kers in New Hampshire, de staat in het
noordoosten van de VS waar dinsdag
cruciale voorverkiezingen plaatsvinden.
Die primary is van eminent belang voor
Bradley en zijn Republikeinse oud-colle
ga John McCain. Beiden hebben een
overwinning nodig, willen ze nog kans
maken op de nominatie van hun partij.
Voor Bradley zou het laatste debat wel
eens fataal kunnen blijken. Zijn tegen
stander was in alle opzichten superieur.
Gore, die goed kan debatteren, was
agressief en scherp aan de bal. Hij keer
de steeds terug naar de grote vraagstuk
ken waarvoor Amerika staat. Daarbij
trachtte hij de zwakheden in Bradley's
ideeën over hervorming van de gezond
heidszorg bloot te leggen. Bradley leek
bezig aan een wanhoopsoffensief. In de
slotminuten van het debat oogde hij af
gemat, alsof hij niet meer in zijn kandi
datuur geloofde. Meermaals reageerde
de oud-senator van New Jersey onvol
doende alert op Gore's kritiek. Dit be
vestigde het beeld dat veel Amerikanen
van Bradley hebben: een goedwillende
man, maar geen vechter. Hoe moet hij
als president de Democratische belan
gen verdedigen tegenover een vijandig
Congres? Hoe moet hij de Amerikaanse
belangen verdedigen in een internatio
naal forum? Maandag leed Bradley een
forse nederlaag in de staat Iowa. In New
Hampshire raakte hij zijn voorsprong in
de peilingen kwijt. Afgelopen nacht ging
hij dan ook met een scherpere strategie
het debat aan. Hij hoopte aan te tonen
dat Gore een vuil spelletje met hem
speelt, en daarom het presidentschap
onwaardig is. „Waarom zouden wij ge
loven dat jij de waarheid zult vertellen
als president, als je in de campagne
voortdurend onwaarheden verkondigt
over mijn voorstellen", vroeg hij Gore
op de man af. „Ik heb het nu niet over
onjuistheden die voortvloeien uit onwe
tendheid. Want Al, jij weet wel beter.
Hoe denk jij het recht te verdienen op
het vertrouwen van het volk, als je het
volk keer op keer onwaarheden vertelt?"
Bradley hoopt de kiezers aan te spreken
met de boodschap dat de politiek van
binnen rot is. Dat Amerikaanse politici
zich vooral bezighouden met het over
en weer uitdelen van stoten onder de
gordel. Dat ze daardoor de belangen van
het volk uit het oog hebben verloren. „Ik
doe niet mee aan dat spelletje", herhaal
de hij. „Ik sta voor een ander soort poli
tiek." Intussen noemde hij Gore impli
ciet een leugenaar. Mogelijk bereikte
Bradley daarmee het omgekeerde van
wat hij wilde bewerkstelligen: hij bood
Gore de gelegenheid zichzelf te affiche
ren als het slachtoffer van een uitgespro
ken negatieve campagne. „Luister Bill,
we hebben zo onze meningsverschil
len reageerde de vice-president. „Maar
ik heb jou nooit beschuldigd van liegen.
Laten we nu toch terugkeren naar waar
het echt om gaat, de inhoud. De mensen
zijn doodziek van al het gehakketak in
Washington." Bradley's beschuldiging
was niet geheel uit de lucht gegrepen.
De propagandamachine van Gore ver
spreidde de laatste maanden een zee
van persberichten waarin Bradley's uit
latingen keihard werden tegengespro
ken. soms met gebruikmaking van on
juiste feiten en halve waarheden.
In het Republikeinse kamp ging het er
eveneens hard aan toe, maar hier wek
ten de kandidaten minder de indruk dat
ze eikaars bloed kunnen drinken. De
twee grootste kanshebbers op de Repu
blikeinse nominatie, senator McCain en
de Texaanse gouverneur George W.
Bush, zaten elkaar flink in de haren en
daarbij kwam McCain steeds als sterkste
uit de bus.
Het optreden van Bush was bijna net zo
zwak als tijdens zijn eerste twee debat
ten. Zo gemakkelijk als de zoon van
oud-president Bush een zaal vol aan
hangers bespeelt, zo moeilijk heeft hij
het in de directe confrontatie met zijn
tegenstanders en de media. „Jouw be
lastingvoorstellen lijken op die van Al
Gore", riep hij op zeker moment, waar
op McCain terugbeet met: „Als jij be
weert dat mijn belastingvoorstellen op
die van Al Gore lijken, dan ben jij net
zo'n grote kletsmajoor als Bill Clinton."
