Spaarloon mag toch voor pensioen
Eredoctoraat voor 'vader
van opinieonderzoek'
Binnenland
Wandeling op het water
Wetenschapper: Steun aan
Foster Parents 'blunder'
Toename malaria vooral
door last-minutereizigers
AC 10 JANUARI 2000
onstratie loopt uit de hand
Een demonstratie tegen de uitlevering van de Baski-
rangene Esteban Murillo is zaterdagmiddag in Haarlem
B3( and gelopen. Politieagenten raakten slaags met actie-
een s en pakten vier demonstranten op. Murillo zat zaterdag
/verdeen laar 'n Haarlemse Koepel-gevangenis. Spanje
wer n zijn uitlevering gevraagd, omdat hij lid zou zijn van de
tie afscheidingsbeweging ETA en in 1980 zijn auto zou
uitgeleend voor een aanslag op een politieman. Murillo
e po d0 beschuldigingen. Voor de Bask dreigt uitzetting na-
n be
otel
Brit
toes
lom
vo
ftal
and.
liekfBai
tWf
ibsej0
i hi
Jam
laarlemse rechtbank hem in augustus in het ongelijk
n april wordt de uitspraak in hoger beroep verwacht bij
Raad. De situatie escaleerde zaterdagavond toen agen-
zachte drang de demonstranten van de rijbaan wilden
;rden.
foto united photos de boer poppe de boer
itnapte milieuactiviste gepakt
Een 38-jarige milieuactiviste heeft zaterdagmiddag
julp van een groep demonstranten kans gezien uit de
e n vrouwengevangenis in het Limburgse Evertsoord te
u >pen. De politie kon haar na korte tijd weer inrekenen,
napte vrouw, die vastzit voor het bekladden van 2000
lit protest tegen het autogebruik, was met handboeien
etend aan een van de groepsleden. De demonstranten
waarschijnlijk een gat in het hek geknipt waardoor ze
'evangenisterrein konden komen. De politie vond op het
1 n elk geval een kniptang.
rdei11
e la
n ac
:n v<
bij
ti. thedeër vermoord in huis
ersb
idat
»ewi
De politie heeft zaterdag in zijn huis het lichaam een
e Enschedeër gevonden die daar minstens een week ge-
gedood. De politie vond de man na de mélding van ver-
buurtbewoners dat ze de man al sinds de kerstdagen
er hadden gezien. De politie tast nog in het duister over
ief voor het misdrijf. Inmiddels is er een buurtonder-
houden. De politie heeft twaalf rechercheurs op het on
gezet.
ooi e Amsterdamse taxi's
am_ï De spanningen binnen de Amsterdamse taxiwereld
weekeinde opnieuw hoog opgelopen. Chauffeurs van
trale Amsterdam reden drie collega's van het concurre-
edrijf Taxi Direct klem op de Dam. Door de dreigende
van bijna honderd chauffeurs die de omgeving blok-
i, zat het tramverkeer in de omgeving enige tijd vast. De
lamse politie zette de vliegende brigade in, een speciaal
in de Mobiele Eenheid. Na anderhalf uur werd de blok-
igeheven en gingen de taxichauffeurs van beide bedrij-
x rijden. Overleg tussen de politie en beide taxibedrijven
afgelopen week niets op. Op 24 januari gaan de chauf-
de korpsleiding van de Amsterdamse politie opnieuw
afel zitten.
iL|tal aids-illegalen groeit
ar éi amj: Het aantal onverzekerde illegalen met aids groeit
ver zal over enkele jaren een probleem worden voor de zie-
laar ten, heeft aids-specialist Danner van het Academisch
e wi h Centrum (AMC) zaterdag gezegd. Nederlandse zieken-
ïels behandelden vorig jaar al enkele tientallen illegale aids-
i gel en. Het AMC nam er daarvan tien voor zijn rekening.
Jen. verwacht er dit jaar twintig te behandelen. De behande-
zzp de illegale aidspatiënten is een probleem voor de zie-
na ten, omdat ze "de kosten van tienduizenden guldens ner-
k N innen verhalen,
ven
*rh mund steunt bidverbod
des
doe c_ï Het Amsterdamse Calandlyceum hoeft geen leeg lo-
Den schikbaar te stellen voor Islamitische leerlingen die daar
)idden. Volgens staatssecretaris Adelmund van onder -
eft de openbare school niet tegen de wet gehandeld toen
•jecfcin december een verzoek van een groep leerlingen om te
3me bidden in de pauze afwees, zegt ze in antwoord op vra-
|en i GroenLinks. Adelmund stelt dat een openbare school
e h( g beslissen of een lokaal beschikbaar wordt gesteld voor
ieV( [en die willen bidden,
ate
ont
»am Een toxicoloog gaat de geestverruimende drank be-
'een!n die bij een inval in de Braziliaanse Santo Daimekerk in
brie dam-Noord in beslag werd genomen. In oktober viel de
de Santo Daimekerk binnen. De kerkleden zouden tij-
dienst als heilig sacrament ayahuasca gebruiken, dat
j j. aigende werking zou hebben. De drank bevat de verbo-
bak »f DMT (dimethyltriptamine). Bijwerkingen zijn onder
vergeven en diarree. De Santo Daimekerk ontstond aan
jndi [in van de twintigste eeuw in een verlaten rubberplanta-
voi 'n Brazilië. Het is een mengeling van katholicisme en
L Bpnele indiaanse en Afrikaanse religie. De kerk is al vijfjaar
5(jri 1 Nederland.
«b vervolging Neelie Kroes
erzoek naar 'drugsdrankje'
»am» Het Openbaar Ministerie zal Neelie Kroes niet ver-
or 2 wegens belediging van een 47-jarige Rotterdammer. De
eir 'd op 30 september aangifte gedaan wegens smaad, na-
OOlPes hem had omschreven als 'een zwakbegaafde jongen',
h bracht op 24 september als eerste via Radio Rijnmond
^huldigingen over fraude door ex-burgemeester Peper en
ditgenote Kroes naar buiten. Hij deed dat door een
'rvormer maar werd desondanks herkend aan zijn
llvvjiuici mum weiu uesuiiuuiiKb iieiikeuu uun zjijii
gebrek. Hij wordt wel omschreven als 'de groupie van het
is', omdat hij daar uit hobby al bijna drie decennia veel-
,he rondhangt. In een reactie noemde Kroes het 'schandalig
iio Rijnmond een zwakbegaafde jongen heeft gebruikt
•e leugens te ventileren'. Daarop deed de man aangifte.
:ipier eist miljoen
£en» Een 39-jarige ex-cipier van gevangenis De Gritten-
„Jn Hoogeveen eist een miljoen gulden van het ministerie
,'m Titie. De man vecht al ruim zeven jaar voor genoegdoe-
adat hij bij een uitbraak van vier criminelen hersenletsel
waardoor hij in de WAO belandde. Hij eist de vergoeding
imdat de directie destijds uit afgeluisterde telefoonge
en van een van de uitbrekers had moeten concluderen
ïen uitbraakpoging zou komen. Directeur Kranendonk
i november 1992 geschorst hangende een onderzoek,
reeg later eerherstel. De ex-bewaker ging daarop even-
rijden voor eerherstel. In 1997 kwam Justitie met een
i van tien mille, ijiaar dat wees de man af. In december
wam de zaak voor de bestuursrechter in Assen. Hierin is
en uitspraak gedaan, omdat Justitie het verweer telkens
i. Volgens zijn raadsman was de ex-cipier in oktober 1992
i een hbo-opleiding begonnen die hem in een hogere
zou brengen.
n Nederlands Persbure
Kabinet bespreekt maatregel opnieuw
Mensen die hun spaarloon momenteel gebruiken voor
een beter pensioen, mogen dat waarschijnlijk toch na
volgend jaar blijven doen. Het kabinet buigt zich van
daag nog eens over het plan om bij de invoering van het
nieuwe belastingstelsel in 2001 deze mogelijkheid te ver
bieden. De Kamer voelt daar niets voor.
DEN HAAG GPD
In hun belastingplan willen
minister Zalm van financiën en
staatssecretaris Vermeend an
derhalf miljard gulden bezuini
gen op de aftrek van lijfrente-
polissen, die de laatste jaren
explosief is gestegen. Pensi
oenpremies zijn nu onbeperkt
aftrekbaar voor de belasting,
maar Zalm en Vermeend wil
len dat niet meer. De pensi
oenpremies die iemand na zijn
65ste méér geven dan 70 pro
cent van het laatstverdiende
bruto-loon, zijn niet meer af
trekbaar. Verder wilden Zalm
en Vermeend het gebruik van
spaarloon voor aanvullende
pensioenregelingen beperken.
Dat laatste zou een aanzien
lijk aantal mensen treffen. Di
rect na de invoering van het
spaarloon adverteerden verze
keraars met de mogelijkheid
om dit geld direct door te stor
ten naar een lijfrentepolis in
plaats van vier jaar op een spe
ciale rekening te laten staan.
Schrapt het kabinet die moge
lijkheid, dan moeten mensen
straks eerst vier jaar die lijfren
tepremie 'voorschieten' van
hun gewone loon. Dat maakt
in elk geval het afsluiten van
nieuwe polissen een stuk min
der aantrekkelijk.
De Kamer heeft laten weten
weinig te voelen voor deze
maatregel. Hoewel het kabinet
er vandaag nog een besluit
over moet nemen, liet het Ver-
*bond van Verzekeraars al we
ten het 'een kleine stap in de
goede richting' te vinden. De
verzekeraars zijn tegen die
strengere voorwaarden aan de
aftrek van premies voor lijfren
te, waardoor ze straks minder
lucratieve polissen kunnen
verkopen. Bovendien krijgen
bijna vier van de vijf mensen
straks volgens de verzekeraars
minder dan 70 procent van het
laatstverdiende loon als pensi
oen uitgekeerd. Het is daarom
een 'goed signaal', dat een po
pulaire regeling als de spaar
loonregeling toch ingezet kan
blijven worden voor deze pen
sioengaten, aldus een woord
voerster.
Zij tekent daarbij wel aan,
dat het niet de echte oplossing
kan zijn om de pensioenpro-
blematiek aan te pakken. Bo
vendien is nog onduidelijk hoe
een alternatief op het bestaan
de wetsvoorstel vorm gaat krij
gen.
Postcodeloterij
enthousiast over
nieuwe omroep
HILVERSUM ANP
Programmamaker Aad van den
Heuvel en organisatieadviseur
Walter Etty willen een nieuwe,
ideële publieke omroep opzet
ten. De Nieuwe Omroep (DNO)
moet zich vooral gaan richten
op zaken als natuurbehoud,
ontwikkelingssamenwerking en
mensenrechten, zo bevestigt Et
ty dit weekeinde.
DNO moet voor 1 april een
aanvraag indienen bij staatsse
cretaris Van der Ploeg (Media).
Op dat moment moet de om
roep 50.000 leden hebben. De
initiatiefnemers van DNO ho
pen samen te gaan werken met
organisaties als Natuurmonu
menten, Greenpeace en de Post
codeloterij, die een aantal goede
doelen steunt.
De Postcodeloterij is enthou
siast over de plannen, aldus di
recteur B. Poelman. Hij zal zijn
leden (drie miljoen) dan ook op
roepen om lid te worden van
DNO.
Ook hebben Etty en Van den
Heuvel contact gezocht met de
TROS over facilitaire samenwer
king. Definitieve afspraken daar
over zijn nog niet gemaakt. DNO
gaat in ieder geval BV De Wereld
uitzenden, het programma dat
Van den Heuvel nu nog voor de
KRO maakt. Daarnaast wil DNO
ook een virtuele gemeenschap
creëren via Internet. De plan
nenmakers geven donderdag
een presentatie waarin ze hun
plannen uiteenzetten.
Dure badkamers
MUSSELKANAAL GPD
Verzorgingshuis De Heggerank
in Musselkanaal wacht een cu
rieuze verbouwing. Eigenaar
Zorggroep Zuid-Groningen
moet twintig badkamers vijf
centimeter uitbouwen. Alleen
dan wordt voldaan aan de lan
delijke normen die gelden voor
een kamer in een verpleeghuis.
De kosten voor het ombou
wen van de badkamers worden
geschat op twee ton. Geld dat
directeur Rijk van Ommen
graag anders had willen beste
den. „Zeker omdat het om lut
tele centimeters gaat. De bad
kamers zijn prima. Wat mij be
treft haddën we alles zo gela
ten. Helaas, kan dat niet. De
normen zijn veranderd."
Uitslag kerstpuzzel
De oplossing van de kerstpuzzel luidt:
'Wie in vrede wil leven moet zichzelf
vaak geweld aandoen'
De prijswinnaars zijn:
M. van Buuren, de Sitterlaan 62, Lei-
R. Spitz. Azaleaduin 7. Leiden
P. v.d. Poel, Akelei 29, Noordwijker-
hout
Fam. Bremmer, Leeuwerikerf 17,
Voorschoten
M. H. v.d. Marei, Koningin Julianalaan
20, Rijnsburg
J. A. van Diemen, Poldertocht 22, Lei
derdorp
-Mw. van Velzen, Langeweg 40, Roelof-
arendsveen
Gertjan van Rijn, Oosteinde 23,
Stompwijk
Ph. van Hoven, Barentszstraat 14, Lis-
O. Rietbroek, Tjalk 4. Oude Wetering
Schiedam Een in duikerspak gestoken bouwvak
ker leek zaterdag bij Schiedam over het water van
de Nieuwe Maas te wandelen. Schijn bedriegt.
Vlak onder het kalme wateroppervlak bevond zich
de bovenkant van het vijfde element van de Twee
de Beneluxtunnel. De tunnelbouwers lieten de
honderdveertig meter lange betonnen doos be
hoedzaam zinken als de op één na laatste schakel
van een keten tunneldelen op de bodem van de
vaarweg. De Tweede Beneluxtunnel, die naast de
bestaande Beneluxtunnel in aanbouw is, biedt
straks ruimte aan twee metrosporen, een vrije bus
baan, een fietspad en nog drie rijstroken voor au
toverkeer. Op de achtergrond de petrochemische
industrie en andere bedrijvigheid in de Rotterdam
se haven. foto anp ton borsboom
numegen anp
Het besluit van minister Herf-
kens (Ontwikkelingssamenwer
king) om Foster Parents Plan
(FPP) als vijfde organisatie toe
te laten tot het medefinancie
ringsprogramma is haar 'eerste
grote blunder sinds haar aan
treden'. Volgens de socioloog
dr. P. Hoebink van het Derde
Wereld Centrum van de Katho
lieke Universiteit Nijmegen zal
haar besluit de kwaliteit van de
Nederlandse ontwikkelingshulp
via particuliere instellingen ern
stig doen dalen. Hoebink
schreef dat zaterdag in een in
gezonden stuk in De Gelderlan
der.
Het medefinancieringspro
gramma was tot nu toe be
stemd voor vier organisaties:
het katholieke Cordaid, het pro
testantse ICCO, het humanisti
sche Hivos en het algemene
Novib. Volgens Herfkens, die de
verzuilde regeling wil openbre
ken, voegt FPP een nieuw as
pect toe, omdat de organisatie
zich speciaal op kinderhulp
richt. Het rijk trekt in 2000 in
totaal 687 miljoen gulden uit
voor het programma.
Hoebink wijst erop dat Foster
Parents Plan zelf al jaren bena
drukt dat hun hulp juist niet al
leen aan individuele kinderen
ten goede komt, maar aan hele
leefgemeenschappen. Het nieu
we, extra aspect valt daardoor
weg, zegt de socioloog.
Nog veel kwalijker is volgens
Hoebink dat Herfkens geen
kwaliteitstoets heeft laten uit
voeren naar het werk van FPP.
„Ze heeft links en rechts wat
meningen van ambassadeurs
ingezameld met een hoog bla-
blagehalte, niet gebaseerd op
serieus onderzoek."
Hoebink meent dat het mi
nisterie aanvragen van andere
organisaties, vanuit streng gere
formeerde hoek tot aan radicaal
links, nu niet meer kan weige
ren. Dat leidt tot versnippering
en ondergraving van professio
naliteit en uiteindelijk tot kwali
teitsverlaging van het Neder
landse ontwikkelingsprogram
ma, stelt de wetenschapper. De
Nijmeegse universiteit begint
deze maand op verzoek van de
Werkgroep Fosterparents uit
Gendt met een onderzoek naar
de besteding van gelden door
FPP.
ROTTERDAM ANP
'Reisorganisaties geven slechte informatie
genoeg mogelijkheden om zich
te laten beschermen tegen ma
laria en andere infectieziekten.
Zij denken vaak dat het geen
zin meer heeft, maar dat slaat
nergens op. De kans op bijwer
kingen is iets groter, maar die
bijwerkingen zijn nog altijd
minder erg dan de gevolgen
van een aanval van malaria."
Petersen vindt dat veel reisor
ganisaties slechte of onvol
doende informatie geven over
de gezondheidsrisico's van be
paalde exotische bestemmin
gen. Jaarlijks komen naar offici
ële schatting maximaal zeshon
derd mensen met malaria terug
in Nederland. Van hen overlij
den er ongeveer vijf. Petersen
denkt dat de werkelijke aantal
len twee tot drie maal zo hoog
zijn. Wereldwijd hoort malaria
tot de vijf belangrijkste infectie
ziekten: jaarlijks raken 300 mil
joen mensen ermee besmet.
Van hen overlijden er twee tot
drie miljoen aan.
De stijging van het aantal mala-
riagevallen in ons land wordt
voor een groot deel veroorzaakt
doordat last-minutereizigers
onbeschermd vertrekken naar
risicogebieden. Zij denken dat
het geen zin heeft om op zo
korte termijn maatregelen te
nemen. „Ten onrechte. Ook ie
mand die op het laatste mo
ment weggaat, kan beschermd
op reis", zegt dr. L. Peterseri,
hoofd van het medisch cen
trum buitenlanders van de
GGD in Rotterdam.
Petersen raadt reizigers naar
risicogebieden aan zich vier tot
zes weken van tevoren te mel
den bij een vaccinatiecentrum.
Op die manier kan de weer
stand tegen malaria langzaam
worden opgebouwd en worden
de bijwerkingen tot een mini
mum teruggebracht.
„Maar voor mensen die een
last-minutereis boeken, zijn er
Hollandse Signaal maakt raket Israël
JERUZALEM AP
De Israëlische staatswapenfa
brikant Rafael heeft een con
tract getekend met Hollandse
Signaalapparaten (HSA) in
Hengelo om mee te werken
aan de ontwikkeling, produc
tie en levering van een land-
versie van de Israëlische Ba
rak-raket.
Dit projectiel wordt mo
menteel alleen vanaf schepen
gelanceerd. Dat heeft het Isra
ëlische ministerie van defen
sie gisteren gezegd.
Met de joint-venture is een
bedrag van tientallen miljoe
nen guldens gemoeid, zei het
ministerie in een verklaring.
De overeenkomst werd enkele
weken geleden getekend. De
nieuwe raketten zullen aan
Venezuela worden geleverd.
amsterdam carine neefjes
LEKKER VERS VOOR j
DE HALVE PRIJS
Ch Half-om-half gehakt, 2 voordeelpakken
kilo, van JL5Ö voor 5.75
Pampers Baby dry,
500 gram van jj#tf voor 2.97
van voor 59.92
Ch Goudse kaas jong 48+,
2 zakken Smiths chips,
kilo, van J25Ö voor 6.25
van 45£Tvoor 3.37
Ch Navel sinaasappelen,
2 pakken Ariel,
2 kilo, van voor 2.24
van £L9# voor 46.48
Pt*f
Kom snel naar de winkel voor nog meer van deze aanbiedingen. Alleen geldig met fibw/tskaart t/m 16 januari a.s.
AI meer dan vijftig jaar kent Jan Stapel (82) dé
mening van het Nederlandse volk. Of het nu
gaat over Ruud uit het Big-Brotherhuis, de
plaatsing van kruisraketten of de populariteit
van Hans Wiegel, Stapel weet hoe Nederland
denkt. In 1945 was hij medeoprichter van het
Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie
(NIPO), eri sindsdien heeft hij bijna alles onder
zocht. De 'vader van het opinieonderzoek'
krijgt vandaag een eredoctoraat van de Univer
siteit van Amsterdam.
Zijn fascinatie voor de mening van het volk is on
tembaar. De 82-jarige heeft als informeel advi
seur nog steeds een werkkamer op het hoofd
kwartier van het NIPO in Amsterdam. Achter een
eenvoudig bureau zit een energieke heer met een
volle, grijze haardos. Gedreven vertelt hij over bi
zarre uitslagen van opiniepeilingen vlak voor ver
kiezingen.
„Ik herinner mij hoe in 1986 de WD-er Theo Joe-
kes bij mij langs kwam. Hij stond op een onver
kiesbare plaats en dat beviel hem niet. Joekes
wilde dolgraag weten wat het volk eigenlijk van
hem vond. Ik stelde een vragenlijst samen waar
van één vraag luidde: Op wie stemt u als u WD
stemt? Geheel tegen de verwachting in was Joe
kes goed voor meer dan vijf zetels."
Het cynisme van politici over opiniepeilingen, is
schijn, weet Stapel. Ook WD-leider Hans Wiegel
vroeg hem meermalen om raad. Aan het begin
van zijn carrière was hij weinig bekend, zo bleek
uit de peilingen. Dat knaagde. Met licht geaffec
teerde stem imiteert de opinieonderzoeker een
gesprek met Wiegel. „'Zeg Stapel, die bekendheid
van mij is eigenlijk wel wat matig. Wat moet ik
daar aan doen?' Ik heb hem gezegd dat hij minis
ter moest worden. Inmiddels is Wiegel een niet
meer weg te denken WD-coryfee".
Dé mening van het Nederlandse volk is ook wel
eens teleurstellend, zo ondervond Stapel. Tijdens
één van de lokale verkiezingen in Almere bleek
dat de extreem rechtse Centrum Partij (CP) tien
procent had gehaald. „Zo'n uitslag is een belang
rijk maatschappelijk signaal. De weerstand tegen
buitenlanders was groot. We hebben toen in Al
mere ook onderzocht wie op die idiote partij
hadden gestemd. Het waren achtergestelde,
werkloze Nederlanders die zich benadeeld voel
den ten opzichte van migranten. Het is nuttig om
ook de motieven van de kiezer te onderzoeken."
In ruim vijftig jaar is het NIPO van een twee
mansbedrijfje uitgegroeid tot een zaak waar meer
dan 250 mensen werken. Met de talloze opinie
onderzoeken die op zijn naam staan, heeft Stapel
geschiedenis geschreven. Als voorbeeld noemt
hij één van zijn eerste 'peilingen' in de jaren
veertig: wat vindt het volk van de politionele ac
ties in toenmalig Nederlands Indië?
„Zowel linkse als rechtse partijen - van PvdA tot
KVP - bleken voorstander van de militaire acties
onder leiding van generaal Spoor. De Indonesi
sche vrijheidsstrijders die samen met Soekarno
vochten voor onafhankelijkheid, waren in onze
ogen landverraders. Wetenschappers die zich
aanvankelijk laatdunkend uitlieten over ons opi
nieonderzoek vonden deze uitslag zeer interes
sant. Behalve de aanhang van de communisti
sche partij CPN, was iedereen voor militair ingrij
pen".
Maar de publieke opinie kan omslaan als een
blad aan een boom, weet Stapel. „Toen de over
heid in 1947 de onafhankelijkheid van Indonesië
erkende, vond iedereen dat plotseling prima, ter
wijl aanvankelijk niemand de kolonie kwijt wilde.
Zo gaat het bijna altijd, blijkt uit de peilingen. Als
de regering eenmaal een belangrijk besluit
neemt, volgt de meerderheid van het Nederland
se volk gehoorzaam. Die denkt dan simpelweg:
'Dat mot dan maar'".
