Woordenboek onder de muisknop
Terug in de tijd
Mandala's en dromen
Multi Media
Heldere kijk op duistere zaken
U P D fl T
Topmonitor voor een zachte prijs
RDAC 15 JANUARI 2000
lUURMAN
azi die teruggaat in de tijd
voorkomen dat de Nazi's
ede wereldoorlog win-
et klinkt wat onwaar-
et ijk, maar toch is dat het
van Mortyr: 2093-1944,
hietspel in de stijl van
en Doom. Mortyr is ei-
de enige echte opvolger
ïstle Wolfenstein, het
ke spel waarmee het gen-
de 'first person shooters'
door de ogen van de
0 >p de kaart werd gezet. In
r gaat het om een
Lfl deerde die in 1944 een
iJichine uitvond. Daarmee
n de Duitsers naar de toe-
I® om een superwapen te
waarmee de tweede we-
rlog werd gewonnen. Een
;e aantasting van het me-
;me van de tijd dus.
inde tijd iets is fout ge-
nerkt de Nazi-officier
Mortyr, die in 2093 leeft.
1 op de wereld gebeuren
;e rampen. Het einde der
lijkt nabij. Mortyr ont-
it alles te maken heeft
it superwapen. Deze
$||e' Duitser gaat op onder-
lit en ontdekt bij de Ge-
de beruchte tijdmachine,
concludeert dat er maar
ogelijkheid is om de
leid te redden: zijn zoon
w iaan moet terug in de tijd
pc uitvinder van de tijdma-
ziji uit te schakelen en te
ij Dmen dat de machine
ordt gebouwd. Daardoor
de geallieerden de oorlog
n en de tijd zal zijn nor-
oop hernemen.
In e Rijk
eler kruipt in de huid van
daan en moet zich door
mie levels heenvechten
n doel te bereiken. Het
allemaal in een Duitse
Ivaar al direct de wacht-
3e' i opduiken om de speler
d* en andere wereld te hel-
iegenstelling tot Quake
Jom zijn de tegenstanders
rmsmakelijke monsters,
Duitse officeren en solda-
het hele arsenaal van
irde Rijk tot hun beschik-
ebben. Er wordt overi-
iiet alleen gevochten in
er zijn ook uitstapjes naar
over dat het spel goedkoop is
en dat het zelfs op een oude
80486-computer nog heel be
hoorlijk draait. Qua actie is er in
ieder gevoel genoeg te beleven
bij dit spel, waar ook een Viet-
nam-versie van bestaat.
Min. systeemeisen Mortyr Penti
um 200, 32 Mb Ram, Windows
95/98, 3D videokaart sterk aan
bevolen. Prijs: 100 gulden. Be
schikbaar gesteld door Label Se-
lect/MSVP.
Min. systeemeisen WWII, Gl:
80486/100 Mhz, 16 Mb Ram,
Dos 5.0 of Windows. Prijs: 50
gulden. Beschikbaar gesteld door
Homesoft.
PT KLOMPMAKER*
Jrkel met symbolen erin is
zenden jaren in verschil-
culturen een uiting van
euze beleving. Mandala's
ze genoemd (mandala
n ent cirkel in het Sanskriet)
bekende mandala is het
togteken. Maar ook de
i-in-loodramen in
nzijn in feite mandala's,
ivvoordig zijn mandala's
3 i trek in New Age-kringen
ilpmiddel bij meditatie,
ekenen en inkleuren ervan
rdert de innerlijke rust, be-
1 men. Bij Elmar Multi Mê-
een cd-rom verschenen
ientallen eeuwenoude
's uit 15 culturen, be
togen en stromingen, zo-
China, Japan,
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN JAN VAN DER N
Babylon lost taalprobleem op Internet op
2093 waar in hypermoderne la
boratoria tegen cyborgs en ro
bots moet worden gevochten.
In plaats van Mausers, Sch-
meissers (machinepistolen) en
Panzerfausten zijn daar laser
wapens en plasmalanceerders
beschikbaar.
Mortyr, gemaakt door het Pool
se softwarehuis ID Interactive,
ziet er verbluffend goed uit. Net
name de antieke Duitse gebou
wen zijn een lust voor het oog.
Het spel is een waardige opvol
ger van Wolfenstein en is, nadat
het uiteindelijk is uitgespeeld,
altijd nog leuk om in een net
werk met menselijke tegenstan
ders of medestanders te spelen.
Mortyr is een aanrader voor ie
dereen die graag tegen de Na
zi's vecht.
wwn
De Duitsers zijn eveneens te
genstander in het spel 'WWII,
GI', oftewel 'Amerikaanse sol
daat in de tweede wereldoor
log'. Maar dit keer is het de
101e luchtlandingsdivisie, een
elitekorps, dat aan de bak moet.
De Amerikaanse soldaten zijn
bij de landing in Normandië
achter de vijandelijke linies ge
dropt en moeten zich daar te
gen een geweldige overmacht
zien te redden. De speler is zo'n
elitesoldaat en en krijgt dus om
de haverklap Duitse soldaten in
het vizier. Met geweer, mitrail
leur, granaten en bazooka moe
ten die een kopje kleiner wor
den gemaakt. WWII doet enigs
zins gedateerd aan. Grafisch is
het alsof de klok een paar jaar
terug is gezet; er is bijvoorbeeld
geen 3D-kaart nodig om het
spel te spelen. Daar staat tegen-
FRANK BUURMAN
Engels is vrijwel de standaard
taal op Internet: 80 procent van
alle websites is Engelstalig.
Maar ruim 70 procent van de
gebruikers is niet Engelstalig.
Hier ligt in feite een enorme
taalbarrière, die door het Israë
lische bedrijf Babyion voor een
belangrijk deel is opgelost. Dit
bedrijf biedt namelijk een gratis
woordenboek aan, waarmee
Engelse woorden die op het
scherm verschijnen met een
muisklik kunnen worden ver
taald. In het Frans, Spaans,
Duits, Nederlands, Chinees,
Hebreeuws, Italiaans, Japans en
Portugees.
Het vertaalprogramma, dat met
een snel modem in een half uur
van de website van Babyion
kan worden gehaald, is niet be
doeld om grote stukken tekst te
gaan vertalen. „Om hele teksten
te vertalen zijn er professional
programma's op de markt. Wat
wij bieden is hulp bij het begrij
pen van Engelse teksten, dus
we gaan ervan uit dat de ge
bruiker al een redelijke kennis
van de Engelse taal heeft. Dat is
vaak het geval bij mensen die
Internet gebruiken. Zeker in
een land als Nederland wordt
Engels door de meeste mensen
goed begrepen. Maar er zijn na
tuurlijk altijd woorden en be
grippen die niet bekend zijn, en
waar je dus maar even over
heen leest. Dat hoeft niet meer,
als je met een enkele muisklik
even snel de vertaling kunt op
roepen", vertelt Nicolas Guida-
levich van Babylon. Babyion is
zelfs in staat om Engels naar
Engels te vertalen, dat wil zeg
gen dat bijvoorbeeld Engelse
jg
Nicolas Guidalevich van Babyion
was op bezoek in Nederland
foto PR
medische vaktaal in een hand
omdraai kan worden verduide
lijkt. En ook worden er door het
programma verbindingen ge
legd naar websites die meer in
formatie bieden. Daardoor
krijgt het ook de stijl van een
encyclopedie.
Behoefte
Naast woorden en begrippen
herkent het programma ook af
kortingen en plaatsnamen. Wie
dus bijvoorbeeld op Amster
dam klikt (meestal rechtermuis
knop) krijgt informatie over de
hoofdstad van Nederland. Dit
gebeurt allemaal in een klein
geel schermpje dat eventjes op
de internetpagina komt te lig
gen. Het programma werkt ra
zendsnel en als je het een tijdje
gebruikt hebt vraag je je af hoe
je ooit zonder hebt gekund. In
middels zijn er al twee en een
half miljoen gebruikers van Ba
byion en komen er elke dag dag
100.000 bij. Al die mensen zor
gen voor 50 miljoen kleine ver
talingen per maand, dus het
programma voorziet kennelijk
in een grote behoefte.
Babylon is dus gratis en wie het
programma heeft hoeft eigen
lijk niet meer naar de Israëli
sche website terug te keren, be
halve misschien voor een up
date van het programma, maar
die verloopt meestal automa
tisch. „Geld verdienen is in eer
ste instantie niet de opzet van
Babyion, het gaat er om om zo
veel mogelijk mensen te berei
ken met ons programma. We
willen in principe een gratis
service blijven bieden aan de
gebruikers van Internet. Maar
het is best mogelijk dat we in de
toekomst een professionele be
taalde service gaan bieden",
zegt Guidalevich. Het Israëli
sche Internetbedrijf heeft wel
samenwerkingsverbanden op
gezet met andere bedrijven, zo
als Engelstalige kranten.
Babylon is niet in staat om bij
voorbeeld Spaanse webpagina's
naar Engels te vertalen of Duits
naar Frans, om maar iets te
noemen. Maar ook dat is wel
licht toekomstmuziek. Babyion
hoeft overigens niet noodzake
lijkerwijs op de harde schijf te
worden gezet. Het programma
kan ook on-line worden ge
bruikt, waarbij alle taalmodules
direct beschikbaar zijn.
Informatie: www.babylon.com.
JAN VAN DER NAT*
India, Kelten, Egypte, Grieken
land, Amerika, Tibet, islam, in
dianen, gotiek, renaissance, ba
rok, enz. Verder biedt de cd-
rom fraaie animaties van
mandala's en vertelt iets over
de geschiedenis ervan. Dit alles
begeleid door rustige muziek.
De mandala's kunnen worden
bekeken, ingekleurd en uitge
print. Ook zijn ze over te zetten
naar het bureaublad als achter
grond.
Een aanwinst voor wie spiritu
eel geïnteresseerd is. Maar ook
voor kinderen is deze uitgave
een verrassende ontdekking.
Mijn kinderen wisselen hun ac
tiespelletjes op de computer
graag af met even 'mandala's
doen'.
Bij dezelfde uitgever is ook een
cd-rom uitgebracht over dro
men. De schijf biedt meer dan
2500 klassieke droomverklarin
gen. Ook kan een droomboek
worden bijgehouden. De tek
sten met ilustraties kunnen
worden uitgeprint.
Min. systeemeisen voor beide cd-
roms: Pentium PC, Windows
95/98,16 Mb ramgeheugen, mo
nitorinstelling 16-bits (hoge kleu
ren), cd-romspeler, muis, 1 MB
vrije schijfruimte. Prijs: 59,95 gul
den.
Sommige mensen bestempelen
het allemaal als flauwekul. Ho
roscopen, kaartlezers, waarzeg
gers en meer van dat (semi)
duistere gedoe. Anderen weten
niet hoe snel ze de weekvoor-
uitzichten moeten raadplegen
in tijdschriften en dagbladen en
raken diep onder de indruk van
een zigeunerachtige dame, die
dingen schijnt te kunnen zien
in een omgekeerde lamp van de
Gamma. Voor die laatste groep
brengt Easy Disk een nieuwe
serie cd-roms uit. De verzamel
titel van die reeks is New Age,
een wat merkwaardige naam,
omdat het juist gaat om eeu
wenoude zaken.
Dat maakt de serie er overigens
niet minder aardig om. Met
Horoscoop kun je alles te we
ten komen over wat je te wach
ten staat in het jaar 2000. Per
dag kun je je eigen horoscoop
raadplegen', maar ook dat van
een koppel. En of je er nu ge
loof aan hecht of niet, het be
studeren van de wereld van de
astrologie is best een boeiende
aangelegenheid. Bovendien
kun je de horoscoop bekijken
van beroemde personen en in
de werkelijkheid kijken wat er
van uitkomt.
Veel geheimzinniger dan astro
logie is het eeuwenoude tarot,
het voorspellen van de toe
komst aan de hand van fraai
geïllustreerde kaarten. Het is de
combinatie van de kaarten die
iets vertelt over de weg die je te
gaan hebt. Uiteraard moet je -
net als bij een horoscoop -
open staan voor dergelijke
voorspellingen, waarvan onge
twijfeld een aantal uitkomt.
Daar is uiteraard niets geheim
zinnigs aan, want de antwoor
den zijn vaak zo ingekleed, dat
je diverse kanten opkunt. Wie
de vraag stelt of hij/zij binnen
kort promotie zal maken en
kiest voor simpele ja/nee op
ties, heeft uiteraard vijftig pro
cent kans. Je hoeft echter geen
geloof te hechten aan voorspel
lingen om plezier te beleven
aan Tarot van Easy Disk.
Het derde deel in de New Age-
serie, dat dezer dagen ver
schijnt, is wat wetenschappelij
ker van opzet. Het betreft na
melijk grafologie, de weten
schap van het handschrift. De
wijze waarop wij schrijven zegt
heel veel over de karaktereigen
schappen van een persoon.
Niet voor niets was het heel
lang verplicht om een sollicita
tiebrief handgeschreven in te
leveren. Een deskundige kan
daar bepaalde zaken uit analy
seren, die voor een werkgever
van belang kunnen zijn. Wie
bepaalde letters steeds iets an
ders schrijft mist bijvoorbeeld
wat stabiliteit en wie aan het
einde van een stuk tekst nog
net zo netjes schrijft als aan het
begin heeft doorzettingsvermo
gen en verslapt niet snel. Met
Grafologie kun je zo veel te we
ten komen over mensen. Een
klein stukje tekst inscannen (de
software daartoe wordt meege
leverd) is al voldoende.
Min. systeemeisen: pc 486,
Windows 3.11 of 95/98,16 Mb
ramgeheugen, 256 kleuren. Prij
zen: 49, 95 gulden voor Horo
scoop en 39,95 gulden voor Tarot
en Grafologie.
Succesvolle voetbalveiling
De internetveiling van de spullen van de Wedstrijd van de
Eeuw, die onlangs in de Amsterdam Arena werd gehouden,
heeft ruim 31.000 gulden opgeleverd voor de Johan Cruyff Wel
fare Foundation. De veiling werd georganiseerd door het inter
net-veilinghuis QXL. De gesigneerde shirts van Johan Cruyff en
Marco van Basten waren het populairst en leverden respectie
velijk 6.500 en 3.500 gulden op. De gemiddelde prijs voor een
shirt bedroeg 850 gulden. De door Cruyff van een krabbel voor
ziende wedstrijdbal ging de deur uit voor 650 piek.
Leer snel Office 2000
Wie binnen de kortste keren
de Office 2000-kantoorsuite
van Microsoft onder de knie
wil krijgen, zou eens moeten
kijken naar de Snelgids die
Easy Computing over de ver
schillende edities van dat
pakket heeft uitgebracht. Dit
Data Becker-boek behandelt
in 160 pagina's de belang
rijkste onderdelen van Word,
Excel, Powerpoint, Access en
Outlook. Je wordt er geen ex
pert mee, maar kunt wel
zonder verder hulp aan de
slag als je dit gidsje doorge
werkt hebt. De belangrijkste
taken die met de program
ma's worden gedaan, wor
den puntsgewijs behandeld,
dusdanig eenvoudig uitge
legd dat het voor iedereen te
volgen is, ook voor compu
teranalfabeten.
De Snelgids-serie bestaat uit
verschillende titels, die alle
maal handelen over de po
pulaire pakketten die tegen
woordig op kantoor en thuis
worden gebruikt. De boeken
kosten f 19,60 per stuk
Borsato-succes via internet
Een kwart van de kopers (14.000) van de nieuwe cd van Marco
Borsato heeft dat het afgelopen weekeinde, toen het schijfje
voor het eerst te koop was, gedaan via de site van BOL op het
internet. Een duidelijk bewijs dat steeds meer mensen hun mu
ziek via het wereldwijde netwerk bestellen. Nu was de cd bij
BOL ook iets goedkoper dan in de winkel, maar het gemak van
thuis even bestellen en twee dagen later de cd in huis hebben,
speelde natuurlijk ook een belangrijke rol. Zeker muziekliefheb
bers die tevoren weten wat ze willen kopen zullen steeds meer
hun toevlucht zoeken op het internet, zo verwacht Rick van
Boekei, uitvoerend directeur van bol.com in Nederland
Body Works Junior
BodyWorks is al jaren een
topper van TLC Domus: een
zeer compleet anatomiepro-
gramma waarin de werking
van het menselijk lichaam
haarfijn wordt verduidelijkt,
aan de hand van mooie illu
straties en animaties. Het
programma wordt nu ook in
een versie voor kinderen op
de markt gebracht, onder de
naam Bodyworks Junior.
Vanzelfsprekend is het taal
gebruik aanzienlijk vereen
voudigd, maar verder is het
programma nog steeds een
uiterst leerzame biologieles
voor kinderen vanaf acht
jaar. De cd-rom bevat de on
derwerpen Groei en Ontwik
keling, Informatieverwer
king, Beweging, Energie,
Bloedsomloop en Verdedi
ging. Door middel van op
drachten worden de kinde
ren gestimuleerd om zich te
verdiepen in deze processen.
Verder is een virtueel muse
um opgenomen, met onder
meer een spannende tocht
door het bloedcirculatiesys
teem. Het programma is
fraai, maar stelt wel hoge ei
sen aan het computersys
teem.
Min. systeemeisen: Pentium II
of Celeron 350 Mhz, 32 Mb
Ram, 3D-videokaart, Windows
95. Prijs: 69,95 gulden.
woordraadsel
'ZONTAAL: 1. Een zekere; 4. bloem; 7. hooggebergte in Midden-Europa;
P'1: 12. een beetje; 13. tandeloos zoogdier; 14. Trans-Europa-express;
>fdicht; 16. ondernemingsraad; 17. gevel; 19. klaar; 20. Amerikaanse schrijver;
0 lentaal dalletje; 22. muzieknoot; 23. voor; 25. televisie; 27. gewicht; 28. soort
p 'aai; 29. Frans voegwoord; 30. Duits voegvoord; 32. dwarsmast;
toensmelting; 35. withandgibbon; 36. eenheid van lichtgevoeligheid.
KAAL: Achter; 3. bijbelse naam; 4. Europeaan; 5. voorzetsel; 6. atlantisch
genootschap; 8. Zuid-Amerikaans land; 9. aardig; 11. feeks; 13. accu-oplader;
jr kuierend middel; 18. kunsttaal; 22. schoorsteenzwart; 24. garstig; 26. dikwijls;
van een etmaal; 31. projectieplaatje; 33. muzieknoot; 34. boom.
ss'ng van vrijdag:
J E°ntaal: 1Balans; 4. botbreuk; 6. gist; 8. krab; 9. natuurlijk,
öal: 1. Bob; 2. lotus; 3. norm; 5. kwalijk; 6. gene; 7. teut; 8. kort.
NEC richt zich op brede doelgroep met MultiSync FE 700
JAN VAN DER NAT
In de grote, al maar doorgaan
de prijzenslag, die de personal
computer een normaal ver
schijnsel heeft gemaakt in prak
tisch elk huisgezin, willen de fa
brikanten van hoogwaardige
randapparatuur natuurlijk de
slag niet missen. Dat zie je bij
voorbeeld bij de fabrikanten
van printers, die voor een paar
honderd gulden al uitstekende
'afdrukkers' leveren. Ook moni
toren dalen in hoog tempo in
prijs en wie momenteel een pc
koopt, neemt er bijna automa
tisch een 17-inch-scherm bij,
omdat het prijsverschil met de
standaard 15-inch bijna te ver
waarlozen is, zeker binnen het
totale bedrag van de hele set.
Voor wie niet kiest voor een
kant-en-klare merk-pc, maar
zelf een set wil samenstellen is
er nu de mogelijkheid om een
hoogwaardige monitor aan te
schaffen voor een heel zacht
prijsje. De MultiSync FE 700
van NEC is met z'n prijs van net
onder de 700 gulden nauwelijks
duurder dan een behoorlijke
standaard-monitor, maar biedt
wel iets bijzonders. In de eerste
plaats natuurlijk de kwaliteit
van NEC, al heel lang behorend
tot de wereldtop van de moni
tor-fabrikanten. Een 'NEC' was
echter altijd een aankoop voor
de (semi) professional, al was
het alleen maar door de prijs.
Nu dat bezwaar is weggeno
men, is top-kwaliteit voor ie
dereen, die iets over heeft om
met maximaal genot naar een
beeldscherm te kunnen kijken,
bereikbaar. De MultiSync FE
700 maakt gebruik van de zoge
noemde Flat Enterprise-tech-
nologie. Het is dus een vlak
scherm, waarbij niet gedacht
moet worden aan zo'n platte,
moderne, weinig ruimte inne
mende kast, maar aan het glas
dat volkomen vlak is. Dit in te
genstelling tot de gewone mo
nitor met een 'bol' scherm.
Dat vlakke beeld is niet nieuw
voor NEC, dat de technologie al
gebruikt voor de professionele,
veel duurdere schermen. De
voordelen van het kijken naar
een vlak scherm (zie de trini-
ton-technologie bij televisies)
zijn evident. Het beeld is veel
rustiger voor de ogen en dus
minder vermoeiend voor men
sen die grote delen van hun
(werk)dag achter een pc slijten.
Een van de belangrijkste voor
delen is de beperking van (zon)
licht-refelctie, die 60 procent
minder is dan bij een gewoon
scherm. Logisch dus dat NEC
zich met deze monitor richt op
de brede doelgroep van parti
culieren en kleine bedrijven,
een grote groep die graag een
lage prijs koppelt aan hoge
kwaliteit (lange levensduur). De
MultuiSync FE 700 van NEC
voldoet aan beide eisen.
HEINZ
Elv TO *WAM t/ET Z0OWTJE
mhm/rrer?aar zw
RAAM. EREA TER WEPD H/J
ret zow veoi'jre euittee
Ais zv vader
SOMS UEMER Z£ MET Z'R
TW££TJ£S OVER STRAAT TE
EER/TEW ER AIS JE RÊÉl
EOED U/'STEET KOR JE ZE
RTER ROS
HORER.'
