'Wij zoeken de mystiek in het alledaagse'
Gereformeerd koor past katholiek requiem Verdi a;;
Geloof Samenleving
mL
-1°0°- hect0 pasca,
VRIJDAG 21 JANUARI 2000
VANDAAG
21
Maagdelijkheid werd onder christenen al vroeg
hogelijk gewaardeerd. Dat verklaart wellicht de
populariteit van de heilige maagd Agnes
(290-304). Op twaalfjarige leeftijd werd ze ge
dwongen in een bordeel te leven. Het deerde haar niet,
omdat ze beschermd werd door de heilige geest. Klanten
vonden, voor ze de maagdelijkheid van Agnes konden
schenden, altijd op mysterieuze wijze de dood. Toch was
één van die mannen één enkele blik op haar naakte li
chaam gegund. Hij werd op slag blind. Dan maar op de
brandstapel met haar, moeten de autoriteiten hebben ge
dacht. In plaats van Agnes kwamen echter haar beulen om
in de vlammen. Uiteindelijk werd ze onthoofd. Middel
eeuwse kunstenaars hebben de Agnes-legende levend ge
houden door de maagd zo fraai en onschuldig mogelijk,
meestal naakt, in verf te vereeuwigen. Op 21 januari wordt
haar hemelse feestdag gevierd.
Administrateur synagoge vermoord
moskou De administrateur van de centrale synagoge in Mos
kou is vermoord. De politie vónd het levenloze lichaam van Ra-
chamin Joechanov, leider van de sefardische gemeente in Mos
kou, woensdagavond in zijn huis. Hij is vermoedelijk twee da
gen eerder met messteken om het leven gebracht. De politie
tast nog in het duister over het motief voor de moord. De zes
synagogen in Moskou waren vorig jaar het doelwit van ver
scheidene aanslagen. In juli stak een 20-jarige jongen het hoofd
van het Joods Cultureel Centrum in de stad neer. De politie ver
scherpte daarop de veiligheidsmaatregelen.
Monseigneur Bar in Willibrordkerk
oegstgees Monseigneur Bar, voormalig bisschop van Rotter
dam, en dominee R. da Costa spreken zondagmiddag in de Wil
librordkerk aan de Rhijngeesterstraatweg in Oegstgeest over het
sacrament van verzoening. "Vergeef ons onze schulden', luidt
het thema van dé bijeenkomst, die muzikaal wordt opgeluisterd
door het gemengd koor van de parochie. De gebedsweek voor
de eenheid van de kerken is de aanleiding voor de ontmoeting
tussen dominee en ex-bisschop, die duurt van twee uur tot half
vijf.
Lezingen Ouweneel over Spreuken
leiden Het bijbelboek
Spreuken is het onderwerp
van een lezingenserie, die de
evangelist W. Ouweneel de
komende maanden geeft in
Leiden. In de eerste lezing
van de serie "Wat is wijs
heid?' behandelt hij van
avond Spreuken 1 en 2. De
lezingen worden steeds op
vrijdagavond gehouden in
de school aan het Lammen-
schanspark 1 en beginnen
om acht uur. Voor de lief
hebbers is er een kwartier
voor aanvang van de lezing
samenzang.
'Militairen onvoldoende voorbereid'
utrecht Nederlandse militairen die naar het buitenland wor
den uitgezonden, zijn onvoldoende op hun taak voorbereid.
Door hun jonge leeftijd, onervarenheid en onvoldoende scho
ling missen ze de noodzakelijke contactuele vaardigheden. Hun
opleiding biedt te weinig inzicht in 'interreligieuze en multicul
turele verhoudingen'. Dat schrijft het dagelijks bestuur van de
Samen-op-Wegkerken in een brief aan de Vaste Kamercommis
sie voor Defensie. De Hervormde, Gereformeerde en Lutherse
Kerken vragen ook aandacht voor de emotionele gevolgen van
uitzending naar het buitenland. Een betere (pastorale) begelei
ding van militairen en het thuisfront is nodig, aldus de kerken.
Milli Görüs wil imamopleiding
den haag De Nederlandse tak van de islamitische beweging
Milli Görüs wil een eigen imamopleiding voor mannen en vrou
wen opzetten. De in Nederland afgestudeerde imams moeten
de plaats innemen van de geestelijk leiders die nu nog uit Tur
kije overkomen. Imams moeten in Nederland worden opgeleid,
zei directeur H. Karacaer van Milli Görüs Nederland in Den
Haag bij de presentatie van het werkplan voor de komende drie
jaar. De kloof tussen de 'geïmporteerde' imams en de Neder
landse moslims wordt volgens hem steeds groter. Het kan vol
gens Karacaer nog jaren duren voordat zijn organisatie over een
volwaardige imamopleiding op academisch niveau beschikt.
Tiltenberg combineert zen, vrouwenwerk en christelijke spiritualiteit'
Het is bijna niet te missen voor wie over de lange
Zilkerduinweg richting Vogelenzang rijdt: een fraai
kloosterachtig gebouw, met een kruis gegraveerd in de
raamloze buitenmuur van de kapel. „Veel mensen
vragen zich af welke klooster- of kerkgemeenschap
hier zit", zegt Meindert van den Heuvel. Hij is één van
de coördinators van 'De Tiltenberg', dat al jarenlang
als centrum voor bezinning en meditatie opereert.
Directeur Diana Vernooij noemt de drie peilers
waarop De Tiltenberg steunt: christendom,
vrouwenspiritualiteit en zenboeddhisme.
vogelenzang
onno van t klooster
Wat die drie met elkaar te ma
ken hebben, wordt duidelijk uit
de geschiedenis van De Tilten
berg. In het begin van deze
eeuw (1921) verenigde een aan
tal katholieke vrouwen zich als
lekenbeweging in de 'Sociëteit
van de Vrouwen van Nazareth'.
Na een moeilijke beginperiode
sloten zij zich aan bij een
jeugdbeweging onder de naam
Graal. Het doel was jonge vrou
wen en meisjes te scholen, zo
dat ze zich konden weren in
een wereld vol gevaren. Maar
bovenal moesten ze worden
opgeleid tot goede katholieke
burgers.
In 1931 beheerden de Graal -
vrouwen veertig centra in Ne
derland, met de Tiltenberg als
hoofdkwartier. Er waren meer
dan achtduizend mensen aan
gesloten bij de organisatie. Het
was de tijd van de grote jeugd
bewegingen en massale bijeen
komsten. De Graalbeweging
maakte indruk en spoedig reik
te haar invloed tot over de
grenzen, in bijvoorbeeld Duits
land, Engeland en Amerika. Te
gen 1940 waren 21.000 mensen
lid van de internationaal opere
rende organisatie.
De Tiltenberg was in de jaren
twintig niet meer dan het zoge
heten 'Vossenhuis' vooraan de
Zilkerduinweg. Het huis werd
zo genoemd omdat mensen
van stand van hieruit vossen
jachten in de duinen organi
seerden. De Graalvrouwen
bouwden er een complex ach
ter met kantoren, een grote ser
re, keuken, bibliotheekruimte,
(boven) kamers om te over
nachten en als pronkstuk een
relatief kleine kapel. Het ge
bouw stamt overduidelijk uit de
jaren dertig - de glorieperiode
van de Graalvrouwen. Zoals
veel huizen en gebouwen uit
die periode is ook De Tiltenberg
degelijk en sober gebouwd met
bescheiden versieringen her en
der. Alleen de glas-in-loodra-
men van het brede trappenhuis
springen er uit. In de kapel is
zojuist vloerbedekking gelegd.
Het ruikt nog nieuw. Vroeger
lagen er kleden, waarop zowel
de Graalvrouwen als de zen
boeddhisten konden zitten en
mediteren.
Het Tiltenbergcomplex is ge
bouwd in een U-vorm, met vier
hectare bos er omheen. Ruimte
om bijvoorbeeld de cursus 'me
ditatief boogschieten' te geven,
en tijdens een zenweekend een
korte wandeling te maken als
afwisseling tegenover het vele
'zitten'.
De Tiltenbergers hebben twee
tuinen in het bos aangelegd.
Daarin worden groenten, krui
den en bloemen gekweekt op
een biologisch verantwoorde
manier. Alle maaltijden zijn ve
getarisch. Achterin het bos be
vind zich een kleine begraaf-
Zenspecialist Meindert van den Heuvel en directeur Diana Vernooij in de bibliotheek van het centrum.
FOTO'S UNITED
PHOTC N
De Tiltenberg, gezien door het raam van de stiltekamer.
plaats voor overleden Graal
vrouwen.
Meindert van den Heuvel, zen
specialist op De Tiltenberg,
maakt een Japanse buiging
voor het graf van Mimi Maré-
chal: de vrouw die eind jaren
zeventig het zenboeddhisme in
De Tiltenberg introduceerde.
Ze had een aantal jaren in Ja
pan geleefd en was zo met zen
in aanraking gekomen. Terug in
Nederland begon ze met het
uitnodigen van zenmeesters en
het opzetten van een eigen zen
programma. Van lieverlee werd
De Tiltenberg steeds meer
'zen'.
De Graalbeweging is sinds haar
hoogtepunt in de jaren voor en
na de oorlog flink afgeslankt.
Het werd in de loop van de tijd
een progressieve oecumenisch
christelijke club van vrouwen.
Momenteel zijn er Graalgroe-
pen actief in 22 landen ver
spreid over vijf werelddelen.
Soms zijn hun activiteiten ge
richt op culturele vooruitgang,
en anders zijn welzijn en ge
zondheidszorg de voornaamste
aandachtspunten. In Oeganda
bijvoorbeeld loopt al enige tijd
een programma voor het bevor
deren van de gezondheid en
economische zelfstandigheid
van vrouwen
In De Tiltenberg hangt die sfeer
van spiritualiteit in combinatie
met een progressieve maat
schappelijke betrokkenheid.
Posters over maatschappelijke
kwesties, boeken over spiritua
liteit, veel vrouwen in het ge
bouw en bijvoorbeeld in de ka
pel een christelijk kruis boven
het altaar. Zo komen christen
dom, vrouwenwerk en zen
boeddhisme zichtbaar in De
Tiltenberg bij elkaar.
Het is historisch gegroeid, zegt
de kersverse directeur Diana
Vernooij. Afgelopen december
kwam zij aan het hoofd te staan
van de 22, hoofdzakelijk
part-time werkende, mensen in
dienst van E)e Tiltenberg. Zij is
afgestudeerd filosofe, theologe
en bedrijfskundige met de no
dige werkervaring binnen kerk,
overheid en bedrijfsleven. Haar
opdracht is vooral om het cen
trum de komende vier jaar fi
nancieel zelfstandig te maken.
Want tot nu toe zorgen de
Graalvrouwen nog steeds voor
een sluitende begroting.
Vreemd is dat niet. Vrouwen
werk, christelijke spiritualiteit
en zenboeddhisme worden van
oudsher beoefend door idealis
ten, niet door slimme 'money
makers'. Een overnachting in
één van de uiterst sobere en
kleine kamers van De Tilten
berg, kost 65,- per nacht in
clusief BTW en vegetarische
maaltijden. Vrouwen die bereid
zijn 25 uur per week in huis te
werken kunnen een maand gra
tis verblijven. Verder worden er
zenweekends, retraites, con
gressen, tentoonstellingen en
allerhancje cursussen gegeven.
De prijzen zijn niet hoog.
Eén van de plannen om het
centrum renderend te maken,
is een deel van de ruimtes te
gaan verhuren. De faciliteiten
zijn er, laat Diana Vernooij zien.
Ruimtes in alle soorten en ma
ten, bijbehorend meubilair
voor zowel gewone vergaderin
gen als alternatieve cursussen,
flip-overs, en keukentjes vóór
de koffie en andere versnape
ringen. De inrichting van de
ruimtes ziet er telkens sober uit.
Zen wordt niet voor niets geas
socieerd met eenvoudige, bijna
kale, inrichting - wars van over
bodige tierelantijntjes.
In programma's als TV Woon-
magazine wordt menigmaal ge
waagd om een 'zenslaapka
mer'. In die zin heeft ze
dige bekendheid. Waai
gens Meindert van den C
om gaat is 'aandacht' ei si
centratie'. „Stil staan, ol n
stil zitten, bij wat er gaa e
van moment tot mome ii
De Tiltenberg, metz'ni r
gende bos, tuinen en sc
bouwen is zo op het eei
zicht een ideale plek vo
zinning. „Wij zoeken m
het alledaagse. En het a
se in de mystiek", zegtl
Vernooij.
„Zen is een spirituele w
Meindert aan. „Het gaa
zinvragen van het leven
om ben ik? Wat is de ziin
het leven? Kortom, de g
gen van leven en dood.
niet zozeer bedoeld om
geré sferen te komen. Z
aards. In tegenstelling I
voorbeeld transcendeni
tatie, dat meer bedoeld
te verheffen van de aart
Diana Vernooij voegt to
zoals zen een spirituele
geldt dat ook voor de cl
ke traditie en het vrouw
in De Tiltenberg. Onze!1
zit in het laten samenkt J
van die drie verschillen^
ties."
groningen anp
Binnen de Christelijke Oratorium Ver
eniging (COV) in Gronmgen heeft de
uitvoering van het rooms-katholieke
Requiem van Verdi bijna een breuk
veroorzaakt. Om het koor bijeen te
houden heeft het bestuur besloten de
Latijnse tekst van een deel van het
stuk, het zogeheten offertorium, aan te
passen.
De rooms-katholieke strekking van
het stuk dat voor dit jaar op het pro
gramma staat, heeft de gemoederen
hoog doen oplopen. Ds. R. Meijer, lid
van het koor: „Het gaat precies over
het punt waardoor tijdens de Refor
matie de scheiding van de kerken is
ontstaan. In het gewraakte stuk smeekt
de overledene om vanuit het vagevuur
toegelaten te worden tot de hemel."
Toelating tot de hemel is in de op
vatting van de gereformeerd-vrij ge
maakte gemeente van Meijer een
kwestie van Gods genade. „Het zou
dus niet gepast zijn als wij deze uitvoe
ring zouden geven", denken Meijer en
een aantal van zijn gemeenteleden.
Vrijdag ontving Meijer een brief van
het bestuur van de vereniging, waarin
werd voorgesteld de tekst van het of
fertorium aan te passen, zodat toch al
le koorleden dit jaar mee kunnen zin
gen zonder gewetensbezwaren. Meijer:
„En als dat niet gebeurt, zing ik ge
woon een jaartje niet mee".
Zijn vrouw denkt nog na ol
gaat doen. „We verschillen r
van mening", zegt Meijer. Hij
geruststellend: „Maar dat zo
voor een breuk in ons huwelijl
Voorzitter Henk Scholten
COV wil niet reageren op het
„De discussie is al lang achte
is het enige dat hij kwijt wil.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Finland:
Enkele wolkenvelden, maar wel
op de meeste plaatsen droog.
Middagtemperatuur rond -10
graden in het zuiden en circa -
24 in het noorden.
Denemarken:
Wolkenvelden en enkele winter
se buien. Vanaf zaterdag steeds
vaker sneeuw. Temperatuur da
lend tot ongeveer -4 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Wolkenvelden en met name za
terdag in Schotland en Engeland
een harde noordenwind en enke
le buien. In Ierland rustiger.
Maxima rond 7 graden.
België en Luxemburg:
Tamelijk veel wolkenvelden en
nu en dan regen, in de Ardennen
met sneeuw. Maxima rond 5 gra
den, in de Ardennen iets boven
nul.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en hier en daar
wat lichte regen of sneeuw.
Maxima van iets boven nul in de
oostelijke departementen tot 6
graden in het westen.
Zuid-Frankrijk:
Zon, maar ook wolkenvelden. Op
de meeste plaatsen droog. In het
zuidoosten een straffe Mistral.
Maxima tussen 5 en 10 graden.
Spanje:
Aan de Golf van Biskaje en langs
de oostkust wolkenvelden en
meest droog. Elders perioden
met zon. Maxima tussen 6 en 11
graden, aan de zuid- en oostkus
ten 14 graden.
Portugal:
Zonnig, vrijdag mogelijk ook en
kele wolkenvelden, maar droog.
Maxima van 7 graden in het bin
nenland tot 16 aan zee.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Geregeld zon en waarschijnlijk
droog. Harde noordelijke wind.
Maxima rond 14 graden.
Marokko:
Westkust: flinke zonnige perio
den en droog. Middagtempera
tuur op veel plaatsen tegen de
20 graden.
Tunesië:
Niet al te veel zon en soms re
gen. Maxima aan zee tussen 13
en 17 graden.
Madeira:
Wolkenvelden en een enkele bui.
Maxima rond 17 graden.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden, ook kans op
een stevige bui. Middagtempera
tuur rond 20 graden.
Duitsland:
Wisselend bewolkt en regen- en
sneeuwbuien. Vooral vrijdag een
harde en koude wind. Maxima
van dichtbij het vriespunt in het
uiterste zuiden en zuidoosten tot
4 graden aan de Waddenzee.
Oostenrijk:
In het zuiden zonnige perioden.
Elders bewolkt en enige tijd
sneeuw. Maxima rond het vries
punt, in het zuiden iets hoger.
Zwitserland:
In het noorden wolkenvelden en
af en toe sneeuw bij maxima van
iets boven het vriespunt. In het
zuiden zonnig en met fhn maxi
ma tot ongeveer 10 graden.
Polen:
Bewolkt en perioden met
sneeuw. Temperatuur fors da
lend tot rond -7 graden op zater
dag. In de nacht strenge vorst.
Tsjechië en Slowakije:
Meest bewolkt en vooral in de
noordelijke gebieden van tijd tot
tijd sneeuw. Vooral in de bergen
ZATERDAG 22 JANUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.35 Zon onder 17.07
Maan op 18.56 Maan onder09.27
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 04.16 16.27 03.49 16.00
Laag 12.05 00.00 11.46 23.41
Weerrapporten 21 januari 07 uur:
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
N0 2 11 6 0.0
w.s.l 11 -5 0.0
Londen
Luxemburg
Madrid
bewolkt
onweer
W warmtefront
regen
sneeuw
f koufront
opklaringen
Mlfe hagel
lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19 temperatuur
luchtdruk in
temp neersl Malta
5 3 0.9 Praag
6 5 0.5 Rome
6 5 0.9 Split
5 4 0.8 Stockholm
5 5 0.7 Warschau
4 3 0.9 Wenen
7 4 02 Zurich
7 3 0.0 8angkok
14 3 00 Buenos Aires
half bew. w.s. 0
half bew. 0 2
Sneeuw w.s. 0
Sneeuw W 5
half bew NW4
zwaar bew. N2
zwaar bew NW2
Regen W 6
veel wind. Maxima dalend naar -
4 graden.
Hongarije:
Overwegend bewolkt en vooral
vrijdag perioden met sneeuw,
eerst voorafgegaan door regen.
Zaterdag droger. Maxima dalend
naar -3 graden.
Italië:
Vrijdag van tijd tot tijd zon, met
name in het noorden. Wel kans
op een bui. Zaterdag in het mid
den en zuiden meer buien, mo
gelijk met onweer. Maxima tus
sen 6 en 14 graden.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en enkele
buien. Middagtemperatuur rond
12 graden.
Griekenland en Kreta:
Eerst zon. In de loop van vrijdag
vrijwel overal bewolkt en perio-
Cyprus half bew, NW2 17 2 0.0
Dublin zwaar bew. W2 6 0 0.1
Frankfurt zwaar bew. W4 4 3 0 0
Genève zwaar bew w s. 0 4 -4 0,0
Helsinki Hagel N 5 -7 -13 0.0
Innsbruck Sneeuw W1 4-4 0.0
den met regen, in de hogere de
len sneeuw. Zaterdag buiig en
koud. Maxima ongeveer 9 gra
den, zaterdag in het binnenland
dalend naar 3 graden.
Malta:
Afwisselend zon en wolkenvel
den en vooral zaterdag enkele
buien. Middagtemperatuur om
streeks 13 graden.
Turkije en Cyprus:
Los Angeles zwaar bew. W5 20 14 0.0
New Orleans licht bew. N4 17 12 0.0
New York zwaar bew. N4 -2-11 6.3
TelAviv zwaar bew NW5 16 1 9.4
Tokyo licht bew. N5 12 2 0.0
Toronto half bew. NW4 -5 -18 1.0
Tunis half bew. Z2 15 4 0.0
Vancouver Regenbui 02 3 0 11.0
Eerst flinke zonnige perioden en
vrijwel overal droog. Vrijdag
avond of zaterdag geleidelijk
overal bewolkt en regen, in het
binnenland sneeuw. Maxima aan
zee van 2 graden op de Dar-
danellen tot 15 op Cyprus.
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
2 1 0.0 REDACTIE
2 0 00 A. Maandag, chef eindredactie algemeen
in in n n T- Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenjtreek
39 28 0.0 d.C. van der Plas, chef eindredactie regio
16 5 0.0 J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071— 5323 51
Familieberichten: 023-53173
023- 5320216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 92l|s,
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tcf
071-5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIE
Maandag t/m vrijdag van 8.30 to! y
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging vel
het automatisch afschrijven v;
abonnements- geld, ontvangen 1,
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (bi
worden verzonden geldt een toesla]
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSE1
Voor mensen die moeilijk lezen, sl
hebben of blind zijn (of een andei
leeshandicap hebben), is een sarre!
van het regionale nieuws uit hetl
Dagblad op geluidscassette besch
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur,
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonden
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
