Fors tekort
bij Stedelijk
La Bloemen straalt als moeder en diva
ïibes met soep, jachtschotel en dessert
Cultuur Kunst
U} 'histoire' van de
ktderlandse schrijvers
LVC in puin
'Rond 1930' in Stedelijk
Crematorium even theater
Kurt Sanderling te gast bij
Rotterdams Philharmonisch
Foto's Rohde eye-catcher in Sidac Studio
RDAG 13 JANUARI 2000
jersucces van '99 in de
lenj boekhandels was af-
tot een Frans poëzietijdschrift
uit 1999 met daarin uit het Ne
derlands vertaalde gedichten.
Om de bezoeker enig houvast
te geven, zijn de boeken en ma
nuscripten rond verschillende
thema's gegroepeerd, vaak ver
bonden aan een tijdsperiode.
Bijvoorbeeld: 'De vroegste ver
talingen in het Frans', 'Hoogte
punten uit de Renaissance en
de zeventiende eeuw' en 'De
actualiteit van 1999'.
Prachtig zijn veel van de ou
de, soms in leer gebonden
drukwerkjes.Er is duidelijk te
zien dat de drukker zich veel
moeite heeft getroost een mooi,
ambachtelijk boek te maken.
Bijzonder kunstig is bijvoor
beeld een boekje getiteld Les
jeux d'enfants van Jacob Cats
uit 1764. Dit boekje, dat slechts
één gedicht bevat, is niet veel
groter dan een speelkaart. Klein
is de mode, zo verklaart de
tekstbezorger het formaat.
Fascinerend worden deze ou
de drukwerkjes vooral, wanneer
je als bezoeker je fantasie er een
beetje op loslaat. Probeer je bij
het zien van een handbeschre-
ven perkament uit 1400 eens
voor te stellen, hoe dit zeshon
derd jaar geleden door een
monnik in zijn kleine klooster
kamertje met een ganzenveer
beschreven is.
Naarmate de tentoonstelling
dichter bij onze eigen tijd komt,
is het vooral de voortdurende
blijk van herkenning die de ten
toonstelling zijn charme ver
leent. Reve's Les soirs doet een
belletje rinkelen, evenals Her
mans' La chambre noire de
Damoclès. Maar ook Multatuli,
Couperus, Vestdijk en Elsschot
zijn vertegenwoordigd. En dat
is voor een Nederlander toch
wel een gekke gewaarwording.
Plotseling blijkt een andere cul
tuur geïnteresseerd te zijn in
ons kleine kikkerlandje. En niet
alleen nu, maar al honderden
jaren lang.
De tentoonstelling wordt vrij
dag 14 januari om 16.00 ge
opend door «Hugo Brandt
Corstius. Plaats: Universiteits-
Bibliotheék, Witte Singel 27.
De tentoonstelling is daarna
nog te bezichtigen tot 25 fe
bruari.
cnaj
van onze eigen Hol-
'j| )odem. Mulisch' La dé-
Qy du ciel, bij ons beter
als De ontdekking van
n oi8'n8 'n drie maanden
m iduizend maal over de
0( ik. En niet alleen een
ïls Mulisch mag zich in
Hei igstelling van de Franse
mal ferheugen. Een beetje
inse boekhandel heeft
iling 'Littérature de pa-
iques', waar de werken
renommeerde Neder-
tauj luteurs als Cees Noote-
>en n Hell a Haasse zij aan
nil i met boeken van jonge
als Arnon Grunberg
lkader Benali.
e Franse belangstelling
Jederlandse literatuur
uitsluitend tot de laat-
dei )aar beperkt, bewijst de
kaï stelling die van 14 janu-
5 februari te zien is in
is o\ 'se Universiteitsbiblio-
,mei en zestigtal handschrif-
1 hei B^en en anc'ere druk-
schetsen op treffende
n beeld van de Neder-
literatuur in Frankrijk
eeuwen heen.
lee voor de tentoonstel-
itond bij Jeanne Verbij-
;s tijdens haar werk
boek, waarin voor het
volledige Nederlandse
wjjlrgeschiedenis in het
eschreven wordt: His-
la littérature néer-
:N/Di. Voor dit boek, dat op
lonstelling te zien is,
zij alle in het Frans
werken van de be-
auteurs op. Door de
heen bleken dat nogal
;ten te zijn. Een groot
dn laarvan was zelfs aan-
de catacomben van de
o ojjLeidse Universiteitsbi-
vj k waar Verbij-Schil-
rkt: „Wat zonde, dacht
ielij 1 die boeken daar maar
ibliotheek staan terwijl
w menseri-er weet van
■encj"
omspant een tijdsbe-
/anv i ongeveer zeshonderd
een tweetalig, handbe-
"erf1 perkament uit 1400
cht<
vi iel
leiden De 'brug' van het LVC aan de Breestraat, de plek boven de
dansvloer waar de dj's hun platen draaien, is al bijna geheel ontman
teld. Nog even en de 'afgetrapte zooi', zoals voorzitter Fons Delemar-
re het Leidse poppodium betitelde, herrijst uit zijn jaren zeventig-as.
De verbouwingen die van het lelijke eendje een zwaan moeten ma
ken, zijn in volle gang en moeten op 22 januari helemaal af zijn. Die
avond gooit het popcentrum, hernieuwd met veel roestvrij staal, een
trendy dj-hoek en een chill out room, de deuren weer open. De her
opening wordt gevierd met optredens van dj's Lucien, Alwin en Jozo.
FOTO HENK BOUWMAN
Directeur Fuchs nog gespaard
Wat is er zo misgelopen bij het Stedelijk Museum dat di
recteur Rudi Fuchs cultuurwethouder Bruines met een
tekort van 1,2 miljoen gulden over 1998 confronteerde?
En dat er over 1999 een overschrijding van nog eens 3,5
ton dreigt? Tijdens de vergadering van de raadscommis
sie gisteren hield de wethouder zich op de vlakte, al er
kende ze benieuwd te zijn naar de oorzaken. In het ge
zelschap van de nieuwe zakelijk directeur S. van Heus-
den werd Fuchs door de raadsleden - vooralsnog? - ge
spaard.
wunand zeilstra
'Kameleon', tournee van Karin Bloemen Gezien:
12/01, schouwburg Leiden.
Veel Oud Bruin bier drinken, dat is goed
voor het zog. Het is informatie die je niet zo
maar in een promotietournee van een
nieuwe cd verwacht. Maar bij Karin Bloe
men kan dat gewoon wel. Nog maar net
bevallen van haar tweede dochtertje staat
ze weer drie avonden per week op de Ne
derlandse podia om haar nieuwe cd 'Ka
meleon' onder de aandacht te brengen.
Wat bij meer moeders in het kleinkunst-
circuit - zoals Brigitte Kaandorp en Hester
Macrander - vandaag de dag voor komt,
vertelt ook Bloemen als jonge moeder met
enthousiasme en zorg over haar huiselijke
wederwaardigheden. Tegelijk doet ze een
beetje lacherig en spottend over al die
moedertrotspraat. Want Bloemen blijft 'La
Bloemen', en ook de diva in haar staat weer
menigmaal stralend op het podium, temid
den van een zeskoppige band en drie bac
king vocalists.
Er zijn uitbundige nummers waar het
muzikale geweld van afspat. Maar ook een
uiterst ingetogen nummer gaat ze niet uit
de weg. Vocaal kan Karin Bloemen dat alle
maal moeiteloos aan. Haar zang- en stern-
techniek zijn van hoog niveau.
Het ene moment zingt ze in een pittig up
tempo een rijk gearrangeerd nummer als
'Nooit meer jong' op tekst van Jan
Boerstoel en op muziek van Mamix Busstra
en Peter Heijnen. Vervolgens wordt het stil
en vertolkt ze uiterst subtiel ander materi
aal van dezelfde mensen. Het gaat om het
prachtige 'Geen kind meer' dat enige tijd
geleden zeer vaak op de radio te horen is
geweest. Om het nog mooier te maken, had
de begeleiding eigenlijk op de vleugel moe
ten zijn. Zo'n keyboard blijft qua klank
kleur toch duidelijk minder.
En natuurlijk blijft Karin Bloemen toch
ook nog een beetje cabaretière. Ze leeft
zich uit in de plat Amsterdamse smartlap
van de Jordanese vrouw die via een casset
tebandje zingt tijdens haar eigen begrafenis
'Nou ben ik dood/ mijn houdbaarheids
datum is verstreken'). En traditionele jazz-
-zangeressen worden door haar lichtelijk
bespot in twee heerlijk parodiërende ver
tolkingen van jazzstandards als 'Summerti
me' en All of me'. En het is leuk, omdat zij
de techniek in huis heeft om zo'n knappe
vorm van overdrijving ten beste te geven.
Voor de herkenning is er nog wat ouder
materiaal dat al op eerdere cd's is versche
nen. Zo zingt ze bijvoorbeeld het onvermij
delijke 'Zuid-Afrika' en het lieflijke 'Almaz'.
Bekend zijn haar exuberante kledingcre-
aties en haai eigen grappen over lichaams
gewicht en volumineuze boezem. Het is al
lemaal wederom in ruime mate aanwezig,
inclusief de grote verscheidenheid in het
gebodene, het ruime aanbod en de hoge
kwaliteit. Gewoon genieten dus.
amsterdam fran^oise ledeboer
Dat Fuchs ook als directeur van
het Van Abbemuseum in Eind
hoven en het Haags Gemeente
museum zijn beschikbare bud
get ver overschreed, leidde tot
bezorgde vragen toen hij in
1993 de overstap naar het Ste
delijk Museum maakte. Maar
de toenmalige cultuurwethou
der, E. Bakker, verzekerde de
gemeenteraad er tijdens de be
noemingsprocedure met de
hand op zijn hart van, dat daar
in Amsterdam geen sprake van
kon zijn. Daar was de controle
op het Stedelijk, dat als ge
meentelijke dienst een jaarlijkse
financiële verantwoordings
plicht heeft, immers veel te de
gelijk voor? Fuchs zelf verklaar
de in onder meer een interview
in NRC Handelsblad in 1994:
„Nooit, nooit en nooit meer wil
ik in een situatie belanden als
destijds in het Haags Gemeen
temuseum."
Als oorzaak van de tekorten
verwees de woordvoerder van
het museum in november naar
de overschrijding van het ten
toonstellingsbudget en slechte
verkoopcijfers van de catalogus
van de Baselitz-expositie. Vol
gens een artikel in het interne
museumblad 'Stampede' had
het museum bovendien verlies
geleden op de verhuur van het
museum voor feesten en bij
eenkomsten aan derden. Bo
vendien is er sprake van een
onverwacht verlies van 2,5 ton
op kassa-inkomsten en tenmin
ste een halve ton op de huur
van het restaurant en de winst
van de museumwinkel.
Vorige week werd de benoe
ming bekendgemaakt van Van
Heusden tot zakelijk mede-di
recteur. Dat zijn benoeming de
meesterzet zal blijken waardoor
Fuchs niet publiekelijk aan de
schandpaal wordt genageld
voor financieel mismanage
ment, lijkt waarschijnlijk.
Van Fleusden, die op 1 febru
ari begint, beloofde de raads
commissie in elk geval dat hij
zo snel mogelijk met een analy
se van de tekorten over 1998 en
1999 en een prognose voor de
toekomst komt. Hij krijgt ook
nog te maken met veel hogere
lasten voor de restauratie van
Newmans vernielde schilderij
Cathedra'. De verzekering dekt
maar 345.000 gulden van de be
groting van 640.000 gulden, zo
dat er een gat van drie ton res
teert.
Omdat de internationale be
geleidingscommissie pas eind
februari met een eindverslag
komt, zal ook de discussie over
de aanzuivering van het Cathe-
dra-tekort later worden ge
voerd. Dan zal blijken of Fuchs
inderdaad gespaard blijft voor
kritiek op de tekorten die on
danks zijn 'nooit, nooit en
nooit' tenslotte ook in Amster
dam aan het licht zijn geko
'AMIn het Stedelijk Musuem van Amster-
le tentoonstelling 'Rond 1930' begonnen.
n ositie geeft een beeld van de kunst uit de
le, i van het interbellum, het tijdvak tussen de
ereldoorlogen. Er is veel Nederlandse kunst
van Toorop, Ket, en Maks en werk van
Vlaamse kunstenaars als Permeke, Brusselmans en
Gustave de Smet. De tentoonstelling omvat behal
ve schilderijen ook beeldhouwwerken en meubilair
en is tot het voorjaar te bezoeken. Op de foto kij
ken bezoekers naar het werk 'Naakten' van Charley
Toorop uit 1930. foto wfa/frank van rossum
groningen rob de kam
Een toneelstuk over de dood.
Waar zou je dat beter kunnen
spelen dan in een omgeving
waar de dood de hoofdrolspeler
is? En dus speelt het Noord Ne
derlands Toneel 'Een sprookje
over de dood' in het crematori
um van Groningen. Een plek
waar elke toeschouwer zich de
ernst van de dood als vanzelf
sprekend zal realiseren. Toneel
makers Fenneke Wekker en Ro
gier in 't Hout willen laten zien
'dat de dood een wezenlijk on
derdeel is van het leven zelf en
niet iets waar een taboe op
moet heersen.'
Bij het Groninger crematori
um hebben ze best even over
het plan na moeten denken, zo
erkent regiodirecteur Huib
Kool. Maar de inhoud van het
stuk gaf de doorslag: „Wat ik er
over gehoord en gelezen heb
geeft me de indruk dat het stuk
bij ons op zijn plaats is. Een
stuk over omgaan met de dood,
dat past hier uitstekend.
Kool, zelf een toneelliefheb
ber, is dermate enthousiast
over het project dat hij ook als
sponsor van de voorstelling
gaat optreden. Een keuze die
past in zijn beleid om kunst te
stimuleren binnen zijn jaarlijks
door 130.000 mensen bezochte
bedrijf.
„We zijn een openbare gele
genheid, waarom zou je cultuur
daarin geen plek geven?"
werk had. Sanderling was ook
aanwezig bij de wereldpremière
van de zesde symfonie onder
leiding van zijn collega Mra-
vinsky.
In de Prokfjievmaand voeren
het Rotterdams Philharmonisch
en het Rotterdam Young Phil
harmonic onder leiding van
vier dirigenten muziek uit van
Prokofjiev. De concerten onder
leiding van Sanderling worden
twee keer in Rotterdam uitge
voerd. Op vrijdag 28 januari en
op zondag 30 januari. Op zater
dag 29 januari wordt het pro
gramma uitgevoerd in Muziek
centrum Frits Philips in Eind
hoven.
Kurt Sanderling, de Russische
maestro van ver in de tachtig, is
deze maand gastdirigent bij het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest. In Januari, de 'Prokof-
jevmaand', dirigeert de mees
ter, die Prokofjev zelf meerdere
malen heeft ontmoet, in de
Rotterdamse Doelen het twee
de pianoconcert en de zesde
symfonie van de Russische
componist. Het was de uitdruk
kelijke wens van Sanderling om
deze symfonie uit te voeren,
omdat hij nog levendige herin
neringen heeft aan de bedoe
lingen die de componist met dit
Kunstenaars koken 'verteerbare' kunst in CBK
iterl
Zenl R0DY van der pols
'h'ig, zo stond er op de servetten te lezen. En
rolijke boodschap was absoluut van toepassing
uitbundige buffet dat gisteravond gehouden
de tuinzaal van het Centrum Beeldende Kunst
Leiden. Het was een buffet voor, maar ook
nstenaars uit Leiden en regio. En dat liet zich
De meest prachtige, maar vooral ook 'ver-
lamst stond uitgestald op de buffettafels,
itiatief voor dit evenement was afkomstig van
ares en kookliefhebster Els Snijder. Ze wilde
ts anders dan de gebruikelijke borrels, en
daarom met het idee de kunstenaars voor el-
laten koken. „Dat is tenslotte ook creatief."
K stelde met veel plezier zijn tuinzaal ter be-
B-
konden gisteravond ruim zestig Leidse kun-
sommigen vergezeld van een gast, elkaar cu-
errassen. Bijna allemaal hadden ze een klein,
nig gerecht gemaakt, dat ze op de lange buf
fettafels 'exposeerden'. Het gedempte licht van de her
en der verspreide waxinelichtjes gaf het geheel het
aanzien van een ouderwets, Bourgondisch samenzijn.
Op zeer uiteenlopende wijzen hadden de kunste
naars zich met hun ingrediënten uitgeleefd. Van klas
siek tot avant-garde, van traditioneel tot exotisch, alles
was voorhanden. Tot de categorie 'avant-garde' be
hoorde zonder twijfel het gerecht van Marie Ooster-
baan: een schaal gevuld met tubes. Iedere tube bevat
te een compleet driegangenmenu, bestaande uit
bortsj, een vegetarische jachtschotel en een tropisch
dessert.
De inbreng van kunstenaar Feng was wat dat betreft
iets traditioneler: geroosterde saté. Aan de smaak
deed dit echter niets af. Zijn kookkunsten waren zijn
atelier overigens wel noodlottig geworden: dat zag nu
nog steeds blauw van de rook.
Kunstenares Nicole Carvajal, naar eigen zeggen 'een
echte smulpaap', had zich door haar Chileense ach
tergrond laten inspireren. Zij trakteerde haar collega's
die avond op tomaten gevuld met advocado, alles op
kunstige wijze gerangschikt.
Eén gerecht was dermate experimenteel, dat het
zelfs lange tijd onaangeroerd bleef. Dit bestond uit
een kleine zwaan, getooid met waxinelichtje, die op
het punt stond een duik te nemen in een poel van
rood-rose gelatine.
In het realistische genre scoorde kunstenares Resi
van der Ploeg hoog. Een soort eetbare 'zonnebloem'
had zij bijeen gekookt. Zalmpaté en toastjes waren de
belangrijkste ingrediënten. Van der Ploeg was overi
gens ook verantwoordelijk voor een deel van de aan
kleding van de zaal. Haar witte, 'Tibetaanse' vlaggen,
die verspreid door de zaal waren opgehangen, wisten
een intieme sfeer te creëren.
Behalve ruiken en proeven, luisteren en praten -
wat in ruime mate gedaan werd - kon er ook gekeken
worden. Op de achterwand van de tuinzaal werden le
vensgroot diverse eetfragmenten uit films geprojec
teerd. En zo werden alle zintuigen die avond ruim
schoots aangesproken. Zoals het bij echte kunst na
tuurlijk ook hoort.
beeldende kunst recensie
sandra spijkerman
Expositie From Hungary with love Te
zien: t/m 23 januari 2000, vr t/m zo 13 -
17 uur en op afspraak, Sidac Studio, Ho-
gewoerd 77, Leiden.
Diep onder de indruk zijn ze te
ruggekomen uit Hongarije.
Vooral de gastvrijheid en vrien
delijkheid van de mensen heeft
hen geraakt. Afgelopen zomer
verbleven de Amerikaanse kun
stenaar Molly Ackerman en de
Leidse fotograaf Fred Rohde
drie weken in het Central Euro
pean Arts Camp in Tallya Hon
garije. Als hommage aan de
mensen in Tallya tonen zij het
resultaat van hun werk daar in
Sidac Studio; From Hungary
with love.
Meest indrukwekkend op de
ze expositie zijn de tientallen
kleine zwartwitfoto's van Roh
de. Als een lint hangen ze in de
galerie. Ze tonen de mensen uit
een klein dorpje en hun dage
lijkse bezigheden: vrouwen die
de straat vegen, mannen die
een kar trekken, een oude man
met een mand op zijn rug en
een auto als kledingwinkel.
Sommige mensen poseren, an
dere hebben niets in de gaten.
Voor Rohde maakt het niet uit,
zolang hij maar het gevoel heeft
dat het klopt.
En dat doet het bij hem.
Prachtige heldere beelden weet
hij vast te leggen. Daarin doen
details van zich spreken. Rohde
drukt het liefst zacht af en bo
vendien geeft de gebruikte Lo-
mo-camera weinig kans op
harde contrasten. Daardoor
ontstaan de subtiele nuances
van' de uiteenlopende grijsto
nen, die de beelden nog meer
menselijke maat geven. En dat
is waar het voor deze fotograaf
om draait.
Again van
Molly Acker-
In de schilderijen van Molly
Ackerman valt, in tegenstelling
tot de zwartwitfoto's, weinig
grijs te bekennen. Cobaltblauw,
geel, rood en paars hebben in
haar werk de overhand. Met al
lerhande afvalmateriaal - piep
schuim, restjes textiel en bij
voorbeeld een kinderwc-bril -
dat de kunstenaar in Tallya op
straat vond, creëerde zij ab
stracte composities. Gevonden
en 'waardeloos' afval heeft voor
Ackerman vaak meer waarde
dan edelstenen en diamanten.
Een van de sterkere werken
van Ackerman is 'White light'.
Hoewel de kunstenaar hier op
dezelfde manier te werk is ge
gaan, zijn de verschillende ele
menten in dit werk beter in ba
lans. Bovendien zijn de kleuren
- overwegend wit met een klein
beetje vaag lila - beduidend
subtieler.
Een groter contrast tussen de
kleurrijke schilderijen van Ac
kerman en de sobere, maar hel
dere foto's van Rohde is bijna
niet denkbaar. Het feit dat alles
op een vergelijkbare manier is
ingelijst, zorgt ervoor dat er
eenheid ontstaat. Het is opmer
kelijk hoe uiteenlopend twee
kunstenaars reageren op een
zelfde verblijf in Hongarije.
