Lekker swingen met verrassend NDT2
Leiöse Blues bjazzcoeek
Cultuur Kunst
Cox neemt
afstand van
'Damiaan'
Veel mooie momenten bij broertjes van het Rosenberg Trio
JOverbekende werken toch meer dan boeiend
Schilderen aan Tuin der Lusten
DENSDAG 26 JANUARI 2000
dans recensie
maarten baanders
Voorstelling: 'Takeuchi, Horta, Naharin'
door Nederlands Dans Theater 2 Gezien
25/1 Leidse Schouwburg
NDT2 heeft het Leidse publiek
een verrassende avond be
zorgd. De groep staat bekend
om zijn superieure danspresta-
ties. Die waren nu ook te zien,
maar het accent lag op iets an
ders: eerst werd het publiek
overrompeld door een aangrij
pend, beklemmend verhaal, om
daarna via een lichtere choreo
grafie meegenomen te worden
in een uitbundig feest.
Dramatiek en meedogenloze
vervieemding zijn het handels
merk van Shusaku Takeuchi. In
'Garnet' gaan een man en een
vrouw een relatie aan. Bij de
definitieve omhelzing begint er
een regen van bloed te vallen.
Het toppunt van hun passie is
ook het begin van een worste
ling, die met forse, krachtige,
wanhopig glibberige gebaren
uitgevochten wordt. Ze zitten
opgesloten in een hel. De
vrouw snakt naar vrijheid, de
man klampt zich als een zielig
hoopje aan haar vast. Een bos
bloemen siert tenslotte het graf
van hun passie. Natasja Novot-
na en Gustavo Ramirez hebben
even tijd nodig om de harts
tocht op te laden, maar als het
zover is, maakt het drama diepe
indruk.
'Garden' van Horta is een
spel waarin het eerst gaat om
het veroveren van ruimte op de
vloer en later om het zoeken
naar sociale ruimte. Voortdu
rend moet de één plaatsmaken
voor de ander. Harmonie is er
alleen als iedereen dezelfde be
weging maakt. Op enkele knap
uitgevoerde, karaktervolle so
lo's volgen duetten. De ruimte
moet gedeeld worden. Mooi is
de poging van de danser die de
woeste danseres wil kalmeren,
grappig het tegen elkaar opbie
den van twee dansers tot ze er
bij neervallen. Net als 'Gamet'
eindigt 'Garden' met een vrouw
die genoeg heeft van haar pas
sieve, afhankelijke man, maar
ondanks de lichtere sfeer ont
roeren de dansers.
Het feest van de avond was
'Minus 16' van Ohad Naharin.
De dansers swingden en raak
ten op een maffe manier in ex
tase van de muziek. Ze hadden
er lol in en sleepten de zaal
mee. Na nog enkele speelse
dansscènes liepen de dansers
de zaal in en namen toeschou
wers mee het podium op om
daar met hen te dansen. Het
sloeg aan. Niemand had last
van verlegenheid, zelfs niet die
ene mevrouw die nog heel lang
vastgehouden en geknuffeld
werd door het mafste lid van
NDT2. Het was een feest waar
de zaal zich volledig aan ge
wonnen gaf. Lekker swingen,
uit je dak gaan, zoals iedereen
dat wel eens doet: dat kan
NDT2 ook. Zelfs dat soort be
wegingen voert de groep zo uit
dat je je ogen er niet van af kunt
houden.
[ode in de dop
iMALENDe jonge mode-ontwerpers Baraba van Lierop en
niël Zuiderveld tonen door henzelf ontworpen creaties op de
idevakbeurs 'Mode in Beweging' in Rosmalen. Deze mode-
ow stond in het teken van de jeans(-stof).
FOTO ANP/ERIK VAN DER BURCT
ugo Claus krijgt Italiaanse prijs
sterdam De schijver Hugo Claus heeft de prestigieuze Itali-
nse prijs Premio Nonino gewonnen voor zijn boek Het ver-
et van België. Aan de prijs, die dit jaar voor de 25ste keer
rd uitgereikt, is een geldbedrag van omgerekend ongeveer
,000 gulden verbonden. Het Verdriet van België werd vorig
ir voor het eerst in het Italiaans uitgegeven onder de titel La
fferenze del Belgio. De voorzitter van de jury, waarin onder
deren de schrijvers lorge Amado en Claudio Magris, werd
orgezeten door de Franse historicus Emmanuel Le Roy Ladu-
Claus neemt de prijs op 29 januari in ontvangst.
epetitie Harmonie Arti
m aan den run De Alphense muziekvereniging Arti houdt
amsterdam henk maurits
Regisseur Paul Cox heeft tijdens
de persvoorstelling in het Am
sterdamse filmtheater The Mo
vies, afstand genomen van de
vertoonde versie van zijn film
Damiaan. Net voor het licht
uitging stapte regisseur Paul
Cox de zaal in om de pers erop
te wijzen dat de film die hier
vertoond werd niet zijn versie
was, maar een verminkte versie
van de producent, de Belg
Tharsi Verhuysse. De cineast
verklaart zich bereid om des
noods op eigen kosten een ko
pie uit Engeland te laten komen
in de versie zoals hij die zelf
had samengesteld. Cox' direc
tors cut draaide in september
wel op twee filmfestivals in Ca
nada, maar de Nederlandse
bioscoopbezoeker moet het
doen met de Vlaamse versie.
Damiaan gaat komende don
derdag in elf Nederlandse bio
scopen in première.
dinsdag 1 februari een open dag voor geïnteresseerden. Mu-
anten van alle niveaus en leeftijden kunnen de repetitie van
orkest bijwonen. De Harmonie bestaat uit een opleidingsor-
ec st, Jong Arti en uit een gevorderd orkest, Oud Arti. De Christe-
;e harmonie telt veertig leden. De 'open repetitie' van Jong
begint om 19.00 uur, die van Oud Arti om 20.00 uur in de
nzaal van het Groene Hart Lyceum aan de Anna van Buren-
n in Alphen aan den Rijn. Meer informatie: 0172-49 21 22.
ulturele manifestatie in Katwijk
wuk De kunst weer tot leven brengen in Katwijk. Dat is hét
el van de Katwijkse kunstenaarsbeweging BLIK '99, die op de
tste dag van het tweede millennium werd opgericht. Trek-
ïd door Katwijk en omstreken, probeert de kunstenaarskring
yeel mogelijk disciplines bij elkaar te krijgen,
t moet afgelopen zijn met de hokjesgeest, vindt BLIK '99.
arom houdt het op zaterdag 5 februari in studio Rosier op
t galerieschip in Valkenburg een manifestatie, waarbij ver-
ïillende Katwijkers hun kunsten vertonen. Zo verzorgt de
ifessionele zanggroep 'De Meerminnen' een a capella-optre-
van licht klassiek tot jazzy. Tegelijkertijd exposeren een
ital Katwijkse kunstenaars hun sieraden en schilderijen. Ook
fotografie is vertegenwoordigd met 'Fotogroep Katwijk'. Dirk
i Duin begeleidt het geheel door op gitaar hedendaagse pop-
ïziek te spelen. De expositie is ook op 6 februari van 12.00 tot
00 te zien in 'Studio Rqsier' op galerieschip 'Rijndam' aan de
iop 1 in Valkenburg.
de
den haag De minister van volksgezondheid, Els Borst, tweede ka
mervoorzitter Jeitje van Nieuwenhoven en minister van economische
zaken, Annemarie Jorritsma, poserend voor hun evenbeelden. De
Haagse kunstschilder Marike Bok heeft de drie bewindslieden ver
eeuwigd voor een tentoonstelling in het perscentrum Nieuwspoort in
Den Haag. (Oud)Bewindslieden uit de periode 1920-2000 zijn daar
de komende weken in olieverf te bezichtigen.
FOTO GPD/CEES ZORN
Engelse kunst
in Leids CBK
leiden lesley grieten
Onder de naam LEVEL is vanaf
zondag 30 januari in het Cen
trum Beeldende Kunst (CBK)
werk te zien van Engelse kun
stenaars die zich hebben laten
inspireren door een kort verblijf
in Leiden. De tentoonstelling is
georganiseerd naar aanleiding
van het vijfjarig bestaan van het
internationale 'artist in residen
ce' programma van het Kunst
centrum Haagweg 4. Dit project
geeft buitenlandse kunstenaars
de gelegenheid om enkele
maanden in Leiden te wonen
en te werken.
In totaal zijn de kunstwerken
van acht Engelse kunstenaars te
zien die zij maakten tijdens en
kort na hun verblijf in Leiden.
Naast de getoonde werken
hangt een lijst met enkele uit
spraken van de maker van het
werk. Tijdens de opening zijn
alle kunstenaars aanwezig om
tekst en uitleg te geven over
hun werk.
De opening wordt verricht
door Maria Tuerlings. Zij is di
recteur van Trans Artists, een
Nederlandse stichting die kun
stenaars informeert over de
mogelijkheden van een verblijf
in het buitenland. Voorafgaand
aan de opening is een forum
discussie, waaraan naast de En
gelse kunstenaars ook Leidse
kunstenaars als Hester Keijser
en Willem Overtoom deelne
men. De discussie is bedoeld
om de culturele uitwisseling
van Nederlandse kunstenaars
naar het buitenland te stimule
ren. De forumdiscussie begint
om 14.30 uur, de tentoonstel
ling wordt om 17.00 uur ge
opend. LEVEL duurt tot en met
5 maart. Naast LEVEL zijn in
Leiden nog twee tentoonstellin
gen van deelnemers aan het
'artist in residence' project. De
LAK- galerie exposeert van 13
februari tot en met 17 maart het
werk van Melanie Jordan. Gale
rie Prima Vista toont werk van
Mateusz Fahrenholz van 4 fe
bruari tot en met 26 februari.
muziek recensie
TL II
lf'
susanne lammers
Concert: Rosenberg Trio Gehoord: 25/1,
Hooglandse Kerk, Leiden.
Met weinig omhaal muziek ma
ken. Het vermaarde Rosenberg
Trio, Stochelo op gitaar, Nous-
'che op ritme-gitaar en Nonnie
op bas, praat niet veel, maar
speelt des te meer. De eerste set
voornamelijk in het 'hot club de
France'-genre, de tweede set
meer Spaans-getint.
Het geluid in de Hooglandse
Kerk is vergeleken met zater
dagavond drastisch verbeterd.
De broertjes maken intieme
muziek en zo klinkt het nu ook.
Hun subtiele dynamiek, dito
ritmische patronen en onge
looflijke virtuositeit komen
haarscherp over.
De rollen hebben ze allang
verdeeld. Van rivaliteit is geen
sprake, maar ze jutten mekaar
wel op. Dat leidt tot mooie mo
menten, zoals in Nuages',
waarin na de eigenwijze intro
van Stochelo het zachte golven
gaandeweg plaats maakt voor
steeds fellere kleine climaxjes.
Hun 'Summertime' begint wat
gewoontjes, maar interessant is
het langzaam waziger worden
van de melodie, alsof de zinde
rende hitte de contouren aan
tast. Daarop volgen wat snellere
nummers, waarin de gitaar in
een stroom van virtuositeit ner
veus zijn weg zoekt, al is er
soms, als verademend contrast,
Stochelo's gitaar, die zoetvloei
end de melodie vleit.
In de tweede set stappen ze
haast ongemerkt over naar een
andere stijl. Een medley van Pa-
co Lucia-nummers, een rumba
en hun eigen 'Noches Calien-
tes', een aangenaam stuk, dat
lekker loom begint en eindigt
met een sneller, haast vierkant,
dans-ritme. En dan komt de
verrassing van de avond: gast-
speler Peter Beets op piano.
Zijn bijdrage geeft meer elan en
hij voegt een klankkleur toe,
waardoor het allemaal net een
tikje spannender wordt.
Het eerste nummer waarin
hij meespeelt, wordt tamelijk
rustig gehouden, maar in 'Cara
van' van Duke Ellington wordt
zijn vingervlugheid danig op de
proef gesteld. Een duizeling
wekkende achtervolging waarin
Beets even het spoor bijster
lijkt, dan fabuleus terug komt,
om uiteindelijk tegelijk met de
Rosenbergs de finish te halen.
Buitengewoon knap en heel
amusant. En nadat Beets zich
het Trio ingevochten heeft,
klinkt Charlie Parkers 'Ole" heel
vrolijk, open en ontspannen.
'Schwarze Augen' is een zali
ge draak om mee te eindigen.
Beets speelt het voor, Stochelo
speelt het zwaar aangezet dra
matisch na, alsof hij geen gitaar
maar balalaika speelt, maar al
gauw klinkt het weer gewoon
helemaal Rosenberg Trio.
Kunst op papier rond 1900 in Rijksprentenkabinet
gen
lien
lerdiERDAM FRANqOISE LEDEBOER
een foto uit 1898 poseren
vrouw en vijf kinderen voor
lm reusachtig bord met affi-
binnen een lijst die wordt
oond met het Amsterdam-
vild ladswapen. De affiches ma-
reclame voor Odol en een
eeifctje naar Marken en ont-
de ken de omringende gevels
Gói bomen voor het grootste
aan het oog. Kunstuitingen
lapier, waaronder affiches,
handen en -illustraties, be-
veagsels, kalenders en kamer-
m i rmen, waren in die tijd nog
net aan een opmars on
brede publieksgroepen be-
zichnen. Hoe ingrijpend deze
ït dl rikkeling ook het straat-
Droj d beïnvloedde, toont 'Rond
ilan I. Kunst op papier in Ne-
hoo md' in het Rijksprentenka-
stuie tentoonstelling is de te-
itiat irestatie voor de expositie
Great American Waterco-
Aan de hand van aquarel
van Winslow Homer, John
;r Sargent, Edward Hop-
Georgia O' Keefe en ande-
lit de collectie van het Mu-
of Fine Arts in Boston
Nederland in 1996 voor het
kennis maken met het ho-
iveau van deze vorm van
op papier in de Verenigde
i. Als neusje van de zalm
le Amerikaanse aquarellis-
werden ze een van de
te publiekstrekkers die
Rijksprentenkabinet ooit
liseerde. Dat er voor de te-
Irestatie ook een aantal Ne-
beroemdheden
it worden geselecteerd, lag
de hand.
p expositie beslaat het tijcf-
J lussen 1885 en 1915 en om-
'papierwerk' van onder
nc'ar r Van Gogh, Toorop, Breit -
ner, Isaac Israëls, Willem Wit-
sen, Kees van Dongen en
Mondriaan als wegbereider van
de moderne kunst. Deze selec
tie, begrijpelijk omdat de ten
toonstelling primair voor Ame
rikaanse ogen is gemaakt,
brengt voor Nederland het na
deel met zich mee dat er veel
oude bekenden hangen. Van
Goghs landschappen, de foto's
van naakten, dienstbodes en
Amsterdamse straattaferelen
van Breitner, Jan Toorops affi
che voor 'Delftsche Slaolie' en
Mondriaans bomen: zelfs wie
niet goed op de hoogte is van
de voornaamste iconen van de
Nederlandse kunst uit deze tijd,
zal deze werken zwart-wit ge
steld kennen als de overbeken
de klanken van Vivaldi's 'Vier
jaargetijden'.
Maar omdat ook bekende
werken op papier door hun
grote kwetsbaarheid niet vaak
worden geëxposeerd, omvat de
expositie toch meer dan genoeg
om Nederlandse ogen te boei
en. Bovendien zijn her en der
mooie bruiklenen van min of
meer vergeten kunstenaars ge
regeld. Een verrassing is bij
voorbeeld de aquarel, gehoogd
met dekverf, die de Leidse kun
stenaar Menso Kamerlingh On
nes rond 1892 van een venster
bank met flessen maakte. On
nes was financieel onafhanke
lijk zodat hij in zijn kunst nooit
commerciële compromissen
hoefde te sluiten. De zachte
glans van licht op het doorzich
tige glaswerk wist hij op deze
en vele andere aquarellen feno
menaal knap uit te beelden.
Het werk komt uit een particu
liere collectie, zodat het na deze
tentoonstelling ongetwijfeld
weer geruime tijd uit het zicht
zal verdwijnen.
De expositie 'Rond 1900, teke
ningen, prenten en foto's' in
het Rijksprentenkabinet
(Rijksmuseum, Stadhouders
kade 42, Amsterdam) duurt tot
en met 9 april. De openingstij
den zijn dagelijks van 10.00 tot
17.00 uur.
Wout Muller (1946-2000)
Waar de schilder Wout Muller
- maandag op 53-jarige leeftijd
overleden in zijn Ierse woon
plaats Waterford - kwam, ver
anderde alles onder zijn han
den in paradijselijke taferelen.
Zijn leven lang schilderde
Muller aan zijn Tuin der Lus
ten in honderden schilderijen
en wandschilderingen. Alles
gedrenkt in een typisch Wout
Muller-groen, omlijst door
een rijkversierd, goudkleurig
frame. Het oeuvre van Wout
Muller was er om te behagen.
Geen statements, geen drang
tot grensverleggen, alleen pu
re schoonheid en exotische
versierdrift, zowel in schilde
rijen als in de vele wand- en
plafondschilderingen in het
Noorden des lands die hij sa
men met zijn collega en
vriend Matthijs Röling ver
vaardigde.
In het woonhuis van het echt
paar Van Groeningen, de di
recteuren van Museum De
Buitenplaats in Eelde, was
Muller onlangs nog bezig met
het pièce de résistance van
zijn oeuvre, een fijnbesnaard,
intiem en verleidelijk 'erotisch
kabinet'. Dat heeft de kunste
naar, die met zijn echtgenote
de kunstenares Clary Masten
broek vele jaren in Wehéden
Hoorn woonde voordat zij
naar Ierland verhuisden, niet
meer kunnen voltooien.
Een schildering van Wout
Muller was onvervreemdbaar
en onmiddellijk te herkennen
tussen al het andere werk van
vergelijkbaar schilderende
kunstenaars die wel de Noor
delijke Fiuguratieven of Gro
ninger Realisten worden ge
noemd. Toch was Muller als
schilder nagenoeg autodidact,
na een grafiekopleiding aan
de Rietveld Academie en pri-
vélessen van zijn grote voor
beeld, de Amsterdamse schil
der Melle.
Als docent aan de Groninger
Kunstacademie Minerva be
schilderde Muller met Mat
thijs Röling samen een wand
van de bibliotheek van Miner
va en de westelijke wand van
de Aula van de Rijksuniversi
teit Groningen. In Assen werk
ten beide kunstenaars samen
aan een negendelige wand
schildering in restaurant
Cahors en aan een plafond
schildering in café De Een
hoorn.
Maar het meest bijzondere
project van Wout Muller solo
was toch dat 'erotische kabi
net' in het Nijsinghhuis in Eel
de. Aan dat kabinet, vol 'ge
heime' deurtjes, nissen, ran
den en panelen werkte Muller
als hij weer eens in Nederland
was. Penselen en palet lagen
steeds klaar voor als hij weer
eens overkwam.
In het Museum De Buiten
plaats had Muller, die tevens
tot de vaste kunstenaars van
Galerie Wiek XX in Groningen
behoorde, onlangs nog een
grote overzichtstentoonstel
ling van zijn schilderijen. Voor
het overgrote deel van Mullers
oeuvre poseerde het Gronin
ger model Geke Hankel. Zij
belichaamde letterlijk en fi
guurlijk de vrouwelijke seksu
aliteit die een niet aflatende
inspiratiebron voor Mullers
werk vormde in afbeeldingen
waarin de natuur, parken en
tuinen als lustoorden fungeer
den vol erotische 'Melle'-sym-
boliek, zoals slakken, padde
stoelen en vochtig mos.
In de schilderijen van de laat
ste tien jaar liet zich ook de in
vloed gelden van Japanse
kunst. Ook verwerkte hij
steeds vaker bladgoud en wer
den de lijsten om zijn schilde
rijen onderdeel van de schil
dering. Wout Muller en Mat
thijs Röling beweerden allebei
dat de ander het grote voor
beeld voor hun werk was. De
invloed van beiden in beider
lei werk is inderdaad onmis
kenbaar.
Elders in het land was Muller
toch vooral bekend als de illu
strator van honderden boek
omslagen voor een aantal uit
geverijen. Daarin kon hij
eveneens zijn affiniteit met
een erotische fantasiewereld
uitleven. Maar hij maakte ook
fragiele objecten, zoals een
'wagen voor maanverlichte
nachten, een karretje van
brons met bladgoud bedekt.
Tere vormen zijn het, soms
met schelpmotieven, door
Wout Muller wel 'verplaatsba
re grafmonumentenf ge
noemd.
Wout Muller overleed in zijn
eigen paradijs, de weelderige
tuin van zijn Ierse Fair Brook
House, waarin hij een wande
ling wilde maken. Zijn leven
lang leed hij aan een hart
kwaal die hem gisteren plotse
ling fataal werd. Galerie Wiek
XX in Groningen bereidt een
afscheidstentoonstelling voor.
