Afsluiting
Driftstraat
snel voorbij
Winkeliers voelen zich genegeerd
Detectivewerk met hiërogliefen
Leiden Regio
?'j
e<
jdbare Diekstra wil
ülen nog steeds inzien
v<£
'Gewoon' onderhoud aan Pieterskerk
ONDERZOEK
JH30ZH3CIN0
■Leidsch DagbladilltCHIIÏVEN
lAG 12 JANUARI 2000
lij,
eiden annet van aarsen
Diekstra ruim drie jaar
Piad geweten, wat hij
was hij zelf eind 1996
:stapt als hoogleraar
ie aan de Universiteit
had hij een gedwon-
ig vermoedelijk aan-
De vanwege een
iffaire in opspraak ge
idenaar stond gister-
1 itrijdbaar achter het
.ijdens een zitting van
voudige kamer be-
M, it
van De Raad van
Ikstra beweerde er dat
issie Hofstee, die des-
de universiteit was
om een advies in de
irestie, bepaald niet
:lijk was geweest en
- evenmin. Het colle-
;tuur van de universi-
iekstra verzocht om te
zou bovendien zijn
zonder vooringeno-
hebben vervuld,
wil het door een uit-
in de Raad van State
ijgen dat hij de notu-
ikeningen en corres-
i van de commissie
- Jiag inzien. Halverwe-
n-d lar vroeg hij hetzelfde
e^e »edzitting bij de Haag-
nk. De rechtbankpre-
rdeelde toen echter
1 vraagde stukken niet
Ier de Wet openbaar-
i bestuur (WOB),
irobeert het nu in ho-
bij de Raad van Sta-
iw. Hij vindt dat hij
jazen van de Leidse
it niet eerlijk is be-
Hiij meent dat hij ge-
maar nu wil hij dat
krijgen.
pen
den
ziet
weten hoe de veroor-
^t(een onterechte - tot
'e clgekomen en wie daar
en bijgedragen. Om
Slfer te komen heb ik de
- 0 aldus Diekstra.
t er een principiële
„Eenvoudig gezegd:
et weten wat er door
0P'' lillende partijen en
voor beschuldigingen
ende verklaringen je-
:ijn afgelegd, hoe een
door de onderzoekers
>cht en gewogen en ik
min weten door wie
bracht. Dat alles blijft
moest het doen met
het eindoordeel van de com
missie Hofstee. Dat eindoordeel
kreeg ik pas onder ogen toen
het officieel en openbaar was.
Bovendien lekte het college van
bestuur delen van dat eindoor
deel voortijdig naar de media.
Zulks met de voor de hand lig
gende bedoeling mij verder on
der druk te zetten ontslag te
vragen. Deze werkwijze kan
maar op een manier worden
getypeerd. Het was een geheim
onderzoek, gevolgd door een
openbare veroordeling", stelt
Diekstra. Dat zoiets zomaar
kan, strijkt zijn „rechtsgevoel
recht tegen de haren in".
Volgens Diekstra staat vast
dat de commissie Hofstee an
ders dan was afgesproken con
tact heeft gehad met de leiding
van de universiteit over de in
houd van het uiteindelijke ad
vies. Het college kreeg volgens
de voormalig hoogleraar in
spraak en op die manier ver
dween bijvoorbeeld een zinsne
de uit het eindoordeel dat pla
giaat geen grond voor ontslag
kan zijn. Deze stellingname
stond nog wel in het concept
advies dat Diekstra onder ogen
kreeg.
De raadsheer van de universi
teit, C. Bruens, ontkende giste
ren dat het college van bestuur
invloed heeft uitgeoefend op de
commissie Hofstee. „De rector
magnificus heeft de commissie
geen instructies gegeven met
betrekking tot haar werkzaam
heden. Van enige onderschik
king van de commissie aan het
college van bestuur was dan
ook geen sprake. Dit heeft de
rector magnificus onlangs nog
bevestigd aan de heer
Diekstra." Dat maakt volgens
hem overigens niet zo veel uit:
de commissie Hofstee was - zo
verwees hij naar de uitspraak
van de rechtbank - geen be
stuursorgaan en de verslagen
vallen niet onder de wet open
baarheid van bestuur. Boven
dien zijn de stukken waar
Diekstra om vraagt - aldus Bru
ens - niet in het bezit van het
college van bestuur. „De versla
gen zijn nooit aan het college
van bestuur of aan een ander
orgaan toegezonden. Ze zijn
ook niet opgevraagd door de
universiteit."
De Raad van State doet over
zes weken uitspraak.
leiden De Leidse Pieterskerk staat in de stei
gers. De westelijke gevel wordt gevoegd en
de scheuren worden gerepareerd. Dit is het
gewone onderhoud waarvoor in totaal zo'n
tien jaar is uitgetrokken. Het staat los van het
restauratieplan dat de kerk ook wil uitvoeren.
Deze restauratie, waarbij onder meer de
raamlijsten en de vloeren moeten worden
hersteld en de zogeheten bonte knaagkever
uit het hout moet worden verdreven, kost
zo'n tien miljoen gulden. De Pieterskerk
maakt nu een plan waarmee het de nodige
subsidie bij het rijk wil loskrijgen.
FOTO DICK HOGEWONING
Middenstanders Vijf Meiplein boos op gemeente
De door de brand getroffen
winkeliers aan hef Vijf Meiplein
voelen zich genegeerd door de
gemeente. Gisteren spuwden ze
al hun gal omdat ze vinden dat
de gemeente veel te lang heeft
gewacht met de renovatie van
het winkelcentrum. Met de ge
plande nieuwe luifel was de
rookschade volgens hen veel
minder geweest. Maar ze voe
len zich nog eens extra gegriefd
toen ze hoorden dat burge
meester Postma de geëvacueer
de bewoners heeft opgezocht.
„Mooi dat hij aan die mensen
aandacht heeft geschonken,
maar bij de winkeliers laat hij
zich niet zien. Terwijl die, door
twee achtereenvolgende bran
den bij het Chinese restaurant
dubbel zo hard zijn getroffen",
zegt Harry de Wit van de gelijk
namige modezaak.
De Wit is een van de winke
liers die grote schade heeft ge
leden door de brand. Een groot
deel van zijn nieuwe collectie
heeft rookschade opgelopen, en
is niet meer normaal verkoop
baar. Vervolgens hoor je dat
de geëvacueerde bewoners di
rect zijn bezocht. Terwijl die
maar een half uurtje hun huis
uithoefden. De gedupeerde on
dernemers daarentegen heb
ben nog niemand gezien van de
gemeente. Ik vind dat schanda
lig. Zo ga je niet met je burgers
om."
Volgens een woordvoerster
van de gemeente heeft de bur
gemeester nooit de bedoeling
gehad de winkeliers te negeren.
„Hij kreeg 's ochtends bet be
richt dat de mensen uit de
buurt uit voorzorg naar de
brandweerkazerne waren ge
bracht. Vervolgens is hij daar
naar toe gegaan om naar hun
toestand te informeren. De bur
gemeester heeft zich geen mo
ment gerealiseerd dat de win
keliers daar niet bij waren."
Tweerichtingsverkeer Lage Rijndijk blijft
De hekken in de Driftstraat gaan zo gauw mogelijk weg.
Dat wilde A. Haagsman van Verkeer en Vervoer gister
avond in buurtcentrum de Kooi wel toezeggen. Maar het
eenrichtingsverkeer op de Lage Rijndijk - dat de bewo
ners ook weg willen hebben - blijft gehandhaafd. Binnen
drie weken zal hij terugkomen naar de wijk voor een be
spreking over allerhande maatregelen om sluipverkeer
uit de wijk te houden en het overige verkeer te dwingen
langzamer te rijden.
van de doorgaande routes Java-
straat en Atjehstraat, juist om
het sluipverkeer tegen te gaan.
Maar wij willen die hekken best
weghalen en dan moeten we
maar kijken of er andere oplos
singen zijn. Maar je zult nooit
een oplossing vinden die hon
derd procent goed is. Persoon
lijk vind ik dat kinderen wel ge
woon op straat moeten kunnen
spelen. Er is nog een hoop werk
te doen."
Bewoonster J. van der Steen
uit de Javastraat zei dat er meer
gedaan moet worden om de
snelheid van de auto's in de
wijk omlaag te krijgen. „Ze
moeten er bloembakken neer
zetten, waar je omheen ipoet
slalommen. Dat hebben ze in
Koudekerk ook gedaan en dat
werkt perfect. De Javastraat kan
best wel wat verkeer hebben,
als ze maar niet zo racen." An
dere omwonenden van de Java
straat willen de hekken liever
houden. Een bewoner dreigde
met het openbreken van de
straat. „Ik wil die vrachtwagens
niet meer voor mijn huis. Ik kan
nu rustig televisie kijken."
Buurtwerker R. Arnoldi nam
het initiatief om bewoners te
vragen zich op te geven voor
een klankbordgroep die samen
met de ambtenaren van Ver
keer en Vervoer gaat kijken naar
de situatie in de Kooi. Drem
pels, stoplichten, dertigkilome-
terzones. Alles is bespreekbaar,
behalve de Lage Rijndijk.
gerry van bakel
Tachtig wijkbewoners waren
naar het buurtcentrum geko
men om hun klachten over de
toegenomen overlast voor te
leggen aan de gemeente. En tel
kens kwam het gesprek terug
op de Lage Rijndijk. F. Nagte-
gaal van slagerij De Roode wil
de nog wel een keer uiüeggen
hoe het verkeer op de Lage
Rijndijk in toom gehouden kan
worden en toch twee kanten op
kan. ,,'s Morgens en 's middags
tijdens de spitsuren voor de
scholen geen zwaar verkeer
toelaten en dan is alle^ opge
lost." Ook andere bewoners
waren er niet van te overtuigen
dat de Lage Rijndijk voorlopig
niet bespreekbaar is. „De ge
meente kan toch gewoon toe
geven dat ze een foutje heeft
gemaakt, dat kan iedereen ge
beuren."
Maar Haagsman bleef bij zijn
standpunt dat er een democra
tisch besluit i{vas gevallen en
dat de buurt volop nad kunnen
meepraten. Haagsman: „Men
vergeet nu al het goeds wat er is
gebeurd op de Lage Rijndijk,
maar het is daar echt een stuk
veiliger geworden."
Dat de rest van De Kooi nog
flink wat verkeersproblemen
kent, werd zeker erkend door
de gemeenteambtenaren.
Haagsman: „We hebben inder
tijd gekozen voor het afsluiten
Marcel Marée speurt naar kenmerk van de kunstenaar op Egyptische grafstenen
>oth
het front der wetenschap, dat is het streven van de
irsiteit Leiden. En met succes. Niet zelden brengen
ie onderzoekers opmerkelijke resultaten onder de
t. it. Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen
een inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt
mjvvarsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het
lke week vertelt een andere onderzoeker over zijn of
haar werk. Vandaag Marcel Marée.
idve
i simpele inscriptie al
eiden. Niet meer dan
hiërogliefen op een
:-gga ifstenen hielpen egyp-
sü^larcel Marée aan een
)ver de bouw van tem-
e heilige stad Abydos.
's eerden hier Osiris,
an het hiernamaals. Zo
lefaj ^en ze hun claim op
Verscheidene nieuwe
i namen het initiatief
groot bouwproject, zo
'^5 g te lezen uit de op-
rten i van gedenkstenen die
kaart bracht en verge-
;t is een kwestie van
van s kijken. Puur detecti-
jemi larée speurt naar de
:en van kunstenaars op
van opgravingen in
)at is nooit eerder ge-
t dusver was er nau-
nacht^ts bekend over de ma-
gedenkstenen (stéles),
ls en beelden. Door de
iNGP§üen en schrifttekens te
en kan Marée in veel
..herleiden waar de
11 pen zijn gemaakt. De
d op ossiers die in de loop
iiijkl jaar is gegroeid in zijn
of e? e van het Nederlands
is» t voor het Nabije Oos-
10) werkt als een soort
tige computer, waar-
akeni opmerkelijke archeolo-
ntdekkingen doet.
bestaat nu twee
maar van veel monu-
kennen we de her-
jfet- In het verleden zijn
lH ,en door particulieren
ircheologische kennis
ven en op de markt ge-
:heologen hebben in
eeuw niet altijd even
lig gewerkt. Er bestaan
iipnfecties' °°k hier in het
seum van Oudheden
n, zonder gegevens
vindplaats. Dat is ver
He weet niet eens waar
je bronnen vandaan komen."
Zeven jaar geleden deed Marée
zijn eerste onderzoekje, naar
een stéle uit het RMO. Hij ver-
zamelde foto's van gedenkste
nen uit andere musea en ont
dekte frappante overeenkom
sten in de uitgehakte tekens.
Dat werd de basis voor zijn
promotieonderzoek, dat wordt
betaald door de Nederlandse
Organisatie voor Wetenschap
pelijk Onderzoek. Over een jaar
hoopt hij 'de hoofdmoot' van
zijn proefschrift klaar te heb
ben.
„Als je de hand van de maker
herkent, kun je vaak de pro
ductieplaats en tijd bepalen.
Dan moet je natuurlijk wel een
stuk hebben waarvan je dat
weet, zodat je de stijl kunt ver
gelijken, of de goden die wor
den vereerd en de namen van
de opdrachtgevers, want geen
enkele steen is anoniem. De
beste manier om iets bruik
baars te virfden is om te kijken
naar de vorm van het schrift.
Elke kunstenaar heeft zijn ei
genaardigheden, net zoals ons
eigen handschrift specifieke
kenmerken heeft. Door daar op
te letten kunnen je voorwerpen
indelen."
„In hiërogliefenschrift kun je
woorden op veel manieren
schrijven. Er zijn 1-letterte
kens, 2-lettertekens en 3-letter
tekens, dat zijn allemaal klank
tekens. Daarnaast heb je ook
beeldtekens en determinatieve
tekens die nodig zijn omdat dit
schrift geen klinkers kent: een
amfoortje laat bijvoorbeeld
zien dat je de samenstelling
van p en tmoet lezen als poten
niet als pet of put. Al die tekens
kunnen in tal van combinaties
hetzelfde woord opleveren.
Maai' je ziet op alle stenen en
beelden dat de Egyptenaren
hun regels graag netjes in vak
jes verdeelden. Elke kunste
naar doet dat op zijn eigen ma-
Marcel Marée.
nier. Aan de gekozen spelling
kun je dus veel aflezen."
Marée verwacht dat bij toe
komstige opgravingen gebruik
gemaakt gaat worden van zijn
proefschrift. „Er bestond groot
cynisme toen ik hiermee be
gon, maar ik geloof dat het mo
gelijk is om' de geschiedschrij
ving aan te vullen door onder
zoek van de stéles. Daarvoor
heb ik nu al een paar duizend
criteria gevonden. Het druist
wel in tegen de heersende ar
cheologische traditie van het
kijken naar potscherven en in
scripties. Incidentele monu
menten zeggen ons vaak niks,
FOTO HIELCO KUIPERS
maar samen brengen ze
nieuws."
Zijn dossiers bevatten foto's en
beschrijvingen van ongeveer
2500 stéles uit de periode van
2000 tot 1550 voor Christus.
Daarvan kon hij zo'n tachtig
procent indelen naar atelier.
„Die dossiers vormefi een
startpunt voor twee onder
zoeksvragen: wat kun je zeggen
over het kunstenaarschap in de
Egyptische oudheid en wat
zegt dat over de geschiedenis?
Er zijn aanwijzingen dat ver
schillende kunstenaars in het
zelfde atelier werkten. Waar
schijnlijk hakten verschillende
beeldhouwers de voorschets
van één tekenaar uit. Teke
naars konden schrijven. Zij wa
ren vaak ook voorleespriester.
Soms blijkt een atelier ook
meerdere tekenaars te herber
gen."
Marée ontdekte dat de produc
tie van monumenten niet con
stant was, toen hij stéles verge
leek die klaarblijkelijk in een
hele korte periode gemaakt
zijn. Hij kon dat zien omdat in
sommige stenen een jaartal
was uitgehakt. „Daar was ik
natuurlijk heel blij mee. Ik ont
dekte dat de stéles waren ge
maakt in Abydos, een soort be
devaartsoord. Om te achterha
len waarom daar een produc-
tiepiek was, vergeleek ik de
biografische gegevens met die
op stenen uit hetzelfde atelier.
Veel titels van opdrachtgevers
bleken te maken te hebben
met de bouw. Er was kennelijk
een groot bouwproject uitge
voerd. Omdat het in een heilige
stad was, zal het wel een tem
pel zijn geweest, gewijd aan
Osiris."
Opvallend vond Marée dat het
jaartal waarin de bouwers hun
stéles hadden laten hakken
meermalen in het begin van de
regeerperiode van een nieuwe
farao lag. „De enige die op
dracht voor zo'n groot bouw
werk kon geven was de farao.
Het is mij gebleken dat hij zelfs
prioriteit gaf aan een tempel
voor Osiris boven zijn eigen
pyramide. Hij haastte zich om
bij de god van de onderwereld
in een goed blaadje te komen.
Dit zegt weer van alles over de
Egyptische godsdienst. Volgens
de mythen was Osiris ooit ko
ning en is hij vermoord door
de valse troonpretendent Seth.
Zijn rechtmatige opvolger was
Horus. In de godsdienst werd
elke dode farao gelijk aan Osi
ris. Door hem te vereren be
toonde zijn opvolger zich dus
een legitieme troonpretendent,
een belichaming van Horus."
„Het blijft een theorie, maar de
aanwijzingen passen mooi in
elkaar. Zo kun je dus histori
sche realiteiten reconstrueren
aan de hand van een groep
kunstenaars."
ANNO 1900
Vrijdag 12 Januari
LEIDEN - In het winkelhuis aan de Haarlemmer
straat No. 46 is thans tijdelijk geplaatst de Royal
Bioscope. De levende beelden, welke deze Bioscope
voortbrengt, door middel van kalklicht, zijn zeer hel
der, ook tevens aantrekkelijk door de vele gezichten
uit Transvaal, welke gegeven worden. Jammer is wel,
dat de beelden niet levensgroot zijn, waarvan echter
de oorzaak is dat het winkelhuis niet ruimer is, waar
door de Bioscope te dicht bij het doek moest ge
plaatst worden.
WADDINGSVEEN - Het aantal zieken alhier door
diphtheritis, longaandoeningen influenza is zóó
groot, dat de plaatselijke artsen nacht nog dag rust
hebben. Zoowel onder jongen als ouden van dagen is
het sterftecijfer groot.
GEMENGD NIEUWS - Te Groesbeek heerschen de
mazelen in zoo ergen graad, bij velen gepaard met
longontsteking, dat er veel kinderen sterven en van
de 300 schoolgaande kinderen er slechts 120 de
school kunnen bezoeken.
ANNO 1975
Maandag 13 januari
LEIDEN - Vanmorgen is in het kader van de restau
ratiewerkzaamheden aan de Hooglandse Kerk het
laatste van de 64 kerkramen met glas in lood.aan de
buitenzijde van de kerk geplaatst. Waarmee een om
vangrijk karwei is afgerond. De Leidse firma Jilleba
is in 1956 met de werkzaamheden begonnen en
heeft in die periode 1600 m2 glas verwerkt. Daar
voor moesten in totaal maar liefst honderdduizend
ruitjes met de hand worden gesneden en is 13 ton
lood verbruikt. Het glas is in Duitsland met de mond
geblazen. De restauratiewerkzaamheden aan de bui
tenkant van de kerk zijn nu vrijwel afgerond. Alleen
de kerkhuisjes moeten nog onderhanden worden ge
nomen. De firma Jilleba heeft nu zo'n 100 kerken
van glas-in-lood voorzien, waaronder de Martinikerk
in Groningen, de St. Janskerk in Gouda, de Grote
Kerk in Naarden en de Pieterskerk in Leiden.
UTRECHT- De 26-jarige Woerdense autohandelaar
Martin N. smaakte het twijfelachtige genoegen, de
eerste Nederlander te zijn die kleur moest bekennen
via het roemruchte blaaspijpje. Toen de 1 novem-
ber-wet amper 35 minuten van kracht was, reed - of
liever gezegd zigzagde - Martin met zijn auto in de
armen van de Woerdense politie. Het pijpje waar
Martin in moest blazen, werd zeer groen, hetgeen
niet verwonderlijk was omdat uit de bloedproef
bleek dat hij een promilage van 3,47 had, zeven
keer zoveel als het wettelijk toegestane maximum
van 0,5 promile.
Gisteren had Martin wederom een primeur. Hij was
het eerste blaaspijpjes-slachtoffer dat zich voor de
reebter moest verantwoorden. Voor de Utrechtse po
litierechter bleek dat Martin al tal van veroordelin
gen wegens dronken rijden achter de rug had. Toen
hij op 1 november werd aangehouden was hij vier
dagen tevoren nog voor rijden onder invloed veroor
deeld. De officier eiste 3 weken gevangenisstraf on
voorwaardelijk en twee jaar ontzegging van de rijbe
voegdheid. De politierechter handhaafde de gevan
genisstraf, maar maakte van de twee jaar ontzegging
van de rijbevoegdheid, de helft voorwaardelijk.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 Dij 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54,2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het I^eidsch
Dagblad aan de RoosevclLstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
