'Zien wat ik koop, dat vind ik belangrijk'
Leids Rijnstadplan: ouwe wijn in ouwe zakker!
Meningen
Voorlichting Rijnstad
laat te wensen over
Bangs' gelijk is voor d
discussie niet zo releva
'Wandeling door 100 ]c\
cabaret' was juist prach
WOENSDAG 26 JANUARI 2000
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen biievt
UITGELICHT
Hoe je er ook tegen aankijkt,
de plannen van het Leidse ge
meentebestuur om Rijnstad te
stichten zijn revolutionair en
verdienen om die reden veel
aandacht in een regionaal
dagblad als het onze. laar in
jaar uit schrijven we vrijwel
dagelijks over de (bestuurlijke)
problemen in deze regio. Over
geslaagde (weinig) en misluk
te (veel) pogingen van ge
meenten om die problemen
samen op
Dat wederhoor blijkt op
vrijdagmiddag een onmogelij
ke zaak. Het weekeinde begint
tegenwoordig vroeg in Neder
land. Veel gemeentehuizen
zijn in verband met atv zelfs
dicht en veel bestuurders on
bereikbaar. Bij Rijnstad zijn
behalve Leiden dertien ge
meentebesturen betrokken en
die wil je de volgende dag na
tuurlijk het liefst allemaal met
een reactie in de krant. Ik zal u
niet lastig
aanleiding voor het opmaken
van een balans; voor een her
nieuwde poging bovenge
noemde problemen inzichte
lijk te maken en om een beeld
te schetsen van de mogelijke
oplossingen. Met het uitein
delijke doel om zoveel infor
matie beschikbaar te maken
dat lezers zelf een mening
kunnen vormen.
Dat is niet alleen een jour
nalistieke opdracht, het is,
mag je aannemen, ook in het
belang van een gemeentebe
stuur dat de burger terdege
wordt geïnformeerd. Op dat
punt heeft Leiden vorige week
een flinke steek laten vallen.
Om half twee vrijdagmiddag
kreeg de pers de nota ter inza
ge, om drie uur was er een
persconferentie en om een
uur of vier konden verslagge
vers aan de slag om de gepre
senteerde feiten te beoordelen
en hoor en wederhoor toe te
passen.
van mij aan dat dat geen een
voudige klus is geweest
Journalisten moeten niet
zeuren, maar hun werk doen,
hoor ik u denken. Dat is ook
zo, maar een professionele or
ganisatie als de gemeente Lei
den hoort daaraan bij belang
rijk nieuws als dit een bijdrage
te leveren. Die bijdrage viel af
gelopen vrijdag, vriendelijk
gezegd, nogal bescheiden uit.
Er is kennelijk lang nagedacht
over de inhoud van de voor
stellen, maar aanzienlijk min
der over een effectieve pre
sentatie aan de pers, de na
tuurlijke intermediair tussen
bestuur en burger.
Aan het lijstje van voor
Rijnstad te regelen kwesties
moet wat ons betreft een
deugdelijke persvoorlichting
worden toegevoegd.
TON VAN BRUSSEL*
HOOFDREDACTIE
Begin december 1999 beleven ge
meentebestuurders - het gaat immers
voorbij aan onze inwoners - het eer
ste rondetafelgesprek met de Stuur
groep Krachtige Ge
meenten. In dit ge-
val ging het om de
zestien gemeenten f/r «JvfC
in de Duin- en Bol
lenstreek en de
Leidse Regio. Terecht oordeelden de
stuurgroep en de gemeenten dat het
om één streek gaat met overigens nog
twee samenwerkingsverbanden.
B. van Wouwe is burgemeester
van Katwijk en voorzitter van
het Samenwerkingsorgaan
Duin- en Bollenstreek (SDB).
Op verzoek van deze krant
schreef hij een opinie over het
Leidse plan om veertien
gemeenten samen te voegen
tot één gemeente Rijnstad.
Het gemeentebestuur van Leiden
meende toen dat er behoefte is aan
één bovenlokaal bestuur dat sturing
geeft aan de belangen van de twee re
gio's. Dit kan in het
model van één ge
meente met sterke
deelgemeenten. Dat
alles is nodig, aldus
Leiden, om een rol te
kunnen spelen op provinciaal en lan
delijk niveau. Op verzoek van de
stuurgroepvoorzitter zou dit verder op
papier worden uitgewerkt.
De vijftien andere gemeenten trek
ken tijdens diezelfde bijeenkomst vol
uit 'de kaart'... samenwerking op sub
regionaal, regionaal en bovenregio
naal niveau, soms met wisselende
partners Beetje gedwongen vanuit
de dreiging van eventuele herinde
ling? Misschien wel, maar men zal het
dan nu toch waar moeten gaan ma
ken, gemeenten!
De tweede conferentie diende zich
aan op 21 januari jl. In die tussentijd
waren er afspraken gemaakt tussen de
dagelijkse besturen van de regio's om
de moeilijkste beleidsterreinen, ruim
te voor wonen en werken, alsmede
verkeer en vervoer, gezamenlijk aan te
gaan pakken. De tien Duin- en Bol
lenstreekgemeenten buigen zich daar
over een dezer dagen. Voorgesteld zal
daarbij worden: geen structuurdiscus
sie maar een projectmatige aanpak
gericht op resultaat.
Hoopvolle signalen via de nieuw
jaarstoespraak van de Leidse collega
Postma gaven aanleiding voor het
Leidsch Dagblad om te koppen 'milde
uitspraken in richting regio' en 'Lei
den moet inschikken'. Zelf woonde ik
die receptie bij en bij mij 'landde' dat
goed. Hoopvol keerde ik richting Kat
wijk en mij bleek dat ook elders in de
streek positief werd gereageerd. Mooi
begin van 2000!
Het nu door Leiden uitgewerkt
Rijnstadplan heeft veel aandacht ge
kregen in commentaren, ook van de
zijde van vrijwel alle gemeenten. Ik
ben niet voornemens in deze 'opinie'
inhoudelijk diep in te gaan op dit
plan. Straks zal ik aangeven waarom
ik dat niet doe. Nu volsta ik met enke
le opmerkingen.
Het grijpt terug op het getorpedeer
de plan voor het Rotterdamse gebied.
Jammer dat dit door de splitsing van
Rotterdam niet doorging. Eigenlijk
was dat toch de enige streek in Neder
land waar de problematiek zoiets (in
casu een nieuwe provincie) rechtvaar-N
Binnenkort alleen nog te zien met in kleinere letters eronder: 'Gemeente Rijnstad'?
ARCHIEFFOTO DICK HOCEWONINC
digde. Dat is zeker niet het geval in
onze regio's, ook niet zoiets als
Rijnstad.
Op de keper beschouwd, is de Leid
se boodschap er een van 'ouwe wijn
in ouwe zakken'. De timing hiervan
lijkt voortreffelijk, maar er is veeleer
sprake van een gemiste kans. En dan
nog wel op een cruciaal moment.
De teleurstelling daarover over
heerst zo zeer, dat ik het niet op kan
brengen sympathieke opmerkingen te
maken over het respect voor lokale ei
genheden en kleinschalige leefge
meenschappen, enzovoort. Dat weegt
niet op tegen de creatie van zo'n in
zichzelf verdeeld 'huis', met een totaal
verkeerde sfeer en zonder ruggen
graat.
Mijn grootste bezwaar tegen het
plan is, dat het uitgaat van een mijns
inziens volstrekt verkeerde strategie
van Leiden ten opzichte van de omge
ving. Te weinig of in het geheel niet,
waagt men zich daar af hoe zoiets nu
overkomt bij de partners of zelfs maar
of dit iets wezenlijks toevoegt aan op
lossingen.
Er is gewoon in de stedelijke 'stu
deerkamer' iets tot stand gebracht
waarvan de haalbaarheid absoluut nul
is, evenals de praktische uitvoerbaar
heid. Wie is er dan mee gebaat?
Och, schrijft het Leidsch Dagblad in
een commentaar, 'het is een utopie,
maar de gebruikswaarde van het plan
is dat het als een breekijzer kan die
nen om een vastgelopen discussie
nieuwe dynamiek te geven. Die ver
antwoordelijkheid heeft Leiden te
recht genomen'. Was het maar waar
dat Leiden z'n verantwoordelijkheid
heeft genomen, is dan mijn verzuch
ting. (Tussen twee haakjes, ik ben niet
zo'n liefhebber van voorstellen met
een verborgen agenda of zogenaamd
met een perfecte timing. Veelal zijn
deze funest voor de onderlinge ver
houding.)
Als Leiden z'n verantwoordelijkheid
nam, dan had men al lang direct en
zonder omwegen een andere houding
aangenomen ten opzichte van haar
omgeving. Niet heil zoeken in struc
tuurdiscussies en anderen tegen zich
in het harnas jagen, maar de samen
werking zoeken, niet als 'next-best',
maar als enige echte oplossing en dat
ook zo belijden.
In samenwerkingsoperaties tussen
gemeenten spelen verstandige cen
trumgemeenten (en hun bestuurders)
een cruciale rol. Een goede en pro
ductieve samenwerking is gebaseerd
op vertrouwen in elkaar en eikaars be
doelingen. Dat vertrouwen, moet je
eerst geven om wat terug te krijgen en
je inzetten om het onderlinge vertrou
wen gaande te houden en te verstevi
gen. Gaandeweg worden dan de ste
delijke problemen en die van de om
melanden de gemeenschappelijke,
waarvoor alle gemeenten een verant
woordelijkheid gaan voelen, omdat ze
er baat hij hebben dat het opge ,o
wordt.
Onze centrumgemeente Lei^
heeft in dat opzicht niet de rol
vuld, welke ik verhoopte en nL
vind vanuit praktijkervaring elders
gedaan.
Gênant is het om telkens weer L g,
se stadsbestuurders te horen verr -
den dat er zoveel fout gaat in de
menwerking. Die klaagliederen
trouwens veelal intern gericht. Aru
bestuurders moeten zich dan haa
vanuit de verdediging, dat er ook
goed gaat, enzovoort enzovoort.
Mijn favoriete strategie voor
centrumgemeente is, gericht op
haalbare, om mee te gaan op de
van de nu veroorzaakte samenv
kingsgolf. Stimuleer dat, inves0i
daarin en bemoedig elkaar, ook
het eens wat moeilijk gaat. Het is
spectaculair maar wel de kortste
enige weg naar succes.
Vlucht niet in structuurdiscus
die naar ieder weet alle energie v
zuigen, terwijl we die voor de inh p
zo nodig hebben. Geloof zeker nil r
een soort tweesporenbeleid van
menwerking én grootscheepse
minder grootscheepse herindelinj
Dat werkt echt niet! We willen ij-
met z'n allen dat er vóór 2010 nog
gebeurt op dit terrein?
Ik heb het gevoel dat het wooi
aan de gemeenteraad van Leide r
om voluit en zonder voorbehoui
samenwerkingsvlag te laten wappi
boven de regio's. De revolution
voorstellen kunnen beter in de
blijven of in de prullenmand woi t
gestopt. Maak een nieuwe start,
vertrouwen, want zo kan het niet
ger. Geef daarbij ook aan de provi c
Zuid-Holland de kans om dit te r,
muieren. Ik weet wel dat dit iets is "j
een wat grotere stad niet zo ligt, oi f.
vanwege het rijksbeleid om de st<
er wat uit te tillen. Juist in onze
standigheden verwacht ik persoo e,
veel van het provinciaal bestuur ii
samenwerkingsproces, mede
de provinciale gereedschapskist,
woorden van de gebiedsgedepute r
tijdens de tweede conferentie lij 5
nog vers in het geheugen en ware j
moeite waard.
Tenslotte, als het zo gaat begii c
te lopen, dan is het woord en de i ,e
ook aan de vijftien andere gemeei
Die zullen dan 'aan de bak moe
Niet meer vrijblijvend, weet u wel!
I
B. VAN WOUWE
Nooit meer in de rij, Iaat
staan in de verkeerde. Je
bestelt via internet, en
Albert Heijn brengt de
boodschappen thuis. Het
bedrijf experimenteert er
al mee en gaat het dit jaar
in heel Nederland aan
bieden. Maar willen we
dat wel, iemand anders
die de broccoli uitkiest?
En wat mag het kosten?
Hoe druk wordt het straks
in de virtuele super?
A. Breed, thuisservice Albert
Heijn: „Als je vandaag voor ne
gen uur 's avonds bestelt dan
zijn de boodschappen voor
morgen vijf uur thuisbezorgd.
De klant kan zelf kiezen of hij
de spullen 's ochtends, 's mid
dags of 's avonds wil hebben.
De maximale tijd dat iemand
wacht, is twee uur. Betalen kan
aan de deur, of het geld wordt
van je rekening afgeschreven.
Het is wel duurder om via inter
net te bestellen. De bezorgkos
ten zijn maandag tot en met
donderdagmiddag zes gulden
en donderdagavond tot en met
zaterdag negen gulden. De
boodschappen zelf kosten plus
minus zes procent extra. We
hebben een assortiment met
zevenduizend artikelen. Dat is
niet een volledig aanbod maar
wel heel uitgebreid. Ik denk dat
veel mensen gebruik gaan ma
ken van de service. In Leiden
doen mensen dat nu al. Hoe
veel weet ik niet. Als ik het wist
zou ik het niet zeggen, want cij
fers liggen altijd gevoelig."
D. van den Broek, directeur
van de gelijknamige super
marktketen: „Wij laten ons niet
uit over de activiteiten van een
concurrent. Zelf zijn we er
thans niet actief mee bezig. Dat
heeft alles te maken met prijs.
Wij zijn continu bezig om nog
voordeliger te worden, en zo'n
internetservice moet wel be
taald worden. Albert Heijn is al
15 tot 18 procent duurder, dan
betaal je nog eens extra voor de
bezorging. Ik moet nog maar
zien of die tweeverdieners dat
willen. Er zijn meer kantteke
ningen te maken, vooral bij ver
se waren. De gemiddelde huis
vrouw wil zien wat voor vlees ze
in de kuip heeft en of ze een
Met de supermarkt op internet is zelf uitzoeken en keuren er niet meer bij.
grote of een kleine bloemkool
krijgt. Zelf doe ik mijn bood
schappen bij ons. Of ik al in
AH's internetwinkel ben ge
weest? Wij willen natuurlijk
heel goed geïnformeerd blijven
wat er gebeurt. En als de ont
wikkelingen daartoe aanleiding
geven, kunnen we onze plan
nen snel veranderen. Zeg nooit
nooit, in deze branche."
I. van Loon uit Voorschoten:
„Internet heb ik niet en al was
dat wel zo. dan deed ik het nog
niet. Zelf zien wat ik koop. dat
vind ik belangrijk. Als je iets
vergeten bent op het lijstje te
zetten dan herinner je je dat in
de winkel wel weer. Maar het
lijstje op internet is natuurlijk al
weg als je er achter komt dat je
nog iets mist. Voor een feestje
met veel boodschappen neem
ik mijn man wel mee. Voor een
stel met allebei een volledige
baan kan het wel handig zijn
om op het werk even snel
boodschappen te doen."
E. Wolthaus uit Rijnsburg, me
de-eigenaar van IT-bedrijf
Handata in Leimuiden: „Voor
een aantal mensen zal het wel
aardig zijn. Als je bijvoorbeeld
altijd dezelfde boodschappen
doet, of veel nodig hebt voor
een feestje. Het is niet erg mak
kelijk om twintig kratten bier in
een Suzuki Alto te proppen dus
is het handig om thuis te laten
bezorgen. Extra kosten moeten
geen belemmering zijn. Klanten
van Albert Heijn betalen toch al*
wat meer. Dus de bijkomende
kosten zullen niet zo'n pro
bleem zijn. Maar of veel men
sen het net opgaan en of ieder
een tussen vier muren thuis
gaat zitten, betwijfel ik. Voordat
ik mijn pc heb opgestart, ben ik
al bij de winkel. In Nederland
zit een supermarkt op vijfhon
derd meter van je huis. Voor
Amerika is er een grotere markt.
Mijn zus rijdt anderhalf uur
voordat ze bij een shop-
pingrnall is. Dan is het snelle
van internet wel handig. Maar
dat in Nederland de huisvrou
wen achter de pc gaan zitten
lijkt me niet. Studenten vinden
het waarschijnlijk wel 'leuk'.
Het ligt er ook aan hoeveel
boodschappen je gaat doen.
Voor een pakje rijst is het niet
de moeite, maar voor tweehon
derd gulden aan boodschappen
wellicht wel. Technisch kan het
wel, maar of de mensen het wil
len, durf ik te betwijfelen. Ik ga
elke zaterdag met mijn vrouw
boodschappen doen. Zonder
die zaterdag valt er een sociaal
gebeuren weg. En nog belang
rijker: het kijken, voelen en
proeven valt weg."
J. van den Bergh uit Voorhout:
„Het is een goed idee waar ik
het helemaal mee eens ben. Nu
heb ik geen internet, maar over
een jaar wel. Dan kan het best
wel eens gemakkelijk zijn. Het
FOTO CPD ANNETTE VLUG
is normaal dat ook de super
markt meegroeit met de mo
derne tijd. Dat de boodschap
pen iets duurder worden, geeft
niet, maar dat er bezorgkosten
worden gevraagd vind ik raar.
Ik doe in het dorp boodschap
pen. De supermarkt daar heeft
een bezorgdienst die gewoon
gratis is. Dat er wat in rekening
wordt gebracht voor admini
stratiekosten en voor de men
sen die de boodschappenlijsten
van internet halen vind ik be
grijpelijk. Dus doe dat dan en
reken voor de bezorging niets."
W. Bakker uit Rijpwetering,
gepensioneerd rijdende krui
denier: „Wat is het nut? Je bent
duurder uit. De rijdende winkel
is net zo duur als Albert Heijn,
maar heeft geen bezorg- of ex
tra kosten. De rijdende winkel
komt bij de mensen langs en
een klant kan dan bijvoorbeeld
een halfje melk en een halfje
yoghurt kopen. Ik zie Albert
Heijn nog niet voor twee bood
schapjes langskomen. Alleen
voor oudere mensen die niet
meer goed uit huis komen, is
het misschien wel wat. Maar
dan is internet eigenlijk ook
niet makkelijk, want ze hebben
nooit geleerd om met compu
ters om te gaan. Maar bepaalde
vooruitgangen zijn blijkbaar
niet tegen te houden. Het is ei
genlijk stom. Eerst hebben ze
ons weggewerkt door met hun
grootwinkelbedrijf klanten weg
te halen en nu komen ze zelf te
rug met ons idee."
L. Porro uit Leiden: „Ik heb
geen internet. Als ik dat wel zou
hebben deed ik het misschien
wel. Moet je daarvoor extra be
talen? O, dan weet ik het niet
hoor. Misschien is het iets voor
mensen die veel geld verdienen
en weinig tijd hebben. Ik heb
ook niet zo veel tijd, maar veel
geld heb ik ook niet."
P. Loogman, bewoner van
Kaageiland. Hij had zes jaar
geleden met zijn zus een le
vensmiddelenzaak op het ei
land: „Ik heb helemaal geen zin
om over internet te praten. Hoe
kan je nou op een schermpje
iets kopen? Er zijn hier geen
winkels meer, maar de rijdende
winkel uit Roelofarendsveen
komt nog wel. Daar heb ik ge
noeg aan. Ik ga altijd met con
tant geld boodschappen doen.
Dan vragen ze of je wil pinnen,
maar daar wil ik niets van we
ten. Mocht ik nooit meer de
deur uit kunnen, dan bel ik
naar een winkel in Roelof
arendsveen of Sassenheim en
dan komen ze het thuis bren
gen. Dat kost wel wat, maar dat
geeft niet."
W. Schroder uit Leiden: „Het is
helemaal niks. In de tijd van
automatisering moet je per
soonlijk contact houden. Ik
vind het al erg om met de chip
knip te betalen dus laat staan
boodschappen doen via inter
net. Ik wil mijn ijsje en bloeme
tje gewoon contant betalen. Op
internet boodschappen, doen
hoort niet. Je moet zelf je bood
schappen doen, dat hoort bij je
leven. Het is toch stom om te
bellen via internet, iemand an
ders drie ons snijbonen en een
kipfïletje in een zak te laten
doen en te vragen of er drie
biertjes bij kunnen."
HANNEKE VAN BOCHOVE
Jeremy Bangs van het American
Pilgrim Museum heeft - in zijn
ingezonden brief 'Opinie
Rörsch over ruïne Vrouwekerk
beneden peil' - gelijk dat ik,
niet-historicus, een paar zaken
die ik in de discussie over het
opruimen van de brokstukken
van de Vrouwekerk er bij heb
gehaald, had moeten nakijken
alvorens daarover te schrijven.
En fouten moeten worden
rechtgezet, ook indien zij geen
invloed hebben op de uitkomst
van de redenering over de on
beduidendheid van de Vrouwe
kerkstenen.
Er hangt een Rembrandt in
de Lakenhal (niet relevant),
nummer S814; bruikleen van de
RBD. De Mayflower vertrok niet
uit Delfshaven (niet relevant),
maar uit Engeland. De Roomse
bedevaartplaats voor de Gor-
cumse martelaren is het marte-
larenveld in Den Briel en niet
de Blauwe Steen. Dit laatste is
wel relevant; de relatie tussen
de moord van de watergeuzen
te Brielle en die op prior Musi-
us hier ter stede, leek mij van
de zelfde orde van grootte als
de relatie tussen de Pilgrims en
de brokstukken van de Vrouwe
kerk.
Wat de eerste betreft, vertel
len mijn katholieke vrienden,
die in Leiden school gingen, mij
dat beide feiten in één adem
werden genoemd als lichtende
voorbeelden van de misdaden
van de ketters. Wat de tweede
betreft viel het mij op
Amerikaanse ambassadei
eerder hier kunstgeschil
heeft gestudeerd, nu naas
den moest komen om np
gen ogen te aanschouwer
het eigenlijk om ging
daarvan dus kennelijk n u
de hoogte was. Hieruit lei g
dat de opschudding in d<
door een overtrokken vfl
van Bangs is opgewekt.
Tot slot, dat van de M-
wer had ik mij moeten he -
ren want ik ben op de grei I
Delfshaven schoolgegaai
waar ook altijd wat la<
kend werd gedaan over di
van Leiden over het verbl
de Pilgrims, die zoudei
vertrokken omdat zij zi
niet thuisvoelden vanwe
lichtzinnige leefwijze vi ia
bevolking. Het weerhou
hedendaagse Amerikane
in Europa wonen er nie t
om jaarlijks hun 'thanksgi u-
in de Pieterskerk te kome p,
ren. Een feest waarvan d y-
sprong volgens sommige Ie
nen het Leidse 3 Octobei
zou zijn. Dat is ook een
verhaal, maar gelijk dat oifi;
relatie van de Pilgrims n ra
resterende Vrouwekerks
voor ons te zwak om
'Amerikaans' monument^
maken.
Arthur F h
Wat is dat een vreemde gewaar
wording. Je bent een avond uit
geweest, hebt volop genoten,
bent er nog vol van en dan lees
je de volgende dag in de krant
dat 'Een wandeling door 100
jaar cabaret' 'treurigmakend
geklungel van beroepstheater
makers' wordt genoemd. Want
dat stond boven de recensie,
waarin Wijnand Zeilstra zijn
hart ophaalt om eens even ken
baar te maken hoe beneden
peil deze avond wel niet was.
Het enige waarmee ik het
eens ben, is het afkeuren van de
opmerkingen van Fred Florusse
over het overwegend oudere
publiek, terwijl ze zelf ook niet
meer piep zijn. Maar wat deze
"J
twee verder te berde bra n
was prachtig: de schittt si
liedjes kwamen volledig tl n
recht door de manier waa I
werden vertolkt en same
de verbindende teksten e
den deze voor een waart tv
wandeling door onze rijm
barethistorie.
Jammer dat er niet
mensen op af waren gekf0"
want ze hebben veel
Maar kennelijk is dit aai11
nand Zeilstra niet bestee
moet zich maar houdi >e
overzicht-cd's en cafh
bloemlezingen.
Toos Berbée-Mf v
