Hopeloze gevallen op de snijtafel
Lesgeven was toch het mooiste
Care for Women winnaar
voorronde van Leidse Start
Leiden Regio
$i30zh3qn0
;{qqo.-
JAC 19 JANUARI 2000
Meester Ad Lankhout neemt afscheid van De Zwaluw
ER POLS
(d!' roepen alle kinde
hij het schoolplein
me| Vroeger was het
Lankhout', maar de
randeren. Ad Lank-
cteur van basisschool
w, draait al heel wat
Veertig om precies
id januari neemt deze
se schoolmeester' af-
h het onderwijs.
O Lankhout zit er
Ij alve uitgeblust bij.
Ufeo noemen ze dat te-
ig hè?", vraagt hij.
ar heb ik absoluut
ran." Hij zou best nog
jaar door kunnen
ir dat vond zijn vrouw
joed idee. „Ze zei te-
id, ik denk dat het nu
beurt is' vertelt
„en daar heeft ze
kin."
ïtbaar plezier en veel
or humor dist Lank-
ïe na de andere anek-
(m schoolmeester op
sschool tot directeur
an de grootste basis-
in Leiden, hij maakte
"aal mee. Het begon
ar geleden toen hij
«ter werd op een
schooltje in Ossenzijl,
van zo'n driehonderd
in Overijssel. De bus
:ns in de vijf uur en
dokter en
;ster waren er de he
et dorp. „Daar stond
broekie van 23 jaar
de kortste keren had
het helemaal ge-
j richtte een gymnas-
ging voor de kinderen
orp op. In zijn eigen
wel te verstaan. „De
hoolbanken zetten we
g neer en aan de bal
let klaslokaal hingen
op." Lankhout leidde
de en een paar boe-
op tot sportinstruc-
de gymnastieklessen
iginnen.
paar jaar in Ossenzijl
ben gegeven, besloot
zijn geluk elders te
'Kluivenduiker' George Maat bepaalt geslacht, leeftijd en lengte van anonieme doden
het front der wetenschap, dat is het streven van de
ersiteit Leiden. En met succes. Niet zelden brengen
e se onderzoekers opmerkelijke resultaten onder de
it. Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen
een inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt
ei warsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het
lke week vertelt een andere onderzoeker over zijn of
haar werk. Vandaag George Maat.
beproeven. Zijn vrouw, die hij
kort daarvoor had ontmoet, gaf
de doorslag. „Ze zei tegen me:
'Ad, ik wil van alles, maar ik wil
niet hier blijven zitten.'"
Lankhout vond werk in Lei
den, een 'wereldstad' in zijn
ogen. Hij begon hier op de
Prinses Ireneschool, die nu niet
meer bestaat, in de Professo-
renwijk, dé buurt van die tijd.
En dat merkte je wel eens. La
chend vertelt Lankhout: „Soms
vroeg zo'n moeder dan: 'Me
neer Lankhout, weet u wel wie
mijn man is?' Ik antwoorde
dan: 'Nou, dat weet ik niet,
maar Jantje heeft een vier voor
rekenen, en volgens mij kwam
u daarvoor.'"
Na de Prinses Ireneschool
begon Lankhout een zwerftocht
door Leiden. Van de Professo-
renwijk vertrok hij naar het
Morskwartier. Daar wist hij als
hoofd van De Beatrix de school
tot een begrip in de wijk te ma
ken. In 1975 gooide hij vervol
gens zijn anker uit in de Meren-
wijk, waar hij directeur van De
Valkenier werd.
In die periode richtte Lank
hout kindertheater Ploef op.
Tot op de dag van vandaag
maakt dit theatergezelschap
voorstellingen voor kinderen.
Lankhout heeft zijn voorzitter
schap inmiddels verruild voor
de eretitel 'Vader van Ploef,
maar zijn toneelambities leeft
hij nog steeds uit. Ditmaal bij
toneelvereniging Uteris Sa
crum, waarvan hij ook weer
voorzitter is.
Na tien jaar aan het hoofd
van De Valkenier te hebben ge
staan, wilde Lankhout nog één
keer helemaal opnieuw begin
nen. Toen hem gevraagd werd
of hij naar de Stevenshof wilde
komen, hoefde hij niet lang na
te denken. In 1985 begon hij
daar met tachtig kinderen en
vier man personeel op De Zwa
luw.
Hij organiseerde er een fan-
cyfair, die al snel uitgroeide tot
een jaarlijks wijkfeest. Befaamd
is ook nu nog zijn 'Patatje van
Adje', waaraan menig kind zich
tegoed heeft gedaan. Het be
zoek van Herman van Veen aan
de school was een ander hoog
tepunt.
Lankhout maakte zich on
sterfelijk met zijn televisieop
treden in 'Klassenwerk', een
programma waarin scholen
met elkaar streden. Hij wist
daar zelfs de hoofdprijs weg te
kapen met zijn hoofdreken
kunsten. Toen zijn schoolvoet-
balteam tot de landelijke finale
wist door te dringen, was het
Lankhout zelf die zijn team al
joelend en schreeuwend door
de wedstrijd heenloodste.
Zijn voortdurende inzet bleef
niet zonder resultaat. Ieder jaar
schreven zich meer leerlingen
bij De Zwaluw in. Voor het
kerkfeest dat in de Pieterskerk
gevierd werd, moesten er zelfs
1500 stoelen klaargezet worden.
Meer dan zeshonderd kinderen
met ouders kwamen daar kerst
liederen zingen onder begelei
ding van het koperensemble
van K&G. Na afloop stond er
een file van de Pieterskerk tot
de Stevenshof.
De kinderen zijn altijd Lank-
houts belangrijkste drijfveer ge-
'Meester Lank
hout' temidden
van zijn leerlin
gen. foto
henk bouwman
weest. „Toen ik drie jaar gele
den stopte met lesgeven, heb ik
het heel moeilijk gehad. Het
mooiste wat ik in die veertig
jaar gedaan heb, is toch het les
geven aan kinderen geweest.
Soms komen de kinderen nog
wel eens naar me toe. 'Meester
Ad', vragen ze dan, 'wilt u ons
nog één keertje lesgeven?'"
Het afscheid van de school
valt hem zwaar. Van plan om te
gaan zitten kniezen, is Lank
hout echter niet. Hij zit alweer
boordevol plannen voor de ko
mende tijd. Twee tennisvereni
gingen hebben hem al gevraagd
iets voor de kinderen te organi
seren en ook wil hij zich eens
rustig op zijn toneelrollen voor
bereiden. „En voor de verande
ring eens niet in m'n de auto op
de parkeerplaats, tussen de be
drijven door." Tot slot gaat hij
eens lekker genieten van zijn
vrije tijd, samen met zijn
vrouw.
De Zwaluw is ondertussen
nog steeds opzoek naar een
nieuwe directeur. Want meester
Ad blijkt onvervangbaar.
ek is een oorafdruk?
;t worden onderzocht,
- erechercheurs hebben
inbrekers vaak een
.jan hun luisterend oor
ten op deuren en ra
ider de vleugels van de
e Unie kijken politie-
en universiteiten in
nd, Engeland en Italië
mogelijkheden van in-
itie via het oor. Het is
ilste uitdaging voor fo-
antropoloog George
in Barge's Antropoligi-
"entrum voor Fysische
ie van het Leids
tair Medisch Centrum,
net onder andere de
ïeschool in Zutphen
hij het Nederlandse
het onderzoek,
niet in Leiden enige
leid als 'kluivenduiker',
in 1979 en 1980 enke-
mbes opende in de
vi ive Vrouwekerk (waar
'5 e Nederlandse hoogle-
'logie, professor Scali-
legraven) en de Pie-
Maat kan van een ske
in eslacht, de leeftijd, li-
'engte en ziektekundige
Ij gen vaststellen. Met
ir|erzoek naar de been-
t vroeger eeuwen hielp
cheologen bij hun re-
tie van de Leidse ge-
iis. Op het eiland
gen onderzocht hij
larders uit de zeven-
euw die daar door het
ivaren geconserveerd,
•ende zijn medewer-
de archeologie, omdat
ledicus nieuwsgierig
'ziektes die in vroeger
og onbehandeld voor-
.,We weten dat we
oeten geven om een
m vitamine C te voor-
en daardoor komt een
Is scheurbuik niet meer
voor gewrichtsslijtage
'dereen tegenwoordig
behandeld. Om te weten hoe
zulke ziekten zich ontwikkelen,
moet je dus naar oude skelet
ten kijken."
Aan de vorm van het bekken
bepaalt Maat het geslacht, de
mergholte van opperarm en
dijbeen, de schedelnaden en
het oppervlak van het schaam-
gewricht geven helderheid over
de leeftijd en op basis van de
pijpbeenderen valt de lengte
van het lichaam uit te rekenen.
Dat kan ook bij levende perso
nen. Ook vluchtelingen doen
een beroep op de onderzoeker.
„Vluchtelingen die minderjarig
zijn krijgen automatisch een
voorlopige verblijfsvergunning.
Daarom maken sommigen
asielzoekers hun papieren
zoek. Aan de botten kun je niet
exact aantonen hoe oud ie
mand is, bij de een is de rijping
sneller dan bij de ander. Maar
je kunt vaak wel vaststellen wat
de kans is dat iemand ouder
vdan 18 jaar is of niet." Tijdens
de groei wordt kraakbeen om
gezet in bot. De immigratie
dienst let op een schijfje kraak
been aan het uiteinde van het
sleutelbeen, dat bij volwasse
nen is verdwenen.
Maat haalde zich enkele jaren
geleden de woede van half
Rijnsburg op de hals, door te
concluderen dat de beenderen
die daar op het voormalige ab
dijterrein waren gevonden niet
van Floris V kunnen zijn. De
teleurstelling over het dreigen
de verlies van dit stukje vader
landse geschiedenis kwam tot
uiting in neerbuigende opmer
kingen in de richting van de
onderzoeker, maar Maat maalt
daar niet om. De wetenschap
kan nu eenmaal niet iedereen
bekoren.
Trouwens, echt naam maakte
Maat als gerechtelijk antropo
loog. Wat betreft het onder
zoek naar niet geïdentificeerde
stoffelijke resten is zijn deskun-
George Maat.
digheid onomstreden. Het Ne
derlands Forensisch Instituut
voorheen het Gerechtelijk La
boratorium in Rijswijk roept
gemiddeld een keer per maand
zijn hulp in als ergens een zak
met lichaamsdelen of een ver
koold lijk is gevonden. „Hier
komen de hopeloze gevallen.
Als de brokstukken binnen zijn
dan weten we meestal binnen
een week of het gaat om een
man of vrouw, hoe oud hij of
zij was en ongeveer hoe lang.
Als je die gegevens hebt, kun je
op de lijst vermiste personen
kijken naar overeenkomsten.
Als je dan iemand denkt te
hebben gevonden, kun je DNA
vergelijken met dat van een fa-
foto hielco kuipers
milielid van de vermiste."
Volgens Maat wordt in onge
veer de helft van de gevallen de
identiteit van de dode gevon
den. „Het valt in zo'n dichtbe
volkt land niet mee om een lijk
weg te moffelen. Het komt
steeds vaker voor dat iemand
in stukken gehakt wordt ge
vonden of dat een drugkoerier
in zijn auto langs de snelweg
wordt doodgeschoten en in
brand gestoken. We hebben in
middels een microscopische
methode om naar de veroude
ring van het botweefsel te kij
ken. Dat kan zelfs bij verbrand
materiaal."
Afgelopen zomer deed Scot
land Yard een beroep op Geor
ge Maat en zijn collega Raphael
Panhuysen bij het indentifice-
ren van tientallen lijken in
massagraven in Kosovo. „Er
zijn maar weinig deskundigen,
ook in Engeland, dus ik moest
voor drie weken in dienst tre
den bij de Engelse koningin.
We waren met een man of
twintig van de anti-terreurbri-
gade: fotografen, ballistici, ad
ministratieve en fouragemede-
werkers plus de patholoog, die
de doodsoorzaak vaststelt. Fa
milie en dorpelingen stonden
erbij om meteen aan het graf
de doden te identificeren. Dat
lukte bij de helft, maar de an
dere helft was te zeer verminkt
of verbrand en dan is sectie op
de botten nodig. Dan haal je
later de familie er nog eens
bij."
„Uiteindelijk komt het wel te
recht, al heb ik soms twijfels.
Het stinkt walgelijk aan zo'n
graf en die mensen liggen er
minnetjes bij. En de familie wil
iemand hebben om te treuren
en te begraven. Er lagen veel
jonge mensen, maar ook heel
erg veel ouderen. Ze hebben
gewoon alles wat ze konden ra
ken neergeknald. Ik heb vaker
slachtoffers van moordpartijen
gezien. Als het er dan honderd
keer zoveel zijn, nemen je her
sens dat gewoon niet meer op.
Het wordt geen routine, maar
er komt meer afstand. En je
probeert gerechtigheid te krij
gen, dat sterkt wel."
„Schrijnend is het dat we al
leen op plaatsen kwamen waar
een verdachte bekend was en
er dus vervolging kon worden
ingesteld. Op andere plekken
liggen ook mensen en de fami
lie probeert je over te halen om
ook hen te identificeren, maar
daar ben je niet voor gekomen.
Dat is moeilijk te verkopen en
dat geeft natuurlijk emotie."
Zelf is Maat diep onder de in
druk van wat hij aantrof op
Spitsbergen..Archeologie is
interessant, maar ik kan er echt
niet bij griezelen. Maar die wal
visvaarders waren met zoveel
toewijding begraven. De maten
hadden hun uiterste best ge
daan om hen verzorgd achter
te laten. Als je dat driehonderd
jaar later ziet, dan roert je dat
toch wel."
LEIDEN LESLEY GRIETEN
Het bedrijf Care for Women van
C. Martens uit Hillegom heeft
gisteravond de finale bereikt
van de Leidse Start, een wed
strijd voor beginnende onder
nemers. Tijdens de drukbe
zochte tweede voorronde in
Holiday Inn, versloeg Martens
de bedrijven Renofix uit Sas-
senheim en Espana Aqui uit
Leiden. Martens maakt in de fi
nale op 9 mei kans op onder
meer 10.000 gulden. De strijd
om de publieksprijs was deze
keer bijzonder spannend, deze
trofee ging met één stem ver
schil naar C. Eppink van de
winkel Espana Aqui.
Martens gaf een uiterst pro
fessionele presentatie van haar
bedrijf. Met Care for Women
richt ze zich op vrouwen in de
overgang. Met ruim een mil
joen vrouwen die op dit mo
ment in de overgang zijn, is ze
verzekerd van een grote doel
groep. Ruim dertig procent
daarvan heeft namelijk dermate
ernstige klachten dat de kwali
teit van hun leven negatief
wordt beïnvloed. Op zakelijke
toon vertelde Martens dat haar
bedrijf moeilijk in een hokje te
stoppen is vanwege de vele ac
tiviteiten van Care for Women.
•Zo is er een uitgeverij die een
zelfhulpgids uitgeeft, een on
derzoeksbureau, een winkel
voor medicijnen en een postor
derbedrijf dat de geneesmidde
len bij de klant brengt. Boven
dien leidt Care for Women spe
ciale overgangsconsulentes op
die na hun opleiding een prak
tijk beginnen. Inmiddels zijn er
vier consulentes actief en vol
gens Martens is er een aantal
van tweehonderd nodig. Care
for Women is volgens Martens
en de jury een bedrijf met po
tentie.
Nadat ze over de eerste zenu
wen heen was, vertelde C. Ep-
De drie vrouwelijke deelnemers aan de Leidse Start, met van links naar
rechts, J. van der Togt van Renofix, C. Eppink van Espana Aqui en win
nares C. Martens van Care for Women. foto mark lamers
pink vol passie over haar liefde
voor Spanje en hoe ze die com
bineert met ondernemen in
haar winkel Espana Aqui. Voor
veel mensen is de Spaanse win
kel aan de
Hogewoerd al
een begrip.
Eppink maak
te van de ge
legenheid ge
bruik om te
vertellen dat
de Hoge
woerd weer
aan het terug
komen is als
winkelgebied. Met een schuin
oog naar de aanwezige wethou
der Schultz van Haegen van
Economische zaken sprak ze de
hoop uit dat dit door goed
overleg met de gemeente nog
verder kan worden verbeterd.
In de pauze van de voorronde
kon het publiek kennis maken
met een deel uit het assorti
ment en het was dan ook druk
bij de gratis wijnen en tapas.
Geen hapjes van J. van der
Togt van Renofix uit Sassen-
heim, maar zij trakteerde het
publiek op haar directe en hu
moristische presentatie. Ze
schroomde niet om tijdens haar
enthousiaste
verhaal over
het starten van
Renofix tegen
de schenen
van de spon
sors van de
Leidse Start te
schoppen. Zo
was volgens
van der Togt
de bank niet
altijd even behulpzaam en is
het plaatsen van advertenties
aan de prijzige kant. Adverteren
doet ze liever via de carnavals
vereniging van haar man. Vol
trots sprak ze over haar twee
jongens die de kozijnen en dak
kapellen plaatsen die Van der
Togt verkoopt. Helaas voor Van
der Togt viel ze niet in de prij
zen, al kreeg ze van juryvoorzit
ter F. Holsteijn wel de titel
'moeder van de renovatie'.
DE ORGANISATOREN VAN HET LEIDS SUCCES!
flABNAMRO
lilt
Arenthals Chaudron 8
n belastingadviseurs
HART VOOR DE ZAAK
Leidsch i@> Dagblad
tdeLeidsch DagbladAllCH I LY LiY
ANNO 1900
Vrijdag 19 Januari
LEIDEN - Reeds wordt in onze gemeente door de
Leidsche Katoenmaatschappij een ruim gebruik van
electrische beweegkracht gemaakt, verder heeft de
Koninklijke Nederlandsche Grofsmederij een electri
sche kraan voor het heffen van zware lasten, worden
de meelfabriek, de broodfabriek 'De Vereeniging' en
de sajetfabriek van de firma Vervoort en Van Cranen-
burg electrisch verlicht en zijn er 7 gasmotoren, to
taal met 58 paardekrachten voor de voortbrenging
van stroom (in hoofdzaak voor licht) opgesteld.
Uit alles blijkt genoegzaam, dat electriciteit naast
het gas een plaats inneemt en deze in de naaste toe
komst belangrijk grooter belooft te worden.
De voordeelen van het electrisch licht zijn: gemak
bij het aanbrengen en in behandeling, gevaarloos
heid en afwezigheid van verontreiniging en tempera-
tuurverhooging der lucht. Voor lokalen, waar veel
menschen bijeenkomen, voor ziekenzalen, schouw
burgen en sommige fabrieken is het boven elk ander
verlichtingsmiddel te verkiezen.
Mode en zucht naar reclame werken verder het ge
bruik van dit licht in de hand.
ANNO 1975
„ipuu
Dagblad, La.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54,2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
agfolad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie
Zaterdag 18 januari
WARMOND - Dat de dienst gemeentewerken de tuin
van de burgemeester in onderhoud heeft is een zaak
die voor nogal wat discussie zorgde. CDA-fractielei-
der Tulp meende de oplossing gevonden te hebben
bij de profielschets voor een volgende burgemeester.
Deze zou een hartstochtelijk tuinman moeten zijn.
Heemskerk (Progressief Warmond) wilde niet wach
ten op die nieuwe burgemeester. Hij stelde voor de
collegevergadering in de burgemeesterstuin te hou
den en de problemen al wiedend te bespreken. Bur
gemeester De Vreeze zei dat hij er helemaal geen be
zwaar tegen had op een woensdagmiddag in spijker
broek in de tuin te schoffelen - in het weekeinde
moet hij zich bezig houden met de gemeentelijke za
ken - maar dan zou toch een deel van zijn werk blij
ven liggen. „Wat is duurder, een uur van de burge
meester of een uur van de tuinman?" was zijn vraag
aan de raad. Daarop gaf niemand antwoord. Het laat
zich dan ook niet moeilijk raden.
DEN HAAG - Terzake van belediging van Surinaam
se en Antilliaanse rijksgenoten in ons land heeft de
procureur-generaal bij het Haagse Gerechtshof van
daag tegen de 45-jarige Haagse boekhouder Joop
Glimmerveen een gevangenisstraf geëist van vier
maanden, waarvan de helft voorwaardelijk met een
proeftijd van twee jaar. Als lijsttrekker van de Neder
landse Volksunie bij de Haagse gemeenteraadsver
kiezingen in mei vorig jaar had Glimmerveen een
pamflet verspreid met in de tekst onder meer kreten
als: 'Den Haag moet blank en veilig blijven. Weg met
de Surinamers en Antillianen die op onze werk
kracht en welvaart parasiteren. Hagenaars, sluit u
aaneen. Help mee onze stad te bevrijden van de
plaag van Surinamers en Antillianen'.
LEIDEN - De jeugdka-
pel van de Vredeskerk
vierde feest, omdat de
kapel tien jaar be
stond. Eind vorig jaar
hebben de jongeren
een bazaar georgani
seerd om op die (ple
zierige) manier een
rolstoel bij elkaar te
krijgen. Ruim 1100
gulden kon gistermid
dag door het kapel
raadslid, mej. De
Waal aan mej. Van
Gelder van huize De
Weipoort worden
aangeboden. De leid
ster van de jeugdka-
pel, mej. Lagerwerf
kijkt toe.
foto archief leidsch
dagblad
