Opschudding over aftreden paus teken aan de \v;
Geloof Samenleving
DINSDAG 11 JANUARI 2000
VANDAAG
Van het jaar 423 tot 529 leefde één van de weinige
heiligen die zowel in de Westerse als Oosterse
kerk op dezelfde dag wordt vereerd. Zijn naam is
Theodosius, hij komt uit Turkije, maar trok in 445
al naar Jeruzalem. Want hij zocht stilte, eenvoud
en geloof. Theodosius meldde zich bij een kluizenaar om het
vak van hem te leren. Eenmaal een grot voor zichzelf gevonden
(nabij Bethlehem), bleek het toch niet mee te vallen om zich de
bewonderaars van het lijf te houden. Hij maakte dan ook maar
van de nood een deugd en vormde een kloostergemeenschap.
Op twee dingen legde Theodosius de nadruk, namelijk: de dood
voor ogen houden (onder meer door letterlijk al vroeg je eigen
graf te graven), en regelmatig werken. Ongerichte meditatie was
in zijn ogen zoiets als des duivels oorkussen. Een monnik die
bijvoorbeeld maai' wat zat te lummelen onder het bidden, werd
direct aan het werk gezet. Deze stelregel had de oprichting van
drie ziekenhuizen en een pelgrimshuis tot gevolg. Honderden
vijf oud stierf Theodosius als een gevierd man die veel voor de
charitatieve cultuur had betekend. Hij werd in zijn zelf gegraven
graf begraven.
Jubileumconcert in Voorschoten
voorschoten In de Dorpskerk in Voorschoten wordt vrijdag
een concert gehouden in het kader van het 40-jarig jubileum
van Henk Wedvaart als cantor-organist van de Dorpskerkge
meente. Aan dit concert, dat om 20.15 uur begint, wordt meege
werkt door een kwintet van studenten van het Koninklijk Con
servatorium en het Leids Vocaal Ensemble. Het orgel zal wor
den bespeeld door Gerrie Meijers.
Emeritaat ds. L.H. Voschezang
lisse Aan ds. L.H. Voschezang, predikant te Lisse, is per 26 juni
2000 emeritaat verleend. Hij wordt op die datum 62 jaar. Ds.
Voschezang werd op 5 april 1987 predikant te Nieuwendijk, ver
trok op 30 juni 1991 naar Breukelen en staat vanaf 7 juli 1996 in
Lisse.
Viering Jubeljaar in Lisse
lisse De raad van Kerken Lisse houdt vrijdag een speciale vie
ring in het teken van het Jubeljaar 2000. Voor die gelegenheid is
het Christelijk Residentie Mannenkoor uit Den Haag uitgeno
digd. Dit koor kent een bezetting van zo'n 150 mannen. De
dienst in de Grote Kerk op het Vierkant begint om 19.30 uur.
Pastor Straathof en ds. Van Midden gaan deze avond voor.
Evangelisatiediensten
runsburg In de Rijnsburgse Grote Kerk wordt zondag de eerste
Evangelisatiedienst gehouden in de nieuwe eeuw. Het motto
van de dienst, die om 17.00 uur begint: 'Geld alleen maakt niet
gelukkig'. In de Leidse Kooikapel in de Drifststraat staat diezelf
de dag de vijfde evangelisatiedienst onder het thema 'Een
nieuw begin' op het programma. De avond begint hier om half
acht.
Gemeenteavond 'Rehoboth'
katwuk In het Katwijkse Kerkelijk Centrum Maranatha aan de
Poolster wordt donderdag de eerste Rehoboth-gemeenteavond
van het nieuwe jaar gehouden. Dedde de Jong van de Generale
Diaconale Raad van de Nederlands Hervormde Kerk is als spe
ciale gast aanwezig. Hij spreekt over hulpverlening aan slachtof
fers van de orkaan Mitch die in het najaar van 1998 in Midden-
en Latijns Amerika. Aanvang: 20.00 uur.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDS HERVORMDE KERK
Aangenomen: naar Alkmaar-West (Vrijheidsgemeente SoW),
D.P. Jans te Brunssum.
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen: naar Enkhuizen, mw. A.H. Tamminga te Schar -
negoutum-Oosterwierum (SoW); naar Geesteren Gelselaar Bor-
culo, H. Koolhaas, kandidaat te Dalfsen.
Beroepen: te Alblasserdam, R.H. Veldman te Twijzel, die dit
beroep heeft aangenomen.
GEREFORMEERDE KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Maastricht (wijkgemeente Brunssum-Treebeek),
C.J. Harryvan te Lelystad.
GEREFORMEERDE. GEMEENTEN
Bedankt: voor Berkenwoude: A. Bac te Bodegraven; voor
Grand-Rapids (Mich. USA), A.M. den Boer te Dirksland; voor 's-
Gravenzande, G.J. van Aalst te Ridderkerk; voor Rotterdam-IJs-
selmonde, F. Mulder te Scherpenzeel.
vaticaanstad hans geleunse
vervolg van voorpagina
De ergernis droop gisteren van
de pilaren van de Sint Pieter.
Dat de media speculeren over
de gezondheidstoestand van de
paus is één ding, maar dat een
(Duitse) aartsbisschop 'theore
tiseert' over een mogelijk aftre
den van de kerkvorst wegens
wankele gezondheid, gaat alle
perken te buiten. .Natuurlijk,
de pers blaast zoiets op. Maar
bisschoppen zouden geen aan
leiding moeten geven, doen er
beter aan te zwijgen", zegt pa
ter Peter Gumpel, ook Duitser
en kerkhistoricus in het Vati-
caan.
En dat is precies wat Karl
Lehmann, voorzitter van de
Duitse bisschoppenconferentie,
niet deed. 'Duitse bisschop
vraagt om aftreden paus', rap
porteerde het Italiaanse staats-
persbureau Ansa. Het niet van
sensatiezucht gespeende dag
blad La Repubblica kopte giste
ren in vette letters: 'De paus is
moe, moet aftreden' en schreef
over een 'schokkend voorstel'
van Duitse zijde.
Lehman blies geschrokken de
terugtocht. Natuurlijk had hij
zondag in een interview met de
Südwest Rundfunk niet ge
vraagd om het aftreden van de
paus. Hij was juist zeer onder
de indruk van de 'buitengewo
ne geestelijke alertheid en grote
energie' van de kerkvorst, ver
klaarde Lehmann een dag later.
De (Italiaanse) pers had uitla
tingen als 'de kerk heeft een
krachtige leider nodig' en 'de
paus heeft de moed om zelf te
rug te treden als hij het gevoel
heeft niet langer capabel te zijn
om de kerk te leiden' uit het
verband van het interview ge
rukt.
Maar alleen al door te theoreti
seren over een paus die wegens
wankele gezondheid de mijter
aan de wilgen zou kunnen han
gen, doorbrak Lehmann een ta
boe. Over zulke zaken spreekt
het Vaticaan niet. Gumpels re
actie was nog gematigd in ver
gelijking met de boze kreten
van afschuw uit de kring van
Italiaanse bisschoppen. ,,Een
agressief voorstel, het getuigt
niet van goede smaak", oor
deelde de zeer uitgesproken
bisschop van Como, Ales-
sandro Maggiolini.
,,Tja, die Lehmann, hij laat
zich wel eens dingen ontval
len", zegt monseigneur Karei
Kasteel, secretaris van de paus
elijke raad Unum, een instantie
die de persoonlijke liefdadig
heidsinstellingen van de kerk
vorst runt. „Maar ik begrijp niet
waarom mensen zo speculeren.
Het is toch duidelijk dat de
paus alles doet en kan doen wat
hem wordt gevraagd".
Toch zou een vrijwillig aftre
den van een paus geen prece
dent zijn. Celestine V, een voor
malige kluizenaar, gaf er in
1294 na vier maanden paus
schap de brui aan omdat hij
zich niet tegen de taak opge
wassen voelde.
Volgens Kasteel is dat nu ech
ter totaal niet aan de orde. Dat
de wereld een paus ziet die ver
zwakt door de ziekte van Par
kinson zich nauwelijks kan
voortbewegen, is voor Kasteel
geen overweging. „Er wordt
veel te veel aandacht aan zijn
fysieke gesteldheid gegeven.
Waar het om gaat is dat de paus
geestelijk zeer alert is en zijn ta
ken aankan", meent de~ Neder
landse priester.
Toch gaan er al weken ge
ruchten dat binnen het Vati
caan juist met het oog op de
pauselijke gezondheid intensief
wordt nagedacht over de toe
komst. Volgens sommige Itali
aanse en Britse kranten zelfs zo
openlijk dat de paus via zijn ad
viseurs aan in de coulissen
trappelende opvolgers heeft la
ten weten dat hij niet aan aftre
den denkt. In verkapte taal was
er gisteren die boodschap ook
tijdens een ontmoeting met
ambassadeurs bij het Vaticaan.
„God vraagt niets wat onze
klachten te boven gaat. Hij is
het die ons de kracht geeft om
te doen wat van ons verwacht
wordt", zei de paus.
Gumpel noch K
dan ook dat de pai g
treden denkt, zoal
se auteur Vittorio 1 Dl
schrijver die meew bi
pauselijke boek '0 :ai
pel van de hoop'
de krant La Stamjk
de. Messori sprak
persoonlijk dram,
paus zich het liefs
trekken in een klo
Poolse platteland.
Anderen menen
ge pausschappet
Paulus is aan zijn v
jaar bezig) niet
„Misschien is het
limiet, van bijvo
jaar, aan het pausi^
len. Het is duidelij
ste tien jaar van Jc
lus' leiderschap'
krachtiger waren
die erop volgde",
derlandse priester
een vertrouwelijk
deze correspondei
Volgens Kasteel 'a
ologisch onmoge.e'
is wat minder steil
gens mij niets in d
het aan termijn bi
pausschap verbied
nooit concreet aar
bracht, er bestaat;
documentatie
paus tot zijn stervi
een traditie die d(
wen volgt".
In de vorige aflevering van God op het Web
werden christenen orn de oren geslagen
met tegenspraken in de bijbel. Op internet
circuleren lange lijsten met deze tegenstrij
digheden. Die lijsten worden opgesteld om
aan te tonen dat de bijbel niet het onfeilbare
Woord van God kan zijn omdat God zichzelf
niet tegenspreekt.
Deze week slaan de christenen hard terug.
En dat doen ze door op hun beurt de koran
kritisch tegen het licht te houden. Want zo
als gezegd waren het naast atheïsten vooral
moslims die moeite doen om de bijbel op te
genspraken en fouten te betrappen. Moslims
zien de bijbel als een boek dat oorspronke
lijk het Woord van God was, maar waarvan
de inhoud later door mensenhanden veran
derd en gecorrumpeerd is. Een boek vol
contradicties en absurditeiten is volgens hen
het resultaat.
Natuurlijk doen christenen op internet
veel moeite om de beschuldigingen tegen
hun eigen heilige boek te-weerleggen. Veel
van de tegenspraken zijn alleen maar schijn,
zeggen ze. Maar de aanval is de beste verde
diging. Ook de koran, zo stellen ze, krioelt
van de dingen die niet kloppen of die met el
kaar in tegenspraak zijn.
Onder andere de christelijke site answe-
ring-islam publiceert een lijst met tegen
spraken in het heilige boek van de islam. Ze
zijn wel zo aardig geweest om de tegenstan
der kans op een weerwoord te geven. Over
sommige vermeende tegenspraken hebben
zich hele debatten per e-mail ontsponnen.
De koran is minder oud dan de bijbel en
zit heel anders in elkaar. De bijbel bestaat uit
een oud en een nieuw testament, met ver
schillende boeken geschreven door verschil
lende auteurs vanuit verschillende gezichts
punten. In de koran daarentegen is God zelf
aan het woord, in de directe rede. De tekst is
in korte tijd geopenbaard aan één persoon.
Na Mohammed's dood hebben zijn toehoor
ders de teksten van de preken opgeschreven
'God' is een van de meest voorkomende woorden op het in- j XI
ternet. Het zoekprogramma Altavista geeft zes en een haJf
miljoen verwijzingen naar pagina's waar je je licht kan op
steken over religieuze zaken. Zowei kerkelijke organisaties als
obscure religieuze groeperingen hebben pagina's waar ze zich
presenteren. Deze week slaan christenen terug en lichten ze de
koran door op tegenspraken.
en het resultaat is een lange monoloog van
God. Juist die snelle vastlegging is voor mos
lims een garantie dat er met de inhoud niet
geknoeid kan zijn. Van God naar Moham
med en hup, gelijk op schrift gesteld, niets
meer aan doen. Niks mondelinge traditie en
talloze kansei} om naar eigen goeddunken
iets te schrappen, te veranderen of toe te
voegen. Zoals de christelijke kerk dat klaar
blijkelijk heeft gedaan.
De inhoud van de koran heeft veel raak
vlakken met het oude testament. Bekende
bijbelse figuren komen erin voor. Lot, Abra
ham, Noach, Jona, Mozes, Elia: ze zijn er al
lemaal. Ook Jezus komt voor in t
Maar de stelling dat we te maken he s
een nieuwe, gezuiverde en foutloze te
het Woord van God wordt door c
aangevochten. Want, zo merken zfa
de koran is niet vrij van tegensprake e,
Een voorbeeld. Het is in de kora ta
waar al het goede vandaan komt:
van God. Maar waar komt het K\t
daan? In de koran staan drie verug
verklaringen, die elkaar strikt genc(6
sluiten. Sura 4:78 zegt dat zowel
kwaad van God komen. Het vers
weert dat iedereen het kwaad e
danken heeft en 38:41 noemt Sataif"
van alle ellende.
Ook het koranische schepping»
niet vrij van moeilijkheden. Verschil
ra's verschillen met elkaar van n
God een bloedklomp gebruikte als
voor de mens of alleen maar watei i
een ander vers gebruikte hij stof
weer een ander vers noemt droge kl
Sura 3:47 tenslotte suggereert dat
maal geen ingrediënten nodig ha
mens te scheppen. Hij hoefde allee
zeggen: 'er is' en het was er.
Ook is de koran tweeslachtig ove c„'
Zoals bekend is het gebruik ervan s
boden in de Islam. Wijn is een gru
Satan doorwrocht (5:91). Maar de ri
door het paradijs stromen zijn ju
rand toe gevuld met wijn, die n
smaakt ook (47:15). r
De lijst is nog veel langer. En op e!
spraak is een verweer te lezen. Heai
moeilijkheid, zowel met bijbelse a
sche tegenspraken, dat schriftgeleeu
teksten wonderen kunnen verrichl
neer is iets onomstotelijk een 1
Wie niet wil dat er fouten zitten in e
tekst, kan elke tegenstrijdigheid veil
silvan schoonhoven
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met woensdag.
Denemarken:
Veel wind en wolken en vooral
woensdag nu en dan regen. Mid-
dagtemperatuur rond 5 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Veel bewolking en perioden met
regen, maar in Zuid-Engeland tot
woensdagmiddag droog. In
Schotland en woensdag ook in
Ierland enkele opklaringen afge
wisseld met een bui, mogelijk
met hagel en sneeuw. Maxima
dalend naar circa 7 graden.
België en Luxemburg:
Droog en flink wat zon, maar
vooral in de nacht en ochtend ook
kans op mist. Woensdag vanuit
het westen wat meer bewolking
en wind. Maxima rond 4 graden,
in de Ardennen enkele graden la
ger.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Droog en veel zon, maar in het
oosten ook hier en daar hardnek
kige mist of laaghangende bewol
king. Langs de Kanaalkust toene
mende wind. Maxima tussen 3 en
7 graden, in mist lager.
Zuid-Frankrijk:
Droog en veel zon. In de nacht en
ochtend kans op enkele mistban
ken. Maxima tussen 2 en 6 gra
den, aan de Middellandse Zee
kust middagtemperatuur rond 10
graden.
Spanje:
Droog'en veel zon, maar langs de
kusten in het zuidoosten veel be
wolking en nu en dan regen. Bij
Gibraltar veel wind. Maxima tus
sen 5 en 10, aan zee tussen 10
en 15 graden.
Portugal:
Zonnig. Maxima landinwaarts
tussen 4 tot 9 graden, aan zee
tussen 11 tot 15.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
In het algemeen veel bewolking
en nu en dan regen. Plaatselijk
veel wind. Maxima rond 12 gra
den.
Marokko:
Westkust: eerst nog een kleine
kans op een bui. Verder droog en
geleidelijk meer zon en minder
wind. Maxima rond 15 graden.
Madeira:
Zonnige perioden en een kleine
kans op een bui. Maxima rond 17
graden.
Canarische Eilanden:
Aan de zuidkant van de eilanden
veel zon. Aan de noordzijde ook
nu en dan bewolking en een klei
ne kans op een bui. Middagtem
peratuur rond 20 graden.
Duitsland:
Hier en daar zon, maar ook plaat
selijk mist of laaghangende be-
wolkng. Vrijwel overal droog.
Maxima op veel plaatsen iets bo
ven het vriespunt.
Oostenrijk:
Droog en rustig weer met wolken
velden, maar geleidelijk ook op
meer plaatsen zon. In de dalen
kans op mist. Maxima dichtbij
het vriespunt.
Zwitserland:
Droog en rustig weer wolkenvel
den, maar vooral aan de zuidflank
van het Alpenmassief ook zon. In
de dalen kans op mist. Maxima
tussen 0 en 5 graden.
Polen:
Hier en daar opklaringen. Verder
wolkenvelden of mist, maar vrij
wel overal droog. Maxima meest
iets boven het vriespunt.
Tsjechië en Slowakije:
Rustig en droog weer met hier en
daar opklaringen. Verder wolken
velden en kans op mist. Middag-
temperatuur dichtbij nul.
Hongarije:
Rustig en droog weer met hier en
daar zon, maar ook op veel plaat
sen mist of laaghangende bewol
king. Middagtemperatuur rond
het vriespunt.
Italië:
Hier en daar zon, maar ook wol
kenvelden of mist en vooral
woensdag mogelijk een bui.
Maxima tussen 10 en 15 graden,
in mist of laaghangende bewol
king lager.
Corsica en Sardinië:
Nu en dan zon en vooral woens
dag mogelijk een bui. Maxima
rond 13 graden.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon, op het oostelij
ke vasteland en de eilanden in de
zuidelijke Egeische Zee wolken
velden en kans op een (winterse)
bui. Op de Egeische Zee waait
een koude noordenwind. Maxima
tussen 5 en 13 graden.
Malta:
Zowel zon als wolkenvelden en
een toenemende kans op een bui.
Maxima ongeveer 14 graden.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse west- en zuidkus
ten zonnig, op Cyprus ook enkele
wolkenvelden maar droog. Plaat
selijk veel wind. Maxima van 6
graden bij de Dardanellen tot 14
in het zuidoosten.
WOENSDAG 12 JANUARI 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.44 Zon onder 16.51
Maan op 11.34 Maan onder23.08
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.46 15.16 02.19 14.49
Laag 07.06 19.17 06.47 18.58
Weerrapporten 11 januari 07 uur:
wind temp neersl
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
8ordeaux
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
zwaar bew Z3
zwaar bew. Z2
zwaar bew. Z2
zwaar bew Z 4
zwaar bew. Z 2
half bew.
ZW5
Z3
O L O
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
half bew. NO 3
half bew. NW3
Motregen NO 4
licht bew. w.s. 0
zwaar bew. ZW1
half bew. 0 2
half bew. NW 4
licht bew. N 1
-3 0.0
1 0.0
7 6.0
«8%
bewolkt
3^,
onweer
V warmtefront
Sü*
regen
Sf*
sneeuw
V koufront
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
--IOOO- hect0 pasca|
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAWf
Advertenties: 071 - 53ïge
Familieberichten:
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 92 rj
Hoofdredactie: 071-5 te
ADVERTEIÉgi
Maandag t/m vrijdag van ai
071- 5356 230
RUBRIEKSADVIf
Maandag t/m vrijdag vi
071-5143 545
ABONNEMf
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgirc/j
per half jaar (acceptgiro)l
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons
het automatisch afschrijvenfe
abonnements-geld, o
betaling.
VERZENDINGfS
Voor abonnementen die peip
worden verzonden geldt eer"
aan portokosten per verschS
LEIDSCH DAGBLAD Off1'
Voor mensen die moeilijk*
hebben of blind zijn (of eET
leeshandicap hebben), isel
van het regionale nieuwst
Dagblad op geluidscassette
informatie 0486-486486
(Centrum voor GesprokenjC
K
N H U I
Warschau
Wenen
half bc
NO 2
half be
ZO 2
ZW2
NO 3 15 3 0.0
Bangkok zwaar bew W 2
Buenos Aires onbewolkt 0 2
Casablanca half bew. Z1
Johannesburg licht bew 02
Los Angeles licht bew W3
34 25 0.0 Tokyo licht bew. NW4
25 19 18.0 Toronto zwaar bew W5
16 3 01 Tunis zwaar bew. ZO 2
25 18 0.0 Vancouver half bew ZO 3
16 8 0.0
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgez|e
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendiercjg
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
